
117
TỐIƯUGIÁTRỊCỦAAITRONGKẾTOÁNQUẢNTRỊ
CHIPHÍTẠICÁCDOANHNGHIỆPDỆTMAY
VIỆTNAMHIỆNNAY
NguyễnThanhTrang,NguyễnThịThuThủy,PhạmVănTuấn,
VũThịViệtThanh,PhanThịHồngThắm
Email:thanhtrang.kt@hou.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.937
Tómtắt:KếtoánquảntrịchiphítrongcácdoanhnghiệpdệtmayViệtNamhiệnnay
đangcóứngdụngAItrongmộtsốnộidungcôngviệc.CácdoanhnghiệpnàyđãsửdụngAI
đểhỗtrợphântíchdữliệuđầuvàovàđầuravềchiphí,xâydựngđịnhmứcchiphí,dựtoán
chiphí…nhưngvẫncầnxâydựngquytrìnhứngdụngAIcụthể,lựachọnvàxácđịnhhướng
tiếpcậnmộtcáchhợplýhơnđểtốiưuhóagiátrịcủaAItrongcôngviệckếtoánquảntrịchi
phíđểgiúptiếtgiảmchiphí,nângcaohiệuquảcủaviệckiểmsoátchiphí.
Từkhóa:kếtoánquảntrịchiphí,doanhnghiệpdệtmay,AI,tốiưugiátrị
1TrườngĐạihọcMởHàNội
I.Giớithiệu
Trong nhiều năm qua, ngành công
nghiệp dệt mayViệtNam đãcósựphát
triểnmạnhmẽvàđóngvaitròquantrọng
vớităngtrưởngkinhtếquốcgia.Ngành
dệtmaylàmộttrongnhữngngànhcông
nghiệp đã thực hiện chuyển đổi và phát
triển hướng tới bền vững. Điều này đã
đượcthểhiệnvàkhẳngđịnhtrongmụctiêu
củangành.Cụthể,mụctiêutừnay-2030,
mụctiêucủangànhdệtmaylàchuyểndần
từtrọngtâmpháttriểnnhanhsangtrọng
tâmpháttriểnbềnvững,kinhdoanhtuần
hoàn.Vớigiaiđoạntừ2031-2035,mục
tiêucủangànhlàpháttriểnhiệuquả,bền
vữngtheomôhìnhkinhtếtuầnhoàn;hoàn
thiệnchuỗigiátrịtrongnướcvàthamgia
ở vị trí có giá trị cao trong chuỗi cung
ứngtoàncầu;xuấtkhẩuvàtiêuthụtrong
nước bằng các thương hiệu riêng mang
tầmkhuvựcvàthếgiới.ViệtNamhiện
đangnằmtrongtop3quốcgiaxuấtkhẩu
dệtmaylớnnhấtthếgiới.Trongđó,Hoa
Kỳlàthịtrườngchiếmtỷtrọnglớnnhất,
tiếp đó là EU, Hàn Quốc, Trung Quốc,
NhậtBản.NgànhDệtMayViệtNamcòn
nhiềutiềmnăngđểtăngcườnghộinhập
kinhtếquốctế,mởrộngthịtrườngxuất

118
khẩu.TheobáocáotừHiệphộiDệtMay
Việt Nam (VITAS), nếu như năm 2022,
kim ngạch xuất khẩu đạt 44,4 tỷ USD,
tăng gần 10% so với năm 2021. Cũng
theosốliệutừVITAS,sựnỗlựccủacác
doanhnghiệptrongkhaithácthịtrường,
tìmkiếmkháchhàng,xuấtkhẩunăm2023
đạtkhoảng40,3tỷUSD,VITAScũngđặt
mụctiêuvàkỳvọngkimngạchxuấtkhẩu
toànngànhnăm2024đạt44tỷUSD,tăng
9,2% sovới2023,cũngnhưtăngtrưởng
đều cho các năm tiếp theo.Năm 2025,
theoVITAS,ngànhdệtmayViệtNamvẫn
đặt mụctiêuđạttừ47- 48tỷUSDkim
ngạchxuấtkhẩu,tăngtrưởngkhoảng9%
sovớinăm2024.Tuynhiên,đâylàmục
tiêu khá thách thức, trong bối cảnh các
tiêuchuẩnxanh,tiêuchuẩnpháttriểnbền
vữngngàymộtdàyđặc.Tuynhiên,ngành
dệt maycũngđang gặpnhiều khókhăn:
sảnxuấtbịthuhẹp,chiphísảnxuấttăng
caodotácđộngcủatìnhhìnhkinhtếthế
giớivàtrongnước,trongđóvấnđềlạm
phátởcácthịtrườngchủlựcnhưHoaKỳ,
châuÂukhiếnsứcmuayếu,đơnhàngsụt
giảm,lãisuấttăngcao,biếnđộngtỷgiá,
thay đổi về chính sách thuế,giá nguyên
liệuđầuvàotăng,chiphílogisticquốctế
cao,đơngiábánxácđịnhthấp,thịtrường
bấtổn...Lợinhuậntừsảnxuấtkinhdoanh
củangànhdệtmaygặpnhiềuhạnchếkhi
sosánhvớigiaiđoạntrướcvàcácngành
kháchiệnnay.
