intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Sinh lý động vật thủy sinh: Chương 5 - GV. Nguyễn Bá Mùi

Chia sẻ: Nguyễn Thị Ngọc Lựu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST
Báo xấu
151
lượt xem 23
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sinh lý động vật thủy sinh - Chương 5: Sinh lý máu và tuần hoàn, trình bày sinh lý máu, chức năng của sinh lý máu, đống máu, sinh lý tuần hoàn, sinh lý tim, sinh lý mạch quản. Đây là tài liệu tham khảo bổ ích dành cho sinh viên ngành Thủy sản.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sinh lý động vật thủy sinh: Chương 5 - GV. Nguyễn Bá Mùi

  1. 3/29/2010 Ch­¬ng 5. Sinh lý m¸u & TUẦN HOÀN A. Sinh lý m¸u * M¸u lµ nguån gèc c¸c lo¹i dÞch trong c¬ thÓ ? - DÞch gian bµo: m¸u ngÊm vµo khe hë c¸c TB - DÞch néi bµo: vµo trong TB - DÞch n·o tuû: trong n·o tuû - DÞch b¹ch huyÕt: vµo èng l©m ba - MÊt m¸u ®ét ngét à cho¸ng, ngÊt cã thÓ chÕt do P m¸u ë mao qu¶n gi¶m ®ét ngét, ®.b ë n·oà ø/c TK - Cã thÓ lÊy 1/2-2/3 tæng l­îng m¸u I. Chøc n¨ng sinh lý m¸u * VËn chuyÓn - V/c O2, CO 2 m« bµo « phæi - V/c d.d tõ èng tiªu ho¸ à m« bµo, sp’ T§C (CO2, urª, uric) à c¬ quan bµi tiÕt * §iÒu hoµ - Th©n nhiÖt (hÌà ngo¹i vi gi·n à to¶ nhiÖt, mïa ®«ng co …) - C©n b»ng néi m«i: pH. Ptt… - §iÒu hoµ thÓ dÞch (Hormon à ®iÒu hoµ T§C, sinh tr­ëng...) * B¶o vÖ: Do c¸c b/c, kh¸ng thÓà ng¨n c¶n, tiªu diÖt VK, vËt l¹ … II. Thµnh phÇn: 2 TP chÝnh + DÞch thÓ (huyÕt t­¬ng) 73% - vµng nh¹t + Cã h×nh (h/c, b/c, tiÓu cÇu) 27%, ë c¸c chÐp 36% HuyÕt t­¬ng ¹ HuyÕt thanh cßn fibrinogen b/c Côc m¸u h/c fibrin+ TP cã h×nh Chèng ®«ng, ®Ó l¾ng §Ó l¾ng Nguyễn Bá Mùi 1
  2. 3/29/2010 2.1. Sinh lý huyÕt t ­¬ng (plazma) 2.1.1. Thµnh phÇn 90–92% H2O 8–10% VCK H÷u c¬ V« c¬ Protein, ®­êng, mì, chñ yÕu bicacbonat hocmon, VTM, enzym cña Na, K, Ca, Mg a. Protein (6 – 8%) * Albumin + T¹o Ptt m¸u à gi÷ n­íc + V/c s¾c tè mËt, a.bÐo … + Tham gia cÊu t¹o t/c m« bµo à ph¶n ¸nh sù sinh tr­ëng a, b globilin: T/gia v/c cholesteron, H. steroit .. * Globulin MD (IgG, IgA. IgE, IgD, IgM ) g globulin Tham gia c¸c yÕu tè ®«ng m¸u à A/G (hÖ sè protein) à t×nh tr¹ng søc khoÎ - A/G- cã thÓ A- (tèt® søc s¶n xuÊt -) or G¯(c/n MD¯) - A/G¯ cã thÓ A¯(suy d.d, gan, viªm thËn) or G-(nhiÔm khuÈn) * Fibrinogen: yÕu tè sè I qu¸ tr×nh ®«ng m¸u b. C¸c thµnh phÇn kh¸c * §­êng: - chñ yÕu glucoz cung cÊp E cho c¬, TK - [glucose] huyÕt æn ®Þnh & ¹ c¸c loµi ¹ * Lipit: chñ yÕu d¹ng mì trung tÝnh, A. bÐo, cholesteron •C¸c enzym, hocmon, VTM … •Kho¸ng: cã c¶ nguyªn tè ®a l­îng vµ vi l­îng Nguyễn Bá Mùi 2
