Bài giảng Nguyên lý kế toán: Chương 5 - TS. Nguyễn Thị Phương Dung

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ

CHƯƠNG 5

KẾ TOÁN QUÁ TRÌNH CUNG CẤP

TS. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG DUNG Viện Kinh tế và Quản lý, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội

Nội dung

5.1 • Các khái niệm cơ bản

5.3

• Tài khoản sử dụng

• Kế toán các nghiệp vụ của quá trình

5.4

5.2 • Nhiệm vụ kế toán quá trình cung cấp

EM 3500 Nguyên lý kế toán

cung cấp

2 Các quá trình kinh doanh chủ yếu

Sản xuất

Xuất

+ MMTB, CCDC, LĐ, …

kho

Nhập kho Thành phẩm

NVL

Kho

Quá trình sản xuất

Quá trình tiêu thụ

Quá trình cung cấp

EM 3500 Nguyên lý kế toán

Nguyên vật liệu Kho Người mua

3 5.1. Các khái niệm cơ bản

− Quá trình cung cấp là quá trình thu mua và dự trữ các yếu tố đầu vào bao gồm

tư liệu lao động và sức lao động nhằm đảm bảo cho quá trình sản xuất có thể

tiến hành một cách bình thường và liên tục.

VL&TB XDCB, VL đặc thù, VL khác (phế liệu)

● NVL chia thành 7 loại: NVL chính, VL phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế,

● CCDC gồm 4 loại: CCDC, bao bì luân chuyển & đồ dùng cho thuê, phụ tùng

thay thế

● Hàng hóa

EM 3500 Nguyên lý kế toán

− Là quá trình chuyển hoá vốn từ hình thái tiền tệ → hình thái vật chất

4 5.1. Các khái niệm cơ bản

− Quá trình cung cấp kết thúc khi:

● Doanh nghiệp mua thanh toán xong tiền mua hàng.

● Hàng đã được kiểm nhận nhập kho hoặc chuyển thẳng cho SXKD.

EM 3500 Nguyên lý kế toán

5 5.2. Nhiệm vụ kế toán quá trình cung cấp

− Phản ánh kịp thời, chính xác tình hình cung cấp về mặt số lượng,

chủng loại, quy cách, phẩm chất của từng vật tư, hàng hóa.

− Tính toán đầy đủ, chính xác, kịp thời giá thực tế của từng đối tượng

mua vào về mặt giá cả, chi phí, thời gian cung cấp, tiến độ bàn giao,

và tình hình thanh toán với người bán.

− Cung cấp các thông tin và lập báo cáo theo yêu cầu quản lý.

EM 3500 Nguyên lý kế toán

6 5.3. Tài khoản sử dụng

● TK 152 – Nguyên vật liệu ● TK 153 – Công cụ dụng cụ ● TK 156 – Hàng hóa ● TK 331 – Phải trả người bán ● TK 111 - Tiền mặt ● TK 112- Tiền gửi ngân hàng ● TK 151 – Hàng mua đang đi đường ● TK 133 – VAT đầu vào được khấu trừ

EM 3500 Nguyên lý kế toán

7 5.3. Tài khoản sử dụng

TK 152, 153, 156

TK 151

Trị giá hàng mua đi đường ↑

Trị giá hàng mua đi đường ↓

Giá thực tế vật tư, HH ↑ (thu mua)

Giá thực tế vật tư, HH ↓ (xuất kho)

Dư Nợ: Giá thực tế vật tư, HH tồn kho CK

Dư Nợ: Trị giá hàng mua đi đường còn lại CK

EM 3500 Nguyên lý kế toán

8 Xác định giá trị ghi sổ của vật tư mua vào

➢ Tài sản mua vào (trong đó có vật tư, hàng hóa) phải được

phản ánh trên sổ sách ktoán theo đúng trị giá vốn của nó,

tức là tất cả các khoản chi phí phát sinh liên quan đến việc

hình thành tài sản.

Giá vốn = Giá mua (A) + Chi phí thu mua (B)

EM 3500 Nguyên lý kế toán

9 Xác định giá trị ghi sổ của vật tư mua vào

➢ Giá mua (A) = Giá ghi trên Hóa Đơn (1) – CKTM, Giảm giá hàng mua (2)

+ Các khoản thuế ko đc hoàn lại (3)

(1) = giá chưa có thuế GTGT (theo pp khấu trừ) hoặc = giá có thuế GTGT (theo

pp trực tiếp)

(2): Chiết khấu thương mại: KH đc hưởng khi mua hàng với số lượng lớn

Giảm giá hàng mua: do lỗi thuộc về người bán (hàng mua kém phẩm chất,

sai quy cách, giao sai tgian, địa điểm, ...)

EM 3500 Nguyên lý kế toán

(3): Thuế NK, thuế TTĐB (nếu có)

10 Xác định giá trị ghi sổ của vật tư mua vào

➢ Chi phí thu mua (B):

● Chi phí vận chuyển, bốc dỡ, kho tàng, bến bãi, ...

● Nếu thu mua 1 loại TS → tập hợp chi phí thu mua trực tiếp cho

loại TS đó

● Nếu thu mua nhiều loại TS → phân bổ chi phí thu mua theo các

tiêu thức phù hợp (trọng lượng, số lượng, giá trị....)

EM 3500 Nguyên lý kế toán

11 Ví dụ về giá vật tư mua vào

Ví dụ 1: Doanh nghiệp mua vật liệu (VL) nhập kho, đã trả bằng TGNH, gồm:

− VL M: 10.000 kg, giá mua cả thuế GTGT 10% là 220.000.000 đ

− VL N: 40.000 kg, đơn giá cả thuế GTGT 10% là 16.500 đ/kg

− Chi phí vận chuyển, bốc dỡ 2 loại VL trên là 12.500.000 đ (chưa thuế GTGT

10%), đc phân bổ cho 2 loại VL theo trọng lượng. DN đã thanh toán bằng

tiền mặt.

Yêu cầu: tính giá thực tế 2 loại VL trên (DN tính thuế GTGT theo phương pháp

EM 3500 Nguyên lý kế toán

khấu trừ)

12 Ví dụ về giá vật tư mua vào

Đáp án Ví dụ 1:

Phân bổ chi phí VC, bốc dỡ 02 loại VL trên là:

VL M = 12.500.000/50.000 kg * 10.000 kg = A

VL N = 12.500.000/50.000 kg * 40.000 kg = B

Như vậy:

- VL M= 200.000.000 + CP Vận chuyển (A)

- VL N: 40.000 kg *16.500 đ/kg/1.1 + CP Vận Chuyển (B)

EM 3500 Nguyên lý kế toán

13 Ví dụ về giá vật tư mua vào

Ví dụ 2: Mua 1 lô vật liệu nhập kho, tổng giá thanh toán 220 triệu đồng (thuế

GTGT 10%). Chi phí vận chuyển, bốc dỡ 1 triệu đồng, đã trả bằng tiền mặt. Do

người bán giao hàng chậm, DN được hưởng 1 khoản giảm giá 1% tính trên giá

mua chưa thuế GTGT, trừ vào số còn nợ.

Ví dụ 3: Mua 1 lô nguyên liệu nhập kho, tổng giá thanh toán 220 triệu đồng

bằng tiền mặt. DN đã thanh toán bằng chuyển khoản sau khi trừ đi 1% Chiết

(thuế suất thuế GTGT là 10%). Chi phí vận chuyển, bốc dỡ 1 triệu đồng, đã trả

EM 3500 Nguyên lý kế toán

khấu thanh toán được hưởng. DN tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.

14 Đáp án ví dụ 2 và 3:

a. Nợ TK 152

200 000 000

Nợ TK 152

1 000 000

Nợ TK 1331

Có TK 111

1 000 000

Có TK 331

b. Nợ TK 331

Có TK 152 Có TK 1331

20 000 000 220 000 000 2 200 000 2 000 000 200 000

Ví dụ 2:

b. Nợ TK 331

(a tương tự ví dụ 2)

Có TK 515

220 000 000 2 200 000

Có TK 112

217 800 000

EM 3500 Nguyên lý kế toán

Ví dụ 3:

15 5.4. Kế toán các nghiệp vụ của quá trình cung cấp

5.4.1. Trường hợp mua ngoài hàng và hóa đơn cùng về

● Nếu hàng đã kiểm nhận nhập kho, căn cứ vào HĐơn & PNK:

Nợ TK 152, 153, 156: giá thực tế (giá mua + CF thu mua) Nợ TK 133: thuế GTGT đầu vào đc khấu trừ Có TK 111, 112: đã trả bằng tiền Có TK 331: còn nợ người bán

EM 3500 Nguyên lý kế toán

Tổng giá thanh toán

16 5.4. Kế toán các nghiệp vụ của quá trình cung cấp

5.4.1. Trường hợp mua ngoài hàng và hóa đơn cùng về

Nợ TK 331

Tổng giá thanh toán

● Khi thanh toán tiền hàng, tiền VC, bốc dỡ:

Có TK 111, 112

● Nếu DN được hưởng CKTM, ↓ giá, hoặc khi trả lại hàng đã mua:

Nợ TK 331, 111, 112, 138 (1388)

Có TK 152, 153, 156 Có TK 133

● Nếu DN được hưởng CK thanh toán:

Có TK 515

EM 3500 Nguyên lý kế toán

Nợ TK 331, 111, 112, 138 (1388)

17 5.4. Kế toán các nghiệp vụ của quá trình cung cấp

5.4.1. Trường hợp mua ngoài hàng và hóa đơn cùng về

● Nếu hàng mua ko nhập kho mà xuất thẳng cho SXKD:

Nợ TK 621 Nợ TK 627 Nợ TK 641 Nợ TK 642 Nợ TK 133 nếu xuất dùng trực tiếp SXSP nếu xuất dùng cho nhu cầu chung của PXSX nếu xuất dùng cho bộ phận bán hàng nếu xuất dùng cho bộ phận quản lý DN thuế GTGT đầu vào được khấu trừ

EM 3500 Nguyên lý kế toán

Có TK 111, 112, 331 tổng giá thanh toán

18 5.4. Kế toán các nghiệp vụ của quá trình cung cấp

5.4.2. Trường hợp mua ngoài hàng về, hóa đơn chưa về

● Khi hàng về → nhập kho & lưu PNK vào tập hồ sơ ‘Hàng về chưa

có hóa đơn’

● Nếu cuối tháng HĐơn về → ghi như TH 5.4.1

● Nếu cuối tháng HĐơn vẫn chưa về → ghi sổ theo giá tạm tính:

Nợ TK 152, 153, 156

Có TK 331

Giá tạm tính

EM 3500 Nguyên lý kế toán

19 5.4.2. Trường hợp mua ngoài hàng về, hóa đơn chưa về

● Sang tháng sau Hóa đơn về → điều chỉnh từ giá tạm tính sang giá thực tế → xử lý số chênh lệch:

o Giá tạm tính < giá th.tế: ghi bổ sung số thiếu

Nợ TK 152,153,156

số thiếu

Nợ TK 133

thuế GTGT theo HĐơn

Có TK 331

số còn phải thanh toán

o Giá tạm tính > giá th.tế: ghi âm số thừa

Nợ TK 152,153,156

số thừa (ghi âm)

Nợ TK 133

thuế GTGT theo HĐơn

Có TK 331

số còn phải thanh toán

o Giá tạm tính = giá th.tế: thuế GTGT theo HĐơn

Nợ TK 133

thuế GTGT theo HĐơn

Có TK 331

số còn phải thanh toán

EM 3500 Nguyên lý kế toán

20 Ví dụ

Ví dụ 4: Ngày 25/1/N, mua chịu 1.000 kg VL X của Công ty Y. Số VL

trên đã về nhập kho, nhưng cuối tháng Hóa Đơn chưa về. Kế toán ghi

sổ theo giá tạm tính 9.500.000đ. Ngày 3/2, Hóa Đơn về.

● TH1: Giá mua thực tế 9.000.000đ, chưa có thuế GTGT 10%.

● TH2: Giá mua thực tế 10.000.000đ, chưa có thuế GTGT 10%.

● TH3: Giá mua thực tế 9.500.000đ, chưa có thuế GTGT 10%.

EM 3500 Nguyên lý kế toán

21 5.4. Kế toán các nghiệp vụ của quá trình cung cấp

5.4.3. Trường hợp mua ngoài hóa đơn về, hàng chưa về

● Khi HĐơn về → lưu trong tập hồ sơ ‘Hàng mua đi đường’

● Nếu trong tháng hàng về → ghi như TH1.

● Nếu cuối tháng hàng vẫn chưa về:

Nợ TK 151

giá mua chưa thuế GTGT

Nợ TK 133

thuế GTGT được KT

Có TK 111, 112, 331

tổng giá thanh toán

EM 3500 Nguyên lý kế toán

22 5.4. Kế toán các nghiệp vụ của quá trình cung cấp

5.4.3. Trường hợp mua ngoài hóa đơn về, hàng chưa về

● Sang tháng sau hàng về:

Nợ TK 152, 153, 156

Nếu nhập kho

Nợ TK 621,627,641,642

Đưa các bộ phận sử dụng ngay

Có TK 151

Giá thực tế

EM 3500 Nguyên lý kế toán

23 Ví dụ

Ví dụ 5: Ngày 2/10/N, Doanh nghiệp V mua chịu VL X, giá thanh toán 16,5 triệu đồng (cả thuế GTGT 10%). Cuối tháng 10 hàng vẫn chưa về nhập kho. Ngày 3/11/N, hàng về, Doanh nghiệp đã tiến hành kiểm nhận nhập kho.

EM 3500 Nguyên lý kế toán

24 Đáp án ví dụ 5:

Ví dụ 5:

a. 2/10/N

Nợ TK 151 Nợ TK 1331

15 000 000 1 500 000

Có TK 331

16 500 000

b. 3/11/N

Nợ TK 152

15 000 000

Có TK 151

15 000 000

EM 3500 Nguyên lý kế toán

25 Các trường hợp khác làm tăng vật tư hàng hóa

Các TH khác

Giá thực tế hàng nhập kho

Tự sản xuất

= Giá thành sản xuất thực tế

Thuê ngoài gia công, chế biến

= Giá thực tế hàng xuất kho+CP gia công, CB + CP v/ch, bốc dỡ, hao hụt trong đ/mức,…

Nhận vốn góp LD, LK = Giá thỏa thuận giữa các bên+ CP tiếp nhận

Đc tặng, thưởng

= Giá thị trường t/đương + CP tiếp nhận

Nợ TK 152: giá trị nhập kho

EM 3500 Nguyên lý kế toán

Có TK 154 nhập kho VL tự sx, thuê ngoài GC-CB Có TK 411 nhận vốn góp, nhận cấp phát Có TK 711 nhận biếu tặng, nhận viện trợ Có TK 3381 kiểm kê p/hiện thừa, chờ giải quyết Có TK 621,627,641,642 VL dùng ko hết nhập lại kho