1
TRƢỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG
KHOA CƠ BẢN
BỘ MÔN VẬT LÝ
Biên soạn: Đỗ Mƣời
ĐIỆN KỸ THUẬT
Tháng 12-2016
LƯU HÀNH NỘI BỘ
2
TRƢỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG
KHOA CƠ BẢN
BỘ MÔN VẬT LÝ
Biên soạn: Đỗ Mƣời
KỸ THUẬT ĐIỆN
Tháng 12-2016
LƯU HÀNH NỘI BỘ
3
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................................................... 6
CHƢƠNG 1. MẠCH ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA .................................................................................. 7
1.1. Khái niệm chung về mạch điện xoay chiều ba pha ............................................................................. 7
1.2. Cách nối hình sao (Y).......................................................................................................................... 9
1.3. Cách nối hình tam giác
...............................................................................................................12
1.4. Công suất mạch ba pha......................................................................................................................13
1.5. Ứng dụng cách nối hình sao và tam giác ...........................................................................................15
CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP CHƢƠNG 1......................................................................................16
CHƢƠNG 2. MÁY BIẾN ÁP ......................................................................................................................19
2.1. Khái niệm chung về máy biến áp ......................................................................................................19
2.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của máy biến áp ...............................................................................20
2.3. Các phƣơng trình cân bằng điện và từ của máy biến áp ....................................................................23
2.4. Hiệu suất của máy biến áp .................................................................................................................30
2.5. Máy biến áp ba pha ...........................................................................................................................34
2.6. Các máy biến áp đặc biệt ...................................................................................................................35
CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP CHƢƠNG 2......................................................................................40
CHƢƠNG 3. MÁY ĐIỆN XOAY CHIỀU ..................................................................................................43
3.1. Khái niệm chung ...............................................................................................................................43
3.2. Cấu tạo của máy điện không đồng bộ ba pha ....................................................................................43
3.3. Từ trƣờng quay của máy điện không đồng bộ...................................................................................44
3.4. Nguyên lý làm việc của máy điện không đồng bộ ba pha .................................................................49
3.5. Hệ số trƣợt và dòng điện trong rotor động cơ không đồng bộ ..........................................................50
3.6. Các phƣơng trình cân bằng điện và từ trong động cơ điện không đồng bộ ba pha ...........................51
4
3.7. Momen quay của động cơ điện xoay chiều ba pha ...........................................................................59
3.8. Động cơ điện không đồng bộ một pha ..............................................................................................61
3.9. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của máy điện đồng bộ ......................................................................64
3.10. Nguyên lý làm việc của động cơ điện đồng bộ ...............................................................................67
3.11. Phản ứng phần ứng và điện áp của máy phát điện đồng bộ ............................................................69
3.12. Công suất và momen điện từ của máy điện đồng bộ .......................................................................72
3.13. Đƣờng đặc tính ngoài và đặc tính điều chỉnh của máy phát đồng bộ ..............................................74
CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP CHƢƠNG 3......................................................................................76
CHƢƠNG 4. MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀU .....................................................................................................80
4.1. Cấu tạo ..............................................................................................................................................80
4.2. Nguyên lý làm việc của máy điện một chiều ....................................................................................81
4.3. Suất điện động và momen điện từ của máy điện một chiều ..............................................................83
4.4. Máy phát điện một chiều ...................................................................................................................86
4.5. Động cơ điện một chiều ....................................................................................................................90
CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP CHƢƠNG 4......................................................................................99
CHƢƠNG 5. CÁC DỤNG CỤ ĐO ĐIỆN VÀ ĐO LƢỜNG ĐIỆN ..........................................................102
5.1. Các khái niệm cơ bản về kỹ thuật đo lƣờng ....................................................................................102
5.2. Các cơ cấu biến đổi điện cơ ............................................................................................................108
5.3. Đo dòng điện và điện áp ..................................................................................................................116
5.4. Đo các thông số của mạch điện .......................................................................................................121
5.5. Đo công suất và đo năng lƣợng điện ...............................................................................................127
5.6. Đo hệ số công suất cos
................................................................................................................134
5.7. Đo lƣờng các đại lƣợng không điện ................................................................................................136
5.8. Đo lƣờng số .....................................................................................................................................137
CHƢƠNG 6. AN TOÀN ĐIỆN .................................................................................................................141
5
6.1. Tác dụng sinh lý của dòng điện đối với cơ thể ngƣời .....................................................................141
6.2. Các nguyên nhân gây ra tai nạn về điện ..........................................................................................142
6.3. Các biện pháp bảo vệ an toàn điện ..................................................................................................146
6.4. Các phƣơng tiện bảo vệ và xử lý khi có tai nạn về điện ..................................................................148
CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ BÀI TẬP CHƢƠNG 6....................................................................................152
PHỤ LỤC BIỂU DIỄN DÒNG ĐIỆN HÌNH SIN BẰNG SỐ PHỨC ......................................................153
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................................................157