Bài giảng Hệ cơ sở dữ liệu - Chương 2: Mô hình liên kết thực thể

ươ

ng 2

Ự

Ế

MÔ HÌNH LIÊN K TTH C THỂ Entity Relationship Model

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ộ

ấ

ự

ế

ể

ắ

ệ ụ ộ ề ấ ộ ề

ổ ị ị

ụ

ở ộ

N i dung ế ế t k CSDL. 2.1. Quá trình thi ể ự ế 2.2. Mô hình liên k t th c th ủ 2.3. Các c u trúc c a mô hình liên k t th c th 2.4. Mô hình ER ề 2.5. T ng quan v qui t c nghi p v 2.6. Đ nh nghĩa các ràng bu c v c u trúc 2.7. Đ nh nghĩa các ràng bu c v tác v 2.8. Mô hình ER m r ng

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ớ

Gi

ệ i thi u

ằ

ố ượ

ễ

ơ ở ữ ệ ỹ ử ụ n Mô hình hóa c s d li u b ng cách s d ng k ễ ể ể ậ ồ ọ ng và quan thu t đ h a đ bi u di n các đ i t ự ế ớ ố ượ ệ ữ h gi a các đ i t i th c mà con ng trong th gi ộ ể ể ườ i có th hi u m t cách d dàng ng

ệ

ự

ồ

ộ ậ ệ ữ

ự

ể

ố

ự ể n Mô hình th c th quan h (Entity Relationship) ự ế ớ d a trên th gi i th c trong đó bao g m m t t p ọ ố ượ các đ i t ng g i là th c th và m i quan h gi a ể ự ự các th c th c th .

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ướ

ế ế ộ

Các b

c thi

t k m t CSDL

ầ ủ

T p trung và phân tích các yêu c u c a

ướ ườ ướ

ằ

ạ ượ ồ

T o l

n B ng n B

ậ c 1: i dùng c 2:

ử ụ

ệ ữ ệ

ứ

ệ

ượ ự ả

ủ

c đ khái ni m cho CSDL b ng cách s d ng mô hình d li u khái ni m m c cao (highlevel conceptual data model). ọ ệ ữ ề ắ ồ c đ khái ni m là s mô t n L ng n g n v nh ng ế ề ườ ả ự ầ t v các chi ti i dùng và s mô t yêu c u c a ng ể ự ạ ệ ữ ố ể ự lo i th c th , m i quan h gi a các lo i th c th và các ràng bu c.ộ

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ạ

ướ

ế ế ộ

Các b

c thi

t k m t CSDL

ệ

n B

ặ

ơ ở ữ ệ

ự ơ ở ữ ệ ử ệ ng.

ố ượ ng đ i t ướ

ạ ặ ế ế c thi ữ t k logic ho c ánh x mô hình d

ơ ướ Hi n th c c s d li u s mô hình c c 3: ở ữ ệ s d li u quan h ho c mô hình c s d li u ướ h n Đây là b li u. ệ ế

ả ủ ướ ộ ượ c này là m t l

ế ế ậ

ạ

n B

5 ế ế

ự ơ ở ữ ệ ộ ệ

t k v t lý. ậ ữ ệ t k và hi n

ươ ượ ụ c thi

ồ ơ ở ữ ệ c đ c s d li u n K t qu c a b ị ơ ả ệ và hi n th c c s d li u trong m t h qu n tr c ở ữ ệ s d li u. ố ướ là giai đo n thi c cu i cùng ư ấ ữ ị n Xác đ nh c u trúc l u tr , các cách truy c p d li u. ầ Tr n Thi Kim Chi ệ ứ n Các ch ng trình ng d ng đ th cự

ế ớ

Th gi

ự i th c

t ế

ợ

ậ

ầ

T p h p các yêu c u và phân tích

ầ Các yêu c u CSDL

ế ế

ệ

Thi

t k khái ni m

ượ

ữ ệ

ệ

ậ

ồ

c đ khái ni m (mô hình d li u b c cao)

ộ ụ Không ph thu c Vào DBMS

ế ế

Thi

t k lôgic

DBMS c thụ ể

ượ

ữ ệ

ủ

ệ

ồ

ụ ể c đ khái ni m (mô hình d li u c a 1 DBMS c th )

ế ế ậ

Thi

t k v t lý

ượ ồ L c đ trong ầ Tr n Thi Kim Chi

Quá trình thi kế ộ M t CSDL

ự

ể ế Mô hình liên k t – th c th (Entity Relationship Model – ER Model)

ự ể ế ữ ệ ợ

ộ ậ

ư ự th c thự ề ố ượ i th c nh là m t t p các đ i t ố ể, và các m i quan h

n Mô hình d li u th c th k t h p (ER entity ấ relationship data model) do Peter Pin_Shan Chen đ xu t ng năm 1976, nhìn th gi ượ ệ ở ả căn b n đ ố ượ gi a các đ i t

ữ ế ớ ọ c g i là các ng này.

n Mô hình ER đ

ượ ể

ữ ệ ấ ự ằ ệ ể ễ

ộ ủ c dùng đ xây d ng mô hình d li u ý ni m (Conceptual data modeling) nh m bi u di n c u trúc và các ràng bu c c a CSDL.

n Mô hình ER nh m t công c đ trao đ i ý t ạ

ụ ể ưở ổ

ư ộ ườ ế ế ữ ng gi a nhà i dùng cu i trong giai đo n phân tích. Nó

ố Tr n Thi Kim Chi

t k và ng ớ thi ầ 7 ộ ậ đ c l p v i DBMS và quá trình thi công database.

ự

ể ế Mô hình liên k t – th c th (Entity Relationship Model – ER Model)

ụ

ấ ủ ố ữ

ườ ọ

n M c đích c a mô hình E – R: ề ữ ệ ể ủ n Làm th ng nh t quan đi m v d li u c a nh ng ụ ệ ắ quy t c nghi p v ố ườ i dùng cu i, i qu n lý, ng

ả

ườ ườ t k h th ng

i thi ị ư ộ

ệ ố i tham gia h th ng g i là ng (business rule) : Ng ế ế ệ ố ng ử ề ữ ệ n Xác đ nh các x lý v d li u cũng nh các ràng bu c (constraint) trên các d li u. ữ ệ

ể ố

ầ

ỡ ệ ự ễ ế ệ ự ự ộ ể

Tr n Thi Kim Chi

ề ặ ấ ữ ể ằ 8 ể ệ ơ ở ữ ệ n Giúp đ vi c th hi n c s d li u v m t c u trúc: ử ụ S d ng th c th và các m i liên k t gi a các th c ể th . Bi u di n mô hình quan h th c th b ng m t ơ ồ s đ .

ế ế

ữ ệ

t k mô hình d li u ý

Quá trình thi ni mệ

ể ự

ể ể ữ ự ể

n B n B n B

ậ ậ ậ ướ ướ ướ ự ể ộ c 1: c 2: c 3:

n B

ạ Nh n d ng các ki u th c th ạ ế Nh n d ng các ki u liên k t gi a các th c th ạ ể ủ Nh n d ng các thu c tính c a các ki u th c th ế ố và các m i liên k t ạ ể ậ ỗ ộ ị Nh n d ng thu c tính xác đ nh cho m i ki u

c 4: ể

ậ ể ể ấ

n B n B

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ướ th c thự ướ ướ ạ Nh n d ng các c u trúc siêu ki u/ ki u con ẽ ơ ồ V s đ ER c 5: c 6:

ơ ồ

ự

ể

ế S đ liên k t – th c th

n Mô hình ER đ

ễ ả ằ ơ ồ ự ế c di n t ể b ng s đ liên k t th c th

n Ba ph n t

ượ (entity relationship diagram ERD)

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ầ ử ơ ả c b n: ể ự ể n Ki u th c th (entity Type) ệ n Quan h (Relationship) ộ n Các thu c tính (Attribute)

ự

ể Th c th Entity

ộ ặ

ự ậ ệ ượ t đ

ư ộ ố ượ ng” ố ượ ng ộ ứ ch c là m t

ể

n M t ộ th c th ể (an entity) là m t “s v t” ho c “đ i t ự ớ ể ồ ạ i và có th phân bi c v i các đ i t mà nó t n t ộ ổ ụ khác. Ví d nh m t nhân viên trong m t t ể th c th . ể n Th c th có th là

ườ

ộ n M t ng

i nh nhân viên, sinh viên,..

