Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 4

+

Lê Vân Chi

Chương 4

Tài chính doanh nghiệp

n Những vấn đề cơ bản của TCDN

n Phân loại nguồn vốn trong DN

n Các phương thức huy động vốn chủ sở hữu

n Các phương thức huy động vốn vay

n Quản lý tài sản trong DN

n Quyết định đầu tư dài hạn: Doanh nghiệp nên đầu

tư vào đâu cho phù hợp với loại hình SXKD đã

lựa chọn

n Quyết định tài trợ: nguồn vốn sử dụng cho quyết

định đầu tư được lấy từ nguồn nào

n Quản lý tài chính hàng ngày (Quản lý tài chính

ngắn hạn)

Những vấn đề cơ bản của TCDN (1)

n Quyết định về chi trả cổ tức: DN có trả cổ tức hay không, trả bằng tiền mặt hay bằng cổ phiếu…

n Quyết định cơ cấu vốn: Duy trì tỷ lệ giữa

vốn vay và VCSH như thế nào?

=> Mục tiêu: Tối đa hóa giá trị VCSH

Những nội dung cơ bản của TCDN (2)

Phân loại nguồn vốn DN (1)

Phân loại nguồn vốn trong DN (2)

n Vốn chủ sở hữu

n Vốn vay

Phân loại nguồn vốn trong DN (2)

Vốn góp ban đầu

Tín dụng ngân hàng

Tài trợ nội bộ

Tín dụng thương mại

Phát hành cổ phiếu

Phát hành trái phiếu

Trái phiếu đã chuyển đổi Tín dụng thuê mua

Vốn chủ sở hữu Vốn vay

+Các phương thức huy động VCSH (1)

Vốn góp ban đầu

n Khái niệm: Vốn góp chủ sở hữu bỏ ra đưa vào để

thành lập công ty và duy trì hoạt động ban đầu của cty;

n Đặc điểm:

ü Việc góp vốn có thể bằng tiền hoặc bằng hiện vật

ü Việc góp vốn là dài hạn, không có kỳ hạn thanh toán

xác định và doanh nghiệp không có nghĩa vụ hoàn trả

phần vốn góp cho các cổ đông

+ Các phương thức huy động VCSH

(2)

n Phân biệt vốn góp và vốn pháp định

ü Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu phải có

theo quy định của pháp luật để thành lập DN

ü Vốn góp là nguồn vốn do các chủ sở hữu

đóng góp để hình thành công ty

Vốn góp ban đầu (tiếp)

+ Các phương thức huy động VCSH

(3)

Tài trợ nội bộ

ü Khái niệm: Việc doanh nghiệp, công ty sử dụng những nguồn lợi

nhuận giữ lại, ko chia cho các cổ đông để tái đầu tư.

ü Ưu điểm: công ty có thể phát huy được sự chủ động trong huy

động vốn, khuyến khích cổ đông giữ cổ phiếu lâu dài.

ü Hạn chế: dễ làm giảm tính hấp dẫn của cổ phiếu trong ngắn hạn,

do cổ đông chỉ nhận được một phần cổ tức nhỏ hơn

+ Các phương thức huy động VCSH

(4)

n Khái niệm: Cổ phiếu là chứng chỉ hay bút toán ghi sổ xác nhận việc góp vốn của người nắm giữ cổ phiếu và một công ty cổ phần, xác nhận quyền của người nắm giữ cổ phiếu đối với tài sản và thu nhập trong tlai của công ty.

n Cổ đông: Là người CSH của doanh nghiệp

n Cổ tức: Lợi nhuận bằng tiền được trích từ lợi nhuận

sau thuế mà các cổ đông được nhận

Phát hành cổ phiếu

+ Các phương thức huy động VCSH

(5)

n Mệnh giá cổ phiếu: Là giá trị danh nghĩa, hay giá trị ghi sổ của

các cổ phiếu nhất định. Ở Việt Nam, mệnh giá cổ phiếu được

quy định là 10,000 VNĐ.

n Thị giá cổ phiếu: Là mức giá cả thị trường mà cổ phiếu đang

được giao dịch trên thị trường

n Số lượng cổ phiếu lưu hành (Shares outstanding): Số cổ

phiếu công ty đã phát hành và do các cổ đông đang nắm giữ

n Mức vốn hóa (Market capitalization) = Số lượng cổ phiếu lưu

hành x Thị giá

Phát hành cổ phiếu (tiếp)

+ Các phương thức huy động VCSH

(6)

Phát hành cổ phiếu (tiếp)

n Quyền hạn của cổ đông:

ü Có quyền đối với tài sản và thu nhập của công ty

ü Có quyền tham gia kiểm soát và theo dõi quản lý các công việc

của công ty thông qua cơ chế đại diện và biểu quyết

n Cổ phiếu ưu đãi: cam kết thanh toán cho các cổ đông một mức

cổ tức cố định và được ưu tiên thanh toán trc các cổ đông

thường mà không phụ thuộc vào kết quả kd. Tuy nhiên cổ đông

ưu đãi phải hy sinh một phần hoặc toàn bộ quyền bầu cử

+ Các phương thức huy động VCSH

(7)

n So sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi:

ü Cổ tức

ü Quyền quản lý/ biểu quyết

ü Quyền nhận phần giá trị TS còn lại của DN

ü Quyền mua bán và chuyển nhượng trên thị trường

ü Quyền chuyển đổi

ü Thị giá

Phát hành cổ phiếu (tiếp)

+ Các phương thức huy động VCSH

(8)

n Chứng khoán có thể chuyển đổi:

ü Giấy đảm bảo: Người sở hữu giấy đảm bảo có thể mua

một số lượng cổ phiếu thường được quy định trước với

giá cả và thời gian xác định

ü Trái phiếu chuyển đổi: Loại trái phiếu cho phép có thể

chuyển đổi thành một số lượng nhất định các cổ phiếu

thường

Phát hành cổ phiếu (tiếp)

+ Các phương thức huy động VCSH

(9)

Phát hành cổ phiếu (tiếp)

n Cổ phiếu quỹ: là số cổ phiếu do công ty

bỏ tiền ra để mua lại, khi đó cổ phiếu

không được coi là cổ phiếu lưu hành nữa

+ Các phương thức huy động VCSH

(10)

n Trình tự các bước một công ty phát hành cổ phiếu:

①  Nghị quyết của Đại hội cổ đông

②  Đăng ký phát hành

③  Công bố thông tin và tổ chức đấu giá

④  Phân phối cổ phiếu

Phát hành cổ phiếu (tiếp)

Các phương thức huy động vốn vay (1) Tín dụng thương mại

n Khái niệm: Là các quan hệ sử dụng vốn lẫn nhau giữa

những người sản xuất kinh doanh, được thực hiện dưới

hình thức mua bán chịu hàng hóa.

n Quá trình vận động của tín dụng thương mại

Các phương thức huy động vốn vay (2) Tín dụng thương mại (tiếp)

Ưu điểm:

n Là phương thức tài trợ ngăn hạn, đơn giản, rẻ, linh

hoạt, tiện dụng trong kinh doanh

n Mở rộng quan hệ hợp tác, thúc đẩy tốc độ tiêu thụ

sản phẩm của DN

Hạn chế: Bị giới hạn về quy mô tài trợ và độ an toàn

Các phương thức huy động vốn vay (3) Tín dụng ngân hàng

n Khái niệm: Là các quan hệ vay mượn vốn tiền tệ

phát sinh giữa các ngân hàng với các chủ thể kinh

tế khác trong nền kinh tế theo các nguyên tắc tín

dụng. NHTM đóng vai trò là trung gian tài chính

trong quá trình đi vay và cho vay

Các phương thức huy động vốn vay (4) Tín dụng ngân hàng (tiếp)

Quá trình vận động của TD ngân hàng

Các phương thức huy động vốn vay (5) Tín dụng ngân hàng (tiếp)

n Các bước một công ty cần thực hiện để vay vốn ngân hàng:

1. Chuẩn bị hồ sơ vay vốn ngân hàng

ü Hồ sơ pháp lý

ü Các báo cáo kết quả kinh doanh của công ty

ü Phương án kinh doanh: Số vốn tự có, Vốn cần vay, phương án

trả nợ, dòng tiền, lợi nhuận

ü Hồ sơ về tài sản đảm bảo

2. Thống nhất và ký kết hợp đồng tín dụng với NH

3. Trả gốc và lãi theo phương án trả nợ đã thống nhất với NH

Các phương thức huy động vốn vay (6) Tín dụng ngân hàng (tiếp)

n Hạn chế:

