Chương 3: TH CỰ  HI NỆ  KẾ HO CHẠ KI MỂ  TOÁN

ề  Khái quát chung v  quá trình th c hi n

ể ơ ả

ệ ệ

ể ki m toán ự ệ ệ ự ồ ơ ể

ử  Th c hi n th  nghi m ki m soát ử  Th c hi n th  nghi m c  b n  H  s  ki m toán

1

Khái quát chung về quá trình th cự   hi nệ  ki mể  toán

 Quá trình th cự  hi nệ  ki mể  toán là:

 Quá trình tri nể  khai kế ho chạ  ki mể  toán  t ngổ  quát và chương trình ki mể  toán.

 Nh mằ  đưa ra ý ki nế  về m cứ  độ trung th cự ,

 Trên cơ sở các b ngằ  ch ngứ  có hi uệ  l cự  và

h pợ  lý, h pợ  pháp c aủ  BCTC.

2

đ yầ  đủ.

Khái quát chung về quá trình th cự   hi nệ  ki mể  toán

 Các kỹ thu tậ  thu th pậ  b ngằ  ch ngứ  ki mể  toán:

 Ki mể  kê  Xác nh nậ  Xác minh tài li uệ  Quan sát  ấ ỏ  Ph ng v n  Tính toán  Phân tích,…

3

Khái quát chung về quá trình th cự   hi nệ  ki mể  toán

 Quá trình th cự  hi nệ  ki mể  toán g mồ  các b

 Th cự  hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát  Th cự  hi nệ  thử nghi mệ  cơ b nả , bao g mồ :

 Thủ t cụ  phân tích  Thử nghi mệ  chi ti

cướ :

4

tế  các NV và số dư

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát

 TNKS chỉ đ

cượ  th cự  hi nệ  khi RRKS đ

ặ cượ   .

ậ ằ ứ

 Thi

đánh giá sơ bộ là th pấ  ho c trung bình ề  Các TNKS nh m thu th p b ng ch ng v : ủ ụ ằ ủ

ệ ể

t k  các th  t c KS c a khách hàng là  ừ thích h p đ  ngăn ng a, phát hi n các sai  ế ph m tr ng y u trên BCTC.

 Ho t đ ng KS đ ầ

5

ế ế ế ợ ọ ạ ể ạ ộ  đúng yêu c u c a thi ượ c tri n khai trong th c  ế ế ủ ụ ủ t k  th  t c KS. t

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát

 Nguyên t cắ  th cự  hi nệ  TNKS:

 Th cự  hi nệ  đ ngồ  bộ các kỹ thu tậ  thu th pậ

 L aự  ch nọ  các KT thu th pậ  b ngằ  ch ngứ

b ngằ  ch ngứ  ki mể  toán.

 K  th a và phát tri n các k  thu t ki m tra

ù h pợ  v iớ  m cụ  tiêu KS cụ thể. ể ể ậ ỹ

6

ph i phả ế ừ ệ ố h  th ng KSNB.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát

 Áp d ngụ  các kỹ thu tậ  thu th pậ  b ngằ  ch ngứ

ệ ạ ụ ự ki mể  toán:  Ph ngỏ  v nấ  các nhà qu nả  lý và nhân viên  Ki mể  tra ch ngứ  từ, sổ sách  Quan sát vi cệ  th cự  hi nệ  các thủ t cụ  KS  Th c hi n l ủ i các qui trình áp d ng các th

ế ợ ậ ỹ ủ  S  d ng k t h p các k  thu t trong th

ế ố ừ ầ đ u đ n cu i (Walk­

7

ụ t c và chính sách ử ụ ể ụ t c ki m tra t through test).

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát

 Sau khi th cự  hi nệ  TNKS, KTV đánh giá l

iạ

chương trình KT:

ự ế ở ộ ơ

RRKS và đi uề  ch nhỉ  KM ho cặ  chu trình có RRKS đánh giá l ơ ả  KM ho cặ  chu trình có RRKS đánh giá l

8

iạ   cao h n d  ki n thì m  r ng TN c  b n. iạ   ơ ả ự ế ấ ớ ơ ả th p h n d  ki n gi m b t các TN c  b n.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 Áp d ngụ  kỹ thu tậ  ch nọ  m uẫ  thu cộ  tính:

ỉ ệ ị  Xác đ nh t  l ẫ đ iố  v iớ sai ph m c a m u

ừ  T  đó,

ủ ạ cượ  đề ra. các thủ t cụ  KSNB đ mạ  c aủ  t ngổ   ỉ ệ ngượ  t  l cướ  l  sai ph thể và đánh giá m c đ  h u hi u c a các  ủ ộ ữ ứ th  t c KSNB.

