ĐIỆN TÀU THỦY ĐẠI CƢƠNG
Nguyeãn Baûo Trung-Khoa Ñieän-ÑTVT
119
CHÖÔNG 7. LÖÔÙI ÑIEÄN VAØ AÙNH SAÙNG TREÂN TAØU THUYÛ.
§1. LÖÔÙI ÑIEÄN CHIEÁU SAÙNG TREÂN TAØU THUYÛ.
1.1 Khaùi nieäm chung.
Naêng löôïng ñieän caáp neân thanh caùi trong baûng ñieän chính roài töø ñoù phaân phoái
ñeán caùc baûng ñieän phuï vaø caùc phuï taûi.
Trong heä thoáng ñieän döôùi taøu thuyû ngöôøi ta chia ra laøm 2 loaïi löôùi ñieän :
- Löôùi ñieän cho maïng ñoäng löïc.
- Löôùi ñieän cho maïng chieáu saùng, sinh hoaït, kieåm tra, baùo chaùy…
Heä thoáng naêng löôïng phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà ñoä tin caäy, cung
caáp naêng löôïng lieân tuïc, cô ñoäng thuaän tieän vaø deã daøng cho ngöôøi söû duïng vaø coù
tính kinh teá cao.
1.2 Löôùi ñieän chieáu saùng trong traïm phaùt ñieän xoay chieàu.
Maïch ñoäng löïc duøng löôùi 3 pha 3 daây cung caáp cho caùc baûng phaân ñieän phuï,
caùc taûi ñoäng löïc, vaø caùc taûi aùnh saùng … nguôøi ta coá gaéng phaân ñeàu taûi cho ba pha.
Maïch ñieän chieáu saùng taøu thuûy ñöôïc veõ minh hoïa bôûi sô ñoà moät daây. Caùc khu
vöïc treân taøu ñöôïc phaân chia ñieàu khieån chieáu saùng theo caùc baûng phaân phoái. Moãi
khu vöïc ñöôïc chia thaønh caùc oâ nhoû vaø ñöôïc ñieàu khieån chieáu saùng xen keû bôûi hai
nguoàn ñieän caáp töø hai aptomat khaùc nhau, muïc ñích laø khi moät nguoàn söï coá thì
khu vöïc ñoù khoâng bò maát ñieän hoaøn toaøn. Ngoaøi ra coøn boá trí xen keû chieáu saùng
söï coá ôû moät soá khu vöïc quan troïng nhö buoàng maùy, haønh lang, caâu laïc boä, …
ĐIỆN TÀU THỦY ĐẠI CƢƠNG
Nguyeãn Baûo Trung-Khoa Ñieän-ÑTVT
120
Ñeán caùc baûng ñieàu khieån
chieáu saùng chính 220V Ñeán caùc baûng ñieàu khieån
chieáu saùng söï coá 220V
Baûng phaân phoái ñieän chính Baûng phaân phoái ñieän söï coá
Bieán aùp chieáu saùng soá 1 Bieán aùp chieáu saùng soá 2 Bieán aùp chieáu saùng söï coá
Bieán aùp 220V/24V naïp ac-qui
caáp cho thieát bò radio vaø chieáu
saùng söï coá 24VDC
Naïp acqui
soá 1 & 2 Chieáu saùng söï coá
24VDC
Maïch ñieän chieáu saùng taøu thuûy.
Treân taøu coù hai bieán aùp chieáu saùng chính coù theå laøm vieäc rieâng reû hoaëc song
song, coâng suaát cuûa moãi bieán aùp ñuû chieáu saùng cho toaøn taøu. Thoâng thöôøng moät
bieán aùp laøm vieäc vaø moät bieán aùp döï tröõ. Chuù yù laø khi muoán baûo döôõng moät bieán
aùp thì phaûi ñöa hai bieán aùp vaøo laøm vieäc song song, sau ñoù môùi caét ñieän bieán aùp
caàn baûo döôõng ñeå traùnh tröôøng hôïp maát ñieän chieáu saùng toaøn taøu.
Chieáu saùng söï coá töø hai nguoàn, 220V töø baûng ñieän söï coá vaø 24V töø nguoàn ac-
qui. Khi nguoàn ñieän chính bò hoûng hoùc thì chieáu saùng söï coá phaûi coù khaû naêng duy
trì toái thieåu laø 4 giôø.
ĐIỆN TÀU THỦY ĐẠI CƢƠNG
Nguyeãn Baûo Trung-Khoa Ñieän-ÑTVT
121
§2. CAÙC LOAÏI ÑEØN SÖÛ DUÏNG TREÂN TAØU THUÛY.
2.1. Khaùi nieäm chung.
Taøu luoân hoaït ñoäng trong ñieàu kieän raát khaéc nghieät ( Soùng, gioù, rung laéc )
neân heä thoáng chieáu saùng phaûi ñaûm baûo ñöôïc yeâu caàu cuûa ñaêng kieåm, coù caáu taïo
chaéc chaén, boá trì hôïp lyù… Treân taøu thöôøng söû duïng caùc loaïi ñeøn chuû yeáu sau :
- Ñeøn sôïi ñoát.
