MÔN HỌC KỸ THUẬT ĐIỆN
CHƯƠNG 7
MÁY BIẾN ÁP
7.1 KHÁI NIỆM CHUNG
1) Công dụng MBA : Để dẫn điện từ
các trạm phát điện đến hộ tiêu thụ cần
phải có đường dây tải điện. Vấn đề đặt
ra là làm sao việc truyền tải điện năng
đi xa là kinh tế nhất nâng cao điện
áp trên dây truyền tải đến 35, 110, 220
và 500KV dùng máy tăng áp ở đầu
đường dây (phía các trạm phát điện) và
dùng máy hạ áp ở cuối đường dây (hộ
tiêu thụ).
MBA
tăng áp
MBA
hạ áp
Đường dây tải
~
Máy phát
điện Hộ tiêu thụ
35,110, 220,500KV3 – 21KV
127- 500V
3 – 6KV
2) Định nghĩa : MBA là thiết bị điện từ tĩnh, làm việc theo nguyên lý
cảm ứng cảm ứng điện từ, dùng để biến đổi điện áp của hệ thống xoay
chiều nhưng vẫn giữ nguyên tần số.
Đầu vào của MBA nối với nguồn điện: sơ cấp U1, I1, P1, W1
Đầu ra nối với tải : thứ cấp U2, I2, P2, W2
Nếu U1> U2: MBA hạ áp ; U1< U2: MBA tăng áp.
3) Các đại lượng định mức :
a) Điện áp định mức : U1đm : điện áp định mức cho dây quấn sơ cấp
U2= U2đm khi thứ cấp hở mạch và U1= U1đm
b) Công suất định mức : Sđm = S2đm = U2đmI2đm U1đm I1đm
2dm
dm
2dm
1dm
dm
1dm U
S
I ;
U
S
I
c) Dòng điện định mức :
Đối với MBA 1 pha :
Điện áp định mức là điện áp pha.
Dòng điện định mức là dòng điện pha.
Đối với MBA 3 pha :
Điện áp định mức là điện áp dây.
Dòng điện định mức là dòng điện dây.
2dm
dm
2dm
1dm
dm
1dm
U3
S
I
U3
S
I
4) Phân loại MBA :
a) MBA công suất (MBA điện lực)
Dùng để truyền tải và phân phối công
suất trong hệ thống điện lực
b) MBA tự ngẫu : biến đổi điện áp trong
phạm vi không lớn lắm dùng trong
phòng thí nghiệm hay để mở máy động
cơ AC.
c) MBA đo lường : dùng để giảm các
điện áp và dòng điện lớn để đưa vào các
đồng hồ đo.
d) MBA chuyên dùng : mba hàn điện, dùng cho các lò luyện kim, cho
các thiết bị chỉnh lưu trong kỹ thuật vô tuyến điện, âm thanh…
7.2 CẤU TẠO MÁY BIẾN ÁP
1) Lõi thép (mạch từ) : dùng để làm mạch
dẫn từ, đồng thời làm khung để quấn dây
quấn sơ cấp và thứ cấp. Gồm nhiều lá thép
kỹ thuật điện dày 0.35mm sơn cách điện
cả hai mặt, ghép lại với nhau. Lõi thép
gồm hai bộ phận : trụ là nơi để đặt dây
quấn, gông là phần khép kín mạch từ giữa
các trụ.
2) Dây quấn (mạch điện) : gồm nhiều vòng dây được lồng vào trụ
lõi thép. Giữa các vòng dây có cách điện với nhau và các dây quấn
có cách điện với lõi thép.
3) Vỏ máy : gồm hai bộ phận thùng và nắp thùng.
a) Thùng MBA bằng thép, có bộ tản nhiệt, chứa dầu MBA dùng để
tản nhiệt và tăng cường cách điện.
b) Nắp thùng dùng để đặt các chi tiết quan trọng như : sứ ra cách
điện, bình giãn dầu, ống bảo hiểm …