Bài giảng Chủ nghĩa xã hội khoa học: Chương 4 - Nguyễn Thị Minh Huệ

Chương 4 tập trung vào việc làm rõ bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa (XHCN) và nhà nước XHCN, đồng thời phân tích mối quan hệ biện chứng giữa chúng. Chương này cũng đi sâu vào việc xây dựng nền dân chủ XHCN và nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh đổi mới và hội nhập quốc tế.

Sinh viên nắm vững lý luận cơ bản về dân chủ và dân chủ xã hội chủ nghĩa, hiểu rõ quá trình xây dựng chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Đồng thời, sinh viên cần có khả năng vận dụng lý luận vào phân tích các vấn đề thực tiễn và phê phán các quan điểm sai trái.

Chương 4 trình bày một cách có hệ thống lý luận về dân chủ và dân chủ XHCN, bắt đầu từ quan niệm về dân chủ và sự phát triển của nó qua các giai đoạn lịch sử. Điểm nhấn là sự khác biệt giữa dân chủ XHCN và dân chủ tư sản (DCTS), đặc biệt là về bản chất giai cấp, cơ sở kinh tế và mục tiêu thực hiện. Nền dân chủ XHCN được xây dựng trên cơ sở quyền lực thuộc về nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, và dựa trên chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu.

Tiếp theo, chương này phân tích sự ra đời và bản chất của nhà nước XHCN, nhấn mạnh vai trò của nhà nước như một công cụ để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Nhà nước XHCN mang bản chất của giai cấp công nhân, nhưng đồng thời đại diện cho lợi ích của toàn thể nhân dân lao động. Chương này cũng đề cập đến các chức năng của nhà nước, bao gồm chức năng đối nội và đối ngoại, cũng như chức năng giai cấp và chức năng xã hội.

Chương này cũng làm rõ mối quan hệ giữa dân chủ XHCN và nhà nước XHCN, trong đó dân chủ là cơ sở và nền tảng cho việc xây dựng và hoạt động của nhà nước, và ngược lại, nhà nước là công cụ để thực thi quyền làm chủ của nhân dân. Cuối cùng, chương này đi sâu vào việc xây dựng nền dân chủ XHCN và nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam, bao gồm các đặc điểm, nguyên tắc và giải pháp để phát huy dân chủ và hoàn thiện nhà nước trong bối cảnh hiện nay, nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng, sự tham gia của nhân dân và việc thể chế hóa các quyền tự do, dân chủ bằng pháp luật.