 Ch  có th  áp d ng đ  ki m tra các th  t c  ế

ể ể ủ ụ ủ ụ ỉ

9

ờ ồ ụ ể ấ ể ạ i “d u v t”. KS có đ  l ử ụ ể ế ế ượ ệ t đ nghi m chi ti ử  Có th  áp d ng khi th  nghi m KS và th   c ti n hành đ ng th i.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 Các b

cướ  th cự  hi nệ  ch nọ  m uẫ  thu cộ  tính

m cụ  tiêu c aủ  thử nghi mệ

nghĩa sai phạm

cượ  ch nọ  m uẫ

trong TNKS:  Xác đ nhị  Đ nhị  Xác đ nhị  Xác đ nhị t ngổ  thể đ  PP l aự  ch nọ  các ph nầ  tử c aủ

m uẫ

 Xác đ nhị  Ch nọ  l aự  và ki mể  tra các ph nầ  tử c aủ  m uẫ  Đánh giá k tế  quả m uẫ  L pậ  tài li uệ  về các thủ t cụ  ch nọ  m uẫ .

10

cỡ m uẫ

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 Ví dụ: Khi th cự  hi nệ  TNKS đ i v i chu trình Bán  ộ

ố ớ ế

ộ ố

ượ

hàng và thu ti n, KTV quan tâm đ n m t s  thu c  tính sau:  Các NV bán hàng đ

c ghi đ y đ  trong s  nh t

ký bán hàng.

ố ề

 S  ti n và các d  ki n khác trên hóa đ n bán

ơ ươ ứ ng  ng trên  ể ừ ậ  v n chuy n. ẩ c phê chu n đúng đ n. ộ

ượ ọ

ẫ ệ ch n m u thu c tính

trong TNKS

ế ể ỏ

ữ ệ ớ hàng ph i kh p v i các thông tin t ổ s  nh t ký bán hàng và ch ng t ị  Các NV bán ch u đ KTV ti n hành vi c  đ  th a mãn các thu c tính trên.

11

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 B cướ  1: Xác đ nhị

 Thu th pậ  b ngằ  ch ngứ  về sự thi

m cụ  tiêu c aủ  thử nghi mệ tế  kế và

ho tạ  đ nộ g h uữ  hi uệ  c aủ  các thủ t cụ   KSNB.

 Kh ngẳ  đ nhị

ượ m cứ  RRKS đ c đánh giá ban

đ uầ  trong kế ho chạ .

ủ ụ

ẳ ị

ậ ộ ố Ví d :ụ  M c tiêu c a TNKS trong chu trình  ề Bán hàng và thu ti n là xem xét các HĐ  ằ ứ  liên quan nh m: bán hàng và các ch ng t ế ủ ụ   Kh ng đ nh các th  t c KS liên quan đ n  t không;

 CR có nh  đánh giá ban đ u c a KTV

12

các thu c tính trên có v n hành t ủ ầ

ể ư ươ trong ch ng trình ki m toán hay không.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 B cướ  2: Đ nhị

 Là thi uế  sót có  nhả  h

nghĩa sai ph mạ

ngưở  l nớ  đ nế  vi cệ

 Có thể k tế  h pợ  m tộ  số thi uế  sót có m tộ   m cứ  độ quan tr ngọ  tương đương nhau.

ẫ đánh giá k tế  quả c aủ  m u ki mể  toán.

cượ  ghi vào sổ nh tậ  ký

ớ Ví dụ:  Các HĐ không đ  Các thông tin không kh p nhau gi a HĐ

ừ ậ

ể ượ ữ ớ ổ  v n chuy n, v i s  Nký. c phê chu n ớ  Các NV bán ch u không đ

13

ẩ ườ ẩ i có

ặ ẩ ề bán hàng v i Ct ị ho c phê chu n không đúng ng th m quy n.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ổ cượ  chọn m uẫ ợ ụ ớ t ngổ  thể đ ả c ch n ph i phù h p v i m c

 B cướ  3: Xác đ nhị ể ượ ọ  T ng th  đ ụ ể tiêu ki m soát c  th . ơ

ừ ố

14

ờ ầ ơ ố ố Ví d : ụ Các hóa đ n bán hàng trong kho ng   ơ ế th i gian t  1/1/N đ n 31/12/N. S  hóa đ n  đ u tiên: xxx; s  hóa đ n cu i cùng: xxxx.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 B cướ  4: Xác đ nhị ph nầ  tử m uẫ  N uế  sử d ngụ  KT ch n mọ

phương pháp l aự  ch nọ  các

uẫ  th ngố  kê thì

 N uế  sử d ngụ  kỹ thu tậ  ch n mọ

PP l aự  ch nọ  các ph nầ  tử m uẫ  là ng uẫ   nhiên.

uẫ  phi th ngố   kê thì PP l aự  ch nọ  các ph nầ  tử m uẫ  là phi  xác su tấ .