ố ấ ướ

ộ ơ

ố

n M t n i ch n nh thành ph , đ t n

c,..

ộ ự ệ

ả ươ

n M t s ki n nh mua hàng, tr l

ng,..

ệ

ả

ộ

ư n M t khái ni m nh môn h c, tài kho n,…

ầ

ọ Tr n Thi Kim Chi

ự ự

ư

ể

ể Ki u th c th Entity Type

ậ ể ự ể n M t ộ ki u th c th hay t p th c th

ư ậ

ườ

ủ

ọ

i mà h là nhân viên c a

ộ ổ ứ

ợ ự ữ ể ấ ặ ộ

ụ m t t

ể (an entity set) là m t ộ ự ậ t p h p các th c th có cùng nh ng tính ch t ho c thu c tính. ữ ợ ấ ả t c nh ng ng n Ví d nh t p h p t ể nhanvien. ự ộ ậ ch c là m t t p th c th

ỗ ậ ể ượ ặ ọ ườ ng là

c đ t m t tên g i, thông th ữ ộ t ch in hoa.

ự n M i t p th c th đ ế ừ ố s ít và vi ụ ư danh t n Ví d nh KHACHHANG, HOADON,…

n Bi u di n: b ng hình ch nh t.

KHACHHANG

SANPHAM

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ữ ậ ể ễ ằ

ư

ể

ể Ki u th c th Entity Type

n Th hi n (instance)

ể ệ ể ộ ườ ng

ự ủ c a m t ki u th c th là m t tr ự ộ ể ể ể ợ ụ ể ủ h p c th c a ki u th c th đó.

ể ể ự ụ ể

ỗ

n Ví d : ki u th c th KhachHang có các đi n hình là Lan ề và Minh. M i KhachHang đ u có mã khách khác nhau, và ụ có th th c hi n các d ch v nh đ t hàng, thanh toán ti n ….

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ự ư ặ ệ ề ị

ệ

ặ

Cách đ t tên và ký hi u

n M i ki u th c th ph i có m t tên g i, nên là danh t

ể ả ọ ộ ừ ố ự s ít

ỗ và vi

n Ký hi u c a các ki u th c th

ể ữ ế t ch hoa. ệ ủ ự ể ể

EMPLOYEE DEPENDENT

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ạ ự ể ế ự Th c th m nh Th c th y u

ự

ể

Các ki u th c th

n Ki u th c th m nh

ự ồ ạ ộ ậ i đ c l p

ữ

ộ ự n Ki u th c th y u

ự ể ể

ộ ể ạ ể (strong entity type): t n t ể ự ể ớ v i nh ng ki u th c th khác và có khóa chính ể ế (weak entity type): t n t ụ ồ ạ ể i ph thu c ộ ủ ể vào ki u th c th khác, có th không có đ các thu c tính ể ấ đ c u thành m t khóa chính

ể ạ

ự

Th c th m nh

ể ế

ự

Th c th y u

n Ví d : ụ

ể

ượ

ể ạ

ự

ể ế

ự

ể

ả

ộ

ệ thu c vào LOAN. ự

ự

ể

n LOAN (M n) là ki u th c th m nh. n PAYMENT (Tr ) là ki u th c th y u, l ế ể ạ n Xác đ nh th c th m nh và y u cho 2 th c th BenhNhan va

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ị ThanNhan

DEPENDENT EMPLOYEE

ụ ự

ể ạ

ế Ví d th c th m nh/y u

Payment_Number

PayDate

Amount Employee_Name

Loan_Number

PAYMENT LoanPay LOAN EMPLOYEE

Amount

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ộ

Thu c tính attribute

ự

ượ ử ụ ố ư ỗ ậ ộ ể c s d ng đ

ễ ộ properties) đ ế

ễ ể ượ ặ ể bi u di n th c th hay 1 m i liên k t. ằ ể n M i t p th c th có 1 s thu c tính. n Thu c tính là các đ c tr ng ( ố ự hình OVAL.

ộ

ộ ọ

ộ

ắ ơ ơ ứ ẫ

ộ ộ Tr n Thi Kim Chi ể n Đ c bi u di n b ng ạ n Các lo i thu c tính ộ ộ ộ ộ ộ ộ ỗ ộ n Thu c tính b t bu c và thu c tính tùy ch n. ứ ợ n Thu c tính đ n và thu c tính ph c h p. ị ị n Thu c tính đ n tr và thu c tính đa tr . ấ n Thu c tính ch a và thu c tính d n xu t. n Thu c tính khóa và thu c tính không khóa. ầ n Thu c tính r ng

Years_Employed

ể

ộ

ẫ

ộ

ấ Thu c tính d n xu t

Các ki u thu c tính

ộ

ể

là thu c tính không th phân

n Thu c tính đ n (simple attribute):

ứ ợ

Ví d : Color, Weight, HorsePower, Masv, CMND, Phai n Thu c tính ph c h p (composite attribute):

c k t

ộ ố

ể

ầ

ộ

ồ Ví d : Thu c tính Address bao g m các thành ph n Street, District,

ộ ỏ ượ nh đ ụ ượ ế ộ ộ là thu c tính đ ộ ợ ủ h p c a m t s thành ph n hay có th chia thành các thu c tính khác ụ City

ị ủ

là thu c tính mà giá tr c a nó

ượ

ộ

§ Thu c tính ch a (stored attribute): ứ c suy d n t

ộ các thu c tính khác.

ị ủ

ộ

là thu c tính mà tr c a nó

ộ không đ ộ ể

ẫ ừ ấ n Thu c tính d n xu t (derived attribute): ượ ừ c t

ẫ có th tính ra đ

ầ

ụ

ẫ

ộ

ộ các thu c tính khác Tr n Thi Kim Chi 18 ấ ừ Ví d : Year_Employed là thu c tính d n xu t t

ộ thu c tính

Date_Employed

ể

ộ

Các ki u thu c tính

Thuộc tính đơn

Thuộc tính phức

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể

ộ

Các ki u thu c tính (tt)

ị

n Thu c tính đ n tr (single valued attribute):

có 1 giá tr duy

ộ

ị ạ

ề

ị ể ơ ờ i m t th i đi m.

n Thu c tính đa tr (multivalued attribute):

ể

ộ

ờ m t th i đi m.

ộ

ọ

ị

ề

ự ể ượ ạ

ị ộ ấ ạ nh t t ộ có nhi u giá tr t

ụ th đ

c d y b i nhi u h n 1 th y cô. ộ

ượ

Ví d : Th c th COURSE có thu c tính Teacher đa tr , m t môn h c có ộ ầ

ộ

ể ở ỗ ỗ . M t giá r ng (null value) đ

n Thu c tính r ng ể

ị ố ớ

ự

tên ng

ộ i trong gia đình thì giá tr c a thu c tính

ườ ố ớ

ả

ỗ

ế c dùng đ n khi m t ụ ộ ộ th c th không có giá tr đ i v i m t thu c tính. Ví d m t nhân viên i ườ ộ ị ủ nào đó không có ng trong gia đình đ i v i nhân viên đó ph i là r ng.

Teacher

Student_ID

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ộ

ị

ộ

Thu c tính xác đ nh

20 ị Thu c tính đa tr

ể

ộ

Các ki u thu c tính (tt)

Thuộc tính đơn trị

Thuộc tính dẫn xuất

Thuộc tính đa trị

Thuộc tính chứa

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể

ộ

Các ki u thu c tính

n Khóa / thu c tính xác đ nh

ộ

n Khóa là m t thu c tính ho c t

ể h p các thu c tính dùng đ

ị

ự

ể

ộ

ộ ấ

ặ ổ ợ ể ệ ủ

ể xác đ nh duy nh t m t th hi n c a m t ki u th c th . ộ

ộ ộ

n Thu c tính khóa và thu c tính không khóa

ộ

ở

(key attribute) là thu c tính

trong khóa.

n Thu c tính khóa ộ

ượ ạ

ướ . i

ộ

n Thu c tính khóa n Thu c tính không khóa

c g ch d (nonkey attribute) là thu c tính không

ở

ượ

ộ

thu c tính mô t

ả

trong khóa. ộ n Thu c tính không khóa còn đ

ọ c g i là

(descriptor).

