TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TPHCM<br />
KHOA KẾ TOÁN KIỂM TOÁN<br />
<br />
Nội dung<br />
Một số khái niệm cơ bản<br />
<br />
CHƯƠNG 6<br />
<br />
KẾ TOÁN VỐN CHỦ SỞ HỮU<br />
<br />
Ghi nhận vốn chủ sở hữu<br />
Ứng dụng trên hệ thống tài khoản kế toán<br />
Ý nghĩa thông tin<br />
<br />
2016<br />
<br />
3<br />
<br />
Mục tiêu<br />
<br />
Các văn bản và qui định liên quan<br />
<br />
Sau khi học xong chương này, người học có thể:<br />
•<br />
<br />
hoạt động của các loại hình doanh nghiệp<br />
<br />
Chuẩn mực kế toán Việt nam số 01 – Chuẩn mực chung<br />
<br />
•<br />
<br />
– Giải thích được sự khác nhau về nguồn vốn<br />
<br />
Chuẩn mực kế toán Việt nam số 21 – Trình bày báo cáo<br />
tài chính<br />
<br />
– Nắm được các yếu tố cấu thành nên vốn<br />
<br />
•<br />
<br />
chủ sở hữu và phạm vi sử dụng nguồn vốn<br />
<br />
Chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành theo thông tư<br />
200/2014/TT-BTC.<br />
<br />
– Ứng dụng vào hệ thống tài khoản kế toán<br />
để ghi nhận vốn chủ sở hữu;<br />
– Ý nghĩa thông tin qua các tỷ số tài chính<br />
<br />
2<br />
<br />
4<br />
<br />
Khái niệm vốn chủ sở hữu<br />
<br />
Vốn đầu tư của chủ sở hữu<br />
•<br />
•<br />
<br />
Vốn khác<br />
<br />
•<br />
<br />
tính bằng số chênh lệch giữa giá trị tài sản<br />
<br />
Quyền chọn chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu<br />
<br />
•<br />
<br />
sở hữu là giá trị vốn của doanh nghiệp, được<br />
<br />
Thặng dư vốn cổ phần<br />
<br />
•<br />
<br />
Theo VAS 01 – Chuẩn mực chung: “ Vốn chủ<br />
<br />
Vốn góp của chủ sở hữu<br />
<br />
Cổ phiếu quỹ<br />
<br />
của doanh nghiệp trừ nợ phải trả”.<br />
<br />
5<br />
<br />
7<br />
<br />
Vốn góp của chủ sở hữu<br />
Vốn đầu tư<br />
của chủ sở<br />
hữu<br />
<br />
•<br />
<br />
Vốn của chủ doanh nghiệp, vốn cổ phần, vốn của nhà<br />
nước cấp, vốn góp của các thành viên đối với công ty<br />
TNHH.<br />
<br />
Các bộ phận<br />
cấu thành của<br />
VCSH<br />
Các khoản điều<br />
chỉnh trực tiếp<br />
vào vốn chủ sở<br />
hữu<br />
<br />
Lợi nhuận chưa<br />
phân phối và<br />
các khoản dự<br />
trữ<br />
<br />
6<br />
<br />
8<br />
<br />
Thặng dư vốn cổ phần<br />
<br />
Vốn khác<br />
<br />
Là chênh lệch giữa mệnh giá của cổ phiếu với giá của cổ<br />
<br />
•<br />
<br />
phiếu lúc phát hành (chỉ áp dụng cho công ty cổ phần).<br />
<br />
• Bao gồm các khoản viện trợ không hoàn lại, các<br />
khoản nhận được khác được cơ quan có thẩm<br />
quyền cho phép ghi tăng vốn đầu tư của CSH.<br />
<br />
9<br />
<br />
Cổ phiếu quỹ<br />
<br />
Quyền chọn chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu<br />
<br />
•<br />
<br />
11<br />
<br />
DN phát hành loại trái phiếu có thể chuyển đổi thành một<br />
<br />
• Là giá trị cổ phiếu của chính doanh nghiệp mua<br />
<br />
số lượng cổ phiếu xác định được quy định trong phương<br />
<br />
vào, chưa tái phát hành hoặc hủy đi (chỉ áp dụng<br />
<br />
án phát hành.<br />
<br />
cho công ty cổ phần)<br />
<br />
10<br />
<br />
12<br />
<br />
Ví dụ 1<br />
<br />
Lợi nhuận chưa phân phối và quỹ dự trữ<br />
<br />
Trích số liệu tại công ty CP Minh Trí năm 20x0 như sau:<br />
•<br />
<br />
• Lợi nhuận chưa phân phối: Là lợi nhuận chưa<br />
<br />
Phát hành 3.000.000 cp, trong đó 150.000 cổ phiếu ưu đãi<br />
<br />
chia cho các chủ sở hữu hoặc chưa trích lập<br />
<br />
không bắt buộc mua lại và 250.000 cổ phiếu bắt buộc mua<br />
<br />
các quỹ.<br />
<br />
lại, mệnh giá 10.000đ/cp, giá phát hành 12.000đ/cp<br />
<br />
• Quỹ dự trữ: Quỹ đầu tư phát triển, các quỹ<br />
<br />
Yêu cầu: Xác định vốn góp của chủ sở hữu, thặng dư vốn cổ<br />
<br />
khác thuộc vốn chủ sở hữu.<br />
<br />
phần<br />
<br />
13<br />
<br />
15<br />
<br />
Giải đáp:<br />
<br />
Các khoản điều chỉnh trực tiếp<br />
•<br />
<br />
Vốn góp của chủ sở hữu gồm:<br />
<br />
Chênh lệch tỷ giá: Chênh lệch tỷ giá phát sinh trong quá<br />
trình đầu tư xây dựng của doanh nghiệp trước hoạt động; và<br />
<br />
-<br />
<br />
Cổ phiếu phổ thông = 2.600.000 x 10.000 = 26.000 trđ<br />
<br />
-<br />
<br />
Cổ phiếu ưu đãi phần không bắt buộc mua lại = 150.000 x<br />
<br />
chênh lệch phát sinh do chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ<br />
<br />
10.000 = 1.500 trđ.<br />
<br />
sở ở nước ngoài hợp nhất với doanh nghiệp ở trong nước.<br />
•<br />
<br />
Chênh lệch đánh giá lại tài sản: Chênh lệch giữa giá trị ghi<br />
<br />
Thặng dư vốn cổ phần<br />
<br />
sổ của tài sản với giá trị được đánh giá lại khi có quyết định<br />
<br />
2.600.000 x 2000 = 5.200 trđ<br />
<br />
của Nhà nước,…<br />
Thực chất là các khoản làm tăng/giảm Vốn chủ sở hữu ngoài<br />
việc góp vốn/trả vốn/chia lời hay từ kết quả kinh doanh.<br />
<br />
14<br />
<br />
16<br />
<br />
Vốn góp chủ sở hữu<br />
Ghi nhận và đánh giá vốn chủ sở hữu<br />
<br />
•<br />
<br />
Đối với công ty Cổ phần phải chi tiết thành hai chỉ tiêu:<br />
vốn góp của chủ sở hữu và thặng dư vốn cổ phần.<br />
Vốn góp của chủ sở hữu ghi nhận theo mệnh giá : Cổ<br />
phiếu phổ thông có quyền biểu quyết và cổ phiếu ưu đãi<br />
<br />
Vốn<br />
góp<br />
chủ<br />
sở<br />
hữu<br />
<br />
Thặng<br />
dư vốn<br />
cổ<br />
phần<br />
<br />
Quyền<br />
chọn<br />
chuyển<br />
đổi trái<br />
phiếu<br />
<br />
Vốn<br />
khác<br />
<br />
Cổ<br />
phiếu<br />
quỹ<br />
<br />
Các<br />
khoả<br />
n dự<br />
trữ<br />
<br />
<br />
<br />
LN<br />
chưa<br />
phân<br />
phối<br />
<br />
Cổ phiếu ưu đãi không có nghĩa vụ mua lại được phân loại<br />
<br />
là vốn CSH.<br />
<br />
<br />
Cổ phiếu ưu đãi có nghĩa vụ mua lại được phân loại là nợ<br />
<br />
phải trả<br />
<br />
Thặng dư vốn cổ phần là khoản chênh lệch giữa giá<br />
phát hành và mệnh giá,<br />
19<br />
<br />
17<br />
<br />
Ví dụ 2<br />
<br />
Vốn góp chủ sở hữu<br />
•<br />
<br />
Không ghi nhận vốn góp theo vốn điều lệ trên giấy phép đăng ký<br />
kinh doanh, chỉ ghi nhận theo số thực góp, tuyệt đối không ghi<br />
<br />
•<br />
<br />
nhận theo số cam kết sẽ góp.<br />
•<br />
<br />
•<br />
<br />
Đối với vốn góp bằng tài sản phi tiền tệ ghi nhận theo giá trị hợp<br />
lý tại ngày góp vốn.<br />
<br />
•<br />
<br />
Ông Trí góp vốn bằng một tòa nhà được hội đồng thẩm<br />
định giá 1.000 trđ<br />
<br />
•<br />
<br />
Đối với vốn góp bằng tài sản vô hình như bản quyền, quyền khai<br />
<br />
Ông Minh góp vốn 100.000 usd bằng chuyển khoản, tỷ giá<br />
giao dịch thực tế là 21.000 đ/usd.<br />
<br />
Đối với vốn góp bằng ngoại tệ ghi nhận theo tỷ giá thực tế tại thời<br />
điểm góp vốn, không đánh giá lại theo sự thay đổi của tỷ giá<br />
<br />
•<br />
<br />
Trích số liệu tại công ty CP Minh Trí năm 20x0 như sau:<br />
<br />
Bà Lan cam kết sẽ góp vốn trong năm 20x1 500 trđ.<br />
<br />
Yêu cầu: Xác định vốn góp của chủ sở hữu.<br />
<br />
khác, sử dụng tài sản, thương hiệu, nhãn hiệu…ghi nhận chi phí<br />
đi thuê tài sản hoặc chi phí nhượng quyền thương mại trừ trường<br />
hợp pháp luật cho phép.<br />
18<br />
<br />
20<br />
<br />