Bài giảng Luật Thương mại quốc tế: Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các nguyên tắc pháp lý

3/27/23

TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ VÀ

CÁC NGUYÊN TẮC PHÁP LÝ CỦA WTO

Chương II

TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO)

•Tổ chức Thương mại Thế giới (World

Trade Organization) được thành lập và

hoạt động từ 01/01/1995 sau khi các

quốc gia ký kết Hiệp định Marrakesh (tại

Maroc)

•Mục tiêu hoạt động:Nâng cao mức

sống của nhân dân các nước thành viên,

đảm bảo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng

kinh tế và thương mại, sử dụng có hiệu

quả nhất các nguồn lực của thế giới

TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO)

*Nhiệm vụ

•Thúc đẩy việc thực hiện các Hiệp

định và cam kết đã đạt được trong

khuôn khổ WTO (và cả những cam kết

trong tương lai, nếu có);

•Tạo diễn đàn để các thành viên tiếp

tục đàm phán, ký kết những Hiệp định,

cam kết mới về tự do hoá và tạo điều

kiện thuận lợi cho thương mại;

•Giải quyết các tranh chấp thương

mại phát sinh giữa các thành viên WTO;

và

•Rà soát định kỳ các chính sách

thương mại của các thành viên.

TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO)

Cơ chế ra quyết định:

Thủ tục thông thường

•Đồng thuận

•Bỏ phiếu

•CSPL: Điều IX Hiệp

định Marrakesh

Thủ tục đặc biệt

•Nhất trí:khi quyết định

các sửa đổi liên quan

đến các hiệp định quan

trọng của WTO

•Đồng thuận nghịch:khi

xem xét thông qua một

số quyết định của thủ

tục GQTC

Các nguyên tắc cơ bản

Các nguyên

tắc cơ bản

Nguyên tắc không

phân biệt đối xử

Chế độ đãi ngộ tối huệ quốc

(Most favoured nation

treatment –MFN)

Chế độ đãi ngộ quốc gia

(National treatment -NT)Các trường hợp

ngoại lệ

Ưu đãi dành cho

các nước đang và

kém phát triển

Thương mại khu

vực

Ngoại lệ chung và

ngoại lệ về an

ninh

Nguyên tắc tự do

hoá thương mại Nguyên tắc minh

bạch Nguyên tắc cân

bằng hợp lý

1. Nguyên tắc không phân biệt đối xử

•Là nguyên tắc cơ bản trong pháp luật WTO, mang tính tiên quyết đối

với các quốc gia thành viên.

•Đoạn 3 Lời nói đầu HĐ Marrakesh: “[…] loại bỏ sự phân biệt đối xử

trong các mối quan hệ Thương mại quốc tế”

•Không phân biệt đối xử

•Đãi ngộ Tối huệ quốc (MFN –Most faroured nation Treatment)

•Đãi ngộ Quốc gia (NT –National Treatment)

•Pháp luật TMQT của Việt Nam

•Pháp lệnh 41/2002/PL-UBTVQH (Pháp lệnh MFN-NT)

•Các hiệp định Thương mại

•Hiệp định TM Việt-Mỹ (2000)

•HĐ ATIGA (2009)…..

3/27/23

1. 1. Đãi ngộ tối huệ quốc -MFN

•Nội dung cơ bản của MFN:

Nếu một quốc gia thiết lập một quy chế “ưu đãi” hay “miễn

trừ” thương mại nào đó cho bất kỳ đối tác thương mại nào

thì phải dành quy chế “ưu đãi” hay “miễn trừ” này cho đối

tác mà họ cam kết thực hiện chế độ MFN.

•Trong WTO, MFN trên cơ sở vô điều kiện

Thành viên WTO phải đảm bảo dành cho các thành viên WTO khác

chế độ đãi ngộ ưu đãi,miễn trừ một cách “tự động và ngay lập tức”

1.1.1. Cơ sở pháp lý -MFN

ØHiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT): Điều I

•“[…] mọi lợi thế, biệt đãi, đặc quyền hay quyền miễn trừ được bất kỳ bên

ký kết nào dành cho bất cứ một sản phẩm có xuất xứ từ hay đươc giao tới

bất kỳ một nước nào khác sẽ được áp dụng cho sản phẩm tương tự có

xuất xứ từ hay giao tới mọi bên ký kết khác… ngay lập tức và vô điều

kiện.”