EmployeeID

Age

Employee

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ộ ị (key / identifier)

ể

ộ

Các ki u thu c tính

n Khóa đ n và khóa ph c h p

ứ ợ ơ

ộ ộ ỉ

ề ơ ợ (composite key) là khóa có nhi u h n

n Khóa d tuy n ( ự

n Khóa đ n ơ (simple key) là khóa ch có m t thu c tính. ứ n Khóa ph c h p ộ m t thu c tính. ể candidate key)

ộ

ự ự

n Khóa d tuy n n M t t p th c th có ít nh t m t khóa d tuy n.

Name

State

City

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ể là khóa c a m t t p th c th . ể ộ ậ ộ ủ ấ ộ ậ ự ự ể

ể

ộ

Các ki u thu c tính

n Khóa chính (primary key)

ể ự n Khóa chính là m t khóa tiêu bi u trong các khóa d

ự

ể tuy n c a m t ki u th c th . ộ ể ủ ể ộ ộ ự

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ữ ế ộ ể ể ỉ n M t ki u th c th ch có m t khóa chính. ể ự ể n Khóa chính dùng đ liên k t gi a các th c th .

ể

ộ

Các ki u thu c tính

Khóa đơn Khóa đơn

Thu c ộ tính khóa

Thuộc tính không khóa Thuộc tính không khóa

Khóa phức hợp Khóa phức hợp

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể

ộ

Các ki u thu c tính

ộ Thu c tính đ nơ

ị

Đ n trơ

Khóa chính

ự

ậ

ể

T p th c th

ộ Thu c tính ph cứ

Đa trị

Tr n Thi Kim Chi

ẫ

ấ D n xu t

ứ

ầ ộ

Thu c tính ch a

Bài t p 1ậ

ệ ố

ả H th ng qu n lý nhân viên

ự

ệ

ể

ả

n Đ qu n lý vi c phân công các nhân viên tham gia vào xây d ng các công trình. Công

ả

ự ty xây d ng ABC t

ch c qu n lý nh sau:

ổ ứ ể

ề

ự

ỗ

ấ

ỗ

ộ ư

ị

ượ

ấ

ị

ự

ở

ủ

ấ

ố

ộ

ộ ư

ị ỉ

ị

n Cùng lúc công ty có th tham gia xây d ng nhi u công trình, m i công trình có m t mã ố ố s công trình duy nh t (MACT), m i mã s công trình xác đ nh các thông tin nh : Tên ấ ể ọ g i công trình (TENCT), đ a đi m(ĐIAĐIEM), ngày công trình đ c c p gi y phép xây d ng (NGAYCAPGP), ngày kh i công (NGAYKC), ngày hoàn thành (NGAYHT) ỗ n M i nhân viên c a công ty ABC có m t mã s nhân viên(MANV) duy nh t, m t mã ọ ố s nhân viên xác đ nh các thông tin nh : H tên (HOTEN), ngày sinh(NGAYSINH), phái (PHAI), đ a ch (ĐIACHI),phòng ban, …

ỗ

ề

ỗ

ớ

ỗ

ộ

ể n Công ty phân công các nhân viên tham gia vào các công trình, m i công trình có th ể ượ c phân cho nhi u nhân viên và m i nhân viên cùng lúc cũng có th tham gia vào đ ộ ố ượ ề nhi u công trình. V i m i công trình m t nhân viên có m t s l ng ngày công (SLNGAYCONG) đã tham gia vào công trình đó.

ề

ế

ậ

ỗ

ố

ỹ ộ

ổ ứ t ban(MAPB) duy nh t, m t phòng ban ng v i m t tên phòng ban(TENPB)

ộ Tr n Thi Kim Chi

ộ ộ

ầ ỗ

ự

ể

ị

n Công ty có nhi u phòng ban(Phòng k toán, phòng kinh doanh, phòng k thu t, phòng ụ ụ ch c, phòng chuyên môn, Phòng ph c v ,…). M i phòng ban có m t mã s phòng ớ ứ ấ ể ự n Xác đ nh th c th và thu c tính m i th c th

ế

ố

M i liên k t Relationship

ố ễ ả ự ế ợ ế n M i liên k t (relationship) di n t

ể ớ ự

ộ ể ộ ữ ể

ể ữ s k t h p gi a m t ự ế ợ ể ề hay nhi u ki u th c th v i nhau, là s k t h p bi u ủ ễ ự ươ ng tác gi a các đi n hình (instance) c a m t di n s t ự ể ề hay nhi u ki u th c th (entity type)

n Ki u liên k t (relationship type)

ế ể

ể ự ữ

ể

ế n M t đi n hình liên k t (relationship instance) ể ự

ỗ ể ừ ỗ ể ơ ự ồ

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ự ể ộ ự ế ợ là m t s k t h p có ý ằ ễ ể ượ ể nghĩa gi a các ki u th c th . Đ c bi u di n b ng hình thoi. ộ ự ộ là m t s ể ế ợ ữ k t h p gi a các đi n hình th c th n i mà m i đi n ể ế m i ki u hình liên k t bao g m chính xác 1 th c th t th c th tham gia vào.

ế

ố

M i liên k t Relationship

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ế

ố

M i liên k t Relationship

Hai thực thể có nhiều mối liên kết

ầ

Tr n Thi Kim Chi Mối liên kết có thuộc tính

Ví dụ

Completes

COURSE STUDENT

Date_Completed

• Thu c tính Date_Completed nên đ t

ặ ở đâu trong l ượ ồ c đ

ộ trên?

ố  Là 1 thu c tính c a m i liên k t

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ự ế Completed (thích h p ợ ể ủ ủ ộ ộ ơ h n là thu c tính c a 2 th c th STUDENT và COURSE)

Ví dụ

price

Bars

Beers

Sells

?

ạ ớ ỗ

ự ủ ể ộ

ệ ố ả Business rule: “ M i quán bán cùng 1 lo i bia v i giá c ủ khác nhau”. Price là thu c tính c a th c th nào hay c a m i quan h ?

ầ

Tr n Thi Kim Chi

Price is a function of both the bar and the beer, not of one alone

ể

ậ

ế B c và các ki u liên k t

n B c c a m i liên k t ( ể

ố

ậ ủ ượ ế degree / arity of relationship): là s ố ể ự ế ố ng ki u th c th tham gia vào m i liên k t l

ế ể n Các ki u liên k t

ế n Liên k t 1 ngôi ( unary relationship)

(binary relationship) ế n Liên k t 2 ngôi

ự ể (ternary relationship): 3 ki u th c th ể

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ế n Liên k t 3 ngôi ờ ồ ế ố đ ng th i tham gia vào m i liên k t.

ế

ộ

Liên k t m t ngôi Unary relationship

ệ ữ ự ể

ế ệ ố

EMPLOYEE

Manages

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ố n Là m i quan h gi a cùng 1 ki u th c th . ọ n Còn g i là m i liên k t đ quy (recursive relationship) n Ví d : ụ

ế

ộ

Liên k t m t ngôi Unary relationship

ự ể ề ầ ấ ố ơ ộ ệ n Đôi khi m t th c th xu t hi n nhi u h n 1 l n trong m i

ạ ữ ạ ố t, nên t o role (nhãn) trên các c nh n i gi a

Nhân viên

EMPLOYEE

Manages

Giám đ cố

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ố ự ể quan h . ệ ệ n Đ phân bi ệ m i quan h và th c th .

ế

ộ

Liên k t m t ngôi Unary relationship

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ế

Liên k t hai ngôi Binary relationship

n Là m i liên k t gi a hai ki u th c th

Registers for

COURSE

STUDENT

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ự ữ ể ế ố ể

ế

Liên k t ba ngôi Ternary relationship

n Là m i liên k t gi a 3 ki u th c th

ữ ự ế ể ố ể

ẩ

ả

S n ph m

Nhà Cung C pấ

Kho Hàng

Cung c pấ

ạ ậ

ể

Lo i v n chuy n

Giá

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ượ

ố ủ

ế

ố

ng s c a m i liên k t Cardinality

n L

ượ ố ể ệ ủ ự ể ể ố ể ng s là s th hi n c a ki u th c th B mà có th

ế ớ ự ể ể ỗ ể ệ ủ liên k t v i m i th hi n c a ki u th c th A

n L

ượ ố ố ể ặ ằ ng s t i thi u (minimum cardinality): b ng 0 ho c 1,

ố ầ ố ấ ỳ ủ ể ệ ộ ậ ể ộ là s l n t i thi u mà m t th hi n b t k c a m t t p

ể ệ ủ ố ế ợ ự ể th c th tham gia vào các th hi n c a m i k t h p.

n L

ượ ố ố ằ ặ ng s t i đa (maximum cardinality): b ng 1 ho c n, là

ấ ỳ ủ ể ệ ộ ậ ự ộ ố ầ ố s l n t ể i đa mà m t th hi n b t k c a m t t p th c th

ố ế ợ tham gia vào các th hi n c a m i k t h p.