ế ị ử ụ ọ

15

Ví d :ụ  KTV quy t đ nh s  d ng PP ch n  ả ằ ử ụ

ẫ ẫ ẫ m u ng u nhiên b ng cách s  d ng B ng  ố s  ng u nhiên.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ác đ nhị cỡ m uẫ

ướ  B c 5: X  Các nhân tố  nhả  h

 R iủ  ro về độ tin c yậ  vào KSNB:

 R iủ  ro do độ tin c yậ  th pấ  (Risk of

ngưở : r iủ  ro về độ tin  c yậ  cao vào KSNB, tỉ lệ sai ph mạ  có thể  bỏ qua, m cứ  sai ph mạ  dự ki nế  c aủ  t ngổ   thể.

 R iủ  ro do độ tin c yậ  cao (Risk of

16

Underreliance): Khả năng k tế  quả m u ẫ làm cho KTV đánh giá CR cao hơn m cứ   th cự  tế.

Overreliance ­ ROR): Khả năng k tế  quả  m uẫ  làm cho KTV đánh giá CR th p hấ ơn  m cứ  th cự  tế.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 ROR th

ị ượ ườ ở ứ m c th p ng đ c xác đ nh

 M c sai ph m có th  b  qua (Tolerable

ấ (5% ­10%). ROR càng th pấ  đòi h iỏ  cỡ  m uẫ  càng l nớ . ứ ể ỏ

ủ ổ ể ố i đa c a t ng th  đ i

ỉ ệ ộ

ạ Deviation Rate – TDR): ố ạ  sai ph m t  Là t  l ể ủ ụ ớ v i m t th  t c ki m soát nào đó mà  ể ỏ KTV có th  b  qua.

17

ỡ ẫ ỏ  TDR càng cao thì c  m u càng nh .

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 TDR đ

  Mức CR ban đ uầ : CR ban đ uầ  càng

cượ  xác đ nhị d aự  vào:

ư ạ ở

(ngu n: AICPA’S Auditing Procedure

iạ  theo Principles Office Auditing, O.Ray

 T m quan tr ng c a th  t c KS.

M cứ  CR ban đ uầ

TDR

2 – 7%

Th pấ Trung bình

6 – 12%

18

Cao T iố  đa

11 – 20% Không th cự  hi nệ

th pấ  thì TDR càng th pấ  nh  minh ho   b ng sau Study – Trích l Willtington, and Kurt Pany (1998; Ireon, Mc Grace –  Hill)). ầ ủ ụ ủ ọ

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 Tỉ lệ sai ph mạ  sự ki nế  c aủ  t ngổ  thể  (Expected Population Deviation Rate­ EDR):  Là tỉ lệ sai ph mạ  KTV dự ki n sế

ẽ phát

ế ẽ ớ ầ t s  l n

 EDR cao thì c  m u c n thi  Cách  ự ự

ướ

ự ươ hi nệ  trong m uẫ  l yấ  ra từ t ngổ  thể. ỡ ẫ ướ ượ c l ng EDR: ả ấ ế c.  D a vào k t qu  l y m u năm tr ử ạ ệ  D a vào kinh nghi m đ i v i lo i th   ệ ở  các ẫ ố ớ ự  đã th c hi n

19

ệ nghi m t ng t cu c KT khác.

ẫ ộ ể ỏ ử ộ  Ki m tra th  m t m u nh .

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 Kích thước t ngổ  thể cũng  nhả  h

ngưở  đ nế

 Trên cơ sở ROR, TDR và EDR đã đ

cỡ m uẫ , nhưng không đáng kể (nh tấ  là đ iố   v iớ  t ngổ  thể có kích th cướ  l nớ ).

cượ

, KTV sử d ngụ  công th cứ  th ngố  kê

xác đ nhị tế  (sử d ngụ    cỡ m uẫ  c nầ  thi để xác đ nhị B ngả  tra c uứ  cỡ m uẫ  dùng cho l yấ  m uẫ   thu cộ  tính  ụ ẫ ộ ỹ

ỡ ẫ ể

20

ề ầ

ượ ố ị PL1 và PL2). ọ ậ  Khi áp d ng k  thu t ch n m u thu c tính  phi th ng kê, KTV cũng d a vào các nhân  ố  ROR và TDR đ  xác đ nh c  m u theo  t ệ xét đoán ngh  nghi p, nh ng không c n  đ nh l ự ị ư  này. ng các nhân t

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ế ứ ượ c KTV quy t

Ví dụ: ị  Xác đ nh ROR: ớ

ẫ ả ư ị ượ

 Xác đ nhị

ể ượ ộ ố

M c ROR đ ệ ố đ nh là 10% v i lý do h  th ng KSNB dù  ệ c đánh giá là có hi u qu  nh ng v n  đ ả c đi m, do đó khó có kh   còn m t s  nh ứ ả năng làm gi m m c CR.  TDR:  ằ ấ ấ ứ

ượ ứ ộ  KTV cho r ng thu c tính th  nh t r t  c xác

 Các thu c tính sau đ

ượ

21

ọ quan tr ng, do đó m c TDR đ ấ đ nh th p (3%).  ộ ọ ượ ứ ơ c đánh giá là ít  c

ơ quan tr ng h n, do đó m c TDR đ đánh giá cao h n (6%).