ØHiệp định chung về Thương mại dịch vụ (GATS): Điều II

ØHiệp định về các khía cạnh thương mại của quyền sở hữu trí

tuệ (TRIPs): Điều 4

1.1.2. Phạm vi, điều kiện áp dụng MFN

•Điều I

GATT

1994

Chế độ đãi ngộ

Tối huệ quốc giữa

các quốc gia

thành viên WTO

Các biệt đãi, ưu đãi, đặc quyền, miễn trừ

Sản phẩm hàng hoá tương tự

Ngay lập tức và vô điều kiện

Điều 1: “… mọi lợi thế, biệt đãi, đặc quyền hay quyền miễn trừ được bất kỳ bên ký kết nào

dành cho bất cứ một sản phẩm có xuất xứ từ hay đươc giao tới bất kỳ một nước nào khác

sẽ được áp dụng cho sản phẩm tương tự có xuất xứ từ hay giao tới mọi bên ký kết khác…

ngay lập tức và vô điều kiện.”

1.1.2.1. Biện pháp thuộc phạm vi điều chỉnh của quy chế MFN

•Điều IGATT 1994: “Với mọi khoản thuế quan và khoản thu thuộc bất cứ

loại nào nhằm vào hay có liên hệ tới nhập khẩu và xuất khẩu hoặc đánh

vào các khoản chuyển khoản để thanh toán hàng xuất nhập khẩu[…]”

•Biện pháp trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng đến việc xuất nhập khẩu

hàng hóa

•Thuế, các loại phí và các khoản thu khác đối với hàng XK, NK hoặc liên quan

đến hàng hoá XK, NK;

•Phương thức thanh toán cho hàng hoá XK, NK;

•Những quy định và thủ tục liên quan đến XK, NK hàng hoá;

•Thuế và các loại phí thu trực tiếp hoặc gián tiếp trong nước đối với hàng hoá NK;

•Hạn chế định lượng và cấp phép XK, NK hàng hoá;

•Các quy định khác của pháp luật có ảnh hưởng đến việc bán, chào bán, mua,

vận tải, phân phối, lưu kho và sử dụng hàng hoá tại thị trường trong nước.

•GATT 1994 không giải thích khái niệm “sản

phẩm tương tự”.

•Ghi chú số 46 của Điều 15.1 Hiệp định SCM

•Điều 2.6 HĐ ADA: “Sản phẩm tương tự sẽ được hiểu là

sản phẩm giống hệt,tức là sản phẩm có tất cả các

đặc tính giống với sản phẩm đang được xem xét,

hoặc trong trường hợp không có sản phẩm nào như vậy

thì sản phẩm khác mặc dù không giống ởmọi đặc tính

nhưng có nhiều đặc điểm gần giống với sản phẩm

được xem xét”

1.1.2.2. Xác dịnh tính “tương tự” của sản phẩm, hàng hóa

Đặc tính, thành

phần, tính chất

vật lý của sản

phẩm

Tính năng sử

dụng cuối

cùng của sản

phẩm

Thị hiếu thói

quen của

người tiêu

dùng

Bảng phân

loại, biểu thuế

Tương tự xác

đinh theo từng

vụ việc

3/27/23

Đãi ngộ tối huệ quốc

•Nếu một quốc gia thiết lập một quy chế “ưu đãi”

hay “miễn trừ”thương mại nào đó cho bất kỳ đối

tác thương mại nào thì phải dành quy chế “ưu

đãi”hay “miễn trừ”này cho đối tác mà họ cam

kết thực hiện chế độ MFN

•Các ưu đãi, miễn trừ

•Hàng hóa tương tự

•Ngay lập tức và vô điều kiện

1.2. Chế độ đãi ngộ Tối huệ quốc trong lĩnh vực

thương mại dịch vụ, sở hữu trí tuệ

GATS, Điều II.1: “Đối với bất kỳ biện pháp nào thuộc

phạm vi điều chỉnh của Hiệp định này,mỗi Thành viên

phải ngay lập tức và vô điều kiện dành cho dịch vụ và

các nhà cung cấp dịch vụ của bất kỳ Thành viên nào

khác,sự đối xử không kém thuận lợi hơn sự đối xử mà

Thành viên đó dành cho dịch vụ và các nhà cung cấp

dịch vụ tương tự của bất kỳ nước nào khác”.