Tr n Thi Kim Chi

ể ệ ủ ầ

ố ủ

ế

ượ

ố ng s c a m i liên k t

L Cardinality

n N u l

ự ể ượ ế ượ ể i thi u là 0, ki u th c th B đ ọ c g i là

ệ

ề ượ ế ượ i đa đ u là 1 thì l ố ng s

n N u l này đ ạ

ệ ể ố ố ng s t ệ nhi m ý. Ký hi u là O ể ố ố i thi u và t ộ ắ ượ ọ ố ng s t c g i là b t bu c (mandatory). Ký hi u là ||

ế

n Ba d ng liên k t: n Liên k t 11 n Liên k t 1n n Liên k t nn

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ế ế ế

ượ

ố ủ

ế

ố

ng s c a m i liên k t Cardinality

n Các lo i l

ố

ộ ể ủ ể ệ ạ ượ ộ

ộ ể ự ế ớ ể ệ ủ ng s ự ộ onetoone): m t th hi n c a ki u th c n m t m t ( ể b và

n m t nhi u (onetomany):

th ể a liên k t v i m t th hi n c a ki u th c th ượ ạ ng i c l ề ộ ể ệ ủ ể ộ

ự

ế ớ ộ

n nhi u nhi u (manytomany):

ề

ể ự

ề ể ệ ủ

ượ ạ c l ề ự ự m t th hi n c a ki u th c ể ệ ủ th ể a liên k t v i nhi u th hi n c a ki u th c th ể b; ể ề ỉ ể b ch liên ự ể ủ ể ệ ượ ạ i m t th hi n c a ki u th c th ng c l ể a. ự ể ể ệ ủ ộ ế ớ k t v i m t th hi n c a ki u th c th ủ ề ể ệ ộ m t th hi n c a ki u ế ớ ể ủ ể ệ ể a liên k t v i nhi u th hi n c a ki u th c ự th c th ộ ự th ể b; ng ể b liên ể i m t th hi n c a ki u th c th ầ Tr n Thi Kim Chi ể a. ể ể ệ ủ ế ớ k t v i nhi u th hi n c a ki u th c th

ố

ế ợ M i K t h p 11

quanly

Nhanvien

HopDongLV

(0,1)

(1,1)

quanly

Nhanvien

HopDongLV

p1 p2 p3 . . .

n1 n2 n3 n4 n5 . . .

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ố

ế ợ M i K t h p 1n

lamviec

Nhanvien

Phongban

(1,1)

(0,n)

lamviec

Nhanvien

Phongban

. p4

n1 n2 n3 n4 n5 . . .

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ố

ế ợ M i K t h p nn

thamgia

Nhanvien

Dean

(0,n)

(1,n)

thamgia

Nhanvien

Dean

n1 n2 n3 n4 n5 .. n6

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ụ ố

ế Ví d m i liên k t

Employee

Department

Manages

(0,1) (1,1)

Employee

Department

Works-for

ầ

Tr n Thi Kim Chi

(1,1) (4,N)

ụ ố

ế Ví d m i liên k t

Lượng số lớn nhất

Mối liên kết có lượng số tối đa xác định

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ộ

ể

ế ủ Thu c tính c a ki u liên k t

ế ể ể ộ

n Ki u liên k t cũng có th có thu c tính. n Ví d : S gi

ự ệ

ữ ự ể ộ ố

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ụ ố ờ nhân viên làm vi c cho d án (Hours) là ể ế ủ thu c tính c a m i liên k t gi a hai ki u th c th EMPLOYEE và PROJECT.

ữ ệ

ụ

ờ

ộ D li u ph thu c th i gian (Modeling Timedependent Data)

n Đ n giá (Unit price) là 1 trong nh ng thu c tính c a s n

ủ ả ữ ộ ơ

ẩ ph m (Product)

ả ệ ế ờ ỉ ế n N u ch quan tâm đ n giá c hi n th i thì Price là 1 thu c ộ

ị tính đ n trơ

n N u giá c nh h

ả ả ế ưở ế ế ầ ơ ng đ n k toán, hóa đ n,… thì c n

ỗ ế ả ờ ị ả ưở ở bi b nh h ng b i

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ộ ị t 1 chu i giá c kèm theo ngày gi ả  Price là 1 thu c tính đa tr giá c đó

ữ ệ

ụ

ộ

ờ

D li u ph thu c th i gian

Effective_Date

Price

Product_ID

Price_History

ầ

Tr n Thi Kim Chi

PRODUCT

ể

ự

ể ế ợ Ki u th c th k t h p Associative entity type

ộ ể ự ể ộ

n Là m t ki u th c th dùng liên k t m t hay nhi u ki u th c t c a m i

ể ệ ủ ộ ố ự ố ế ộ ứ ể

CERTIFICATE

COURSE

STUDENT

Completed Date

Certificate_ID

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ề th và có ch a thêm m t s thu c tính riêng bi ế liên k t này

ộ ượ

ố ủ

ế

Ràng bu c l

ng s c a liên k t ba ngôi

n Tr

ườ ế ợ ng h p liên k t 111

ắ ệ ụ Xét quy t c nghi p v (business rule) sau:

ỉ ỗ ỹ ư ữ ề

ổ ữ ẽ

ộ ề

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ề ề ỹ “M i k s dùng ch 1 s ghi chép cho 1 đ án. Nh ng k ư ổ s khác nhau s dùng nh ng s ghi chép khác nhau khi làm ỹ ư ệ vi c cho cùng m t đ án. Không có k s nào dùng cùng ộ ổ m t s ghi chép cho nhi u đ án khác nhau”

ộ ượ

ố ủ

ế

Ràng bu c l

ng s c a liên k t ba ngôi

n Tr

ENGINEER

PROJECT

CASEBOOK

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ườ ế ợ ng h p liên k t 111

ộ ượ

ố ủ

ế

Ràng bu c l

ng s c a liên k t ba ngôi

n Tr

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ườ ế ợ ng h p liên k t nnn

ỹ

ậ

ế ế Design

t k

K thu t thi Techniques

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ư ừ ế ệ ử ụ ữ ự ể ạ ừ ự ộ ỗ ộ Tránh d th a (Avoid redundancy) ể ế H n ch vi c s d ng th c th y u ỉ Đ ng dùng nh ng th c th mà ch có m i m t thu c tính

ư ừ Tránh d th a

ư ừ ử ụ ậ ả n D th a (Redundancy) x y ra khi s d ng cùng 1 v t

ề trong 2 hay nhi u cách khác nhau .

n D th a s làm lãng phí không gian l u tr và gây ra mâu

ư ừ ẽ ư ữ

ẫ

ự ể ể

ế ổ

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ạ thu n (inconsistency). ể ị ủ n Hai instances c a cùng 1 ki u th c th có th b inconsistent n u thay đ i 1 instance này mà quên thay ổ đ i instance còn l i.

ụ Ví d : Good

name

addr

Beers

Manfs

ManfBy

ỉ ủ

ấ

ả

ị

ấ t k này cho chính xác duy nh t 1 đ a ch c a nhà s n xu t

ế ế Thi ỉ ộ ầ (ch m t l n).

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ụ Ví d : Bad

name

addr

Beers

Manfs

ManfBy

manf

This design states the manufacturer of a beer twice: as an attribute and as a related entity.

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ụ Ví d : Good

name

manf

Beers

There is no need to make the manufacturer an entity set, because we record nothing about manufacturers besides their name.

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ụ Ví d : Bad

name

Beers

Manfs

ManfBy

Since the manufacturer is nothing but a name, and is not at the “many” end of any relationship, it should not be an entity set.

