“Tại sao trứng ếch lại nở ra nòng nọc và nòng
nọc lại phát triển thành ếch được” ?
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SINH HỌC 12
I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
- Điều hòa hoạt động gen là điều hòa
lượng sản phẩm của gen tạo ra, đảm
bảo cho hoạt động sống của tế bào
phù hợp với điều kiện của môi
trường cũng như sự phát triển bình
thường của cơ thể.
- Điều hòa hoạt động gen: Điều hòa
phiên mã, điều hòa dịch mã, điều
hòa sau dịch mã. Ở sinh vật nhân sơ,
xảy ra chủ yếu ở cấp độ phiên mã.
Phát hiện cơ chế điều hòa hoạt động gen ở E.Coli
Mônô và Jaccôp – Pháp
II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ:
II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ:
1. Mô hình cấu trúc của opêron Lac:
*Khái niệm Opêron: Các gen cấu trúc có liên quan về chức năng thường
được phân bố thành 1 cụm có chung một cơ chế điều hòa gọi là Ôpêron.
*Cấu trúc:
- Vùng cấu trúc Z, Y, A: chứa các gen cấu trúc quy định tổng hợp các
enzim phân giải đường lactôzơ.
- Vùng vận hành O (operator): có trình tự Nu đặc biệt để prôtêin ức chế
có thể liên kết làm ngăn cản sự phiên mã.
- Vùng khởi động P (Promoter): nơi mà ARN pôlimeraza bám vào và
khởi đầu phiên mã.
* Gen điều hòa R (Regulator) không thuộc opêron, nhưng có vai trò
quan trọng giúp điều hoà hoạt động của opêron thông qua điều hoà
prôtêin ức chế.