  3. 3/29/2010 2.1.2. pH m¸u vµ hÖ ®Öm Ø pH (ë §V): » 7,35 – 7,50 vµ æn ®Þnh (trong 1 loµi xª dÞch 0,1- 0,2) pH (c¸)= 7,25-7,6 (VD:cá vược 7,63; cá bống Gobio 7,7; cá diếc và cá chép là 7,6) * æn ®Þnh cã t/d: duy tr× c¸c h/® cña c¬ thÓ (T§C) duy tr× t/d cña c¸c kÝch tè duy tr× h/® c¸c enzym * §Ó æn ®Þnh th«ng qua : + h« hÊp® th¶i CO2 + thËn ® th¶i uric + chñ yÕu lµ do hÖ ®Öm ØHÖ ®Öm m¸u: æn ®Þnh pH m¸u v C¸c ®«i ®Öm (axÝt yÕu/muèi axÝt ®ã) or (muèi axÝt/muèi kiÒm) §Öm trong huyÕt t­¬ng (4 ®«i) H2CO3 NaH2PO4 H-protein AxÝt h/c¬ NaHCO 3 Na2HPO 4 Na-protein muèi Na cña nã §Öm trong hång cÇu (5 ®«i) H2CO3 KH2PO4 HHb HHbO 2 AxÝt h/c¬ KHCO 3 K2HPO 4 KHb KHbO2 muèi K cña nã • Nguyªn t¾c ®Öm: khi cã kiÒm ® k/h víi axÝt ®«i ®Öm khi cã axÝt ® k/h muèi kiÒm XÐt c¸c p/ø ®Öm: + KiÒm: BOH + H 2CO3 = BHCO 3 + H 2O (K, Na) (th¶i qua thËn) H/c¬: Lactic + NaHCO3 = Lactat Na + H2CO3 + AxÝt: H2O+ CO 2- phæi H+ (m¸u axÝt) Víi CO2 + H2O anhydraza H2CO3 HCO3- - Trong h/c: HHb/KHb, HHbO 2/KHbO2 sÏ ®Öm CO2 + H2O ® H2CO3 + KHb T/chøc KHCO 3 + HHb Mang Tæ chøc CO2 + H 2O ® H2CO3 + KHbO 2 KHCO 3 + HHbO 2 Mang Nguyễn Bá Mùi 3
  4. 3/29/2010 - Trong huyÕt t­¬ng: H-protein/Na-protein ®Öm Tæ chøc CO2 + H2O® H2CO3 + Na-protein Phæi NaHCO3+ H-protein v NaHCO3 > 20 lÇn H 2CO3à k/n ®Öm axÝt > kiÒm v Dù tr÷ kiÒm = sè mg NaHCO 3/100ml m¸u (mg%) v Dù tr÷ kiÒm ph¶n ¸nh k/n ho¹t ®éng cña c¸ Tróng ®éc toan kiÒm: [kiÒm] or [axÝt] m¸u qu¸ cao 2.1.3. ASTT m¸u hay huyÕt t­¬ng a. HiÖn t­îng thÈm thÊu: TN: B [C2] - Dung dÞch ®­êng (C 2>C1) A àB t¨ng lªn: C1 = C2(æn ®Þnh) [C1] ® Cét n­íc t¨ng lªn t¹o P thuû tÜnh ®¸y b¸n thÊm (chØ n­íc qua) àASTT= P thuû tÜnh trªn 1 §V S mµng b¸n thÊm (cm2) b. C¸ch tÝnh ASTT : = å P (riªng phÇn) àASTTm¸u = ASTT thÓ keo + ASTT tinh thÓ Ptt thÓ keo: protein huyÕt t­¬ng (chñ yÕu albumin) Ptt thÓ keo = 25-30 mmHg, k 0 lín, quan träng (gi÷ n­íc) - viªm thËn® phï? v Ptt tinh thÓ: muèi v/c (chñ yÕu NaCl) - Ptt tinh thÓ = 5600 mmHg cao, Ýt quan träng (p.tö bÐ, dÔ thÈm thÊu )® Ýt t/d gi÷ n­íc - C¸c muèi th­êng xuyªn thÊm qua mq vµo t/c, ng ­îc - Viªm thËn (kiªng ¨n mÆn)? hÊp thu Na + t¨ng® ø n­íc m« thËn ® phï thËn Nguyễn Bá Mùi 4
  5. 3/29/2010 • Vanhoff: Ptt = CRT R: h»ng sè khÝ lý t­ëng=0,082) T: nhiÖt ®é tuyÖt ®èi (2730 tuyÖt ®èi = O0C) C: nång ®é muèi = 1 ptg/lit P = 1x0,082x273 = 22,4 at Theo Raouct: At = K.C K = 1,86 C = 1 ptg/l Dung dịch cã độ hạ băng điểm 1,86 cã Ptt là 22,4 at Độ hạ băng điểm của m¸u 0,56 cã X 0,56 x 22,4 X = ----------------- = 6,7 at gần bằng 7 at 1,86 v c.ý nghÜa Ptt: æn ®Þnh nhê thµnh m¹ch cã thô quan nhËn c¶m ® ®iÒu hoµ H2O ra vµo = p/x¹. v Gi÷ h×nh d¹ng h/c: + ¦u tr­¬ng®Ptt m¸u > Ptt h/c ® teo + Nh­îc tr­¬ng ® n­íc vµo h/c ®vì v ¦/d ®iÒu trÞ: tiÕp n­íc (®¼ng tr­¬ng) v - ¦/d pha chÕ dung dÞch n­íc muèi sinh lý Nguyễn Bá Mùi d, ứng dụng v Cách tính và pha các dung dịch có Ptt theo ý muốn 1 ptg NaCl/l có Ptt là 22,4 at Do NaCl phân ly hoàn toàn ra Na+ và Cl - nên nồng độ tăng lên gấp đôi v Thực tế chỉ cần 1/2 ptg NaCl / l đã có Ptt 22,4 at v 1/2 ptg NaCl/l có Ptt là 22,4 at v X Ptt 7 at 58,5x7 v X = ------------ = 9,1 g/l , (0,9%) = 9%o 2 x 22,4 Nguyễn Bá Mùi v Nước mối sinh lý cho cá là 0,65% Nguyễn Bá Mùi 5