TRIPS, Điều 4.1: “Đối với việc bảo hộ sở hữu trí tuệ,bất

kỳ một sự ưu tiên,chiếu cố,đặc quyền hoặc miễn trừ nào

được một Thành viên dành cho công dân của bất kỳ nước

nào khác cũng phải được lập tức và vô điều kiện dành

cho công dân của tất cả các Thành viên khác.Được miễn

nghĩa vụ này bất kỳ sự ưu tiên,chiếu cố,đặc quyền hoặc

miễn trừ nào mà một Thành viên dành cho nước khác…”

1.2. Đãi ngộ Quốc gia

ØNội dung cơ bản của NT

Quốc gia phải đảm bảo không phân biệt đối xử giữa các sản

phẩm hàng hóa,dịch vụ/nhà cung ứng dịch vụ nước ngoài với

sản phẩm hàng hóa,dịch vụ/nhà cung ứng dịch vụ nội địa tương

tự.

ØMục tiêu của NT:

Tạo sự bình đẳng về điều kiện cạnh tranh giữa hàng

hóa nhập khẩu và hàng hóa sản xuất trong nước

1.2. Đãi ngộ Quốc gia

•Cơ sở pháp lý:

•Điều XVII, GATS;

•Điều 3, TRIPS;

Điều III GATT 1994:

Các bên ký kết thừa nhận rằng các khoản thuế và khoản thu nội

địa, cũng như luật, hay quy tắc hay yêu cầu tác động tới việc

bán hàng, chào bán, vận tải, phân phối hay sử dụng sản phẩm

trong nội địa cùng các quy tắc định lượng trong nước yêu cầu

có pha trộn, chế biến hay sử dụng sản phẩm với một khối

lượng tỷ trọng xác định,không được áp dụng với các sản phẩm

nội địa hoặc nhập khẩu với kết cục là bảo hộ hàng nội địa.”

[…]

Phạm vi điều chỉnh

•NT chỉ áp dụng cho hàng hoá thực sự gia nhập vào thị

trường nước nhập khẩu.

•Đối tượng:

•Thuế và lệ phí nội địa (điều III:2 GATT)

•Quy chế mua bán nội địa (Điều III:4,GATT)

•Quy chế số lượng (Điều III:khoản 5)

Thuế và lệ phí nội địa

Điều III.2 GATT: “Hàng nhập khẩu từ lãnh thổ

của bất cứ một bên ký kết nào sẽ không

phải chịu,dù trực tiếp hay gián tiếp,các

khoản thuế hay các khoản thu nội địa thuộc

bất cứ loại nào vượt quá mức chúng được

áp dụng,dù trực tiếp hay gián tiếp,với sản

phẩm nội tương tự. […]”

3/27/23

Quy chế mua bán hàng hóa nội địa

Điều III.4 GATT:

“Sản phẩm nhập khẩu từ lãnh thổ của bất cứ một bên

ký kết nào vào lãnh thổ của bất cứ một bên ký kết khác

sẽ được hưởng đãi ngộ không kém phần thuận lợi hơn

sự đãi ngộ dành cho sản phẩm tương tự có xuất xứ

nội về mặt luật pháp,quy tắc và các quy định tác động

đến bán hàng,chào bán,mua,chuyên chở,phân phối

hoặc sử dụng hàng trên thị trường nội địa[…]”

Quy chế về số lượng.

Điều III.5 GATT:

“Không một bên ký kết nào sẽ áp dụng hay duy trì một

quy tắc định lượng nội địa nào với pha trộn,chế biến hay

sử dụng sản phẩm tính theo khối lượng cụ thể hay theo tỷ

lệ,trực tiếp hay gián tiếp đòi hỏi một khối lượng hay tỷ

lệ nhất định của bất cứ một sản phẩm nào chịu sự điều

chỉnh của quy tắc đó phải được cung cấp từ nguồn nội

địa.[…]”

* Các trường hợp ngoại lệ của nguyên tắc không

phân biệt đối xử

qƯu đãi dành cho các nước đang phát triển (S&D)

qNgoại lệ liên quan đến các liên kết thương mại khu

vực (Điều XXIV GATT, Điều V GATS)

qNgoại lệ chung (Điều XX, GATT, Điều XIV GATS) và

Ngoại lệ về an ninh (Điều XXI, GATT)

qCác trường hợp khác

Ưu đãi dành cho các nước đang phát triển

Giảm mức độ nghĩa vụ

Thời gian thực hiện cam kết

Cân nhắc lợi ích của các quốc gia

ĐPT khi ra quyết định

Thiết lập những điều kiện và chế

độ thương mại thuận lợi

Hỗ trợ kỹ thuật và đàotạo

Ưu đãi dành cho các nước đang phát triển

•Các nước tự đăng ký vào

thời điểm đàm phán gia

nhập

•Các nước khác chấp nhận

Các nước

đang phát

triển

•Dựa theo danh sách phân

loại của Hội đồng kinh tế xã

hội của Liên hiệp quốc

(ECOSOC)