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể

ự

ể ế ợ Ki u th c th k t h p Associative entity type

ố ệ ề ế ể ể ự ể ổ n B n đi u ki n đ chuy n đ i m i liên k t thành ki u th c

ề ị ộ

ộ

ố ố ự ể ế ố ể ế ợ th k t h p ề ế ố n Là m i liên k t nhi u – nhi u n Có thu c tính xác đ nh riêng n Có thêm vài thu c tính khác n Ki u th c th k t h p s tham gia vào 1 s m i liên k t

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ế ợ ẽ ơ ồ khác trong s đ ER

Bài t p 1ậ

ệ ố

ả H th ng qu n lý nhân viên

ự

ệ

ể

ả

n Đ qu n lý vi c phân công các nhân viên tham gia vào xây d ng các công trình. Công

ả

ự ty xây d ng ABC t

ch c qu n lý nh sau:

ổ ứ ể

ề

ự

ỗ

ấ

ỗ

ộ ư

ị

ượ

ấ

ị

ự

ở

ủ

ấ

ố

ộ

ộ ư

ị ỉ

ị

ỗ

ề

ỗ

ớ

ộ

ỗ

ề

ế

ậ

ỗ

ố

ỹ ộ

n Công ty có nhi u phòng ban(Phòng k toán, phòng kinh doanh, phòng k thu t, phòng ụ ụ ch c, phòng chuyên môn, Phòng ph c v ,…). M i phòng ban có m t mã s phòng ớ ứ

ấ

ộ

ổ ứ t ban(MAPB) duy nh t, m t phòng ban ng v i m t tên phòng ban(TENPB)

ầ

ộ Tr n Thi Kim Chi

ệ ố

ả H th ng qu n lý nhân viên

Moâ hình ER

ñöôïc tham gia bôûi

COÂNG TRÌNH

NHAÂN VIEÂN

ñöôïc phaân coâng vaøo

coù

maNV hoTen ngaySinh phai diaChi

maCT tenCT diaDiem ngayCapGP ngayKhoiCong ngayHT

thuoäc veà

COÂNG

maPB tenPB

PHOØNG BAN

NHAÂN VIEÂN

coù

maNV maCT sLNgayCong

coù

maNV hoTen ngaySinh phai diaChi

thuoäc veà

maPB tenPB

PHOØNG BAN

COÂNG TRÌNH

) maPB

Löôïc ñoà CSDL

maCT tenCT diaDiem ngayCapGP ngayKhoiCong ngayHT

ầ

NHANVIEN( maNV,hoTen,ngaySinh,phai,diaChi, PHONGBAN( maPB,tenPB) CONG( maNV, maCT,sLNgayCong) Tr n Thi Kim Chi CONGTRINH( maCT,tenCT,diaDiem,ngayCapGP,ngayKhoiCong,ngayHT)

Moâ hình ER vaø löôïc ñoà CSDL

ệ

ế Các ký hi u dùng trong mô hình

ổ T ng k t: ER

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ệ

ế Các ký hi u dùng trong mô hình

ổ T ng k t: ER

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ướ ể ế

ế Các b

c đ ti n hành thi

ế ế t k

ổ T ng k t: ER

ị ạ ạ ể ể ự ự

ạ ố ế ợ

ộ ắ ị ị ự ạ ớ

ị ủ ộ

ướ ộ ướ ướ ạ ướ ướ ự ạ ộ

ố ế ợ ạ ắ

ầ

ướ ướ ệ t

[B c 1] Xác đ nh các lo i th c th (lo i th c th hay thu c tính) [B c 2] Xác đ nh lo i m i k t h p ể [B c 3] Xác đ nh và g n thu c tính v i lo i th c th ố ế ợ và lo i m i k t h p ế ị ề [B c 4] Quy t đ nh mi n giá tr c a thu c tính ế ị [B c 5] Quy t đ nh các thu c tính khóa cho lo i th c thể ế ả ố [B c 6] G n (tinh ch ) b n s vào lo i m i k t h p ấ ổ ế ế t k phân c p t ng quát hóa/chuyên bi [B c 7] Thi hóa trong các ràng bu c ộTr n Thi Kim Chi

Ví dụ

ứ

ỉ n M t ộ nhà buôn s kim khí phía b c ố

ấ

ữ ề

ầ ư

ữ

ạ

ố

ị

ệ

ặ

n Doanh nghi p ph i c nh tranh, nên m t m t hàng đ

ề

ủ ừ

ặ

ố

ị

ượ

ỗ

ạ ộ ắ NHW ho t đ ng trong lãnh ừ ự v c kho hàng có ch c năng phân ph i hàng. Công ty mua hàng t ư các nhà cung c p khác nhau. L u tr v hàng có các thông tin nh mã hàng, tên hàng. Công ty có nhu c u l u tr mã nhà cung ỉ ố ệ ấ c p, tên, đ a ch , s đi n tho i, và s fax. ộ ả ạ ượ ấ ừ c l y t ấ ỗ ầ ấ nhi u nhà cung c p khác nhau và m i l n giao, nhà cung c p có ớ ố ượ ể i đa theo qui đ nh c a t ng m t hàng th giao v i s l ủ ừ c a t ng nhà cung c p. Hàng đ c đóng bao bì. M i bao bì có mã bao bì và kích th

ng t ấ c.ướ

ượ

ế

ạ

t c hàng vì th hàng đ

i quá nh đ ch a t

ứ

ể

ặ

ứ

ộ

ỏ ể ứ ấ ả c n Đôi khi bao bì l ề ch a trên nhi u bao bì. Tuy nhiên, không th có hai m t hàng cùng ch a trong m t bao bì.

ầ

ự

Tr n Thi Kim Chi ề

ấ

n Hãy xây d ng mô hình ER cho v n đ trên.

ụ ệ ố

Ví d : H th ng bán hàng

maõ nhaø cung caáp

ể ệ ậ ậ ậ ộ

MAËT HAØNG

NHAØ CUNG CAÁP

maõ bao bì

BAO BÌ

ệ ự ướ : Nh n di n các t p th c th và thu c tính nh n di n B c 1 maõ haøng

ñöôïc mua töø

maõ haøng

MAËT HAØNG

NHAØ CUNG CAÁP

maõ nhaø cung caáp

cung caáp

chöùa

ñöôïc chöùa trong

maõ bao bì

BAO BÌ

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ệ ữ ự ệ ậ ậ ố B c 2 ể ướ : Nh n di n m i quan h gi a các t p th c th

Ậ

ự ộ ậ vào các t p th c th

B c 3: G n thu c tính mô t ả ề ố (gi

ể ố ệ ề ế

ề

Ữ Ế TI P C N MÔ HÌNH HÓA D LI UỆ ắ ướ ệ ả i quy t m i quan h nhi unhi u thành hai m i quan h ộ m tnhi u)

ñöôïc qui ñònh trong

MAËT HAØNG

QUI ÑÒNH LÖÔÏNG TOÁI ÑA

maõ haøng moâ taû

qui ñònh cho

chöùa

maõ nhaø cung caáp maõ haøng soá löôïng toái ña

ñöôïc qui ñònh trong

ñöôïc chöùa trong

qui ñònh cho

BAO BÌ

NHAØ CUNG CAÁP

maõ bao bì kích côõ

Thuoäc tính moâ taû ñaõ ñöôïc ñöa vaøo öùng duïng NHW

maõ nhaø cung caáp teân ñòa chæ soá ñieän thoaïi soá fax

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ụ ệ ố

ằ

ả

Ví d : H th ng qu n lý b ng lái xe

ặ ả ấ

ề v n đ ả

ố

ằ

ữ ộ ằ ề

ộ ằ ả

ườ ị i ỉ ấ ượ c m t b ng lái i ch l y đ ườ i. Thông tin v lái xe mà ị i lái xe, tên, đ a ch , ngày sinh

n Đ c t ả n Phòng c nh sát mong mu n qu n lý lý l ch cá nhân nh ng ng ườ ộ ủ ọ lái xe và b ng lái c a h . M t ng ộ ề ộ ỉ và m t b ng lái ch thu c v m t ng ườ phòng c nh sát quan tâm là: mã ng ữ