ü Điều kiện tín dụng

ü Các điều kiện đảm bảo tiền vay

ü Sự kiểm soát của ngân hàng cho vay

ü Lãi suất vay vốn

Các phương thức huy động vốn vay (7) Phát hành trái phiếu

n Khái niệm: Trái phiếu là công cụ vay nợ trung và dài

hạn mang tính hợp đồng được chuẩn hóa

n Một số loại trái phiếu đang lưu hành

ü Trái phiếu có lãi suất cố định

ü Trái phiếu có lãi suất thay đổi

ü Trái phiếu có thể thu hồi

Các phương thức huy động vốn vay (8) Phát hành trái phiếu (tiếp)

n Trái phiếu có lãi suất cố định: Lãi suất được ghi

ngay trên mặt trái phiếu và không thay đổi trong suốt

kỳ hạn của trái phiếu

n Các yếu tố ảnh hưởng tới độ hấp dẫn của trái

phiếu

ü Lãi suất của trái phiếu

ü Kỳ hạn của trái phiếu

ü Uy tín tài chính của công ty và mức độ rủi ro

Các phương thức huy động vốn vay (9) Phát hành trái phiếu (tiếp)

Các phương thức huy động vốn vay (10) Phát hành trái phiếu (tiếp)

n Trái phiếu có lãi suất thay đổi: Lãi suất của trái

phiếu sẽ được điều chỉnh dựa theo một tiêu chuẩn nào

đó đã được quy định sẵn khi phát hành trái phiếu

n Trái phiếu có thể thu hồi (Callable bonds): Công ty

có thể mua lại trái phiếu vào một thời gian nào đó.

Thời hạn và giá cả mua lại được quy định ngay khi

phát hành trái phiếu

Các phương thức huy động vốn vay (11) Tín dụng thuê mua

n Khái niệm: Là các quan hệ tín dụng giữa

các công ty tài chính với những người sản

xuất kinh doanh dưới hình thức cho thuê

máy móc thiết bị và các tài sản khác

n Phân loại: Thuê vận hành, thuê tài chính

Tín dụng thuê mua (tiếp)

+ Các phương thức huy động vốn vay (12)

Cho thuê vận hành

n  Khái niệm: là loại hình cho thuê ngắn hạn và bên đi thuê có thể hủy bỏ hợp đồng và bên cho thuê có trách nhiệm bảo trì, đóng bảo hiểm và thuế tài sản

n  Những đặc trưng của hình thức cho thuê vận hành:

ü  Thời hạn thuê ngắn

ü  Người cho thuê phải chịu trách nhiệm bảo trì, bảo hiểm, thuế tài sản, cũng như mọi rủi ro, thiêt hại về tài sản cho thuê. Tuy nhiên, người cho thuê được hưởng tiền cho thuê và những quyền lợi do sở hữu tài sản mang lại

ü  Trong hợp đồng thuê vận hành thường có điều khoản người thuê có quyền hủy

ngang hợp đồng bằng một thông báo ngắn gửi người cho thuê

ü  Số tiền thuê mỗi lần thấp hơn nhiều so với giá trị tài sản thuê, do thời hạn thuê

ngắn

Tín dụng thuê mua (tiếp)

+ Các phương thức huy động vốn vay (13)

Thuê tài chính

n  Khái niệm: Thuê tài chính hay còn gọi là thuê vốn là hình thức thuê TS trung và dài hạn. Theo hình thức này người cho thuê cam kết mua TS, thiết bị theo yêu cầu của người thuê và nắm giữ quyền sở hữu đối với TS thuê

n  Những đặc trưng của hình thức cho thuê vận hành:

ü  Thời hạn thuê trung và dài hạn

ü  Người thuê sử dụng TS thuê và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê

đã được thoả thuận

ü  Trong hợp đồng thuê tài chính thường không có điều khoản người thuê có

quyền hủy ngang hợp đồng

ü  Kết thúc hợp đồng thuê, người thuê được chuyển quyền sở hữu, mua lại hoặc

tiếp tục thuê TS đó

Cơ cấu TS cố định

n  Đặc điểm:

+ Giá trị tương đối lớn, thời gian luân chuyển dài

+ Tham gia vào nhiều chu kỳ SXKD