Theo định hướng của VITAS, để
đápứngtiêuchuẩndệtmaybềnvữngcủa
EU,HoaKỳ,doanhnghiệpcầnquantâm
toàndiện,từnângcaokỹthuật,côngnghệ
đến đảm bảo pháp lý và quảntrịrủi ro,
chuyển đổi số mạnh mẽ trong dệt may.
Một trong những biện pháp quan trọng
thựchiệnđịnhhướnglàdoanhnghiệpdệt
mayứngdụngAItrongcôngviệcchung
vàtrongkếtoánquảntrịchiphínóiriêng.
Cụthể,trongkếtoánquảntrịchiphísẽ
ứngdụngAIđểtựđộnghóaxửlýnhập
liệu, phân tích thông tin, xây dựng định
mức, tự động rà soát chi phí, hệ thống
các phương án về chi phí…Các doanh
nghiệpdệtmaycũngnhậnđịnhứngdụng
AItrongkếtoánquảntrịchiphídệtmay
vừalàcơhộinhưngcũngmanglạithách
thứcvớidoanhnghiệp.Vềcơhội,doanh
nghiệpcókhảnăngtốiưuhóaquytrình
sản xuất; kiểm soát định mức, giảm chi
phívàtàinguyênđầuvào;giảmphátthải,
tạodựngnềntảngvữngchắcđểxâydựng
nềnkinhtếtuầnhoàn…Tuynhiên,đểcó
đượcnhữngcơhộiđó,doanhnghiệpdệt
mayphảiđốimặtvớitháchthứcđếntừchi
phíchoứngdụngcôngnghệ,lựachọnứng
dụngnàophùhợptrongnhiềuứngdụng
AIhiệnnayđểtốiưuhóacácgiátrịmàAI
manglạichokếtoánquảntrịchiphí.
II.Cơsởlýthuyết
2.1.Tổngquannghiêncứu
Nhómtác giảlựa chọn cácnghiên
cứusaulàmcơsởchonghiêncứu:
•Trênthếgiới
ZhaoshanWu&cáccộngsự(2022),
Knowledge roadmap of sustainable
development in the textile and apparel
industry:ascientometricanalysis.Bàiviết
đã trình bày một phân tích toàn diện và
địnhlượngvềthựctrạngnghiêncứuliên
quantớipháttriểnbềnvữngtrongngành
dệtmay:(1)60từkhóanghiêncứuquan
trọngxuấthiệntrongcơsởkiếnthức;(2)
bốn điểm nóng nghiên cứu đã được xác
định; (3)năm chủ đề cấu thành lĩnh vực
kiếnthứcchính;và(4)dựatrêncơsởkiến
thức, điểm nóng nghiên cứu và lĩnh vực
kiếnthức,cấutrúckiếnthứcbaogồmchín
mônhọcvànămhệthống.Bàibáonàyđề
xuấtmộtlộtrìnhkiếnthứccóthểhữuích

119
chonhữngngườithựchànhvàhọcgiảđể
hiểurõhơnvềtìnhtrạngvàxuhướngphát
triển bền vững hiện tại trong ngành dệt
may. Trong đó, ứng dụng chuyển đổi số
trongdệtmaylàmộtnộidungkháhữuích.