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ỉ ị

ự KTV xác đ nh ch  tiêu này  ướ ữ c

ự ị  Xác đ nh EDR:  ế ổ

ự ự ủ

ả ủ d a trên các k t qu  c a nh ng năm tr ổ ỏ và có s  thay đ i nh  do có s  thay đ i  ứ nhân s  c a công ty KH trong năm. M c  ộ EDR là 1% cho thu c tính 1 và 2% cho hai  thu c tính sau.

ượ ứ ả ị c

ư ừ

ơ

22

ỡ ẫ ộ ộ ộ ử ụ  S  d ng b ng tra c u (PL2) xác đ nh đ ỡ ẫ ộ c  m u cho t ng thu c tính nh  sau: ị ỡ ẫ  Thu c tính 1: C  m u = 176 đ n v . ị ơ  Thu c tính 2 và 3: C  m u = 88 đ n v .

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 B cướ  6: Ch n l a và ki m tra các ph n t

ọ ự ầ ử ể

ở b đã xác đ nhị

 Ki m tra các ph n t

ộ ử ụ ế ớ

ẫ ề  c a m u v  các  ở ướ c 2.   b c xác đ nh  ố ậ  S  d ng các k  thu t nh  ki m tra đ i  ể ạ ấ ế ủ ụ i d u v t  ủ ớ i (v i các th

23

ế ủ c a m u  L aự  ch nọ  các ph nầ  tử c aủ  m uẫ  theo PP  cướ  4. ầ ử ủ ị ượ thu c tính đã đ ư ể ỹ chi u (v i các th  t c KS đ  l ạ ặ ế ự tr c ti p) ho c tính toán l ế ể ạ ấ ụ t c đ  l i d u v t gián ti p).

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ử ụ ọ

Ví dụ:  KTV s  d ng b ng s  ng u nhiên đ  th c hi n  ể ử ụ

ể ự ẫ

ẫ ọ vi c ch n m u (có th  ch n m t m u đ  s  d ng  ề chung cho nhi u thu c tính).

ế

ố ể ộ ủ ụ  Th c hi n các th  t c ki m toán c n thi ủ

t và phát  ư

ự ệ

ể hi n các sai l ch c a các HĐ bán hàng nh  sau:

Số hoá đơn

Các sai l chệ Thu cộ  tính 1 Thu cộ  tính 2 Thu cộ  tính 3 x

3679

x

x

3859

24

4

10

0

… T ngổ

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ụ ướ ế ả ẫ ẫ

ạ ấ

ệ ạ ố c a

25

ự ế ủ ạ ố c a m u

 N u s  sai ph m tt

ạ ố

ế  B c 7: Đánh giá k t qu  m u  ộ ọ @ N u áp d ng KT ch n m u thu c tính Tkê:  Cách 1: Sử d ngụ  PL1 và PL2 để xđ nhị   ố s  sai ph m cho phép xu t hi n trong  m u vẫ ế ủ à so sánh v iớ  s  sai ph m tt m u:ẫ ế  N u s  sai ph m th c t ố ạ s  sai ph m cho phép thì KL: m c CR  ượ c đánh giá ban đ u là phù h p. đ ế ạ ầ ế ủ  c a m u ầ ẫ ≤  ứ ợ ố ẫ >s  sai  ph m cho phép thì c n đgiá tăng CR.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 Cách 2: Tính t

ạ ố ủ ỷ ệ  l sai ph m t i đa c a

ớ ậ ấ ứ

ố ằ ượ c b ng CT th ng kê (s ể ử d ngụ  b ngả  ở

ổ t ng th  (Archived Upper Deviation Rate ­  AUDR) v i m c ROR có th  ch p nh n  đ PL3 và PL4). So sánh AUDR v iớ  TDR:  TH 1: AUDR ≤ TDR và không tìm th yấ   ào có d uấ  hi uệ  gian l nậ

26

ượ

ầ m tộ  sai ph m nạ thì KL: chỉ có ROR % r iủ  ro m cứ  sai  ph mạ  th cự  sự c aủ  t ngổ  thể là l nớ  hơn  ứ TDR %. Do đó, m c CR đ c đánh giá  ợ ban đ u là phù h p.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

 TH 2: AUDR ≤ TDR và không tìm th yấ   ào có d uấ  hi uệ  gian l nậ   m tộ  sai ph m nạ thì KL: C nầ  gi mả  độ tin c yậ  vào các thủ  t cụ  KS c aủ  KH. KTV có th  ch n m t  trong 2 PA:

ể ọ ộ

 Gia tăng các TNCB đ i v i các KM

ố ớ

 Giá tăng cỡ m uẫ  nh mằ  gi mả  AUDR.

