THI T K  GIAO DI N  ƯỜ Ử Ụ

Ệ Ế I S  D NG

Ế NG

BM CNPM – Khoa CNTT –  HVKTQS 10/2012

Gi

i thi u chung

 Khái ni m UI ọ  T m quan tr ng c a UI và UI design  Nguyên lý UID ế ế  Thi

t k  UI

ầ Khái ni m, t m quan tr ng

ườ

i dùng (User Interface – UI): Là không gian,

 Khái ni m giao di n ng ữ ự ươ

ơ

ượ

n i mà s  t

ng tác gi a ng

c th c hi n

ầ ườ

i ph i đ

con ng

ườ ử ụ  UID là thành ph n quan tr ng trong thi  Y u t

i s  d ng và máy tính đ ầ ế ế t k  ph n m m ặ t (user­centric design) c coi tr ng đ c bi

ọ ả ượ ớ ớ ạ

i h n

ề ầ

ế ố  Chúng ta có trí nh  gi ầ ầ ể  Chúng ta đ u có th  có sai l m trong thao tác v i ph n m m ậ  Chúng ta có kh  năng v t lý khác nhau: nghe nhìn, vv ươ ng tác v i ph n m m khác nhau  Chúng ta có s  thích t ườ ng đánh giá ph n m m thông qua giao di n  i s  d ng thông th

 Ng ơ

ượ

i là nguyên nhân mà ph n m m không đ

ầ ớ

ầ ế

ồ ọ

ườ

ườ ử ụ ứ h n là ch c năng ệ ồ  Giao di n t  Ph n l n là giao di n đ  h a, nói đ n UID th

ử ụ c s  d ng ế ng là nói đ n GUI

design

ế ế

Các mô hình thi

t k  giao di n

ổ ợ

 Mô  hình  t/k   do  KS  PM  xây  d ng:  t

ủ ụ

ế ữ ệ ượ

c c/năng

ườ

h p  ể ễ b/di n  d   li u,  k/trúc  và  th   t c  c a  PM  đ   ệ th/hi n đ  Mô  hình  ng

i  dùng:  do  KS  PM/  KS  con  ố c  h   th ng  cho

ả ơ ượ   s   l

ng ng

ệ ố

ườ

ườ ườ  Mô  hình  ng ườ

ng

ườ

 Hình  nh h  th ng do ng

ự ặ ệ ố i cài đ t h  th ng  ể ộ   bên  ngoài

i  XD,  nó  mô  t ố i dùng cu i ậ i  dùng  c m  nh n  h   th ng  do  ố i dùng cu i cùng xây d ng ệ ố ả ổ ợ ự xây  d ng,  nó  t   h p  các  bi u  l ự ệ ố c a h  th ng d a trên máy tính.

Các nguyên lý thi

t kế ế

ườ ử ụ

Thân thi n ng

i s  d ng

 Tránh áp đ t cách s  d ng cho ng

ử ụ ặ ườ i

 S  d ng các khái ni m ph  bi n ườ ớ  G n v i môi tr

ử ụ s  d ng ử ụ ắ ụ ể ổ ế ệ ng làm vi c c  th

ấ Th ng nh t

 Đ nh d ng th ng nh t gi a các đ i

ữ ấ ạ ố ố

t

ấ ị

ẽ ử ụ ầ ọ ờ

ế ộ ệ ạ  Th ng nh t đ nh d ng s  giúp cho vi c  ề gi m th i gian h c s  d ng ph n m m ử  Đi u gi n u m t phana mèm khác s

ị ngượ ố ả ề ụ ứ ộ

d ng “Ctrl+S” cho m t ch c năng khác  thay vì SAVE?

Ổ ị

n đ nh

 Gi m thi u các hành đ ng không mong  i s  d ng thao tác v i giao  ề

ườ ử ụ ớ

ả ợ ệ ể đ i khi ng ầ di n ph n m m

ự ố

ắ Kh  năng kh c ph c s  c

 Nên có câu h i kh ng đ nh (confirm)

ự ấ ỏ ộ ị ể

ẳ ữ nh ng hành đ ng có th  gây ra s  m t  mát

 Cung c p công c /thao tác undo  Đi m ki m tra (checkpointing): cho

ạ ệ ộ ỳ i công vi c theo m t chu k

ấ ể phép ghi l ấ ị nh t đ nh

ự ố

ế

Kh c ph c s  c  (chi ti

t)

ướ

H ng d n

ắ ọ ệ ố  Các h  th ng help ầ  Thông tin help c n ng n g n súc tích

Đa d ngạ

 T

ớ ươ

ả ườ ử ụ i s  d ng c n ph i  ể ạ ầ ườ ử i s

ng tác v i ng ạ đa d ng theo các th  lo i ng d ng.ụ

 Ng

ườ i s  d ng thông th ợ ầ ng thì c n tr

 Ng

ườ ử ụ ơ ề giúp nhi u h n ườ ử ụ ệ ầ i s  d ng chuyên nghi p thì c n

ề ơ shortcuts nhi u h n

ấ Các v n đ  thi

ế ế t k

ẽ ươ ớ i  s   d ng  s   t ệ ng  tác  v i  h

ườ  Ng ố ử ụ ư ế

 Thông  tin  nên  đ

th ng nh  th  nào? ượ ư ế c  trình  bày  nh   th

nào thông qua giao di n?ệ

ươ

ườ ử ụ

T

ng tác c a ng

i s  d ng

ế ự

 Thao tác tr c ti p  ọ  L a ch n menu ậ  Nh p form ử ụ  S  d ng ngôn ng  dòng l nh ử ụ  S  d ng ngôn ng  t

ữ ữ ự nhiên

ươ

ườ ử ụ

ế

T

ng tác ng

i s  d ng (chi ti

t)

ươ ườ ử ụ ế T ng tác ng i s  d ng (chi ti ế t – ti p)

ạ ươ

ng

ề Nh n xét v  các lo i t tác

Trình bày thông tin

ộ ố

ỏ ầ

ả ặ  M t s  câu h i c n ph i đ t ra đ  xác đ nh ki u trình

bày thông tin ườ ử ụ

ớ ộ

 Ng

i  s   d ng  quan  tâm  t

i  đ   chính  xác  thông  tin

ị ữ ệ

ệ ữ

hay là m i quan h  gi a các giá tr  d  li u?

