Tổ chức kế toán quản trị chi phí tại các đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi: Thực trạng và giải pháp

Chi phí là một trong những vấn đề cốt lõi mà các nhà quản trị quan tâm sâu sắc trong điều hành mọi hoạt động của đơn vị, tổ chức. Kế toán quản trị chi phí đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ nhà quản trị chủ động nắm bắt thông tin chi phí cần thiết, từ đó đưa ra các quyết định kịp thời và chính xác.

Nghiên cứu này hướng đến cung cấp cái nhìn sâu sắc về thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại các đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên, đặc biệt là tại tỉnh Quảng Ngãi. Đối tượng hưởng lợi chính là các nhà quản lý, kế toán viên tại các đơn vị sự nghiệp công lập, cũng như các nhà hoạch định chính sách liên quan đến cơ chế tự chủ tài chính trong lĩnh vực này.

Nghiên cứu này đánh giá thực trạng tổ chức kế toán quản trị chi phí tại các đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, một vấn đề còn tương đối mới mẻ và chưa được các nhà quản trị quan tâm đúng mức. Tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, kết hợp khảo sát bằng bảng câu hỏi (200 phiếu gửi đến 50 đơn vị, đạt tỷ lệ phản hồi 100%) và phỏng vấn các nhà quản lý, kế toán trưởng tại các đơn vị này. Kết quả nghiên cứu cho thấy, bộ máy kế toán tại các đơn vị này thường đơn giản, tập trung, kết hợp cả kế toán tài chính và kế toán quản trị mà không có sự tách bạch rõ ràng. Về nội dung, việc nhận diện chi phí chủ yếu dựa trên nội dung, tính chất hoạt động và quyền tự chủ, chưa chú trọng phân loại theo mối quan hệ với mức độ hoạt động (biến phí, định phí) hoặc đối tượng chịu chi phí, dẫn đến hạn chế trong việc ra quyết định quản trị. Các định mức chi phí hiện có chủ yếu là định mức về tiền, thiếu các định mức về lượng và dự toán chi phí thường là dự toán tĩnh, chưa linh hoạt. Việc tập hợp chi phí và tính giá thành còn đơn giản, phương pháp phân bổ chi phí gián tiếp còn tùy tiện. Mặc dù các đơn vị sử dụng phần mềm kế toán để lập báo cáo tài chính, nhưng hệ thống báo cáo quản trị nội bộ phục vụ ra quyết định còn chưa phát triển. Từ những phân tích trên, nghiên cứu đề xuất các kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán quản trị chi phí tại các đơn vị sự nghiệp công lập. Cụ thể, cần áp dụng mô hình kế toán hỗn hợp để phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của kế toán quản trị chi phí trong bộ máy chung. Đồng thời, cần tăng cường nhận diện chi phí theo mối quan hệ với mức độ hoạt động và đối tượng chịu chi phí, xây dựng định mức chi phí chi tiết về lượng và giá, cũng như triển khai dự toán linh hoạt. Cuối cùng, cần phát triển hệ thống báo cáo quản trị nội bộ để cung cấp thông tin kịp thời và chính xác, hỗ trợ các cấp quản lý đưa ra quyết định điều hành hiệu quả hơn.