ỉ ạ ằ

ầ ư

ề ằ

ằ

n Thông tin v b ng lái c n l u tr là: mã b ng lái, lo i b ng lái,

ế ạ

ngày h t h n ể ế ợ ự n Mô hình th c th k t h p

sôû höõu

NGÖÔØI LAÙI XE

BAÈNG LAÙI

ñöôïc sôû höõu bôûi

maõ baèng laùi loaïi baèng laùi ngaøy heát haïn

Moâ hình ER cuûa vaán ñeà ngöôøi laùi xe vaø baèng laùi

I LÁI XE ph i s h u m t B NG LÁI

ƯỜ

maõ ngöôøi laùi xe teân ñòa chæ ngaøy sinh ƯỜ ỗ M i NG ỗ Ằ M i B NG LÁI ph i đ

ả ở ữ ộ Ằ ầ Tr n Thi Kim Chi ả ượ ở ữ ở c s h u b i NG

I LÁI XE

Ụ Ề Ố

Ề

Ệ

Ề

VÍ D V M I QUAN H NHI U NHI U

ề v n đ

ồ

ạ

ườ

n Đ c t ườ n Ng

ặ ả ấ ụ ố

ọ

ộ

ấ

ộ ọ

ử

ị

ượ

ườ ọ

ọ

ộ ả

ọ ủ

ừ

ỏ

ế ọ ả ượ ng và ph i đ ớ

ồ

ề ộ ọ ố ệ

ế ọ

ậ

ạ

ị

ỉ ọ ồ

ề

ọ

ẳ ng cao đ ng c ng đ ng núi xanh i ph trách đào t o Tr ề ế ậ t l p m t csdl v các môn h c mà h cung c p mong mu n thi ệ ỉ ứ ọ (nh ch ng ch leo núi, c nhân công ngh bay) và các h c viên ọ ộ ọ ng qui đ nh là m t h c ghi danh vào các môn h c này. Nhà tr ọ ộ ọ ố i đa ba môn h c trong cùng m t lúc. H c ghi danh h c t viên đ ệ ạ ữ ệ ủ ỉ i. M t khi h c viên ch quan tâm đ n d li u c a môn h c hi n t ệ ộ ọ ẽ ế k t thúc môn h c, h s không còn thu c di n qu n lý c a nhà ọ ườ tr c xóa kh i csdl tr khi h c viên này ghi danh ọ ọ h c ti p môn m i. Thông tin v m t h c viên g m: mã h c viên, ọ tên h c viên, đ a ch , ngày sinh, s đi n tho i, ngày nh p h c ờ ượ n Thông tin v môn h c g m: mã môn h c, tên môn h c, th i l

ầ

Tr n Thi Kim Chi

Ệ Ộ

Ố

Ệ

Ề

Ể

Ề

M I QUAN H NHI U NHI U CHUY N THÀNH 2 M I QUAN H M T NHI U

ghi danh vaøo

HOÏC VIEÂN

MOÂN HOÏC

ñöôïc ghi danh bôûi

maõ moân hoïc teân moân hoïc thôøi löôïng

0,3

maõ hoïc vieân teân hoïc vieân ñòa chæ ngaøy sinh soá ñieän thoaïi

?ngaøy nhaäp hoïc

ghi nhaän ñaøo taïo veà

coù

HOÏC VIEÂN

MOÂN HOÏC

PHIEÁU GHI DANH

thuoäc veà

ñöôïc ghi nhaän ñaøo taïo bôûi

maõ moân hoïc teân moân hoïc thôøi löôïng

maõ hoïc vieân maõ moân hoïc ngaøy nhaäp hoïc

maõ hoïc vieân teân hoïc vieân ñòa chæ ngaøy sinh soá ñieän thoaïi

ầ

Moâ hình ER cuûa vaán ñeà Tröôøng cao ñaúng coäng ñoàng nuùi xanh Tr n Thi Kim Chi

Bài t p 2ậ

ư ệ

ệ ố

ả H th ng qu n lý th vi n

ệ

ư ệ ổ ứ

ượ ch c vi c cho m n sách nh sau:

ể

ượ

• M t th vi n t ể • M i quy n sách đ

ể

ư ệ c đánh m t mã sách (MASH) dùng đ phân bi ả ộ

ề

ẩ

ớ ố ỗ

ị

ả

ấ

ả

ẻ ư ệ

ấ

ộ

ọ

ỉ

ộ ộ ỗ t ả ử ế s n u m t tác ph m có nhi u b n v i các quy n sách khác (gi ề ậ ặ gi ng nhau ho c có nhi u t p thì cũng xem là có mã sách khác nhau), m i mã sách xác đ nh các thông tin khác nh : tên sách (TENSACH), ấ ả tên tác gi (TACGIA), nhà xu t b n (NHAXB), năm xu t b n (NAMXB). ả ượ ỗ ọ c th viên c p cho m t th th vi n, trong đó có ghi đ • M i đ c gi ớ ả ọ (MAĐG), cùng v i các thông tin khác nh : h tên rõ mã đ c gi ề ị (HOTEN), ngày sinh (NGAYSINH), đ a ch (ĐIACHI), ngh nghi p(NGHENGHIEP).

ả

ượ ộ

ọ ượ

t m n sách, đ c gi ế

ể ộ ố

ầ ế

ượ

ế

ượ

ế ỗ Tr n Thi Kim Chi

ệ ứ ỗ ượ • C m i l ượ ượ ư

ượ

ể

ọ ấ

ượ

ả

ộ

ộ ầ

ph i đăng ký các quy n sách c n ỗ m n vào m t phi u m n, m i phi u m n có m t s phi u ị m n (SOPM) khác nhau, m i phi u m n xác đ nh các thông tin ầ ả nh : ngày m n sách (NGAYMUON), mã đ c gi . Các các quy n ả ế ế sách trong cùng m t phi u m n không nh t thi t ph i tr trong m t l n.

ư ệ

ệ ố

ả H th ng qu n lý th vi n

Moâ hình ER

laø chuû theå

soPM ngayMuon

ÑOÄC GIAÛ

PHIEÁU MÖÔÏN

thuoäc veà

maDG hoTen ngaySinh diaChi ngheNghiep

thuoäc veà

chöùa

ñöôïc keâ bôûi

ÑAÀU SAÙCH

soPM maDauSach ngayTra

CHI TIEÁT MÖÔÏN

maDauSach ban tap

keâ

laø töïa cuûa

Löôïc ñoà CSDL

coù

TÖÏA SAÙCH

DOCGIA(maDG,hoTen,ngaySinh,diaChi,ngheNghiep ) PHIEUMUON(soPM,ngayMuon, maDG) CHITIETMUON(soPM,maDauSach,ngayTra,maDauSach) DAUSACH(maDauSach,ban,tap,maSH) ầ TUASACH(maSH,tenSach,tacGia,nhaXB,namXB)

Tr n Thi Kim Chi

maSH tenSach tacGia nhaXB namXB

Moâ hình ER vaø löôïc ñoà CSDL

Bài t p 3ậ

ệ ố

ả H th ng qu n lý bán hàng

ỗ

ấ

ị

ề

ộ ượ

ỉ

ố

ư ệ

• M i khách hàng có m t mã khách hàng (MAKH) duy nh t, m i ọ c các thông tin v khách hàng nh : h tên ạ tho i

ạ

ỗ MAKH xác đ nh đ ị khách hàng (HOTEN), đ a ch (ĐIACHI), s đi n (ĐIENTHOAI). ượ

ỗ

ặ • Các m t hàng đ

ộ

ỗ

ấ

ộ

ị ể

ấ

ỗ

ộ

ặ • M i m t hàng đ

ị

ộ ố

ấ

ỗ

ượ

ị

• M i hóa đ n bán hàng có m t s hóa đ n (SOHĐ) duy nh t, m i hóa ậ l p hóa đ n

ơ c khách hàng và ngày

Tr n Thi Kim Chi ơ

ế

ớ

ỗ

ặ

ừ c phân lo i theo t ng nhóm hàng, m i nhóm hàng ấ có m t mã nhóm (MANHOM) duy nh t, m i mã nhóm hàng xác t nhiên m t nhóm hàng có đ nh tên nhóm hàng (TENNHOM), t ặ ề th có nhi u m t hàng. ố ượ ỗ c đánh m t mã s (MAHANG) duy nh t, m i mã ề ặ ị ố s này xác đ nh các thông tin v m t hàng đó nh : tên hàng (TENHANG), đ n giá bán (ĐONGIA), đ n v tính (ĐVT). ỗ đ n xác đ nh đ (NGAYLAPHĐ), ngày bán hàng (NGAYBAN). ầ • V i m i m t hàng trong m t hóa đ n cho bi

74 ố ượ t s l

ng bán

ủ

ặ

ộ (SLBAN) c a m t hàng đó.