AlkaMathukarThakkervàcộngsự
(2023), Sustainable Development Goals
forTextilesand Fashion.Trong bàiviết,
mỗimộttrong17mụctiêupháttriểnbền
vững(SDG)đềuđượcthảoluậntrongbối
cảnhcủangànhdệtmayvàthờitrang.Sự
cầnthiếtcủacácnỗlựchợptácđượcnhấn
mạnhđểvượtquacuộckhủnghoảngkhí
hậuvàcácmốiquanngạivềsứckhỏecon
người mà ngành dệt may và thời trang
gặpphải.Bàiviếtcũngnhấnmạnhnhiều
biệnphápkhắcphụcnhưsửdụng.Đồng
thời,tácgiảcũngYêucầudoanhnghiệp
dệtmayvàthờitrangcótráchnhiệmhơn
với xã hội và doanh nghiệp sẽ thúc đẩy
cácmụctiêupháttriểnbềnvữngđượcmô
tảbằngcácvídụtruyềncảmhứng.Thêm
vào đó, việc xanh hóa sản xuất là thực
sựcầnthiếtcấpthiếtCuốicùng,bàiviết
cũngkêugọinhữngnỗlựcvàýthứctừ
ngườitiêudùng,nhàthiếtkế,nhàsảnxuất
và thương nhân ngành dệt may và thời
trang để liên tục thích ứng với các mục
tiêupháttriểnbềnvữngngaycảsaunăm
2030.Ngoàira,việctuânthủcácquyluật
tựnhiênnhưđượcliệtkêởđâyđượccoi
làchìakhóađểđạtđượccácmụctiêuphát
triểnbềnvững.
Các giải pháp cho phát triển bền
vững trong ngành dệt may được đưa ra
trongbàiviếtcủaLiênhiệpquốc(2024),
Textileindustry:howcanwemakeitmore
sustainable?Trongvàiviếtđãđưaranhận
địnhcủamột số nhàquản lý như:“Một
trongnhữngthayđổihệthốngquantrọng
nhấtlàgiữquầnáocủachúngtađượcsử
dụnglâuhơn“,JanaHosková,PhóTrưởng
phòng,TổngcụcTưpháp &Ngườitiêu
dùng,tạiỦybanChâuÂuchobiết.“Đến
năm 2030, các sản phẩm dệt may được
đưa vào thị trường EU phải có tuổi thọ
caovàcóthểtáichế,phầnlớnchúngphải
đượclàmtừsợicóthểtáichế(…)vàđược
sảnxuấttheohướngtôntrọngcácquyền
xãhộivàmôitrường.”.QuintenSchaap,
Giám đốc Fouding của Bakermat, một
công ty tại Antwerp với sứ mệnh “trao
quyềnchonhữngngườisángtạođểthiết
kếcótráchnhiệmvàcôngbằng“,đãnhấn
mạnhđếnnhucầu“tăngcườngmốiquan
hệ giữa ngành dệt may hiện tại và thế
hệnhữngngườisángtạovàthiếtkếtiếp
theo“.Ôngđãkêugọinhiều“mốiquanhệ
hợptác“hơnchứkhôngchỉ“giaodịch”,
để“đồngsángtạo“vớicácsảnphẩmdệt
maytheoconđườngminhbạch.
Theoliênđoànquốctếcủakếtoán
(IFCA) định nghĩa: “Kế toán quản trị
đượcxem nhưmột quytrìnhđịnh dạng,
kiểmsoát,đolường,tổnghợp,phântích,
trìnhbày,giảithíchvàtruyềnđạtthôngtin
tàichính,thôngtinphitàichínhliênquan
đếnhoạtđộngcủatổchứcchonhữngnhà
quản trị thực hiện hoạch định, đánh giá
kiểm soát, điều hành hoạt động tổ chức
nhằm đảm bảo sử dụng có tráchnhiệm,
hiệuquảnguồnlựckinhtếcủatổchức”.
Theoquanđiểmnày,kếtoánquảntrịđã
đượckháiquáttheocáccôngviệccụthể
mà các nhà quản trị phải thực hiện với
mụctiêuthựchiệnvànângcaohiệuquả
củacáchoạtđộng.
•TạiViệtNam
Tác giả Khánh An (2021), Hướng
tới mục tiêu phát triển bền vững ngành
dệtmayViệtNam.Bàiviếtđãnhậnđịnh
yêucầuquantrọngkhithựcthicáchiệp
địnhthươngmạimớikýkếtđốivớingành
dệtmaylànângcaotínhcạnhtranhcủa

120
sản phẩm, giảm tác động tiêu cực tới
môitrường.Điều nàyđòihỏi cácdoanh
nghiệpphảinỗlựchơnnữađểpháttriển
bền vững, giảm phát thải hóa chất độc
hạivàtănggiátrịchoxuấtkhẩu.Dovậy,
cảitiếncôngnghệvàápdụngcôngnghệ
mớitheohướngxanh,sạch,giảmsửdụng
nănglượnglàgiảiphápcầnthiếtđểtăng
nănglựccạnhtranh.Nộidungbàiviếtđã
khẳngđịnhhướngpháttriểnbềnvữngcủa
ngànhdệtmayViệtNam,đặcbiệtlàvới
cácdoanhnghiệpthuộcthànhviêncủaỦy
banbềnvữngVITAS(ỦybanthuộcHiệp
hộidệtmayViệtNam).
