ườ

ầ

ng 2 ế

Môi tr

toàn c u

ươ Ch ng kinh t

ớ

Gi

ệ i thi u

ộ

ươ

Các n i dung trong ch

ổ ề ề

ng 2: ế ế ớ  th  gi i

ả ế

ị ườ ể ng

2­2

T ng quan v  n n kinh t ề ệ ố ể Kh o sát v  các ki u h  th ng kinh t ạ Các giai đo n phát tri n th  tr Cán cân thanh toán qu c tố ế

ề ề

ổ

T ng quan v  n n kinh t

ế ế ớ i  th  gi

ộ

ề ấ

ợ ố

2­3

ế

ế ỷ ầ Vào đ u th  k  XX  ế ậ h i nh p kinh t  là  10%; ngày nay nó là  50% EU và NAFTA đ u r t  ấ h p nh t ủ ạ Đ i th  c nh tranh  ỗ ầ toàn c u chi m ch   ố ặ ho c “nu t” các công  ươ ị ty đ a ph ng

ề ề

ổ

T ng quan v  n n kinh t

ế ế ớ  th  gi i

ớ ự Nh ng th c ti n m i

ể ế ươ

ộ ự ủ ề

ấ ả

ả ừ

ư ệ ệ ề ố

ữ ễ ố ị ạ D ch chuy n v n đã thay th  th ng m i  ế ế ớ i nh  là đ ng l c c a n n kinh t  th  gi ớ ề ắ Vi c s n xu t đã không còn g n li n v i  vi c thuê nhân công ế ế ớ  th  gi N n kinh t ế ố qu c gia, là y u t

2­4

ứ i, ch  không ph i t ng  ế ế ư  chi m  u th

ề ề

ổ

T ng quan v  n n kinh t

ế ế ớ  th  gi i

ễ

ế

ự

ữ

Nh ng th c ti n m i (ti p theo) ủ ấ

ộ ủ ầ ộ

ệ ử ươ làm gi m t m quan ạ ng m i đi n t

ầ ộ ủ ả ả ủ

ẩ ạ

ớ ữ ư 75­năm cu c đ u tranh gi a ch  nghĩa t   ư ế ả b n và ch  nghĩa xã h i đã g n nh  k t  thúc Th ọ tr ng c a các chính sách b o h  c a nhà  ướ i  c và thúc đ y các công ty đánh giá l n các mô hình kinh doanh

2­5

ệ ố

ế

Các h  th ng kinh t

ồ ự

ổ

Phân b  ngu n l c

ị ườ

ỉ

Th  tr

ng                    Ch  huy

ư

T  nhân

ủ

ủ Ch  nghĩa t ị ườ ả b n th  tr

ư   ng

ư Ch  nghĩa t   ế ả b n k  hoach  ậ t p trung

ủ

ủ Ch  nghĩa xã  ị ườ ộ ng  h i th  tr

ườ ở i s   Ng ồ ữ h u ngu n  l cự Nhà n

cướ

Ch  nghĩa xã  ạ ộ h i kê ho ch  ậ t p trung

2­6

ủ

ư ả

ị ườ

Ch  nghĩa t

b n th  tr

ng

ắ

ệ

ổ

ề

ồ ự

ụ

ồ ự

ủ

ấ

ủ

ạ

ẩ ả

ả

ả

Các cá nhân và doanh nghi p n m  quy n phân b  ngu n l c ụ ả Các ngu n l c ph c v  s n xu t là c a  ư  nhân t ị ng theo khách hàng Đ nh h Vai trò c a Chính ph  là thúc đ y c nh  tranh gi a các công ty và b o đ m b o  ệ v  ng

ướ ủ ữ ườ i tiêu dùng

2­7

ớ ắ ượ ướ i

ồ

ượ ấ

ữ ể ả i tiêu dùng có th  tiêu dùng nh ng s n

ẵ

ộ

ệ

ủ ở ữ ể ườ

ẩ

ả

ậ ạ ộ ế ủ Ch  nghĩa xã h i k  ho ch t p  trungTrái ng ị ườ ư ả ủ c v i ch  nghĩa t ng  b n th  tr ề ụ ợ ụ ể ạ ớ Nhà n c n m quy n h n l n đ  ph c v  l ữ ế ị ộ ích c ng đ ng; quy t đ nh nh ng hàng hoá  ớ ố ả ụ ị và d ch v  nào đ c s n xu t và v i s   ượ ng bao nhiêu l ườ Ng ẩ ph m có s n Chính ph  s  h u toàn b  các ngành công  ệ nghi p và ki m soát vi c phân  ầ ượ t quá cung Nhu c u th ng v ệ ả ự ộ ụ Ít ph  thu c vào s  khác bi ế ượ qu ng cáo, chi n l

c giá t s n ph m,  2­8

ư ả ế

ậ

ạ

b n k  ho ch t p

ủ Ch  nghĩa t trung

ệ ố

ỉ

ồ ự ộ

ổ ệ  trong đó vi c phân b   ử ượ c s   ở ủ ng c a s

ụ ữ

ườ  nhân

ế H  th ng kinh t ngu n l c mang tính ch  huy đ d ng r ng rãi trong môi tr ư ồ h u ngu n tài nguyên t Các ví d :ụ ể ụ Th y Đi n ậ ả Nh t B n

2­9

ự ự

ế

S  t

do kinh t

ả

ự

ướ

B n đanh giá t

do kinh t ư ự

ư

ự

ế ữ  gi a các n c ầ  do, g n nh  không t

ị  do, b

ự ể

ầ T  do, g n nh  t ki m soát ể ế

ồ

Các bi n đ  xem xét bao g m :

ạ ng m i

ầ ư ướ

c ngoài

ề ươ

ể

ả

ng và giá c ả

ươ Chính sách th Chính sách thuế ố  n Dòng v n và đ u t Chính sách ngân hàng Ki m soát ti n l ở ữ ề Quy n s  h u tài s n ợ Ch  đen

2­10

ế

do kinh t

3.

7.

8.

T  doự 1. Hong Kong 2. Singapore Ireland Luxembourg Iceland/U.K.

12. Estonia 13. Denmark 14. Australia/New Zealand/United States

2­11

K i ể ự ự S  t m   s o á t 150.     C u b a 151.     B e l a

r

u

s

152.

L

i

b

y

a

/

V

e

n

e

z

u

e

l

a

153.

Z

i

m

b

a

b

w

e

154.

B

u

r

m

a

155.

I

r

a

n

156.

N

o

r

t

h

K

o

r

e

a

ị ườ

ể

ạ

Các giai đo n phát tri n th  tr

ng

ố

ự ị ổ ứ ậ

ố

ướ

ở ỹ

ưở ng kinh t cao

2­12

ộ ế ớ i đã xác đ nh b n m c  Ngân hàng Th  gi ơ ở ể ể phát tri n d a tr n c  s  là t ng thu nh p  qu c gia (GNI) ị ố BEMs, xác đ nh 10 năm tr c đây, các qu c   Trung Âu, M  Latinh, và châu Á đã có  gia  ế ộ ố t c đ  tăng tr Ngày nay, trung tâm là BRIC ­ Brazil, Nga,  n Ấ ố Đ , và Trung Qu c

ườ

ấ ậ Nh ng qu c gia thu nh p th p ả ầ i vào kho ng

ơ

ệ

ệ

ố

ợ ướ

ệ

c ngoài

ạ

ự

ạ

ố ữ GNP bình quân đ u ng ặ $825 ho c ít h n ể ặ Đ c đi m ế ạ H n ch  trong công nghi p hóa ỷ ệ ầ T  l  ph n trăm dân s  tham gia vào nông nghi p cao ỷ ệ  sinh cao T  l ữ ấ ỷ ệ ế  bi T  l t ch  th p ụ ề ộ Ph  thu c nhi u vào vi n tr  n ị ấ ổ ộ B t  n chính tr  và b o đ ng ở ậ T p trung   khu v c Châu Phi h  Sahara ướ ộ Ấ n Đ  là n

ấ c BRIC duy nh t

2­13

ố

ế

i: $826 đ n

ậ Các qu c gia thu nh p trung bình  th pấGNI bình quân đ u ng ườ ầ

ở ộ ng tiêu dùng m  r ng nhanh

ữ

ẩ ng thành, chu n  ư ệ ộ

$3255 ể ặ Đ c đi m ị ườ Th  tr ẻ ạ Nhân công r  m t ưở Nh ng ngành CN tr ử ụ ề hóa, và s  d ng nhi u lao đ ng nh  d t  ơ ồ may và đ  ch i

ố

ố

Các qu c gia BRIC là Trung Qu c và  Brazil

2­14

ậ

ườ ầ

ố Các qu c gia thu nh p trung bình  caoGNP bình quân đ u ng

ế i: $3,256 đ n $10,065

ự

ả

ể

ụ

ữ

ế

ng tăng t ch  cao và giáo d c tiên ti n

ấ

ơ

ớ

Đăc đi mể

ệ Công nghi p hóa tăng nhanh, nhân công trong lĩnh v c  ệ nông nghi p gi m ị Đô th  hóa phát tri n ứ ươ M c l ỷ ệ ế T  l  bi Chi phí nhân công th p h n so v i các n ề c g i là n n kinh t

ế ướ c tiên ti n ớ ệ  công nghi p m i

ượ ế ọ

2­15

Còn đ (NIEs) ụ Ví d : Malaysia, Chile, Venezuela, Hungary,  Ecuador

ơ ộ

ị ườ

ở

ướ

các n

c kém

ng  C  h i th  tr ể phát tri n ­ LDCs ở ự ư

ế ụ ị

ơ ộ

ườ

ế ướ ở ặ Đ c tr ng b i s  thi u h t hàng hoá và d ch  vụ ữ ầ C n quan tâm đ n nh ng c  h i mang tính  c này lâu dài

i

ổ

ầ ể

ể c kém phát tri n trong t ng th

ứ

ườ

i đi tiên phong ự ế

ặ

Nhìn xa h n bình quân GNP đ u ng ướ Xem xét các n ơ ẻ ch  không đ n l ế ủ ắ ợ i th  c a ng Cân nh c l ờ ạ ữ Đ t ra nh ng th i h n mang tính th c t

2­16

các n ơ

ả ị

ề

ướ

ầ  đ nh sai l m v  các n

c

ữ Nh ng gi LDCs

1. Ng 2. Ng

ẽ ườ ườ ạ

3.

ề i nghèo không có ti n. i nghèo s  không “phung phí" ti n b c  ữ ế

ạ ầ ng đang phát tri n  ở

cho nh ng hàng hóa không c n thi ị ườ Tham gia vào th  tr ệ không mang l đây quá r  đ  t o ra l ở ẻ ể ạ ữ ủ  đáy c a kim i dân

4. Ng ự t ngh .ệ

ề t. ể ả ở i hi u qu  b i hàng hoá  ậ ợ i nhu n. ố ườ ở  nh ng qu c gia  ể ử ụ  tháp (BOP) không th  s  d ng công

ầ 5. Các công ty toàn c u ho t đ ng kinh doanh  ẽ ượ ạ ộ ư c xem nh  là bóc c BOP s  đ

2­17

ở  các n ườ ộ l t ng ướ i nghèo.

ậ

ố

Các qu c gia thu nh p cao

ặ

ầ

ườ

i:  $10,066 ho c

ọ

ượ

ướ

ế c tiên ti n, phát

c g i là các n ệ

ậ

ế ổ ớ  thông qua đ i m i ng kinh t

ủ ự ơ ị

GNI trung bình đ u ng h nơ Còn đ ể tri n, công nghi p hóa, hay h u công  nghi pệ ặ ể Đ c đi m ưở Duy trì tăng tr ỷ ậ mang tính k  lu t ụ Khu v c d ch v  đóng góp h n 50% c a GNI

2­18

ậ

ố

Các qu c gia thu nh p cao

ể

Đ c đi m (ti p theo)

ổ ầ ử

ế ọ

ủ ưở ứ ng c a ki n th c đ i v i

ố ớ ệ ố

ướ

ỹ ư ươ ng t ọ ng lai ủ ệ ữ ố

ặ ủ T m quan tr ng c a x  lý và trao đ i  thông tin  ầ ả ế T m  nh h ệ ố ớ ồ ngu n v n, trí tu  đ i v i công ngh  máy  ọ tính, các nhà khoa h c và các chuyên gia  ớ ề v i các k  s  và công nhân bán lành ngh ị Đ nh h ầ T m quan tr ng c a m i quan h  gi a các  cá nhân

2­19

G­8, nhóm 8 n

cươ

ị ượ ổ ế ị ng và  n đ nh kinh t toàn

United States Japan Germany France Britain Canada Italy Russia (1998)

2007 G­8 leaders in Germany

2­20

ụ M c tiêu th nh v c uầ

ổ ứ ợ

ể

ch c h p tác và phát tri n

OECD, t kinh tế ồ

ỳ

ế ậ ả

ưở

ế

và phúc

ng kinh t

ạ ng m i th  gi

ế ớ ị

ề

ỏ

ộ

ố G m 30 qu c gia ế ậ ở  Châu Âu sau Th  chi n II Thành l p  Canada, Hoa K  (1961), Nh t B n  (1964) ẩ Thúc đ y tăng tr ộ ợ i xã h i l ậ ươ i, các  T p trung vào th ị ấ v n đ  toàn c u, bãi b  quy đ nh th   ườ tr

ầ ng lao đ ng

2­21

ướ

ộ ộ

Nhóm các n

c thu c b  ba ­ Triad

ỹ

ậ ả

ậ

ộ

ở ộ ỹ

ồ ươ

ằ

ồ ự ạ

ả ự

ỗ

M , Tây Âu, và Nh t B n ế ớ ủ Đóng góp 75% c a thu nh p th  gi i ộ ắ M  r ng b  ba bao g m toàn b  B c  ầ ớ ờ M  và b  Thái Bình D ng và ph n l n  Đông Âu ầ Các công ty toàn c u ph i cân b ng  ngu n l c t

i m i khu v c trên

2­22

ứ ộ

ả

ẩ

Các m c đ  bão hòa s n ph m

ộ

ặ

ỷ ệ

ườ  ng ở ữ ộ

i mua ti m năng ho c h  gia  ẩ ệ i Trung Qu c, 21/

ỗ

ố

i Ba

ỗ

ề T  l ộ ả đình s  h u m t s n ph m ạ ố Ấ n Đ : 1% dân s  có đi n tho i ố ườ ạ Ô tô: 1/ 20.000 ng i t ạ ườ ạ i EU i Ba Lan; 49/ 100 t i t 100 ng i ườ Máy vi tính: 1 máy tính/ 6.000 ng ườ Trung Qu c, 11 máy tính/ m i ng Lan, 34 máy tính/ m i công dân EU

2­23

Cán cân thanh toán

i t gi a các

ị

i t

ị ộ ấ ướ ạ i

t c  các giao d ch  ệ ụ

ợ

ạ ấ ả Tài kho n vãng lai – ghi l ị ị đ nh k  v  hàng hóa và d ch v , và vi n tr  nhân  đ oạ

ặ

ng

t c  các đ u t

ạ

ươ ụ • Thâm h t th ư ươ • Th ng d  th ầ ư ả Tài kho n đ u t ế ti p dài h n, danh m c đ u t

ạ ả ng m i ­ tài kho n vãng lai âm ạ ươ ả ng m i­tài kho n vãng lai d ầ ư ự ạ ấ ả i t  tr c   – ghi l ố ầ ư ụ , và các dòng v n

2­24

ế ữ ạ ấ ả t c  các giao d ch kinh t Ghi l ủ ầ ư c  dân c a m t đ t n c và ph n còn l ế ớ ủ i c a th  gi ả ỳ ề

