Cùng nắm kiến thức trong bài giảng môn Tương tác người - máy thông qua tìm hiểu nội dung các chương học sau: chương 1 giới thiệu chung, chương 2 tổ chức tương tác, chương 3 thiết kế tương tác người - máy, chương 4 mô hình hệ thống, chương 5 đánh giá hệ thống, chương 6 thiết kế giao diện người dùng.
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng môn Tương tác người - máy
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Chương 1 – GIỚI THIỆU CHUNG
1.1. Tương tác người – máy là gì
1.2. Đặc điểm tâm sinh lý con người trong quá trình giao tiếp
1.3. Phương tiện giao tiếp của máy tính
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 1
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Chương 1 – GIỚI THIỆU CHUNG
1.1. Tương tác người – máy là gì
Khái niệm chung
Những chuyên ngành liên quan đến HCI
Mục đích của việc thiết kế giao diện người dùng tốt
Tính tiện dụng của một hệ thống
Đối tượng môn học
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 2
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Khái niệm chung
• Tương tác người – máy (Human Computer Interaction – HCI): là
việc nghiên cứu con người (người dùng), công nghệ máy tính và
tác động qua lại giữa các đối tượng đó.
• Mục đích của việc nghiên cứu HCI: phát triển hay cải thiện tính
an toàn, tính tiện dụng, tính hiệu quả của hệ thống; tạo ra hệ thống
dùng được và an toàn.
• Các thành phần mà HCI nghiên cứu:
- Hình thức: các hình thức giao tiếp giữa người và máy.
- Chức năng: các chức năng mới trong giao tiếp giữa người và máy.
- Cài đặt: cài đặt các giao diện trên thiết bị.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 3
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Những chuyên ngành liên quan đến HCI
- Tâm lý học, xã hội học, triết học: hiểu được sự cảm nhận thông
tin, quá trình nhận thức, kỹ năng giải quyết vấn đề.
- Sinh lý học, công thái học: hiểu được khả năng vật lý của con
người.
- Khoa học máy tính và công nghệ phần mềm: xây dựng các phần
mềm cần thiết.
- Thiết kế đồ họa, thiết kế âm thanh, hình ảnh: thiết kế các giao diện
một cách hiệu quả.
- …
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 4
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Mục đích của việc thiết kế giao diện người dùng tốt (1)
* Về mặt lập trình:
Thiết kế giao diện tốt sẽ cho phép giảm thời gian lập trình
cho sản phẩm.
Nếu thiết kế giao diện sai sẽ phải mất thời gian thiết kế lại.
Nếu thiết kế giao diện không tốt, cũng phải thiết kế lại. Nếu
không sửa chữa được, người sử dụng sẽ phải dùng giao diện
không tốt.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 5
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Mục đích của việc thiết kế giao diện người dùng tốt (2)
* Về mặt kinh tế:
Giảm chi phí đào tạo
Giảm những lỗi người dùng
Tăng năng suất lao động
Tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao
Tăng khả năng bán được của sản phẩm
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 6
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Mục đích của việc thiết kế giao diện người dùng tốt (3)
* Về mặt an toàn:
Giảm những bệnh nghề nghiệp
Giảm những lỗi nguy hiểm đến tính mạng
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 7
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Tính tiện dụng của một hệ thống – 5 tiêu chí của Nielson (1)
* Tính dễ học:
Các hệ thống tương tác phải dễ học.
Thể hiện qua thời gian và công sức bỏ ra để đạt được một
trình độ sử dụng nhất định.
* Tính hiệu quả:
Một hệ thống tương tác tốt phải có tính hiệu quả.
Được đánh giá thông qua: mức hiệu suất công việc đạt được;
thời gian hoàn thành công việc ở mức cao nhất; tần suất lỗi.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 8
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Tính tiện dụng của một hệ thống – 5 tiêu chí của Nielson (2)
* Tính dễ nhớ:
Thể hiện qua giao diện thiết kế hợp lý, thân thiện với người
sử dụng.
Hệ thống tương tác được thiết kế có tính dễ nhớ sẽ khiến
người sử dụng dễ học, dễ dàng sử dụng.
* Tính dự đoán lỗi:
Người dùng thường dự đoán kết quả của một sự tương tác
dựa vào những kiến thức mà họ thu được từ những lần tương
tác trước.
Hệ thống nên hỗ trợ các suy luận hay dự đoán này bằng cách
luôn luôn đưa ra những thông tin phản hồi nhất quán.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 9
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Tính tiện dụng của một hệ thống – 5 tiêu chí của Nielson (3)
* Đáp ứng tính chủ quan:
Là khả năng đáp ứng của một hệ thống đối với những người
dùng khác nhau trong những trường hợp khác nhau.
Đánh giá đáp ứng tính chủ quan thông qua hiệu suất và số lỗi
tạo ra trong các tình huống khác nhau.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 10
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Đối tượng môn học
Con người: nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lý của con người trong
quá trình giao tiếp.
Máy tính: nghiên cứu các phương tiện giao tiếp của máy tính.
Mô hình tương tác và các dạng tương tác: các kỹ thuật giao tiếp từ
truyền thống đến hiện đại.
Thiết kế tương tác người – máy: quy trình thiết kế, các chuẩn
trong thiết kế, các mô hình người dùng,…
Mô hình hệ thống: các phương pháp biểu diễn đối thoại và ứng
dụng; các kỹ thuật phân tích nhiệm vụ.