27

liên quan.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ấ ầ

 TH 3: Phát hi nệ  m tộ  ho cặ  vài sai ph m ạ ả ậ ệ có d u hi u gian l n, KTV c n ph i: ạ ưở  Đánh giá  nh h

ủ ng c a sai ph m

ế ả đ n BCTC.

 Th c hi n các th  t c ki m toán

ệ ợ ể ằ ứ

28

ể ạ ạ ủ ụ ề ậ thích h p đ  thu th p b ng ch ng v   lo i sai ph m này.

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

ẫ sai ph m c a m u khá nh  so

ạ ể ỏ ể ứ ấ

ượ c.

ằ ủ ổ ạ

@ N uế  áp d ngụ  KT ch nọ  m uẫ  thu cộ  tính phi  th ngố  kê, KTV so sánh tỉ lệ sai ph mạ  c aủ   m uẫ  v iớ  TDR: ủ ế ỉ ệ  N u t  l ớ v i TDR, có th  KL: M c ROR có th  ch p  ậ nh n đ ầ ẫ ủ ế ỉ ệ  sai ph m c a m u g n b ng so   N u t  l ỉ ệ ớ  sai ph m c a t ng  v i TDR, thì KL: T  l ụ ỏ ơ ể th  khó có th  nh  h n TDR. KTV áp d ng  ự ả ị s  xét đoán đ  xác đ nh khi nào c n gi m  ậ ớ ự b t s  tin c y vào KSNB.

29

ể ể ầ

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

Ví dụ: KTV tính tỉ lệ sai l chệ  th cự  tế c aủ  m uẫ  và

cượ  thể hi nệ  ở b ngả

AUDR. Đánh giá k tế  quả m uẫ  đ sau:

Mô t  các thu c tính

C  ỡ m uẫ

AUD R

ED R  (%)

TD R  (%)

RO R  (%)

S  ố ượ ng  l các sai  l chệ

ỷ ệ T  l  sai  ự ế ệ l ch th c t   ẫ ủ c a m u  (%)

ơ

10  176

0

1,4

1

3

0

ấ ả 1.  T t  c   các  hóa  đ n  bán  hàng  ổ   ề ượ c ghi s   đ u đ

2

6

4

10

88

4,5

9,7

2.  Các  thông  tin  trên  hóa  đ n ơ bán  hàng  ph i  kh p  v i  các  thông  tin  tư ng  ng  trê n  ch ng ứ ứ ơ ể ừ ậ Nký bán hàng   t  v n chuy n và

ả ượ

2

6

10

88

10

11,3

18,6  30

c

3.  Các  NV  bán  ch u  ph i  đ phê chu n ẩ

Thực hi nệ  thử nghi mệ  ki mể  soát Ch nọ  m uẫ  trong TNKS

So sánh AUDR và TDR:  Thu cộ  tính 1: AUDRTDR: c nầ  đánh giá b nả

ch tấ  sai ph mạ  và  nhả  h

ngưở  đ nế  BCTC.

ạ   B n ch t các sai ph m

Thu c ộ tính  2

SL các  sai l chệ   4

Ngày  ghi  trên  HĐ  bán  hàng  ch m  vài  ngày  so  ể   ậ ớ v i ngày v n chuy n

ổ ớ

3

10

ịu ko đ ườ

cượ  phê  ng  h p

ả 31

ở ộ ệ ậ ả

S  bán ch chu n, ẩ có  4  tr là KH m iớ

Thử nghi mệ  CB c nầ  th cự   hi nệ   ự Th c  hi n  thêm  các  kh o  sát  ố ờ th i  h n  tính  c a  doanh  s   doanh  s  ố ằ b ng  cách  so  sánh  ừ v n chuy n  ể   ậ ghi s  v i các Ct ể ủ ụ M   r ng  th   t c  ki m  toán  ự vi c  l p  d   phòng  các  kho n  ố   ph i thu vào cu i năm

Th cự  hi nệ  thủ t cụ  phân tích

 M cụ  đích:

 Giúp KTV có th  phát hi n đ

ệ ể ượ c các sai

 Khoanh vùng các KM hay các NV c n ầ

sót trên BCTC.