  6. 3/29/2010 2.2. Thµnh phÇn cã h×nh 2.2.1. Hång cÇu (tr/mm3) 2.2.1.1. H×nh th¸i, cÊu t¹o, sè l­îng + C¸: bÇu dôc, cã nh©n + g/s: ®Üa, lâm 2 mÆt, K0 nh©n®- 1,63 lÇn S - Mµng: lipoproteit bÒn v÷ng, thÈm thÊu chän läc (cho O2, CO2, H2O, glucose & c¸c ion ©m qua) §µn håià biÕn d¹ng khi qua mao m¹ch * 90% H 2O + 10% VCK (90% Hb, ngoµi ra cßn cã enzym) •S.l­îng: Î tuæi, gièng, tr¹ng th¸i sinh lý •C¸ khoảng 1-2 triệu; ở c¸ chÐp 2 tuổi con đực 2,33 tr, con c¸i 1,91 tr * Thêi gian sèng : c¸ 1 th¸ng loµi kh¸c: » 4 th¸ng H/c giµ vì, ®­îc TB l­íi néi m« gan, l¸ch, tuû thùc bµo 2.2.1.2 . Chøc n¨ng sinh lý - V/c O2, CO2, d.d Hb ®.nhËn - §Öm v Hb = 90% VCK h/c (g%) Î loµi, gièng, tuæi, giíi tÝnh, d2, s.lý .... • Hb = 1 globin (96%) = (2a, 2b) 4 hem (4%) – g¾n 4 chuçi - Hem: vßng protoporphirin = 4 vßng pirol nèi = cÇu metyl, Fe ++ gi÷a -Fe++ 2 nèi phô: 1 víi globin, 1 dÔ kÕt hîp vµ ph©n ly víi O 2, CO2 * Ở loài gi¸p x¸c là Hemocyanine Nguyễn Bá Mùi 6
  7. 3/29/2010 a. Chøc n¨ng v/c O 2, CO2 Phæi (Po 2-) ü Víi O2: Hb + O 2 M« bµo (Po 2¯) HbO2 (Fe lu«n Fe++) M« bµo (Pco 2-) ü Víi CO2: HbNH2 + CO 2 HbNHCOOH Mang (Pco 2¯) Cacbamin (kÕt hîp qua NH 2) * KÕt hîp gi¸n tiÕp CO2 Do ho¹t ®éng T§C cña m« bµo kh«ng ngõng sinh ra CO2 Anhydraza cacbonic CO2 + H2O ----------------------> H2CO3 Trong hång cÇu vë khu vùc tæ chøc cã KHb sÏ kÕt hîp víi H 2CO3 KHb + H2CO3 ------------> HHb + KHCO 3 v ë mang: HHb + O2 -----------à HHbO2 HHbO2 + KHCO3 ---------à KHbO2 + H2CO3 v Ví dụ ở cá hồi ở 3oC: pO2 = O, không có HbO2 + pO2 = 10 mmHg, có 60% Hb+O2 + pO2 = 20 mmHg, có 85% Hb +O2 * Hb + HCN à HbCN (mất KN vận chuyển oxy) Nguyễn Bá Mùi v Ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự bão hoà oxy cuả Hb: v Nhiệt độ tăng sẽ thúc đẩy HbO2 phân ly thành Hb và CO2, nếu hạ thấp nhiệt độ sẽ có tác dụng ngược lại quá trình trên v Nhiệt độ mt tăng cao làm cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể cá tăng lên mạnh mẽ, do đó nhu cầu oxy rất lớn. v Nhiệt độ cao thì khả năng kết hợp O2 với Hb lại giảm. v Để khắc phục mâu thuẫn này, bảo đảm cung cấp đầy đủ oxy cho hoạt sống của cơ thể, cần phải tăng PO2 của môi trường để thúc đẩy sự hình thành HbO2, v Bản thân cá có phản ứng thích nghi là tăng cường hô hấp và nhịp đập của tim, qua đó cần bổ sung thêm O2 vào nước (lắc thùng cá giống, hoặc bơm oxy vào túi cá), mặt khác tăng thải CO2 ra ngoài Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 7