-Ñeøn Neon.
-Ñeøn cao aùp thuûy ngaân.
- Ñeøn pha
Ngoaøi ñeøn chieáu saùng bình thöôøng, ôû nhöõng vò trí quan troïng coøn coù caùc ñeøn
söï coá. Khi traïm phaùt ñieän chính bò söï coá thì traïm phaùt ñieän söï coá seõ töï ñoäng ñoùng
ñieän cho caùc vò trí chieáu saùng quan troïng.
2.2. Ñeøn sôïi ñoát.
2.2.1 Nguyeân lyù
Khi vaät raén ñoát noùng ôû nhieät ñoä T
0
c > 500
0
thì noù seõ phaùt xaï aùnh saùng. Caáu
taïo : Daây toùc ñaët trong boùng thuûy ngaân coù chöùa khí trô hoaëc ñaõ huùt heát khoâng khí.
Daây toùc laøm baèng kim loaïi coù khaû naêng phaùt quang vaø chòu ñöôïc nhieät ñoä cao,
thöôøng laø Vonfram. Thöôøng duøng caùc loaïi boùng ñui xoaùy do loaïi naøy coù ñoä chaéc
chaén vaø ñoä tin caäy cao.
Ñui ñeøn
Boït daäp hoà quang
Caàu chì baûo veä
Boùng ñeøn
Daây ñôõ vaø ñöa ñieän ñeán
sôïi ñoát
Sôïi ñoát
Aùp suaát khí trô cao laøm
taêng tuoåi thoï sôïi ñoát
ĐIỆN TÀU THỦY ĐẠI CƢƠNG
Nguyeãn Baûo Trung-Khoa Ñieän-ÑTVT
122
2.2.2 Caùc thoâng soá cuûa ñeøn:
- Ñieän aùp ñònh möùc U < 220V.
- Coâng suaát ñònh möùc 1500W trôû xuoáng.
- Quang thoâng cuûa ñeøn : Tuyø U vaø P trong baûng seõ coù caùc giaù trò khaùc nhau.
- Hieäu suaát phaùt quang : töø 7 – 12 lm/w (lumen/wat).
- Tuoåi thoï trung bình : 1000h. Sau 1000h quang thoâng giaûm 75 % coi nhö ñeøn
hoûng.Tuoåi thoï cuûa boùng ñeøn phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï oån ñònh cuûa ñieän aùp
- Maàu saéc cuûa aùnh saùng : vaøng + ñoû
Nhöôïc ñieåm : khaû naêng phaùt saùng keùm, tieâu thuï coâng suaát lôùn.
2.3. Ñeøn phoùng ñieän.
a) Ñeøn hôi Natri thaáp aùp:
Ñeøn coù daïng oáng, chöùa hôi natri vaø khí neon. Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñeøn Natri laø:
Ñeøn coù aùnh saùng ñoû – da cam.
Hieäu suaát phaùt saùng leân ñeán 190lm/W.
Tuoåi thoï cao, khoaûng 8000 giôø.
b) Ñeøn Natri cao aùp
Ñeøn coù daïng boùng hình quaû tröùng hoaëc hình oáng coù ñui xoaùy ñöôïc laøm töø thuûy
tinh alumin, thaïch anh ñeå coù theå laøm vieäc ôû aùp suaát hôi vaø nhieät ñoä cao hôn
(10000C). Caùc ñaëc tröng cuûa ñeøn laø:
Ñeøn coù aùnh saùng traéng.
Hieäu quaû chieáu saùng leân ñeán 120lm/W.
Tuoåi thoï cao, khoaûng 10 000 giôø.
c) Ñeøn halogen kim loaïi
Ñeøn halogen kim loaïi söû duïng hoãn hôïp hôi thuûy ngaân vaø halogen. Caùc daëc
tröng cuûa ñeøn laø:
Hieäu suaát chieáu saùng laø 95lm/W.
Tuoåi thoï khoaûng 4000 giôø.
Daûi coâng suaát (250 – 2000)W
ĐIỆN TÀU THỦY ĐẠI CƢƠNG
Nguyeãn Baûo Trung-Khoa Ñieän-ÑTVT
123
Ñieän trôû noái tieáp
Ñieän cöïc phuï
Ñui ñeøn Niken
Ñieän cöïc chính
OÁng phoùng ñieän
Ñieän cöïc chính
Hôi argon - thuûy ngaân
Giaù ñôõ
Caáu taïo ñeøn thuûy ngaân cao aùp
U ~
Chaán löu
Noái chaán löu song song neáu ñeøn
700 – 1000W
C
Ñeøn thuûy ngaân
cao aùp
Sô ñoà maïch ñieän