ệ ố

ả H th ng qu n lý bán hàng

Moâ hình ER

maNhom tenNhom

KHAÙCH HAØNG

NHOÙM HAØNG

thuoäc veà

maKH hoTen diaChi dienThoai

bao goàm

coù

soHÑ maHang sLBan

chöùa

keâ

HOÙA ÑÔN

DOØNG HOÙA ÑÔN

MAËT HAØNG

thuoäc veà

ñöôïc keâ bôûi

soHÑ ngayLapHÑ ngayBan

maHang tenHang donGia ÑVT

Löôïc ñoà CSDL

HOÙA ÑÔN BAÙN HAØNG Ngaøy 1 thaùng 3 naêm 2003

Ngöôøi mua haøng: Traàn Thaùi Huøng Ñòa chæ: 125 Nguyeãn Thò Minh Khai

KHACH HANG(maKH,hoTen,diaChi,dienThoai) HOADON(soHD,ngayLapHD,ngayBan,maKH) DONGHOADON(soHD,maHang,sLBan) MATHANG(maHang,tenHang,donGia,DVT,maNhom)

HAØNG MS ÑÔN GIAÙ SOÁ L ÖÔÏNG Giaáy A4 VP001 35.000 1 Baêng keo VP005 20.000 2

Moâ hình ER vaø löôïc ñoà CSDL

ầ

Tr n Thi Kim Chi

Bài t p 4ậ

ệ ố

ề

ả

H th ng qu n lý đ án

ộ

ự

ữ ệ

ộ ố

ố ớ

ỗ

ồ

ề

ả

ệ

ượ

ể ệ

ồ

ề

ộ

ề

ỗ

ị ự

ự

ể ề

ự

ệ

ị

ị ề

ự

ể

ị

ỗ ệ

ủ

ệ

ị

ề

ệ

ỏ

ờ

ệ

ẽ ố ờ ủ

ộ ự

ể

ế

ằ

ầ

ữ

ủ

ữ ợ

ẹ

ồ

ầ ả ử Gi s sau đây là m t s yêu c u d li u đ i v i m t công ty chuyên th c ượ ệ hi n các đ án: Công ty g m nhi u nhân viên, m i nhân viên đ c gán mã ứ ươ ọ nhân viên đ ti n vi c qu n lý, có h tên, ngày sinh, m c l c ng đ ứ ỗ ưở h ng. Công ty g m nhi u phòng ban, m i phòng ban có ch c năng riêng ỗ ộ ưở ủ ng phòng. M i nhân viên c a mình, có mã phòng, tên phòng, có m t tr ể ỉ ch thu c vào m t phòng ban và m t phòng có th có nhi u nhân viên. M i ả ế ừ ộ m t nhân nhân viên trong phòng còn có th ch u s qu n lý tr c ti p t ể ề ỗ viên khác. Do công ty th c hi n đ án, nên m i phòng có th có nhi u văn ể ữ ở ạ t i nh ng đ a đi m khác nhau. phòng giao d ch hay làm vi c khác nhau ộ ề ề ượ c xây d ng, có mã đ án, tên đ án, đ a đi m th c M i m t đ án khi đ ề ộ ề hi n đ án đó và do m t phòng ban ch u trách nhi m ch trì đ án. Quá ệ ề ự ể ượ c chia nh thành nhi u công vi c và phân trình th c hi n đ án có th đ ậ ạ ệ ự i th i gian côn cho các nhân viên th c hi n, khi đó công ty s ghi nh n l ằ ể ầ / tu n) đ theo dõi phân công công vi c cho nhân viên (tính b ng s gi ờ ố ệ ti n đ th c hi n. Nh m có th chăm lo đ i s ng c a nhân viên, công ty ậ ạ có ghi nh n l i nh ng thông tin v nh ng thân nhân c a nhân viên, bao ườ ữ g m nh ng ng

Tr n Thi Kim Chi ề ồ i nh cha m , ch ng v , và con cái.

Bài t p 4ậ

ệ ố

ề

ả

H th ng qu n lý đ án

ầ

Tr n Thi Kim Chi

Bài t p 5ậ

ệ ố

ạ

ọ ả H th ng qu n lý d y h c

ị

ớ

ọ ủ

• Đ qu n lý l ch d y c a các giáo viên và l ch h c c a các l p,

ạ ổ ứ

ị ng t

ỗ

ộ

ấ

ủ ch c nh sau: ố

ọ

ạ

ị ố ệ

ể ạ

ề

ư ỗ ỉ

ộ ự

ả

ủ

ộ

ỗ

ọ

ấ ỗ ớ

ớ

ọ

ị

ỉ ượ

ỗ

ộ c phân cho m t giáo viên. ọ

ộ ố

ỗ

ọ ọ ộ

ấ ư

ứ

ẳ

ạ

ưở

ự

ầ

ế ự ậ ơ

ả ể ộ ườ m t tr ỗ • M i giáo viên có m t mã s giáo viên (MAGV) duy nh t, m i MAGV xác đ nh các thông tin nh : h và tên giáo viên (HOTEN), s đi n tho i (DTGV). M i giáo viên có th d y ư nhi u môn cho nhi u khoa nh ng ch thu c s qu n lý hành ộ chánh c a m t khoa nào đó. ố ỗ • M i môn h c có m t mã s môn h c (MAMH) duy nh t, m i ọ môn h c xác đ nh tên môn h c(TENMH). ng v i m i l p thì m i môn h c ch đ ỗ • M i phòng h c có m t s phòng h c (PHONG) duy nh t, m i phòng có m t ch c năng (CHUCNANG); ch ng h n nh phòng lý thuy t, phòng th c hành máy tính, phòng nghe nhìn, x ng Tr n Thi Kim Chi th c t p c khí,…

Bài t p 5ậ

ệ ố

ạ

ọ ả H th ng qu n lý d y h c

ấ

ỗ

ệ

ộ tin nh :

ị • M i khoa có m t mã khoa (MAKHOA) duy nh t, m i khoa xác đ nh ạ tho i tên khoa

(TENKHOA), đi n

ấ

ộ

ỗ ớ ể ọ

ớ ố ớ

ớ ủ

ề ộ

ộ ự

ủ

ề

ỉ

ỗ các thông khoa(DTKHOA). ỗ ớ • M i l p có m t mã l p (MALOP) duy nh t, m i l p có m t tên l p ỗ ớ (TENLOP), sĩ s l p (SISO). M i l p có th h c nhi u môn c a ả nhi u khoa nh ng ch thu c s qu n lý hành chính c a m t khoa nào đó.

ả

ế

• Hàng tu n, m i giáo viên ph i l p l ch báo gi ng cho bi

ớ

ự

ế

ỗ ữ ừ ế t nào (TUTIET) đ n ti ti

ế ạ

ề

ạ t d y này, đây là gi ế

ả ử

ự

ạ

ế

t giáo viên đó i phòng t nào (ĐENTIET),t a đ bài d y ờ s n u d y th c hành và n u LYTHUYET=2 t 6,

ế ừ ế ti

ế t 1 đ n ti 79

ả ậ ị ầ ạ ẽ ạ s d y nh ng l p nào, ngày nào (NGAYDAY), môn gì?, t ề ế nào, t ữ (BAIDAY), nh ng ghi chú (GHICHU) v các ti ế d y lý thuy t (LYTHUYET) hay th c hành gi ự ờ ạ LYTHUYET=1 thì đó là gi ế ộ ờ thì đó là gi lý thuy t, m t ngày có 16 ti ầ Tr n Thi Kim Chi ố ừ ế ế ế ề ừ ế t 12, t t 7 đ n ti i t ti chi u t

ế t, sáng t ế t 13 đ n 16.