  8. 3/29/2010 • K.hîp CO qua LK phô (Fe ++ ----CO): ¸i lùc Hb + CO > 250 lÇn Hb + O 2 à [CO] k2 ³ 1% ® trªn 95% Hb à HbCO à mÊt k/n v/c à HÇm má, than tæ ong àThë O2 nguyªn chÊt or h2 O2+5–8%CO2®Khö CO b. Chøc n¨ng ®Öm: duy tr× pH m¸u nhê c¸c ®«i ®Öm HHb HHbO 2 vµ ®Öm trong h/c KHb KHbO 2 v M«i tr­êng axetic ®Æc Hb + NaCl à kÕt tinh hemin (h×nh th¸i ®Æc tr­ng loµi) ® ®iÒu tra ph¸p y, ph©n biÖt m¸u c¸c g/s. Sù tiªu huû hång cÇu ®¹i thùc bµo Fe2+ ®Ó s¶n xuÊt h/c Fe2+ dù tr÷ d¹ng feritin Bilirubin vµo mËt mao qu¶n 2.2.2. B¹ch cÇu (ngh×n/mm 3) a,Ph©n loai B/c kh«ng h¹t: bµo t­¬ng K 0 h¹t (2 lo¹i) - L©m ba cÇu (b/c lympho): nh©n trßn or bÇu dôc chiÕm hÇu hÕt TB, quanh nh©n cã vßng s¸ng à T¨ng khi vÕt th­¬ng b×nh phôc - §¬n nh©n lín: nh©n mãng ngùa chiÕm gÇn hÕt bµ o t­¬ng Nguyễn Bá Mùi 8
  9. 3/29/2010 v B/c cã h¹t: bµo t­¬ng nhiÒu h¹t (3 lo¹i): - ¸i toan: h¹t to, ®á da cam - ¸i kiÒm: h¹t nhá, xanh - Trung tÝnh: h¹t nhá, tÝm hång (Êu, gËy, ®èt) * Số lượng: • Bạch cầu của cá tương đối nhiều và chênh lệch rất lớn giữa các loài. • Ví dụ cá chình: 90.000; • cá Esox 37.500; cá vược 40.000; • cá diếc 51.000 Sù s¶n sinh c¸c b¹ch cÇu vµ tiÓu cÇu b. Chøc n¨ng : b¶o vÖ = thùc bµo, ®/ø MD, t¹o interferon ØThùc bµo: ¨n vËt l¹, VK t¹o ®Ò kh¸ng tù nhiªn (MD bÈm sinh- kh«ng ®.hiÖu) do 2 lo¹i b/c trung tÝnh, ®¬n nh©n lín + Trung tÝnh: di chuyÓn kiÓu amip, xuyªn m¹ch nhanh (30’ víi KN l¹, 10-20’ ®· t.vaxin). Men p.gi¶i c¸c chÊt ho¹t tÝnh sinh häc + §¬n nh©n lín (®¹i thùc bµo): thùc bµo m¹nh, k/th lín (4 g®) - G®1: g¾n (KN, VK, vËt l¹ ®­îc g¾n vµo c¸c ®iÓm tiÕp nhËn cña b/c) - G®2: nuèt (ph¸t ch©n gi¶ bao bäc KN, VK …) - G®3: t¹o hèc (NSC lâm vµo, t¹o hèc vµ lisosom tiÕt men vµo hèc) - G®4: tiªu diÖt (nhê pH hoÆc chÊt oxy ho¸ hoÆc men ph©n gi¶i …) Nguyễn Bá Mùi 9
  10. 3/29/2010 v NN di ®éng: + {K+} tæn th­¬ng > n¬i kh¸c + Tæn th­¬ng à peptidaza cuèn hót b¹ch cÇu + S¶n fÈm fg cña t/c tæn th­¬ng cuèn hót B/C v Phøc hÖ diÖt khuÈn HÖ enzym + Peroxydaza Proteaza + H2O2 Photphataza + I2 Lipaza + Br, Cl2 Nucleaza Nguyễn Bá Mùi Kh¸ng thùc bµo v Mét sè lo¹i: trùc khuÈn lao, VK s¶y thai truyÒn nhiÔm, VK nhiÖt th¸n, virus v NN: + Cã líp vá gi¸p m« bao bäc + GÆp §K bÊt lîi à nha bµo + Ho¸ kÐn à tr¸nh ®­îc kh¸ng sinh + C k/sinh > 10 lÇn liÒu ®iÒu trÞ à bÖnh m·n tÝnh Nguyễn Bá Mùi * Khi bi Viªm às­ng, nãng, ®á, ®au? à §éng dôc, s¾p ®Îà - k/n thùc bµo (trung tÝnh-) àNhiÔm khuÈn Èn? àchÞu ®­îc 10 lÇn [KS] (lao, Bruxellosis) Sù xuyªn m¹ch vµ tÝnh ho¸ h­íng ®éng cña b/c trung tÝnh Nguyễn Bá Mùi 10