Các nước

kém phát

triển nhất

Áp dụng NT

Sản phẩm

tương tự, cạnh

tranh trực tiếp

hoặc có thể thay

thế được

Áp thuế/ các

biện pháp

tương tự

Nhằm mục đích

bảo hộ ngành

sản xuất trong

nước

3/27/23

II. Nguyên tắc tự do hóa thương mại

“[…] Xây dựng một cơ chế thương mại đa biên chặt chẽ,ổn

định,và khả thi hơn, [trên cơ sở]kết quả của những nỗ lực

tự do hoá thương mại từ trước tới nay và toàn bộ kết quả

của Vòng Uruguay đối với các Đàm phán Thương mại Đa

biên”

[Phần mở đầu hiệp định Marrakesh]

Cơ sở pháp lý:

Điều II GATT

Điều XI GATT

Điều XVI GATS

Cắt giảm hàng rào thuế quan (thiếp lập lộ

trình cắt giảm thuế suất và cam kết mức

thuế trần)

Hạn chế sử các hàng rào phi thuế quan

trực tiếp lên hàng nhập khẩu (hạn ngạch

và cấm nhập khẩu)

Mở rộng quyền tiếp cận thị trường đối với

hàng hóa và dịch vụ

1. Hàng rào thuế quan

Điều II,1:

(a) Mỗi bên ký kết sẽ dành cho thương mại của các bên ký kết khác sự đối xử

không kém phần thuận lợi hơn những đối xử đã nêu trong phần tương ứng

thuộc Biểu nhân nhượng tương ứng là phụ lục của Hiệp định này.

(b) Các sản phẩm như mô tả tại Phần Icủa Biểu liên quan tới bất kỳ bên ký

kết nào,là sản phẩm xuất xứ từ lãnh thổ một bên ký kết khác khi nhập khẩu

vào lãnh thổ của bên ký kết mà Biểu được áp dụng và tuỳ vào các điều

khoản và điều kiện hay yêu cầu đã nêu tại Biểu này,sẽ được miễn mọi

khoản thuế quan thông thường vượt quá mức đã nêu trong Biểu đó. […]

Biểu nhân nhượng thuế quan

(là một phần của HĐ GATT 1994)

1. Hàng rào thuế quan

•Sửa đổi hoặc rút bỏ một nhân nhượng trong Biểu nhân

nhượng thuế quan

•Điều XXVIII HĐ GATT 1994

•Áp dụng các nhân nhương thuế quan không phân biệt

đối xử

•Thiết chế Thương mại khu vực

•Ưu đãi cho các quốc gia đang và kém phát triển

•Xuất xứ hàng hóa

•Quy tắc chung: “nơi thực hiện công đoạn chế biên cơ bản cuối

cùng” -Điều 3(b) Hiệp định về quy tắc xuất xứ (ROO).

•Hạn chế định lượng -Hạn ngạch (quota)

•Là hành vi bị cấm trong WTO (Điều XI.1)

•Các biện pháp hạn chế phi thuế khác

•Luật và cơ chế quản lý hải quan

•Phí hải quan và thủ tục hải quan

•Hàng rào kỹ thuật (TBT)

•Vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS)

2. Hàng rào phi thuế

II. NGUYÊN TẮC MINH BẠCH

•Mục tiêu: Giúp các đối tác Thương mại hiểu rõ hơn về cơ

chế Thương mại của nhau.

•Quy định của WTO:

§Các chính sách và quy định pháp luật phải rõ ràng, dễ

tiếp cận và ổn định

§WTO sẽ tiến hành rà soát chính sách thương mại

(TPRM) định kỳ

Cơ sở pháp lý

ØĐiều X GATT

ØĐiều III GATS

ØHiệp định rà soát chính sách thương mại

II. NGUYÊN TẮC CÂN BẰNG HỢP LÝ

•Các lợi ích kinh tế phải được xem xét trong tương quan

với những lợi ích phát triển lâu dài và bền vững

ØĐiều XX GATT –bảo vệ lợi ích công cộng,môi trường,sức

khỏe con người và các tài nguyên quốc gia

ØCơ chế đãi ngộ đặc biệt và ưu đãi hơn giành cho các quốc gia

đang phát triển.

•Phân tích hai bước

•Liệu có tồn tại biện pháp ít mâu thuẫn với luật WTO

•Biện pháp không phân biệt đối xử hoặc hạn chế Thương mại trá hình.

Bài giảng Luật Thương mại quốc tế: Chương 2 - Tổ chức Thương mại Thế giới và các nguyên tắc pháp lý của WTO

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi