Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ Chương 12: ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng LTTCTT

NỘI DUNG

I. CẦU TIỀN II.CUNG TIỀN III.QUAN HỆ CUNG CẦU TIỀN

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

I. CẦU TIỀN

1. Khái niệm

1. Khái niệm mức cầu tiền 2. Các học thuyết về cầu tiền 3. Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu tiền tệ

Cầu tiền tệ là số lượng tiền cần thiết phục vụ cho lưu thông hàng hóa, dịch vụ và cất giữ tài sản trong nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định.

a. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa K.Marx (1818 -1883)

2. Các học thuyết về cầu tiền

a. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa K.Marx Laø ngöôøi saùng laäp Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc. b. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Fisher c. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa tröôøng phaùi Cambridge Taùc phaåm noåi tieáng: Boä Tö baûn, Tuyeân ngoân Ñaûng Coäng Saûn, Choáng Ñuyrinh… d. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Keynes e. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä hieän ñaïi cuûa Friedman Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä ñöôïc ñeà caäp trong quyeån 1 Tö baûn.

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

1 Bài giảng LTTCTT

a. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa K.Marx (1818 -1883)

Möùc caàu tieàn toång quaùt



H V

P.Y V

Noäi dung cuûa Quy luaät löu thoâng tieàn teä:

Khoái löôïng tieàn caàn thieát cho löu thoâng phuï thuoäc vaøo toång giaù caû haøng hoaù dòch vuï ñang löu thoâng vaø voøng quay bình quaân cuûa tieàn teä trong moät thôøi gian nhaát ñònh

Md: möùc caàu tieàn teä V: soá voøng quay bình quaân cuûa ñoàng tieàn trong löu thoâng P: giaù caû haøng hoaù dòch vuï Y: toång saûn phaåm haøng hoaù, dòch vuï H = P.Y: toång giaù trò haøng hoaù, dòch vuï

b. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Fisher

Möùc caàu tieàn teä ñaày ñuû







 BC V

(1867 -1947)

 Laø nhaø kinh teá hoïc ngöôøi Myõ, ñaïi dieän cuûa hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä taân coå ñieån  Taùc phaåm noåi tieáng: “Söùc mua cuûa BT: toång giaù trò caùc khoaûn thanh toaùn buø tröø tieàn teä” xuaát baûn naêm 1911 BC: toång giaù trò haøng hoaù mua baùn chòu trong kyø chöa  Laø ngöôøi tìm ra moái quan heä giöõa laõi ñeán haïn thanh toaùn suaát vaø laïm phaùt DH: toång giaù trò haøng hoaù mua baùn chòu kyø tröôùc vaø ñaõ ñeán haïn thanh toaùn trong kyø naøy

c. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa tröôøng phaùi

Quan ñieåm chính

Cambridge

Möùc caàu tieàn laø haøm soá cuûa thu nhaäp, laõi suaát khoâng aûnh höôûng ñeán caàu tieàn.  Hoïc thuyeát soá

Md 

P.Y V

löôïng tieàn teä cuûa tröôøng phaùi Cambridge ñöôïc thöïc hieän bôûi moät nhoùm caùc nhaø kinh teá hoïc thuoäc tröôøng ñaïi hoïc Cambridge ôû Anh  Caùc ñaïi dieän cuûa tröôøng phaùi naøy: Alfred Mashall, Arthur Cacil Pigou, John Maynard Keynes.

V: toác ñoä löu thoâng tieàn teä (laø moät haèng soá) Md: phuï thuoäc vaøo thu nhaäp danh nghóa P.Y

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

2 Bài giảng LTTCTT

Quan ñieåm chính

d. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Keynes (1883 – 1948)

Caàu tieàn teä laø haøm soá cuûa thu nhaäp vaø laõi suaát. Toác ñoä löu thoâng tieàn teä khoâng phaûi laø haèng soá.

 Taùc phaåm noåi tieáng: “Lyù thuyeát toång quaùt veà vieäc laøm, laõi suaát vaø tieàn teä”

 Laø ngöôøi khai sinh ra kinh teá

k.PY

M d 

hoïc vó moâ hieän ñaïi

Caùch giaûi thích cuûa tröôøng phaùi Cambridge veà aûnh höôûng cuûa laõi suaát ñeán caàu tieàn?

d. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Keynes

Quan ñieåm chính

 V khoâng phaûi laø moät haèng soá vaø coù moái töông quan

 Taïi sao Md phuï thuoäc tyû leä nghòch vôùi

thuaän vôùi laõi suaát.  Mức cầu tieàn teä laø haøm soá cuûa thu nhaäp vaø laõi suaát

laõi suaát?

Taïi sao toác ñoä löu thoâng tieàn teä khoâng

phaûi laø haèng soá ?

M d 

Y.P V



)Y,i(f , 

M P

Phaùt trieån môùi trong hoïc thuyeát cuûa Keynes

Taïi sao Md phuï thuoäc tyû leä nghòch vôùi laõi suaát?

Do William Baumol vaø James Tobin thöïc hieän

Caàu giao dòch tyû leä thuaän vôùi thu nhaäp

Ñoäng cô giao dòch

Khi laõi suaát taêng soá tieàn maët ñöôïc naém giöõ cho muïc ñích giao dòch giaûm, toác ñoä löu thoâng tieàn teä taêng leân. Hay caàu giao dòch cuõng tyû leä nghòch vôùi laõi suaát

Caàu döï phoøng tyû leä thuaän vôùi thu nhaäp

Ñoäng cô döï phoøng

Khi laõi suaát taêng laøm taêng chi phí cô hoäi cho vieäc naém giöõ tieàn döï phoøng neân soá dö tieàn döï phoøng giaûm. Hay caàu döï phoøng cuõng tyû leä nghòch vôùi laõi suaát.

Caàu ñaàu cô tyû leä nghòch vôùi laõi suaát

Ñoäng cô ñaàu cô

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

3 Bài giảng LTTCTT

e. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Milton Friedman

Quan ñieåm chính cuûa Friedman

 Tốc ñoä löu thoâng tieàn teä khoâng phaûi laø haèng soá

 Friedman (1912 – 2006), ñaït giaûi Nobel 1976, thuoäc tröôøng phaùi tieàn teä hieän ñaïi.



M d

. YP V

 Taùc phaåm noåi tieáng “ Lyù thuyeát soá löôïng tieàn teä: moät caùch nhìn môùi” 1956.  Caàu tieàn teä laø haøm soá cuûa thu nhaäp vaø lôïi töùc döï tính cuûa nhöõng taøi saûn khaùc so vôùi lôïi töùc döï tính cuûa tieàn

Haøm caàu tieàn

Quan ñieåm chính cuûa Friedman



r,r em

,r m

m r

 _

e  _

 r,Yf b +

M d P

 Y: Thu nhaäp thöôøng xuyeân döï tính

 Friedman chia taøi saûn laøm 3 nhoùm: traùi phieáu, coå phieáu vaø haøng hoùa. Ñoäng cô naém giöõ caùc taøi saûn naøy laø lôïi töùc döï kieán thu ñöôïc töø moãi taøi saûn so vôùi lôïi töùc döï kieán thu ñöôïc töø tieàn (laõi suaát ngaân haøng vaø quy moâ dòch vuï ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng)  rm : lôïi töùc döï tính veà tieàn maët  rb : lôïi töùc döï tính veà traùi phieáu  Lôïi töùc döï kieán thu ñöôïc töø traùi phieáu cao hôn lôïi töùc thu ñöôïc töø tieàn moïi ngöôøi seõ naém giöõ traùi phieáu -> caàu tieàn giaûm, V taêng.  re : lôïi töùc döï tính veà voán coå phaàn thöôøng e  : tyû leä laïm phaùt döï tính  Toác ñoä löu thoâng khoâng phaûi laø haèng soá nhöng coù theå döï baùo ñöôïc V = Y/f(i,Y)

3. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán caàu tieàn theo

II. CUNG TIỀN

quan ñieåm hieän ñaïi

1. Khái niệm mức cung tiền 2. Các phép đo cung tiền tệ 3. Quá trình cung ứng tiền tệ 4. Các nhân tố ảnh hưởng đến cung tiền tệ

a. Thu nhaäp vaø nhu caàu giao dòch thanh toaùn b. Chi phí cô hoäi cuûa vieäc giöõ tieàn c. Taâm lyù, thoùi quen vaø sôû thích cuûa ngöôøi daân

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

4 Bài giảng LTTCTT

1. Khái niệm mức cung tiền

2. Các phép đo mức cung tiền

Mức cung tiền tệ là số lượng tiền tệ thực tế được cung ứng vào trong lưu thông trong một thời kỳ nhất định  Khối cung tiền M1 (phép đo tiền hẹp) M1 = M0 + D MS = M0 + D

Các phép đo lượng tiền cung ứng:

M0: tiền mặt ngoài ngân hàng D: tiền gửi tài khoản thanh toán của cá nhân, tổ chức hiện có ở các ngân hàng.

Phép đo tiền hẹp M1 Phép đo tiền rộng M2 Phép đo tiền mở rộng M3 Phép đo tiền tài sản M4 (L)

2. Các phép đo mức cung tiền

T: các tài khoản tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn.

[

Khối cung tiền M4 (phép đo tiền tài sản) M4 = M3 + S Khối cung tiền M2 (phép đo tiền rộng) M2 = M1 + T S: Chứng khoán ngắn hạn có tính lỏng cao

MS = M0 + D + T

MS = M0 + D + T + K + S

Khối cung tiền M3 (phép đo tiền mở rộng)

M3 = M2 + K

K: tiền gửi của các định chế tài chính khác

MS = M0 + D + T + K

3. Quaù trình cung öùng tieàn teä

Phép đo mức cung tiền của FED

3.1 Ngaân haøng trung öông

Cung öùng tieàn maët

Khối cung tiền M2 (phép đo tiền rộng) gồm:  M1  Tiền gửi có kỳ hạn, số lượng nhỏ

3.2 Ngaân haøng thöông maïi

Taïo buùt teä

 Đô la Châu Âu (Eurodollars) có kỳ hạn ngắn  Hợp đồng mua lại qua đêm  Cổ phần quỹ tương trợ thị trường tiền tệ (phi tổ chức)

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

5 Bài giảng LTTCTT

3.1 Ngaân haøng trung öông: MB

MB = MBn + DL

 Cô soá tieàn teä (MB) laø soá tieàn maët maø NHTW phaùt haønh ra trong neàn kinh teá

Cơ số tiền tệ

Cơ số tiền không vay

Cơ số tiền vay

Cho vay đối với NHTM

MB = M0 + R MB = M0 + RR + ER

DL

Cho vay đối với chính phủ

NHTW

Thị trường mở

MBn

M0: tieàn maët trong daân cö vaø caùc toå chöùc (tröø ngaân haøng) R: tieàn mặt döï tröõ trong heä thoáng ngaân haøng RR: tieàn döï tröõ baét buoäc ER: tieàn döï tröõ thöøa

Thị trường ngoại hối

Ngaân haøng thöông maïi: D

3.2 Ngân hàng thương mại: D

MB = M0 + ER + RR

Tạo bút tệ phi tối đa

Tạo bút tệ tối đa

xDMB 



ER D

RR D

M 0 D

D 



1 r

1  ec

x DMB 

r 

Cho vay 100% bằng

Có cho vay tiền mặt Dự trữ dư

chuyển khoản  Không dự trữ dư

MBx



1 r 

Xaùc ñònh möùc cung tieàn teä theo pheùp ño M1

3. Quaù trình cung öùng tieàn teä

MS = M0 + D = c.D + D = D(c+1)



 1c  erc

MB R M0

M1 = m1 x MB

D M0

m1: heä soá nhaân tieàn (heä soá gia taêng tieàn teä) r: tyû leä döï tröõ baét buoäc treân tieàn göûi thanh toaùn c: tyû leä tieàn maët treân tieàn göûi thanh toaùn e: tyû leä döï tröõ thöøa treân tieàn göûi thanh toaùn

MS = MB x m1

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

6 Bài giảng LTTCTT

 Tyû leä döï tröõ baét buoäc 10%

 Tieàn maët ngoaøi NH

4.000 tyû ñoàng

 Tieàn göûi thanh toaùn

10.000 tyû ñoàng

 Tieàn döï tröõ thöøa

500 tyû ñoàng

 Xaùc ñònh toång löôïng tieàn cung öùng trong neàn kinh teá, heä soá

nhaân tieàn theo pheùp ño M1?