Tác giả Minh Hưng (2021), Tầm
nhìnmớipháttriểnbềnvữngngànhdệt
mayViệt Nam trước đạidịch. Theo bài
viếtcủatácgiả,HiệphộiDệtmayViệt
Nam(VITAS)đãđặtracamkếtpháttriển
bền vững với mục tiêu đến năm 2030
chuyển đổi xanh hóa, tạo việc làm, cải
thiệnđờisốngngườilaođộngViệtNam
theo các mục tiêu phát triển bền vững
củaLiênHợpQuốcvớisựđồnghànhcủa
doanh nghiệp-nhãn hàng-tổ chức quốc
tế. Đồng thơi tác giả cũng khẳng định
quanđiểmcủanhàquảnlýlàngànhdệt
mayViệtNamkhôngcạnhtranhlaođộng
giárẻmàcạnhtranhvềchấtlượng,công
nghệ, năng suất, thời gian giao hàng,
minhbạch,tiếtgiảmtốiđanănglượng,
tàinguyên,môitrường;đầutưcôngnghệ
hiện đại, bắt kịp xu thế của ngành thời
trangthếgiới,đápứngchuẩnmựcquốc
tếvềlaođộngvàmôitrườngtheotưvấn
củacáctổchứcđánhgiátoàncầu;trong
đócóBetterWork;gắnkếtvớicácnhãn
hàngquốctếtrêntinhthầnhợptáccùng
thắng, cùng chia sẻ trách nhiệm rủi ro.
ĐâylànhữngcamkếttừphíaVITASmà
nhómnghiêncứuthamkhảotrongkhảo
sátvàxâydựnghướngnghiêncứu.
TácgiảPhươngAnh(2022),Ngành
dệt may đẩy mạnh phát triển bền vững,
kinhdoanhtuầnhoàn.Bàiviếtcủatácgiả
đã tổng kết về nội dung Hội thảo“Đẩy
mạnh kinh tếtuần hoànngànhdệtmay”
năm2022.Theotổngkết,đếnnăm2030
ngành chuyển dần trọng tâm sang phát
triển bền vững, kinh doanh tuần hoàn,
hoàn thiện chuỗi giá trị trong nước và
thamgiaởvịtrícógiátrịcaotrongchuỗi
cungứng.Đâylàđịnhhướngđểnhómtác
giảsửdụngtrongxâydựngmôhìnhtheo
hướngpháttriểnbềnvững.
TS. Nguyễn Minh Phong (2022),
“Xanh hóa” công nghiệp dệt may -Xu
hướngvàgiảiphápcầncóởViệtNam”,
tácgiảđãđềcậptrongnghiêncứucácvấn
đềđặtravớidệtmayViệtNamtrongxanh
hóasảnxuất,đưarathựctrạngxanhhóa
vàcácgiảiphápchoxanhhóa.
Tác giả Nguyễn Thị Hoàng Yến
(CôngtyTNHHThươngmạiDịchvụTuệ
Đức),Ápdụngtrítuệnhântạo(AI)trong
côngtáckếtoántạiViệtNam(2024,tạp
chíKinhtếvàdựbáo)đưaracáinhìntổng
quanvềkháiniệmAI,đánhgiáhiệntrạng
ứngdụngAItrongcôngtáckếtoáncủa
các doanhnghiệp tạiViệt Nam.Kếtquả
nghiêncứulàcơsởđểđềxuấtgiảipháp
tíchhợpAIvào quy trìnhkế toánnhằm
giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa công
việcvàbáocáo.
Tác giả Ngọc Nguyễn (2024),
Doanh nghiệp sản xuất dệt may: Xanh
hoáđểpháttriểnbềnvững.Theotácgiả,
“xanhhóa”làyêucầubắtbuộcvớidoanh
nghiệp nói chung gồm cả doanh nghiệp
dệtmay,quátrìnhnàyđanhdiễnramạnh
mẽ và lan rộng đến nhiều doanh nghiệp
trongngànhgồmcảdoanhnghiệpnhỏvà
vừa.Bàiviếtgiúpnhómtácgiảnhậndiện
đượcphạmvinghiêncứuvớiđềtàitrong

121
ngành dệt may, tập trungvào cácdoanh
nghiệpđạttiêuchuẩn“xanhhóa”vàứng
dụngAItrongvậnhành.