Đ i t

ể ế ki m tra chi ti

ạ ị ể ng ki m toán

ả   KM trên b ng CĐKT KM trên báo cáo KQKD

t.  ợ  Xác đ nh lo i hình phân tích phù h p:    Lo i hình phân tích ố ượ Phân tích   Phân tích   ể Ki m tra  tính h p lýợ   ngướ   ỷ ấ   xu h t  su t ế  H n chạ ữ ế  H n chạ   H u ích ấ ữ ấ ữ ữ     R t h u ích   R t h u ích H u ích 32

Th cự  hi nệ  thủ t cụ  phân tích

 Mô hình dự đoán: ị

 Xác đ nh các bi n tài chính và bi n ho t

ế ế ạ

ng thì:

ỹ ươ ự ng th c

ổ ộ ế

ế ố

ổ ố ờ ể ổ ấ ỳ

33

đ ngộ ề ươ ể ụ Ví d : Khi ki m toán ti n l ế ­ Bi n tài chính là t ng qu  l ệ hi n trong niên đ  k  toán. ạ ộ ­ Bi n ho t đ ng có th  là t ng s  SP  ả s n xu t trong k  hay t ng s  th i gian  LĐ.

 Xác đ nh mô hình v  m i quan h  gi a  ế

ị ệ ữ

ế ề ố bi n TC và các bi n HĐ.

Th cự  hi nệ  thủ t cụ  phân tích

ơ ở ề ữ ế ố ệ  Thu th p nh ng s  li u c  s  v  các bi n

ị ậ đã xác đ nh.

 Xem xét tính đ c l p và đ  tin c y c a

ộ ậ ậ ộ

ủ ủ ề ố ệ

ự ủ

ự ế ủ

ự ệ

ố ệ ơ ớ ố ệ ị

i thích h p lý, i gi

ả ủ ụ ể

 N u không tìm đ ử ụ t. ế

34

ề ữ nh ng s  li u CS v  HĐ và v  TC c a KH. ớ ự  D  đoán và so sánh d  đoán c a KTV v i  ị ơ ố ệ s  li u th c t  c a đ n v : ữ ế  N u có chênh l ch gi a s  li u d  đoán  ủ ủ c a KTV v i s  li u c a đ n v , KTV  ệ ả ph i phân tích nguyên nhân chênh l ch. ợ ượ ờ ế c l ầ c n s  d ng thêm các th  t c ki m tra  chi ti

Th cự  hi nệ  thủ t cụ  phân tích

ề ằ

 S  d ng đánh giá chuyên môn đ  rút ra KL v  b ng

ượ

c. CMKTVN 520

ượ

ợ ủ ụ

ử ụ ứ ch ng ki m toán thu th p đ ị qđ nh: ệ ế c nh ng chênh l ch (CL) tr ng   N u phát hi n đ ữ ệ ặ ế y u ho c m i liên h  không h p lý gi a các thông  ệ ề tin, KTV ph i th c hi n các th  t c đi u tra đ  thu  ứ th p đ y đ  b ng ch ng KT thích h p.

ậ ế

 N u CL th p h n đáng k  so v i m c CL d  tính,

KTV KL r ng m c tiêu KT đã đ t đ

c.

ệ ố ả ủ ằ ơ ấ ụ ỉ ứ

ằ ấ

ợ ớ ứ ạ ượ ự ể

ế ị

ẽ ử ứ  N u CL x p x  m c m c CL d  tính, KTV s  s   ủ d ng đánh giá CM c a mình đ  quy t đ nh:

ượ

ư

ế ụ ể  Ho c ch p nh n là CL ki m toán và chuy n  ề c đi u

35 ệ  Ho c ti p t c hoàn thi n mô hình d  đoán theo

ữ ả vào b ng TH nh ng CL KT ch a đ ỉ ch nh;  ặ ướ

ế ơ

ế ụ ng chi ti

t h n;

h

ủ ụ

ế

  Ho c th c hi n các th  t c ki m tra chi ti

t.

Th c hi n các th  nghi m chi ti

ế ố t s

ư

ệ ử d  và nghi p v

 Th  nghi m ủ ụ

 Là th  t c đ

ế c thi

ế ưở

ế

ẽ ự  KTV s  tính toán l

ừ ổ

ấ ấ

36

ứ ử ụ ớ ố ượ ườ ộ ệ ệ ỏ ể ệ ng nh  đ  tăng hi u

ụ ệ ệ  chi ti t nghi p v : ệ ế ế ể ượ t k  đ  phát hi n các  ự ả ề ố ề sai sót v  s  ti n có  nh h ng tr c ti p  ủ đ n tính trung th c c a các SD trên BCTC. ạ ố ề ứ i s  ti n trên các ch ng  ệ ừ ế  k  toán và ki m tra vi c ghi chép các  t ứ  đó vào s  sách KT có liên quan.  ch ng t ệ ế ự ế  Khi th c hi n các TNKS, n u k t qu  cho  ử ế ợ ng k t h p th   th y là CR th p, KTV th ả ủ ủ nghi p đánh giá m c đ  hi u qu  c a th   ế ụ t  t c ki m soát và th  nghi m chi ti ệ nghi p v  v i s  l ả qu  KT.

