Bài giảng Môi trường đại cương - Chương 6: Quản lý môi trường

Tài liệu này là Chương 6 của bộ môn Quản lý môi trường, cung cấp cái nhìn tổng quan về các khía cạnh cốt lõi của công tác quản lý môi trường, từ khái niệm cơ bản đến các công cụ và hệ thống thực tiễn.

Tài liệu này hướng đến sinh viên, nhà nghiên cứu, chuyên gia và những người làm việc trong lĩnh vực quản lý môi trường, bảo vệ môi trường, hoặc các ngành có liên quan. Nó cũng hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và cộng đồng quan tâm đến các vấn đề môi trường và phát triển bền vững.

Tài liệu trình bày toàn diện về quản lý môi trường, bắt đầu bằng khái quát chung về khái niệm, mục tiêu và nguyên tắc. Quản lý môi trường được định nghĩa là tổng hợp các biện pháp luật pháp, chính sách, kinh tế, kỹ thuật và xã hội nhằm bảo vệ chất lượng môi trường sống và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội bền vững. Các mục tiêu chính bao gồm đảm bảo quyền sống trong môi trường trong lành, phát triển bền vững cân bằng kinh tế-xã hội và bảo vệ môi trường ở cấp độ khu vực và toàn cầu. Các nguyên tắc quan trọng như phát triển bền vững, công bằng, hợp tác, phòng ngừa, người gây ô nhiễm phải trả tiền, người hưởng lợi phải trả tiền, và tính không chắc chắn cũng được đề cập. Phạm vi quản lý môi trường rộng khắp từ cấp quốc gia đến doanh nghiệp, dựa trên các cơ sở triết học, pháp lý, khoa học-kỹ thuật và kinh tế. Phần tiếp theo tập trung vào các công cụ quản lý môi trường, bao gồm công cụ luật pháp và chính sách (như quy định, tiêu chuẩn, đánh giá tác động môi trường), công cụ kinh tế (như thuế, phí ô nhiễm, nhãn sinh thái), công cụ kỹ thuật quản lý (như quan trắc, xử lý chất thải), công cụ giáo dục nâng cao nhận thức (cung cấp kiến thức, thay đổi thái độ, hành vi) và công cụ kiểm tra, giám sát (như kiểm toán môi trường, mô hình hóa). Cuối cùng, tài liệu giới thiệu về Hệ thống quản lý môi trường (EMS), bao gồm định nghĩa, cấu trúc (chu trình Plan-Do-Check-Act) và mục tiêu (tăng cường tuân thủ, giảm chất thải). Một số hệ thống EMS phổ biến trên thế giới như ISO 14001, EMAS và HSE cũng được giới thiệu chi tiết.