Cán cân thanh toán

2­25

ệ

ẩ

ấ

Top doanh nghi p xu t kh u  trong năm 2004

ả

Xem các b ng 2­7 và 2­8

2­26

ậ

ẩ

ệ Top doanh nghi p nh p kh u  trong năm 2004

ả

Xem các b ng 2­7 và 2­8

2­27

ố ế

ề

ổ

T ng quan v  tài chính qu c t

ệ

ộ

ớ ủ

ượ t  ố  qu c

c khác nhau đ

c

ạ

ự

ỗ

i ch ) và giao hàng sau

b t  n cho

ộ ế ố ấ ổ  là m t y u t ầ

ủ ươ

ạ ố Ngo i h i giúp vi c kinh doanh v ạ ề ệ ỏ kh i ranh gi i c a m t lo i ti n t gia ượ ướ ề ệ ủ Ti n t  c a các n ả ị giao d ch trong  c  hai lo i giao hàng  ạ ế tr c ti p (t ế ể (chuy n ti p) ề ệ R i ro ti n t ạ th

ng m i toàn c u

2­28

ạ ủ

ị ườ

ạ

ng ngo i

Tính linh ho t c a th  tr h iố

T

ụ ơ

ị

ề ề ề ớ

ơ

l n h n

ượ

ề

ồ

ầ ề

ị c đánh giá cao v  giá tr

ươ ng tác cung c u ố Qu c gia bán nhi u hàng hóa/ d ch v  h n là  mua ầ Nhu c u v  ti n t ề Đ ng ti n đ

Exchange risks and gains in foreign transactions

2­29

ố ệ ề

ứ Ngang gia s c mua (PPP) S  li u v  Big Mac

ạ ề ệ

ấ

ơ

ồ

ị

ơ  nào đó có giá tr  cao h n hay th p h n đ ng

ạ

ẽ ị c nào s  đ nh giá ngang  ể

ượ

ỳ

ở ấ ỳ ướ  b t k  n i Hoa K  sau khi đ

ổ c chuy n đ i sang giá

ộ M t lo i ti n t ề ti n khác? ả ị ặ Đ t gi  đ nh là Big Mac  ớ ằ b ng v i Big Mac t ồ theo đ ng đô la

2­30

ể

ế

ủ Ki m soát r i ro kinh t

ộ ế ế ủ chính là tác đ ng c a bi n đ ng

ộ ị ệ ạ ủ ủ ề i c a dòng ti n c a công

trên giá tr  hi n t ng lai

ạ ủ

ị

ộ ổ

, cùng v i nh ng thay đ i v  giá, làm thay đ i chi

ươ

ế ừ ệ  vi c mua hàng/ bán hàng ế

ng lai

2­31

ủ R i ro kinh t ề ệ ti n t ươ ty trong t Hai lo i r i ro kinh t ủ t R i ro giao d ch  ạ ộ ừ ự ế ủ phát sinh khi bi n đ ng   ho t đ ng   th c t R i ro t ổ ề ữ ớ ề ệ ti n t ủ phí và doanh thu c a công ty trong t

ể

ế

ủ Ki m soát r i ro kinh t

ề

ượ

c

ủ

ỹ ể

ể

ả ằ ử ụ

c đã đ  giá ằ nh m cân  ề ệ  khi s  d ng ti n t   ạ ử ụ ờ i khi s  d ng lo i

ỳ ạ ỷ ạ

ươ ộ ố ờ i m t s  th i  ạ ằ ng lai nh m lo i

ế ượ ậ Nhi u k  thu t và chi n l ỷ ể ả phát tri n đ  gi m r i ro t ủ B o hi m r i ro (Hedging)  ỗ ơ b ng nguy c  thua l ả ớ này v i kh  năng thu l ề ệ  khác ti n t ợ ồ H p đ ng k  h n (Forward contracts) ố ị đ nh giá theo t  gia h i đoái t ể đi m khác nhau trong t ỏ ộ ố ủ b  m t s  r i ro

2­32

ướ

ươ

Xem tr

c ch

ng 3

ườ

ươ

ạ

ầ

Môi tr

ng th

ng m i toàn c u

2­33