ữ n Nh ng ng

Bài t p 6ậ

ả H th ng qu n lý sinh viên ộ ạ ủ Tr

ườ ộ

ứ

i ph trách đào t o c a ố ạ ậ ỉ

ệ

ườ

ữ ọ

ể

ộ

ị

ọ ỉ ề ữ ệ

ợ

ọ

ỉ ọ

ọ ộ

ế i. M t khi h c viên k t thúc môn h c thì nhà tr ọ

ủ ọ ọ

ế

ữ ề ộ ọ

ỏ

ố ệ

ọ

ị

ỉ

ậ

ạ

ệ ố ụ ẳ ườ ng cao đ ng c ng ề ồ mong mu n t o l p m t CSDL v các môn đ ng núi Ayers ư ườ ạ ủ đào t o c a tr ng (nh : ch ng ch leo núi, công ngh bay) và ọ ng cũng có h c viên ghi danh vào nh ng môn h c này. Tr ộ qui đ nh là cùng m t lúc, h c viên ch có th ghi danh vào m t ệ môn h c. H ch quan tâm v d li u c a đ t ghi danh hi n ườ ẽ ạ ng s t ả ượ ữ c không còn quan tâm đ n h và nh ng h c viên này ph i đ ầ ư xóa kh i CSDL. Thông tin c n l u tr v m t h c viên bao ồ g m: mã h c viên, tên h c viên, đ a ch , ngày sinh, s đi n ọ tho i, ngày nh p h c ọ

ề

ọ

ồ

ờ

n Thông tin v môn h c g m mã môn h c, tên môn h c, th i

ượ l

ầ

Tr n Thi Kim Chi

Bài t p 6ậ

ệ ố

ả H th ng qu n lý sinh viên

ự

ữ ệ

ứ

ả

ắ

n Phân tích: ầ n Ph n đ c t

v n đ ch a đ ng các qui t c qu n lý và d li u

ề

ọ

t v

ọ ế ề h c viên ố ệ ỉ, ngày sinh, s đi n tho i

, có mã h c viên ị ạ và ngày , đ a ch ế ề môn h cọ có mã môn h cọ , tên môn h cọ t v

ồ

ề ặ ả ấ ề ầ ủ ấ yêu c u c a v n đ . ữ ệ ủ ấ n d li u c a v n đ là: chi ti ọ tên h c viên ậ ọ hi ti nh p h c c ờ ượ . và th i l ng ả ắ n qui t c qu n lý g m:

ỉ

ộ ọ

ể

ộ

n Cùng m t lúc, m t h c viên ch có th ghi danh vào m t

ể

ộ

ọ

ủ

ế

ọ

ỉ

ữ ng ch quan tâm đ n nh ng h c viên c a môn

ộ môn h c.ọ ọ ề n Nhi u h c viên có th ghi danh vào m t môn h c. ườ n Nhà tr ệ ạ ọ h c hi n t

ầ

Tr n Thi Kim Chi

Bài t p 7ậ

ạ ộ

ộ

ạ

ề ả ộ ủ

ủ ả Qu n lý ho t đ ng c a m t trung tâm đ i h cọ n Qua quá trình kh o sát, đi u tra ho t đ ng c a m t trung

ạ ọ tâm đ i h c ta rút ra các quy t c qu n lý sau:

ỗ ườ ng có ng

ắ ề tr ườ ể ượ ng

ạ ộ ả ườ và m i tr ng. ỗ ộ c chia làm nhi u ả ưở đ qu n lý nhà tr ng chia làm nhi u ề ộ ề khoa, m i khoa thu c v m t

n M i khoa cung c p nhi u ả

ấ ộ ọ ỗ ề môn h cọ . M i môn h c thu c

ủ ộ

n Trung tâm đ ệ 1 hi u tr ộ ườ n M t tr ườ ng. tr ỗ ề ề v 1 khoa (thu c quy n qu n lý c a 1 khoa). ỗ

n M i khoa thuê nhi u giáo viên làm vi c. Nh ng m i

ề ư ệ

ủ ệ ỗ ỉ

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ỗ giáo ệ viên ch làm vi c cho 1 khoa. M i khoa có 1 ch nhi m ộ khoa, đó là m t giáo viên.

Bài t p 7ậ

ạ ộ

ộ

ạ

ề ấ ọ

ủ ả Qu n lý ho t đ ng c a m t trung tâm đ i h cọ ể ỗ n M i giáo viên có th d y nhi u nh t 4 môn h c và có th

ạ ọ

ể ạ không d y môn h c nào. ể ọ ọ ỗ ư ấ

ọ ỗ ể ề ọ

ề n M i sinh viên có th h c nhi u môn h c, nh ng ít nh t là ể môn. M i môn h c có th có nhi u sinh viên h c, có th không có sinh viên nào. ề ộ ề ộ ả ỉ

n M t khoa qu n lý nhi u sinh viên ch thu c v m t khoa. ớ n M i giáo viên có th đ ấ

ể ượ ử ủ ớ ộ ỗ ủ ệ c c làm ch nhi m c a l p, l p

ề đó có th có nhi u nh t 100 sinh viên.

ầ

Tr n Thi Kim Chi

ể ẽ ơ ồ n V s đ ERD

Bài t p 8ậ

ả H th ng qu n lý ngân hàng

ượ ổ ứ

n Ngân hàng đ

ộ

ở

ố

ọ ấ

ỗ ộ

ệ ố c t i m t thành ph và đ

ch c thành các chi nhánh. M i chi nhánh t a c đ nh danh b i m t tên duy nh t.

ượ ả ủ

ạ ạ l c t Ngân hàng theo dõi tài s n c a m i chi nhánh.

ủ

ị

ị ỗ ượ n Các khách hàng c a ngân hàng đ

ọ

ở ố ườ

ữ

ể ể ượ

ố ở

ả

ớ

ộ

c đ nh danh b i s CMND ố ủ ng ph và c a h . Ngân hàng l u tr các tên khách hàng, đ ố thành ph mà khách hàng sinh s ng. Khách hàng có th có tài ế ộ c k t kho n g i và tài kho n vay. M t khách hàng có th đ ợ h p v i m t nhân viên ngân hàng.

ặ

ườ

ượ

ở

ị

ể ng. Các nhân viên ngân hàng đ

ủ ọ ộ

ậ

ườ

ủ

ỗ ố

ờ

ầ

ủ ắ ầ Tr n Thi Kim Chi

n Nhân viên này có th là nhân viên cho vay ho c nhân viên bình ố c đ nh danh b i mã s th ố ữ ả nhân viên c a h . B ph n qu n lý ngân hàng l u tr tên và s ủ ộ ụ phone c a m i nhân viên, tên c a các ng i ph thu c nhân ả ườ i qu n lý nhân viên. Ngân viên và mã s nhân viên c a ng ệ ủ hàng cũng theo dõi ngày b t đ u làm vi c c a nhân viên, và th i gian thuê nhân viên làm vi c. ệ

Bài t p 8ậ

ệ ố

ả H th ng qu n lý ngân hàng

ế

ạ n Ngân hàng đ a ra các lo i tài kho n g i, tài kho n ti

ở

ộ

ả

ề

ỗ

ấ

ả

n M i tài kho n g i đ

ả ả

ở

ả

ữ

ắ

ở

ỗ

c truy c p b i m i khách hàng n m gi

ế

ệ

ấ

ấ ả ả

ố ề

ượ

ộ

n M t tài kho n vay đ u tiên xu t phát t

ả

ỗ

ộ

ệ ả ở ả t ki m và tài ơ ữ ở ể ượ ắ c n m gi kho n séc. Các tài kho n g i có th đ b i nhi u h n m t ả ộ ơ ề ể ộ khách hàng, và m t khách hàng có th có nhi u h n m t tài kho n. ộ ố ở ở ượ c gán b i m t s tài kho n duy nh t. Ngân ầ ỗ ố ủ ề hàng duy trì thông tin v cân đ i c a m i tài kho n g i và ngày g n ậ ở ượ nh t mà tài kho n g i đ tài ứ ả ỗ t ki m còn có m c lãi su t, và tài kho n đó. Ngoài ra, m i tài kho n ti ứ t m c. kho n séc có s ti n rút v ả ấ ắ c n m gi ở

ớ

ặ ả ố ề

ặ

ấ ầ

ề

ả

ị

ọ ắ ả ộ

ỗ ầ

ụ ể ầ

ả ố ớ 85

Tr n Thi Kim Chi

ố ề ậ

ố ớ ả ề

ầ ừ ộ m t chi nhánh nào đó, và nó ề ữ ở ể ượ b i m t ho c nhi u khách hàng. M i tài kho n có th đ ỗ ộ ố ả ấ ượ c gán b i m t s tài kho n duy nh t. V i m i tài kho n vay vay đ ả ố ứ ự ầ ả ố ề l n tr ngân hàng theo dõi s ti n vay và s ti n tr . M c dù s th t ả ố ớ ố ầ ị t là s l n tr ) không xác đ nh duy nh t l n tr đ i v i ti n vay (g i t ả ấ ầ ủ các tài kho n vay c a ngân hàng nh ng nó xác đ nh duy nh t l n tr ả đ i v i m t tài kho n vay c th . Ngày và s ti n tr đ i v i m i l n ượ tr ti n vay cũng đ

c ngân hàng theo dõi ghi nh n.

Bài t p 9ậ