Th c hi n các th  nghi m chi ti

ế ố t s

ư

ệ ử d  và nghi p v

 Th  nghi m chi ti

ệ ọ ố ở ổ ặ ả ế ố ư t s  d : ố ỳ ố ư   Chú tr ng vào các s  d  cu i k  (ho c   s  cái ghi vào B ng

 Ph m vi c a các th  nghi m chi ti

ổ t ng s  phát sinh)  CĐKT hay Báo cáo KQKD. ệ ử ủ ế t SD

ạ ụ

ế

ế ề ậ ượ ộ ph  thu c vào: ả ủ   K t qu  c a các TNKS ủ ụ   Các th  t c phân tích và th  nghi m  t v  NV có liên quan đ n KM đó. ng đ

chi ti ỹ  Các k  thu t KT th ể ư

37

ở ấ ệ ạ ỏ ử ế ử ụ ườ c s  d ng  ế ố ậ ư nh : ki m kê, g i th  xác nh n, đ i chi u  i,… tài li u, ph ng v n, tính toán l

Th c hi n các th  nghi m chi ti

ế ố t s

ư

ệ ử d  và nghi p v

ượ ệ ệ c:

 N u là gian l n, c n trình bày trong báo

 Đánh giá chênh l ch phát hi n đ ậ ể cáo ki m toán.

ế ầ

ầ ứ

ủ ụ ể

38

ớ ế  N u là sai sót, c n so sánh m c CL v i  ế ọ ứ m c tr ng y u đã phân b  cho KM đó  ế ị ể đ  quy t đ nh: ệ ự   Th c hi n thêm các th  t c ki m  ặ toán b  sung; ho c ậ ấ ấ ậ

ố   Ch p nh n hay không ch p nh n s   ủ ơ ị ệ li u trên báo cáo c a đ n v .

Ch n m u trong các th  nghi m CB

 Các b

ủ ọ ụ ử

ể ẫ

ổ ỹ ỡ ẫ

ướ c ch n m u cho các TNCB: ệ ị ị ọ ự ị ế ị ọ ự ầ ử ủ ẫ  Xác đ nh m c đích c a th  nghi m ể  Xác đ nh t ng th . ậ ấ  Ch n l a k  thu t l y m u ki m toán  Xác đ nh c  m u  Quy t đ nh PP ch n l a các ph n t c a

m uẫ

ọ ự ầ ử ủ ẫ c a m u

ế

39

ủ ụ ề ậ ẫ ọ ể  Ch n l a và ki m tra các ph n t ả ẫ  Đánh giá k t qu  m u ệ  L p tài li u v  các th  t c ch n m u

Hồ sơ ki mể  toán

 Theo CMKTVN 230: ồ ơ ể ậ

ạ ư

ệ ậ  H  s  ki m toán là tài li u do KTV l p, thu  ử ụ th p, phân lo i, s  d ng và l u tr .  ồ ơ ể

ữ ể ượ c th   ệ ng ti n tin

ấ ấ ỳ ệ ọ ữ

 Tài li u trong h  s  ki m toán đ ươ ả hi n trên gi y, phim  nh, ph ệ ư ươ ng ti n l u tr  nào  h c hay b t k  ph ủ khác theo quy đ nh c a pháp lu t hi n  hành.

ệ ậ ị

ề ộ ở  H  s  ki m toán là tài s n thu c quy n s

40

ồ ơ ể ủ ữ ể ả h u c a Cty ki m toán.

Hồ sơ ki mể  toán

 Tác d ng c a h  s  ki m toán:

ồ ơ ể ủ

 Ph c v  cho vi c phân công và ph i h p

ụ ụ ố ợ ệ

ể công vi c ki m toán

 Làm c  s  cho vi c giám sát và ki m tra

ủ ợ ể ể công vi c c a các KTV và tr  lý ki m toán.

 Là c  s  cho báo cáo ki m toán.  Là c  s  đ  l p k  ho ch ki m toán cho

ụ ệ ơ ở ệ ơ ở ơ ở ể ậ ạ

ở ộ

 Là tài li u ph c v  cho vi c đào t o các

ạ ế ể ộ  niên đ  sau. ệ ụ ụ

41

 Là c  s  pháp lý cho công vi c ki m toán.

ể cu c ki m toán  ệ ể tr  lý ki m toán. ơ ở ể ệ

Hồ sơ ki mể  toán

ề ụ

 Các tài li u trong HSKT ph i có đ  m c rõ ràng:  ể c ki m toán.

