SIÊU ÂM ĐỊNH TUỔI THAI
BS CKII. LÊ THỊ QUZNH HÀ
KHOA CĐHA- BV HÙNG VƯƠNG
MỤC TIÊU
• Hiểu được tầm quan trọng của xác định tuổi thai • Biết cách ứng dụng các số đo để tính tuổi thai theo
từng giai đoạn của thai kỳ
thai
2
• Cắt được các mặt cắt thông thường để xác định tuổi
TẦM QUAN TRỌNG XÁC ĐỊNH TUỔI THAI
• Giúp có hướng xử trí chính xác trong suốt thai kz • Có vai trò quan trọng để theo dõi sự phát triển và
tăng trưởng của thai nhi
• Quan trọng trong chẩn đoán tiền sản (xét nghiệm Double test, Triple tets, chọc ối, chọc hút gai nhau…)
ĐỊNH NGHĨA
với tên gọi là tuổi thai theo kinh nguyệt
• Tuổi thai (GA- gestational age): cũng được biết đến
• Tuổi thụ thai (CA- conceptual age): là tuổi thực của thai nhi và là thời gian mang thai kể từ ngày thụ thai
CÁCH TÍNH TUỔI THAI
5
• Bề cao tử cung • Kinh chót • IVF • Siêu âm
ĐO BỀ CAO TỬ CUNG
• Bằng thước dây đo: từ bờ trên khớp vệ đến điểm
• BCTC/4+1= Tuổi thai theo tháng x 4 + thêm 1 tuần
chính giữa của đáy TC
cho mỗi 3 tháng = tuổi thai theo tuần • Ví dụ: BCTC=32, có thể tính: 32/4+1=9;
9x4+3 tuần = 39 tuần
ĐO BỀ CAO TỬ CUNG
Các yếu tố ảnh hưởng đến bề cao tử cung
KINH CHÓT
thông tin đủ tin cậy về ngày đầu kz kinh cuối
• 10-45% phụ nữ mang thai không thể nhớ và cung cấp
• 18% số phụ nữ có kinh nguyệt thất thường
KINH CHÓT
Dùng công thức Naegele`s: sử dụng ngày kinh cuối để tính toán ngày dự sinh
SIÊU ÂM
• ĐK túi thai (GS): đo hết bờ trong • Không nên tính tuổi thai giai đoạn này, chỉ bắt đầu tính
tuổi thai khi có phôi
SIÊU ÂM
TCN I
CRL
TUỔI THAI CHỈ SỐ ĐO
TCN III
TCN II BPD, HC, AC, FL
CRL (Crown Rump Length)
giai đoạn sớm
• Cần chẩn đoán phân biệt túi thai thật và giả ở thai
• Lần đầu tiên phát hiện bằng siêu âm phôi có CRL
khoảng 1-2mm và mỗi ngày tăng khoảng 1mm
• Tim thai hoạt động khi CRL≥ 2mm nhưng khoảng 5- 10% CRL từ 2-4mm tim thai hoạt động chưa rõ ràng, nên kết luận hoạt động tim thai chắc chắn khi CRL ≥ 7mm.
• Giai đoạn thai từ 6-9 tuần tránh đo túi noãn hoàng,
phần chi thai nhi sai lệch kết quả
CRL (Crown rump length)
• Độ chính xác cao nhất, sai số cho phép ±5ngày • 7-9 tuần là chính xác nhất, nếu giữa 2 lần đo mà chênh lệch 2-3 ngày thì không quan trọng, nếu chênh lệch quá lớn (7-9 ngày) thì nên coi lại cách đo có chuẩn hay không hay là có bất thường thai nhi (chậm tăng trưởng khởi phát sớm - triploidy)
chính xác
• Theo ISUOG thì 10- 13 tuần 6 ngày đánh giá tuổi thai
CRL (Crown rump length)
Đo bờ ngoài phần đầu và bờ ngoài phần mông, mặt cắt dọc giữa có chiều dài lớn nhất, nên đo ba lần và lấy chỉ số trung bình
ĐƯỜNG KÍNH LƯỠNG ĐỈNH Biparietal Diameter (BPD)
• Đồi thị • Liềm não • Não thất III • Khoang vách trong suốt • Thấy được toàn bộ xương sọ • Không bao gồm tiểu não
Đo tuổi thai 14-28 tuần Mặt cắt ngang chuẩn:
Cách đo: Bờ ngoài phần xương sọ (không bao gồm lớp da) ở phía gần đầu dò đến bờ trong phần xương sọ ở phía xa đầu dò
SONG THAI HAY ĐA THAI
Tính tuổi thai dựa vào số đo thai lớn nhất (tùy quan điểm)
CHU VI VÒNG ĐẦU Head circumference (HC)
Đo ở mặt cắt lưỡng đỉnh Cách đo:
• Không bao gồm phần da
• Đặt con trỏ ở vị trí bờ ngoài của xương trán và xương chẩm
CHU VI VÒNG BỤNG Abdominal circumference (AC)
Mặt cắt ngang bụng thai nhi
• Thấy bóng dạ dày • Thấy tĩnh mạch rốn ngang mức
tĩnh mạch cửa (Umbilical vein at the level of the portal sinus)
ngoài phần da
• Không được thấy thận • Vòng elip được đặt ở bờ viền
CHIỀU DÀI XƯƠNG ĐÙI Femur legth (FL)
đương BPD
• Chính xác tương
• Cách đo: Đặt đầu dò trùng với trục dài của xương, đo từ đầu trên tới đầu dưới thân xương, không bao gồm phần đầu đùi và mảnh sụn ở đầu xa
CÁC THÔNG SỐ KHÁC
Chiều dài xương cánh tay
Chiều dài xương bàn chân
Đường kính giữa 2 hốc mắt
Các thông số khác
Đường kính ngang tiểu não
Chiều dài xương đòn
CHIỀU DÀI XƯƠNG ĐÒN
ĐƯỜNG KÍNH HAI HỐC MẮT
ĐƯỜNG KÍNH NGANG TIỂU NÃO
CHIỀU DÀI XƯƠNG BÀN CHÂN
BẢNG GIÁ TRỊ CÁC SỐ ĐO THEO TUỔI THAI
• Tùy tác giả: Hadlock,.. • Mới nhất: INTERGROWTH
ĐỘ CHÍNH XÁC TUỔI THAI
ĐỘ CHÍNH XÁC TUỔI THAI QUA SIÊU ÂM
• 5-10 tuần ±3 ngày • 11-14 tuần ±5 ngày • 15-18 tuần ±7 ngày • 19-24 tuần ±10 ngày • 25-29 tuần ±14 ngày • >30 tuần ±21 ngày
KẾT LUẬN
• Cần đo thật kỹ, chính xác CRL ở TCN I để xác định tuổi
• Siêu âm là lựa chọn hàng đầu để chẩn đoán chính xác tuổi thai, nhất là trường hợp bệnh nhân không nhớ hoặc nhớ không chính xác kinh chót
• Khi thai đã lớn, mà chưa xác định được tuổi thai cần đo
thai
đồng thời nhiều thông số (BPD,HC,AC,FL)
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách siêu âm sản khoa thực hành – Đỗ Danh Toàn – NXB y học
2014
Dev Maulik. Doppler Ultrasound in Obstetrics and Gynecology.
2ndEdition. 2005
https://www.isuog.org https://fetalmedicine.org,...
