Bài giảng Đại cương ký sinh trùng

6/27/2017<br /> <br /> MỐI LIÊN HỆ GIỮA SINH VẬT<br /> <br /> ĐẠI CƢƠNG<br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> <br /> CỘNG SINH<br /> - 2 lợi<br /> - Bắt buộc<br /> <br /> KÝ SINH<br /> - 1 lợi, 1 hại<br /> <br /> https://sites.google.com/site/bomonvikysinh/<br /> HOẠI SINH<br /> - 1 sử dụng chất hữu<br /> cơ tự nhiên/chất cặn<br /> bã từ SV khác<br /> - Gây bệnh cơ hội<br /> <br /> MỐI LIÊN HỆ GIỮA SINH VẬT<br /> <br /> HỘI SINH<br /> - 1 lợi<br /> - 1 không ảnh hƣởng<br /> <br /> MỐI LIÊN HỆ GIỮA SINH VẬT<br /> <br /> Cái ghẻ ký sinh trên da<br /> <br /> VK E.coli ở ruột già ngƣời<br />  Hội sinh<br /> <br /> VK cố định đạm ở cây họ Đậu<br />  Cộng sinh<br /> <br /> Nấm mốc sống ở ngoại cảnh  gây bệnh<br /> ở ngƣời suy giảm miễn dịch (bệnh cơ hội)<br /> <br /> KST sốt rét ký sinh ở máu<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> • Định nghĩa: là sinh vật sống nhờ/ăn bám trên cơ<br /> <br /> thể sinh vật khác để sinh sản và phát triển<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> • Phân loại<br /> 1. Ký sinh trùng vĩnh viễn<br /> 2. Ký sinh trùng tạm thời<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6/27/2017<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> • Phân loại<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> • Đặc điểm hình thể: tùy loài, tùy giai đoạn phát triển<br /> <br /> 1. Ký sinh trùng gây bệnh<br /> - Sống liên tục trên cơ thể ký chủ<br /> - Trực tiếp gây bệnh cho ký chủ<br /> - Nội KST + Ngoại KST<br /> <br /> 2. Ký sinh trùng truyền bệnh<br /> <br /> 12 – 15 µm<br /> <br /> 70 x 40 µm<br /> <br /> 3 - 7 cm<br /> <br /> - Chỉ lấy thức ăn trên cơ thể ký chủ<br /> - Vận chuyển mầm bệnh<br /> - Côn trùng<br /> <br /> 4 - 10 m<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> <br /> • Đặc điểm<br /> <br /> • Đặc điểm<br /> <br /> - Các bộ phận không cần thiết thoái hóa để thích<br /> <br /> - Sinh sản sớm, nhanh, nhiều.<br /> <br /> nghi với đời sống ký sinh<br /> - Phát triển một số bộ phận đặc biệt<br /> <br /> - Hình thức sinh sản: Đa dạng<br /> - Đẻ ra trứng<br /> - Đẻ ra phôi<br /> - Vô tính: nẩy chồi, chia đôi, bào tử…<br /> <br /> KÝ CHỦ<br /> <br /> KÝ SINH TRÙNG<br /> • Đặc điểm<br /> <br /> • Định nghĩa: là sinh vật bị ký sinh<br /> <br /> - Đặc hiệu ký chủ<br /> <br /> • Phân loại<br /> <br /> Vd: Ascaris lumbricoides – ngƣời<br /> Giardia – ngƣời, thú<br /> <br /> - Đặc hiệu nơi ký sinh<br /> Vd: Ascaris lumbricoides – ruột non<br /> <br /> - Ký chủ chính = mang KST ở giai đoạn trƣởng<br /> <br /> thành hoặc có khả năng sinh sản hữu tính<br /> - Ký chủ phụ = mang KST ở giai đoạn ấu trùng<br /> <br /> Entamoeba histolytica – ruột, gan, phổi, não<br /> <br /> - Lạc chủ?<br /> - Lạc chỗ?<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6/27/2017<br /> <br /> KÝ CHỦ<br /> <br /> KÝ CHỦ<br /> Trứng<br /> <br /> Sán lá gan nhỏ ở<br /> ngƣời<br /> <br /> Trứng có nắp<br /> <br /> Ngƣời lành<br /> <br /> Nang trùng ở<br /> cá nƣớc ngọt<br /> <br /> Ấu trùng ở ốc<br /> <br /> Giun đũa/<br /> ngƣời bệnh<br /> <br /> - Ký chủ chính?