Tác giả Lệ Giang, AI mang đến
nhữngthayđổinàochongànhkếtoán-
tàichính?,Tạpchíkinhtếđôthị(tháng
9/2024), khẳng định Trí tuệ nhân tạo
(AI)đangtạonênmộtcuộccáchmạng
khôngchỉtrongđờisốngmàcòntrong
lĩnhvựckếtoán.ỨngdụngAItrongkế
toánhứahẹnmangđếnnhữngthayđổi
tíchcực,ấntượngcholĩnhvựctàichính
-kếtoán
TácgiảTrầnThịVân,Thựctrạngvà
mộtsốgiảipháphoànthiệnkếtoánquản
trịchiphíchocácdoanhnghiệpmaytrên
địabànHảiPhòng(TạpchíCôngthương,
2024)khẳngđịnhcácdoanhnghiệpmay
cũng đang không ngừng hoàn thiện hệ
thốngthôngtinkinhtếtàichính,đặcbiệt
làhệthốngthôngtinkếtoánquảntrịchi
phí nhằm giúp các nhà quản trị doanh
nghiệpcóthểkiểmsoátchặtchẽchiphí,
lậpdựtoánlinhhoạt,khôngngừngcảitiến
chất lượng chủng loại mẫu mã hiệnđại,
đápứngnhucầuđặthàngcủacácdoanh
nghiệpnướcngoài.Nhưvậy,kếtoánquản
trịchiphítrongdệtmayđanghướngtới
kiểmsoátchặtchẽchiphí,linhhoạttrong
lậpdựtoán,xâydựngđịnhmứcchiphí…
giúpđápứngtốthơnyêucầucủakhách
hàngvànângcaohiệuquảhoạtđộngcủa
doanhnghiệp.
Cáctàiliệunêutrênkhẳngđịnhxu
hướngpháttriểnbềnvữngcủangànhdệt
maylàtấtyếutrongmộtmôitrườngcạnh
tranhvàứngdụngAItrongthựchiệnkế
toánnóichungvàkếtoánquảntrịchiphí
tại các doanh nghiệp dệt mayViệt Nam
nóiriênglàcầnthiếtvàcầnđượctốiđa
hóagiátrịứngdụngđểdoanhnghiệpđảm
bảotheohướngpháttriểnbềnvững.
2.2.Cơsởlýthuyết
Nghiên cứu dựa vào các cơ sở lý
thuyếtsau:kháiniệmvềkếtoánquảntrị,
nội dung kế toán quản trị chi phí, khái
niệmvềứngdụngAItrongkếtoán,nội
dungvềtốiưuhóagiátrịdoAImanglại.
Kế toán quản trị là quá trình thu
thập,xửlý,phântích,cungcấpthôngtin
tàichính,thôngtinquảnlýphùhợpvới
yêucầucủanhàquảnlý,cácquyếtđịnhtài
chínhđốivớiđơnvịkếtoán(TheoĐiều
3 - Luật Kế toán Việt Nam số 88/2015/
QH13). Trong kế toán quản trị, chi phí
là một nội dung trọng tâm và được coi
làgiátrịcủanguồnlựcđãhoặcsẽđược
tiêu dùng trong quá trình thực hiện các
hoạtđộngcủađơnvịnhằmđạtđượcmột
mụcđích,kếtquảnàođó.Chiphítrong
kếtoánquảntrịcóphạmvirộnghơnso
vớikếtoánthôngthường,đượcxácđịnh
bằng việc đo lường trực tiếp, tính toán,
kếtchuyểnhoặcphânbổmộtcáchkhoa
họcvàhợplý,cũngcóthểlàcáclợiíchbị
mấtđidolựachọnphươngánkinhdoanh
nàythayvìchọnphươngánkhác(chiphí
cơhội).Kếtoánquảntrị(KTQT)chiphí
làmộtbộphậnkhôngthểtáchrờicủakế
toánquảntrịcũngnhưkếtoánnóichung.
Kế toánquảntrị chi phícungcấpthông
tinkịpthời,phùhợp,cầnthiếtchocácnhà
quảntrịtrongnộibộcủadoanhnghiệpđể
có thể đưa ra các quyết định tối ưu cho
doanhnghiệp,thựchiệnkiểmsoát,đánh
giáquátrìnhhoạtđộng.Theođó,kếtoán
quảntrịchiphílàcácbiệnpháp,kỹthuật
haycáchthứcđểxácđịnh,kiểmsoátchi
phí cho một bộ phận của doanh nghiệp,
một dự án, một quá trìnhhoặc một sản
phẩm được sản xuất ra… Kế toán quản
trịchiphíbaogồmcácnộidungcơbản
sau:Nhậndiệnvàphânloạichiphí,xây
dựng địnhmứcvà dự toánchi phí, theo