Baøi taäp 1 Baøi taäp 1  Tyû leä döï tröõ baét buoäc 10%  Tieàn maët ngoaøi ngaân haøng 4.000 tyû ñoàng  Tieàn göûi thanh toaùn 10.000 tyû ñoàng  Tieàn döï tröõ thöøa 500 tyû ñoàng  Xaùc ñònh toång löôïng tieàn cung öùng trong neàn kinh teá, heä soá nhaân tieàn theo pheùp ño M1?

MS = m1 x MB



m 1

MS MB

DM  0 ER  



m 1

1 c  r 



m 1

Xaùc ñònh möùc cung tieàn trong tröôøng hôïp tieàn göûi coù kyø haïn coù quy ñònh döï tröõ baét buoäc Xaùc ñònh möùc cung tieàn trong tröôøng hôïp tieàn göûi coù kyø haïn coù quy ñònh döï tröõ baét buoäc



DM  0  rTDeTD   





RR TD 



m 1



DM  0   rTD 

e

Trong ñoù: T : tieàn göûi coù kyø haïn







m 1







ER TD  M 0 D

M 0 D  r

D D  

M 0 D

TD  D

Chia caû töû vaø maãu cho D ta coù

Xaùc ñònh möùc cung tieàn theo pheùp ño M2 Xaùc ñònh möùc cung tieàn trong tröôøng hôïp tieàn göûi coù kyø haïn coù quy ñònh döï tröõ baét buoäc

Soá nhaân tieàn m1

M2 = M0 + D + T



m 1



DDx 



x DDx 

1 



1 c   1 e 

t

 r

M D

T D

  

  

MS = m1 x MB

x MB

1 



M D

T D

1 r 

  

  

  

  

x MB



M 2

1 c

t e

c  r 

  

  

r: tyû leä döï tröõ baét buoäc treân toång tieàn göûi c: tyû leä tieàn maët treân tieàn göûi thanh toaùn e: tyû leä döï tröõ thöøa treân toång tieàn göûi t = T/D tyû leä tieàn göûi coù kyø haïn treân tieàn göûi thanh toaùn.

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

7 Bài giảng LTTCTT

 Tyû leä döï tröõ baét buoäc đoái vôùi TG khoâng kyø haïn: 10%

 Tyû leä döï tröõ baét buoäc ñoái vôùi TG coù kyø haïn : 5%



 Tieàn maët

: 300 tyû ñoàng

M 2

t e

c1  c r 

 x MB  

  

 Toång döï tröõ thöøa

: 200 tyû ñoàng

 Tieàn göûi khoâng kyø haïn 1.000 tyû ñoàng

 Tieàn göûi coù kyø haïn

2.000 tyû ñoàng

Yeâu caàu

 Xaùc ñònh soá nhaân tieàn theo pheùp ño M1

 Xaùc ñònh soá nhaân tieàn theo pheùp ño M2?

Baøi taäp 2 Xaùc ñònh möùc cung tieàn theo pheùp ño M2

r: tyû leä döï tröõ baét buoäc treân tieàn göûi thanh toaùn c: tyû leä tieàn maët treân tieàn göûi thanh toaùn e: tyû leä döï tröõ thöøa treân tieàn göûi thanh toaùn t = T/D tyû leä tieàn göûi coù kyø haïn treân tieàn göûi thanh toaùn.

Baøi taäp 3

Tyû leä döï tröõ thöøa treân toång tieàn göûi laø 12%

Tyû leä döï tröõ baét buoäc ñoái vôùi TGTT laø 8%

Baøi taäp 4 Naêm N coù soá lieäu nhö sau: (ñôn vò: tyû ñoàng) Tỷ leä tieàn maët treân toång tieàn göûi laø 20%

Tyû leä döï tröõ baét buoäc ñoái voùi TG coù kyø haïn 4%

Toång tieàn göûi coù kyø haïn trong heä thoáng NH laø 2.000.000

Toång tieàn göûi thanh toaùn trong heä thoáng NH laø 1.000.000

Naêm N+1

Tyû leä taêng tröôûng GDP döï kieán 6%

Tyû leä laïm phaùt döï tính 8%

: 1000.000 1.600.000

Tyû leä döï tröõ baét buoäc cuûa caùc loaïi TG tính treân TGTT 10%

hoaëc giaûm bôùt naêm N+1 theo pheùp ño M1

Ngay ñaàu naêm, NHTW mua 12.000 tyû ñoàng tín phieáu kho bac

treân thò tröôøng môû.