  11. 3/29/2010 *B¹ch cÇu toan tÝnh + Cã kh¶ n¨ng vËn chuyÓn mét sè chÊt: Secrotonin, axit bÐo + Tham gia vµo qu¸ tr×nh chèng dÞ øng + Cã t¸c dông huû c¸c ®éc tè, ®Æc biÖt lµ c¸c protein l¹ *B¹ch cÇu kiÒm tÝnh: sè l­îng Ýt nhÊt, t¨ng khi bÞ bÖnh thiÕu m¸u, suy tuû + Tæng hîp chÊt heparin + Tham gia vµo qu¸ tr×nh ®«ng m¸u + Tæng hîp ®­îc chÊt Histamin Nguyễn Bá Mùi tõ Histidin Ø L©m ba cÇuà §¸p øng MD: + Sù sinh KthÓ t­¬ng øng ®Æc hiÖu víi KN b¶o vÖ c¬ thÓ + KT: IgG, IgA, IgM, IgD, IgE + §¸p øng MD (tËp nhiÔm): kÕt qu¶ hîp t¸c 3 lo¹i: ®¹i thùc bµo, lympho B, lympho T d­íi 2 d¹ng: - MD dÞch thÓ: (lympho B) t¹o IgG tan trong huyÕt thanh VD: Kh¸ng huyÕt thanh ®iÒu trÞ uèn v¸n, d¹i…(thô ®éng) øng dông: t¹o vµ tiªm vacxin à chñ ®éng C¬ chÕ t¸c dông cña kh¸ng thÓ v Ng­ng kÕt, kÕt tña KN v K.thÓ®­îc t/hîp do KT cña KN nµo, chØ t/d víi KN ®ã v KT t¨ng tÝnh thÊm thµnh m¹ch ஹi thùc bµo dÔ qua v IgG phñ lªn n/m ng¨n chÆn VK x©m nhËp v KN ®­îc phñ KT hÊp dÉn B/cÇu ®Õn b¾t, tiªu diÖt Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 11
  12. 3/29/2010 - MD tÕ bµo (lympho T) TB. Lympho T nhËn diÖn KN tiÕt Ig g¾n trªn mµng tÕ bµo. Lympho T t×m vµ tiªu diÖt KN = trùc tiÕp or gi¸n tiÕp: + Trùc tiÕp: lympho T kÕt hîp KN® phøc lympho T-KN vµ lisosom gi¶i phãng men thuû ph©n KN cña TB l¹, chøc n¨ng th¶i ghÐp à khã kh¨n cÊy ghÐp m« kh«ng cïng nguån gèc + Gi¸n tiÕp: Lympho T kÕt hîp KN ®.hiÖu ® gi¶i phãng Lymphokin vµo tæ chøc xung quanh. C¸c lymphokin nµy khuyÕch ®¹i k/n ph¸ huû KN cña Lympho T MÆt kh¸c: khi lympho T ®­îc ho¹t ho¸ bëi KN th× mét sè lín lympho T míi ®­îc h×nh thµnh (TB nhí) tËp trung trong c¸c t/c b¹ch huyÕt à nhiÔm lÇn sau® nhanh h¬n Nguyễn Bá Mùi * Bạch cầu của cá còn có tác dụng trong quá trình sinh sản và tiêu hoá v Khi trứng thành thục thì số lượng bạch cầu tăng lên rõ rệt, tập trung nhiều ở các mạch máu phân bố trên buồng trứng. v Bạch cầu có thể chui vào nang follicul, làm cho tế bào của nó trở nên xốp hơn, v Bạch cầu phân tiết ra các loại enzym phân giải protein, làm cho protein ở kẽ tế bào follicul bị lỏng lẻo, cùng với các cơ chế khác, tế bào trứng được thoát ra khỏi màng follicul Nguyễn Bá Mùi Tác dụng tiêu hóa v Khi cá chép ăn no, tại các mạch quản ở ruột tập trung nhiều bạch cầu, nhất là lamba cầu. v Trong bạch cầu có các loại enzym phân giải protein, lipit và gluxit. v Khi ăn no, bạch cầu tập trung nhiều ở thành ruột và phân tiết các enzym tiêu hoá, góp phần phân giải các chất dinh dưỡng của thức ăn. Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 12
  13. 3/29/2010 2.2.3. TiÓu cÇu - TB nhá, kh«ng nh©n, h×nh cÇu hoÆc bÇu dôc -Sè l­îng: 100.000 ® 600.000/mm 3 ë §V cã vó + Ở cá, số lượng tiểu cầu cao hơn nhiều so với của động vật bậc cao. Theo Reichenbach máu cá có tiểu cầu là 3-5 triệu/mm 3 - Vai trß: quan träng trong sù ®«ng m¸u Khi va thµnh m¹ch ® vì® gi¶i phãng: thrombokinaz (xóc tiÕn ®«ng m¸u), serotonin (co m¹ch ® côc m¸u) III. §«ng m¸u - P/ø b¶o vÖ chèng mÊt m¸u. Khi m¹ch m¸u bÞ tæn th­¬ng h×nh