<br /> <br /> - Ký chủ chính?<br /> <br /> - Ký chủ phụ?<br /> <br /> - Ký chủ phụ?<br /> <br /> KÝ CHỦ<br /> <br /> TRUNG GIAN TRUYỀN BỆNH<br /> Trứng ra<br /> ngoại cảnh<br /> <br /> Sán dây heo ở<br /> ngƣời<br /> <br /> • Định nghĩa: là sinh vật tải, chở KST mà không<br /> <br /> bắt buộc đảm nhận sự phát triển của KST.<br /> <br /> Nang trùng ở<br /> heo<br /> <br /> - Ký chủ chính?<br /> - Ký chủ phụ?<br /> <br /> CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN<br /> <br /> CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN<br /> <br /> • Định nghĩa: là toàn bộ quá trình phát triển của ký<br /> <br /> Ngoại cảnh<br /> <br /> sinh trùng từ lúc sinh ra đến lúc chết đi (vòng đời)<br /> • Phân loại<br /> - Chu kỳ đơn giản = cần 1 ký chủ<br /> <br /> (2)<br /> Ngƣời<br /> bệnh<br /> <br /> (1)<br /> <br /> Ngƣời<br /> lành<br /> <br /> - Chu kỳ phức tạp = cần ≥ 2 ký chủ<br /> - Chu trình trực tiếp<br /> - Chu trình gián tiếp<br /> <br /> Ký chủ TG/Dạng tự do<br /> (3)<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6/27/2017<br /> <br /> CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN<br /> - Trực tiếp, ngắn<br /> <br /> CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN<br /> - Trực tiếp dài<br /> <br /> Trứng chứa phôi<br /> <br /> Trứng nở ra ấu<br /> trùng ở ruột non<br /> <br /> Ấu trùng<br /> <br /> Trứng có phôi<br /> Trứng<br /> <br /> Giun kim<br /> <br /> Con trƣởng thành<br /> <br /> Giun tóc<br /> <br /> CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN<br /> - Gián tiếp<br /> <br /> Con trƣởng thành<br /> <br /> BỆNH KÝ SINH TRÙNG<br /> • Tác hại<br /> - Tranh giành dinh dƣỡng<br /> - Tiết độc tố<br /> - Chèn ép cơ học, chấn thƣơng, phản ứng mô<br /> - Vận chuyển mầm bệnh mới vào cơ thể<br /> <br /> …<br /> <br /> Sán dây heo/bò<br /> <br /> BỆNH KÝ SINH TRÙNG<br /> • Tác hại<br /> <br /> BỆNH KÝ SINH TRÙNG<br /> • Phản ứng của ký chủ<br /> - Đề kháng tự nhiên gồm hàng rào cơ học, hàng rào<br /> <br /> hóa học và sự thực bào<br /> - Miễn dịch mắc phải<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6/27/2017<br /> <br /> BỆNH KÝ SINH TRÙNG<br /> <br /> BỆNH KÝ SINH TRÙNG<br /> <br /> • Đặc điểm<br /> <br /> • Chẩn đoán<br /> <br /> - Âm thầm<br /> <br /> - Triệu chứng lâm sàng chỉ có tính định hƣớng.<br /> <br /> - Gây bệnh lâu dài<br /> <br /> - Xét nghiệm trực tiếp = tìm KST, ấu trùng, trứng…<br /> <br /> - Có tính thời hạn<br /> <br /> - Xét nghiệm gián tiếp = chẩn đoán miễn dịch học =<br /> <br /> - Mang tính vùng và tính xã hội<br /> <br /> tìm chất KST tiết ra hoặc ký chủ tạo ra. Lƣu ý phản<br /> ứng chéo.<br /> <br /> BỆNH KÝ SINH TRÙNG<br /> • Điều trị - phòng ngừa<br /> - Lựa chọn phƣơng pháp điều trị phù hợp và kết hợp<br /> <br /> chống tái nhiễm<br /> - Diệt và cắt đứt chu kỳ của ký sinh trùng, tiêu diệt<br /> <br /> HẾT<br /> https://sites.google.com/site/bomonvikysinh/<br /> <br /> trung gian truyền bệnh<br /> - Vệ sinh môi trƣờng, cá nhân, tập thể…<br /> <br /> 5<br /> <br />