Coù soá lieäu naêm N nhö sau: (ñôn vò: tyû ñoàng) 300.000 Tieàn maët naèm ngoaøi NH Tieàn maët döï tröõ thừa trong NH: 80.000 Tiền döï tröõ baét buoäc laø 40.000 Tieàn göûi thanh toaùn trong heä thoáng NH Naêm N+1: Möùc caàu tieàn döï kieán Yeâu caàu: a. Xaùc ñònh löôïng giaáy baïc maø NHTW caàn phaùt haønh theâm

Yeâu caàu:

Xaùc ñònh heä soá nhaân tieàn naêm N+1 theo pheùp ño M2

b. Neáu ñaàu naêm N+1 NHTW mua 50.000 tyû ñoàng tín phieáu kho baïc treân thò tröôøng môû thì soá giaááy baïc NHTW caàn phaùt haønh theâm hoaëc giaûm bôùt laø bao nhieâu, bieát raèng tyû leä döï tröõ baét buoäc naêm N+1 giaûm 1% so vôùi naêm N, caùc tyû leä khaùc khoâng ñoåi so vôùi naêm N?

Xaùc ñònh löôïng tieàn NHTW caàn phaùt haønh theâm naêm N+1

Nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán möùc cung tieàn teä

Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán MS



 1c  erc

MS phuï thuoäc : (+) MB

Tyû leä tieàn maët treân tieàn göûi thanh toaùn (c):  Thaùi ñoä cö xöû cuûa ngöôøi göûi tieàn.  Dòch vuï thanh toaùn do ngaân haøng cung caáp  Laõi suaát  Thu nhaäp cuûa caù nhaân  Söï tin töôûng vaøo heä thoáng ngaân haøng  Soá löôïng caùc giao dòch phi phaùp

(-) r (-) e (-) c

Khi c taêng -> cho vay tieàn maët taêng -> heä soá taïo tieàn giaûm -> MS giaûm

ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh

8 Bài giảng LTTCTT

III. Quan heä cung caàu tieàn

1. Quan ñieåm coå ñieån:

Ms < Md : thieáu tieàn

Ms > Md : thöøa tieàn

Bieåu hieän: chæ soá giaù caû chung cuûa haøng hoaù giaûm

Bieåu hieän: Chæ soá giaù caû chung cuûa haøng hoaù taêng

Löu thoâng haøng hoaù quyeát ñònh löu thoâng tieàn teä

Theo Marx: khoái löôïng tieàn thöïc teá trong löu thoâng phaûi töông öùng vôùi khoái löôïng tieàn caàn thieát trong löu thoâng

Ms = Md

Haäu quaû: Löu thoâng haøng hoaù trì treä Kinh teá suy thoaùi Thaát nghieäp gia taêng

Haäu quaû: Löu thoâng haøng hoaù bò roái loaïn Saûn xuaât bò trì treä Ñôøi soáng ngöôøi lao ñoäng bò aûnh höôûng

Bieän phaùp: thaét chaët cung tieàn teä, môû roäng caàu tieàn teä

Bieän phaùp: kích caàu baèng caùch taêng V, giaûm laõi suaát, taêng chi tieâu chính phuû.

Quan heä cung caàu haøng hoaù

2. Quan ñieåm hieän ñaïi

i i

i1  Löu thoâng haøng hoaù quyeát ñònh löu thoâng tieàn teä vaø löu thoâng tieàn coù taùc ñoäng trôû laïi löu thoâng haøng hoaù i2

Cung tiền

Đầu tư

 Coù theå söû duïng tieàn teä laøm coâng cuï kích thích vaø ñieàu tieát hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá neáu duy trì tyû leä laïm phaùt ôû möùc ñoä vöøa phaûi. MS1 MS2 Đ1 Đ1 Đ2 Đ2

S2 Sản lượng