ầ ồ ơ ể  Yêu c u c a h  s  ki m toán (HSKT):

ử ụ

ữ ệ

ộ ể ầ ủ  TL trong HSKT ph i có đ y đ  ch  ký c a KTV. ủ ả ượ c chú thích đ y đ    Tài li u trong HSKT ph i đ ệ ố ủ

ề v  ngu n g c d  li u, ký hi u s  d ng. ả ầ

ễ ể ắ

ượ

ế

 TL trong HSKT ph i đ y đ , chính xác, thích h p.  TL trong HSKT c n trình bày d  hi u và rõ ràng.   c s p x p khoa h c.   Tài li u trong HSKT c n đ 42

ủ ệ ị ượ ơ  Tên đ n v  đ ể ố ượ ng ki m toán (tài kho n, ti u kho n,...)  Đ i t ế  Ngày k t thúc niên đ  ki m toán. ữ ả

Hồ sơ ki mể  toán

 Gi y t

ấ ờ ủ ệ làm vi c c a KTV:

 Trên m t trang gi y làm vi c ph i có các

ệ ấ ả ộ

ộ ể

43

ườ ể ể ắ ộ thông tin b t bu c sau: ể  Tên công ty ki m toán  Tên khách hàng ế  Ngày k t thúc niên đ  ki m toán ủ  Tên c a KTV  ệ  Ngày làm vi c trên trang gi y đó ề ụ  Đ  m c  Ch  sỉ ố  Ng i ki m tra, ngày ki m tra.

Hồ sơ ki mể  toán

ộ ờ ấ  M t t ụ ả ồ  gi y làm vi c ph i g m 4 n i dung: ể

ệ ệ ế ệ

44

ậ ủ  M c tiêu c a vi c ki m tra    Công vi c đã ti n hành ớ ể ả ố ệ ế  K t qu  (s  li u ki m toán, so sánh v i  ố ệ s  li u trên BCTC) ế  K t lu n.

Hồ sơ ki mể  toán

ầ ậ

ư

ứ ồ ơ ể  T  ch c h  s  ki m toán BCTC:

ồ ơ ườ

ng tr c)

thành 2 lo i:ạ ồ ơ ể ồ ơ ể

 H  s  ki m toán chung

 H  s  ki m toán chung (h  s  th  H  s  ki m toán năm ồ ơ ể ệ

ử ụ

ườ

ữ ồ  bao g m nh ng thông tin,  ng xuyên cho nhi u

tài li u mà KTV s  d ng th ể năm ki m toán:

ệ ệ

ế

45

ề  Các thông tin chung v  khách hàng  Các thông tin pháp lu t ậ ế ệ  Các tài li u v  thu   ự ề  Tài li u v  nhân s   ế  Tài li u liên quan đ n k  toán, ki m toán   Các h p đ ng quan tr ng

ổ ữ ỗ  Theo CMKTVN 230, m i HSKT c n l p và l u tr

Hồ sơ ki mể  toán

ồ ơ ể

 H  s  ki m toán năm:

t

ử ụ

ư l u gi ộ

ữ ấ ả t c  các thông tin  ủ

mà KTV s  d ng cho cu c KT c a năm hi n  hành. Chia làm 2 lo i:ạ

ợ  H  s  t ng h p, bao g m: ể

ồ ơ ổ ồ  Báo cáo ki m toán c a năm hi n hành, BCTC đã

ế ki m toán, th  qu n lý (n u có), các báo cáo khác.

ả ệ

ể ổ ế

ư  T ng k t công vi c ki m toán  K  ho ch ki m toán   Các s  ki n phát sinh sau khi phát hành báo cáo

ế ạ ự ệ ki m toán năm tr

ướ c  ữ

ể ả

ả ờ

ượ

ư

i

ế

 B n ghi các s a ch a ki m toán  ể  Các đi m c n theo dõi  ể c tr  l  Các đi m ch a đ ự ệ ộ  Các s  ki n phát sinh sau khi k t thúc niên đ   ờ ể  Phí ki m toán và th i gian làm vi c th c t  c a t

ự ế ủ ổ

46

KT

 Các tài li u khác.

Hồ sơ ki mể  toán

ồ ơ

ằ ệ

 H  s  làm vi c:  ấ ứ ể ệ ợ

ủ ể

ứ ệ  Ch a các gi y làm vi c và các b ng ch ng  KT khác th  hi n quá trình làm vi c c a  các KTV và tr  lý KT, bao g m: các ki m  tra chung và ki m tra các tài kho n.

ả ượ

ả ế

c s p x p theo quy

 H  s  làm vi c ph i đ

ồ ơ ị

ậ c ch p nh n là s p

ng đ

ượ ụ

ủ ượ

ắ ấ ủ đ nh th ng nh t c a Cty KT.  ắ ấ ườ ố  các m c c a BCĐKT (đ i  c đánh s  theo

 Cách thông th ứ ự ế x p theo th  t ớ ể v i ki m tra các TK) và đ ứ ự th  t

ữ  ch  cái.

47