ườ ử ụ

i s  d ng có

ổ ắ

i s  d ng có b t bu c ph i tác đ ng ph n

ố ầ ệ  Li u ng ng l

ườ ử ụ

ả ươ

ổ  T c đ  thay đ i thông tin? Và li u ng ề c n thông báo v  thay đ i này? ộ ườ ử ụ ổ ạ i thay đ i này? i s  d ng có ph i t

ứ  Ng

ng tác v i thông tin trình

bày? ể

ữ ệ

 Ki u d  li u trình bày là gi?

Trình bày giao di n: màu s c

ượ ố i h n s  màu đ c dùng trên giao

ớ ạ  Gi ệ ộ ử ổ

 Thay d i màu s c => thay đ i tr ng thái

di n, vd; <=4 màu trên m t c a s ổ ạ ắ

ổ ệ ố h  th ng

ệ ạ  Mã màu dùng đ i di n cho mã công

vi cệ

ả ự ẩ ọ ồ ầ  Màu đ ng hành: c n ph i l a ch n c n

th n.ậ

ệ ố Xây d ng h  th ng thông báo

Bi u để

Jan 2842

Feb 2851

Mar 3164

April 2789

May 1273

June 2835

4000

3000

2000

1000

0

Jan

Feb Mar April May

June

Tr c quan hóa

1

0

10

20

4

2

3

Dial with needle

Pie chart

Thermometer

Horizontal bar

ị ươ

ễ Bi u di n giá tr  t

ố ng đ i

Pressure

Temper atu re

0

100

200

300

400

0

25

50

75

100

Textual highlighting

The filename you have chosen h as been used. Please choose an other name

!

Ch. 16 User interface design

OK

Cancel

ế

ế

Ti n trình UID: Ti n trình l p

ạ ộ

Các ho t đ ng UID ­ chi ti

ế t

ắ ầ

 B t đ u v i vi c t o ra các mô hình khác

ệ ố

ề ọ

ớ ệ ạ nhau v  ch c năng h  th ng  Phác h a ra các nhi m v  h

ệ ể ạ ớ

và máy tính đ  đ t t

ườ i  i ch c năng h  th ng

ụ ướ ứ ế ượ

ng con ng ệ ố ụ c áp d ng cho

 Xem xét các gi

ế

m i t/k  giao di n

ế

ế

ả i pháp t/k  đ ệ ụ  S  d ng các công c  làm b n m u ả  Cài đ t cho mô hình t/k  và đánh giá k t qu

ọ ử ụ ặ ấ ượ

v  ch t l

ng

ạ ộ

Các ho t đ ng UID ­ t ng quát

ế i s  d ng

 Phân tích ng ệ

ườ ử ụ : hi u bi ườ ử ụ ể t  i s  d ng, môi

ề ườ

ụ ủ v  nhi m v  c a ng ệ ng làm vi c,vv… tr ả

ườ ử ụ ớ ự trình bày v i ng ẫ  Xây d ng b n m u h th ng i s  d ng tr

ng

ệ ố : có th  ể ướ c ươ  Đánh giá giao di nệ : thông qua t ườ ử ụ ớ tác v i ng i s  d ng

ườ ử ụ

Phân tích ng

i s  d ng

ắ ượ ộ

c các hành đ ng  ể i s  d ng có th  trên các giao

ề ả ắ ầ  C n ph i n m b t đ ườ ử ụ ủ c a ng ầ ệ di n ph n m m

Ví dụ

ậ Các k  thu t phân tích

 Ba k  thu t phân tích chính ụ  Phân tích công vi c/nhi m v ề ấ  Ph ng v n/đi u tra  Phân tích t

ng tác tính dân t c

ươ (ethnography)

ỹ ậ

Xây d ng b n m u

ẫ  Xây d ng b n m u trên gi y, sau đó  ườ ử ụ ấ i s  d ng

ự ả ẫ  Ch nh s a b n m u và xây d ng b n

ự ả ậ ớ th o lu n v i ng ả ủ  đ ng. ả ỉ ẫ ự ộ m u t

ươ

Ph

ự ng pháp xây d ng b n m u

ươ ị

 Ph  PP s  d ng ngôn ng  tr c quan hóa

ng pháp k ch b n ử ụ ả ữ ự

Đánh giá UID

ơ

Các k  thu t đánh giá đ n gi n

 Questionnaires for user feedback  Video recording of system use and

subsequent tape evaluation.

 Instrumentation of code to collect information

about facility use and user errors.

 The provision of a “gripe” button for on­line

user feedback.

Tài li u tham kh o

ậ ườ ị

ệ  R. Pressman, K  ngh  ph n m m. T p 1, 2,  i d ch:

3. NXB Giáo d c, Hà N i, 1997 (Ng Ngô Trung Vi

ỹ ụ t).ệ

 R.  Pressman,  Software  Engineering:  A  Practioner’s  Approach.  5th  Ed.,  McGraw­Hill,  2001. Chapter 15.

 I.  Sommerville,  Software  Engineering.  5th

Ed., Addison­Wesley, 1995. Chapter 15.