thµnh hµng rµo b¶o vÖ vÕt th­¬ng - BÖnh lý: ­a ch¶y m¸u (m¸u kh«ng ®«ng), bÖnh di truyÒn - Sinh ho¸: lµ chuçi c¸c p/ø d©y chuyÒn B¶n chÊt: Fibrinogen ® fibrin ®an thµnh l­íi ® m¸u ®«ng thµnh côc ® chiÕt xuÊt ra huyÕt thanh 1. C¬ chÕ: 3 g®, 13 yÕu tè I Fibrinogen (gan t¹o ra) VIII chèng ch¶y m¸u A: s½n HT Prothrombin (tiÒn men gan Chèng ch¶y m¸u B (y/tè II IX TH víi xóc t¸c VTM K) Kristmass) III Tromboplastin (tiÓu cÇu vì) X YÕu tè Steward (gan) IV Ca++ (ho¹t ho¸ Prothrombin) XI Protromboplastin (s½n HT) V Proaccelerin: gan, -V®«ng m¸u Y/tè Hageman (ho¹t ho¸ XII VI D¹ng ho¹t ho¸ yÕu tè V ®«ng m¸u, s½n HT, bt k 0 h/®) VII YÕu tè xóc tiÕn thrombin XIII Y/tè æn ®Þnh fibrin: s½n HT - Ngoµi ra khi tiÓu cÇu vì cßn: serotonim, plaspholipit - Qu¸ tr×nh ®«ng m¸u (3 g®) v G®1: tæn th­¬ng, t/cÇu vì ® prothromboplastin (v« ho¹t) Prothromboplastin IV(Ca++), V, VIII, IX, XII Thromboplastin* (hay Thrombokinaza) Thrombokinaza v G®2: Prothrombin Thrombin* IV(Ca++), V, VII, X IV(Ca++), VIII v G®3: Fibrinogen Fibrin (sîi huyÕt) Thrombin à M¸u trong mach kh«ng ®«ng? Nguyễn Bá Mùi 13
  14. 3/29/2010 - Fibrinogen(-) ®Èy nhau ® hoµ tan. D­íi t/d cña Thrombin mét sè mÊt ®¶o cùc ® c¸c Fibrinogen (+) hót (-) ® t¹o sîi - B×nh th­êng thµnh m¹ch nh½n tr¬n ® t/cÇu kh«ng vì, y/tè XII chØ h/® khi va bÒ mÆt gå ghÒ - C¸c y/tè ë d¹ng v« ho¹t vµ tån t¹i c¸c chÊt chèng ®«ng: heparin (gan t¹o ra), antithrombin, antithromboplastin 2. øng dông - CÇm m¸u: VTM K xóc t¸c cho gan tæng hîp prothrombin Buéc vÕt th­¬ng ® m¹ch co, t/cÇu vì ® -thromboplastin Thªm c¸c nh©n tè g©y ®«ng m¸u nh ­ thrombin CaCl 2 … - Chèng ®«ng: Heparin, antithrombin, antithromboplastin, Hirudin (®Øa), Citrat Natri 5%, Kalioxalat ® oxalatcanxi ¯ (èng nghiÖm) B. SINH LÝ TUẦN HOÀN I. Sinh lý tim 1. Đặc điểm cấu tạo Nguyễn Bá Mùi Sự khác nhau ở một số loài vật Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 14
  15. 3/29/2010 Tim của cá xương gồm ba bộ phận v Xoang tĩnh mạch, tâm nhĩ và tâm thất. v Phần trước tâm thất có bầu động mạch là phần gốc của động mạch chủ phình to ra, không phải là bộ phận của tim. v Giữa các phần của tim cũng có màng van và có tác dụng như tim của động vật bậc cao. Nguyễn Bá Mùi Tim của cá xương Bầu động mạch Tâm thất Tâm nhĩ Cơ Hệ tuần hoàn của cá Xoang tĩnh mạch Nguyễn Bá Mùi Tim và mang cá Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 15
  16. 3/29/2010 Nguyễn Bá Mùi 2, Đặc tính sinh lý của cơ tim a.Tính hưng phấn Hưng phấn là sự trả lời của cơ thể đối với những k/t v Cơ tim có khả năng hưng phấn khi ta dùng cá kích thích như nhiệt độ, hoá chất, cơ học Cơ tim Cơ Vân Nguyễn Bá Mùi (I1 < I2 < I3) b. Tính trơ của cơ tim v Pha trơ tuyệt đối: Nếu kích điện vào thời kỳ tâm thất co thì cơ tim hoàn toàn khôngđáp úng.Nhờ có tính trơ tuyệt đối mà cơ tim không bao giờ co cứng như cơ vân v Nguyên nhân do hứng phấn truyền từ hạch tự động làm cho tim co bóp, khi tim đang co bóp lại phải nhận một kích thích ngoại lai (điện) do đó trở thành kích thích ác tính tính cơ tim không đáp ứng Kích thích Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 16
  17. 3/29/2010 Pha trơ tương đối: Nếu kích thích điện thời kỳ tâm thất dãn, thì tim sẽ đáp ứng bằng một co bóp phụ mạnh hơn bình thường gọi là co bóp ngoại lệ hay ngoại tâm thu Nguyên nhân nghỉ bù là do hưng phấn từ hạch tự động đến gặp thời kỳ không đáp Co bóp phụ ưng của co bóp ngoại lệ nên Kích thích mất đi 1 nhịp và bắt vào nhịp sau Nguyễn Bá Mùi Nghỉ bù c, Tính tự động của tim * H¹ch xoang nhÜ. TÝnh HF cao, Keith- Flack (Remark) tù ®éng chÝnh * H¹ch nhÜ thÊt (v¸ch liªn nhÜ): Ashoff – Tawara tù ®éng phô. (Ludwig–Bider) * HÖ truyÒn dÉn: Hiss (2 nh¸nh) & Bã Hiss tËn cïng sîi Purkinje (Dogel) Õch: h¹ch Dogel Purkinje ®Bªn c¹nh hÖ tù ®éng cßn chÞu sù chi phèi cña TKTW §Ó chøng minh = TN Stanius (c¸c Nguyễn nót buéc tim Õch) Bá Mùi Tim cá có 2-3 trung khu tự động (khởi điểm nhịp tim) v Loại A: có 3 khởi điểm nhịp tim: một phân bố ở xoang TM và ống Cuvier, một ở tâm nhĩ và 1 ở giữa tâm nhĩ và tâm thất. VD cá chình, cá dưa. v Loại B: có 2 khởi điểm nhịp tim, một phân bố ở xoang TM, còn một ở giữa tâm nhĩ và tâm thất. VD: cá sụn. v Loại C: có 2 khởi điểm nhịp tim, một ở tâm nhĩ và một ở tâm thất, các ác xương ( trừ cá chình) thuộc loại này Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 17
  18. 3/29/2010 3. Chu kì tim đập, van tim, tiếng tim a. Chu kỳ đập Tim co dãn đảm bảo cho máu tuần hoàn không ngừng. Mỗi lần tim co dãn gọi là chu kỳ tim đập.Mỗi chu kỳ bao gồm 5 kỳ,ở động vật cao mất 0.8s Nhĩ co 0.1 s; Nhĩ dãn 0.7 s Thất co 0.3 s; Thất dãn 0.5 s Nguyễn Bá Mùi Tim nghỉ 0.4 s b, Van tim: Bảng so sánh van tim giữa cá và động vật bậc cao Động vật bậc cao Cá Tim có 4 van: 2 van nhĩ thất,2 van - Có 2 van: van nhĩ thất,van ĐM ĐM - Còn giữa xoang TM và tâm nhĩ - van nhĩ thất:là van 3 lá có cơ phát triển giống như một 1 - van ĐM: Là van bán nguyệt van * Tác dụng : cho máu chảy theo 1 - Tác dụng : cho máu chảy theo 1 hướng(từ tâm nhĩ xuống tâm thất, hướng(từ tâm nhĩ xuống tâm thất, từ tâm thất ra động mạch từ tâm thất ra động mạch Nguyễn Bá Mùi c, Tiếng tim Trong chu kỳ co bóp của tim do sự đóng mở của các van phát ra âm thanh gọi là tiếng tim. Một chu kỳ ta nghe được 2 tiếng Tiếng thứ nhất Tiếng thứ 2 Tiếng tâm thu,ứng với kỳ tâm thất co Tiếng tâm trương, ứng với tâm thất dãn -Nguyên nhân: do 2 van nhĩ thất đóng Nguyên nhân: do van ĐM đóng cộng với sự rung của dây chằng. - Đặc điểm: âm thanh cao, xuất hiện gọn -Đặc điểm: Tiếng này âm