Đánh giá hệ thống: các kỹ thuật đánh giá giao tiếp người dùng,
đánh giá sản phẩm.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 11
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Chương 1 – GIỚI THIỆU CHUNG
1.1. Tương tác người – máy là gì
1.2. Đặc điểm tâm sinh lý con người trong quá trình giao tiếp
1.3. Phương tiện giao tiếp của máy tính
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 12
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
Chương 1 – GIỚI THIỆU CHUNG
1.2. Đặc điểm tâm sinh lý con người trong quá trình giao tiếp
1.2.1. Mô hình đơn giản về bộ xử lý của con người
1.2.2. Các kênh vào – ra thông tin của con người
1.2.3. Trí nhớ con người và ảnh hưởng tới quá trình giao tiếp
1.2.4. Suy diễn và giải quyết vấn đề
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 13
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.1. Mô hình đơn giản về bộ xử lý của con người
Bộ nhớ dài hạn Mô hình của Card, Moral
Bộ nhớ làm việc
Lưu trữ hình Lưu trữ âm và Newell (1983):
ảnh thanh
Hệ thống cảm nhận
(Perceptual System)
Bộ xử lý
Bộ xử lý nhận thức
tiếp nhận Hệ thống nhận thức
Bộ xử lý vận động
(Cognitive System)
Hệ thống xử lý (Motor
System)
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 14
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.2. Các kênh vào – ra thông tin của con người
Đầu vào của con người chủ yếu xuất hiện thông qua các giác
quan. Đầu ra xuất hiện thông qua sự điều khiển vận động của
các cơ quan phản ứng kích thích.
Có 5 giác quan chính: thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác và
khứu giác.
Các cơ quan phản ứng kích thích có rất nhiều, bao gồm:
chân, tay, các ngón tay, mắt, đầu và hệ thống phát âm.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 15
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.2.1. Thị giác (1)
Đối với một người bình thường, quan sát bằng mắt là nguồn tiếp
nhận thông tin chủ yếu.
Quá trình tiếp nhận bằng thị giác có thể được chia thành 2 giai
đoạn:
+ Giai đoạn cảm nhận: nhận các kích thích vật lý từ thế giới bên
ngoài.
+ Giai đoạn xử lý, giải nghĩa các kích thích: các tính chất vật lý
của các kích thích mắt người nhận được sẽ được phân tích theo
kích thước, màu sắc, độ sáng, độ tương phản.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 16
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.2.1. Thị giác (2) – Cấu tạo mắt người
Mắt tiếp nhận ánh sáng và biến
Võng đổi thành năng lượng điện, chuyển
Mống
Dịch
mắt
mạc tới não.
nước
Con Thuỷ Dịch Hố
Giác mạc và thủy tinh thể ở phía
Giác ngươi tinh
mạc thể
thuỷ mắt trước mắt hội tụ ánh sáng thành
tinh thể
Dây
Điểm một hình ảnh sắc nét nằm ở phía
mù
chằng đuôi mắt, võng mạc.
Võng mạc rất nhạy sáng và nó
chứa hai loại tế bào tiếp nhận ánh
sáng: tế bào hình que và tế bào
hình nón.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 17
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.2.1. Thị giác (3) – Cấu tạo mắt người
Tế bào hình que là tế bào cực kỳ nhạy
sáng. Mỗi mắt có khoảng 120 triệu tế
Võng bào hình que chủ yếu nằm ở các viền
Mống mạc
Dịch
nước
mắt của võng mạc.
Con Thuỷ Dịch
Các tế bào hình nón không nhạy sáng
Giác Hốc
ngươi tinh thuỷ mắt bằng các tế bào hình que. Có 3 loại tế
mạc thể tinh thể bào hình nón, mỗi loại nhạy cảm với
Điểm
Dây mù một bước sóng ánh sáng khác nhau:
chằng
màu đỏ, màu lục và màu lam. Mắt có
khoảng 6 triệu tế bào hình nón, chủ
yếu tập trung ở hốc mắt.
Điểm mù: nơi nối các dây thần kinh
thị giác với mắt. Điểm mù không có tế
bào hình nón hoặc tế bào hình que.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 18
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.2.1. Thị giác (4) – Thu nhận bằng thị giác
* Cảm nhận về kích thước, khoảng cách:
Sự cảm nhận chính xác phụ thuộc vào kích thước đối tượng và khoảng
cách từ đối tượng đến mắt.
Ánh sáng được phản chiếu từ đối tượng tạo ra một ảnh ảo ngược chiều
trên võng mạc. Kích thước của hình ảnh đó được đặc trưng bởi góc
nhìn.
Góc nhìn là góc giới hạn bởi hai đường thẳng từ đỉnh và từ chân đối
tượng đi qua tâm nhìn.
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 19
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
- BÀI GIẢNG MÔN: TƯƠNG TÁC NGƯỜI - MÁY
1.2.2.1. Thị giác (5) – Thu nhận bằng thị giác
Góc nhìn xác định phạm vi quan sát được của đối tượng là bao nhiêu. Góc
nhìn thường được đo bằng độ, phút hoặc giây.
Góc nhìn phụ thuộc vào kích thước đối tượng và khoảng cách từ đối tượng
đến mắt.
Ảnh hưởng của góc nhìn đến sự cảm nhận của con người về kích thước:
+ Nếu góc nhìn quá nhỏ: không cảm nhận được đối tượng.
+ Sự cảm nhận về kích thước đối tượng là một hằng số, ngay cả khi góc nhìn
thay đổi (quy tắc kích thước không đổi).
GIẢNG VIÊN: THS.NGUYỄN HỒNG HOA
www.ptit.edu.vn 20
BỘ MÔN KTĐT – KHOA KTĐT1
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