trầm, đục(do cơ và sắc, ký sắc là “tụp”(do thành ĐM tâm thất dày), thời gian kéo dài, ký âm là mỏng, thời gian ngắn là do 2 van đóng “Pùm” cùng 1 lúc ) Ý Nghĩa: Nghe tiếng tim để tính tần số tim đập trong 1 phút và để chuẩn đoán các bệnh về tim mạch - Hẹp van nhĩ thất bẩm sinh - Hở van gây ra âm thanh phụ gọi là tiếng thổi + Hở van nhĩ thất: “pùm Nguyễn–xì - tụp” Bá Mùi + Hở van ĐM: “pùm – tụp – xì” Nguyễn Bá Mùi 18
  19. 3/29/2010 • Nguyªn t¾c §iÖn tim + HF® chªnh lÖch ®iÖn thÕ ® sãng ®i lªn + HF lan to¶ ® ®iÖn thÕ ¯® sãng ®i xuèng + Toµn bé TN hoÆc TT HF ® k0 chªnh lÖch ® n»m ngang R P T P Q T S ST PQ QRS Nguyễn Bá Mùi biÕn ®éng ®iÖn thÕ trong TB c¬ TN biÕn ®éng ®iÖn thÕ trong TB c¬ TT • Ph©n tÝch c¸c sãng + Sãng P: HF tõ Keith-Flack à nhÜ ph¶i HF tr­íc (-), cßn nhÜ tr¸i ch­a HF (+) ® chªnh lÖch ®iÖn ® sãng ®i lªn Khi HF lan sang TN tr¸i ® chªnh lÖch ¯ ® sãng ®i xuèng Khi c¶ TN ®Òu HF ® k0 cßn chªnh lÖch ® sãng n»m ngang + §o¹n PQ: biÓu thÞ HF tõ TN® TT, sãng Q (TT b¾t ®Çu HF) + Nhãm QRS: tr¹ng th¸i HF cña TT tr­íc khi co, nhãm nµy dèc do HF truyÒn nhanh trong TT + §o¹n ST: n»m ngang do toµn bé TT ®· HF + Sãng T: TT kh«i phôc: vïng HF tr­íc (TT ph¶i) kh«i phôc tr­íc, HF sau kh«i phôc sau® chªnh lÖch® sãng ®i lªn. Khi 2 bªn kh«i phôc® chªnh lÖch gi¶m dÇn® sãng ®i xuèng. §Õn khi hÕt Nguyễn Bá Mùi ® sãng n»m ngang II, Sinh lý mạch quản §M Mao m¹ch TM HÖ m¹ch Sù khuyÕch t¸n gi÷a Nguyễn Bá Mùi TB vµ m¸u Nguyễn Bá Mùi 19
  20. 3/29/2010 1.Tuần hoàn máu trongđộng mạch 1.1. Máu chảy trong động mạch v Máu chảy trong động mạch tuân theo quy luật động lực học thể lỏng, tức là máu chảy từ nơi áp lực cao đên nơi có áp lực thấp và có những đặc điềm sau: + Máu chảy trong động mạch có đường kính lớn nhanh hơn ở các động mạch có đường kính nhỏ. + Máu chảy trong động mạch với tốc độ không đồng đều. + Máu chảy trong mạch quản có hiện tượng phân dòng + Lượng máu chảy qua mạch quản trong một đơn vị thời gian tỷ lệ thuận với hiệu số áp lực của máu Q = (Pa-Pv)R Nguyễn Bá Mùi 1.2 Huyết áp động mạch Hình ảnh đo huyết áp Nguyễn Bá Mùi v Huyết áp là áp lực của máu lên thành mạch. Pa Huyết áp động mạch rất lớn. Pv huyết áp tĩnh mạch rất nhỏ không đáng kể coi như bằng không, từ đó ta rút ra: Pa = QR v Vậy huyết áp tỷ lệ thuận với lượng máu tim co bóp đẩy ra và sức cản của thành mạch. v Tính đàn hồi của thành mạch: Nhờ tính đàn hồi của thành mạch đã làm giảm sức cản, đỡ tốn công của tim. Tạo dòng máu chảy liên tục, vì khi tim co đẩy máu vàođộng mạch, khi tim dãn thìđộng mạch lại co đẩy máu đi. v Tĩnh mạch có tính dãn nở nên dự trữ được máu, khi cơ thể bị mất máu tĩnh mạch co lại đẩy máu ra cung cấp cho mô bào tổ chức. Nguyễn Bá Mùi Nguyễn Bá Mùi 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2