intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 12 - Phạm Kim Đăng

Chia sẻ: Manh Manh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST
Báo xấu
143
lượt xem 20
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 12 do Phạm Kim Đăng biên soạn có nội dung trình bày về sinh lý sinh dục. Với các kiến thức giới thiệu đến người học một số khái niệm về sự thành thục về tính và thể vóc, sinh lí sinh dục đực, sinh dục cái. Tham khảo bài giảng để hiểu hơn về sinh lý sinh dục ở vật nuôi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 12 - Phạm Kim Đăng

  1. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 Ch−¬ng XII - Sinh lý sinh dôc + Sinh s¶n → duy tr× nßi gièng loµi + C¸c h×nh thøc SS ? + Ngo¹i lÖ: cõu Doly (1997)? §1. Sù thµnh thôc vÒ tÝnh vµ thÓ vãc 1. Sù thµnh thôc vÒ tÝnh (chÝn s/d) + C¬ quan s/d↑ t−¬ng ®èi hoµn chØnh, cã k/n sinh giao tö (tinh trïng + trøng → hîp tö) + §Æc tÝnh sinh dôc thø cÊp hoµn thiÖn: mµo, cùa, r©u… + X/hiÖn p/x sinh dôc: ♂: giao phèi, ♀: ®éng dôc + [] GSH, androgen (♂), oestrogen (♀) cao → ®Þnh l−îng x/® thêi ®iÓm thµnh thôc + Tuæi thµnh thôc vÒ tÝnh ∈: • Nång ®é FSH, LH, Oestrogen, Testosteron • KhÝ hËu (t0, a/s) → g/s nhiÖt ®íi sím h¬n «n ®íi • Gièng: lîn néi sím h¬n lîn ngo¹i • Dinh d−ìng: kÐm → ®éng dôc muén. §.biÖt vi l−îng, VTM • Giíi tÝnh: ®a sè ♀ sím h¬n ♂ (trõ lîn) ♂ ♀ Lîn 5-8 6-8 Tr©u 18-32 18-24 Bß 12-18 8-12 Ngùa 12-20 12-18 Dª 8-10 7-8 2. Thµnh thôc vÒ thÓ vãc - Ngo¹i h×nh hoµn chØnh, tÇm vãc æn ®Þnh (sau thµnh thôc vÒ tÝnh) → giao phèi ngay → a/h ®êi sau vµ bè mÑ do: + ♀: phèi sím → d2 tËp trung cho ph«i→ mÑ yÕu, con nhá. §.b khung x−¬ng chËu nhá → kh㠮Π→ chÕt thai + ♂: yÕu s/d, chÊt l−îng tinh trïng kÐm → con yÕu, s/d ®ùc gi¶m Qui ®Þnh tuæi phèi Lîn (40% P tr−ëng thµnh): Néi (7-8 th¸ng, P=40-45kg); Ngo¹i (8-10 th¸ng, P = 70-90kg) Tr©u bß (70% P tr−ëng thµnh): bß néi: 18-22 th¸ng Ph m Kim ðăng - ðHNN1 1
  2. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 § 2. Sinh lý sinh dôc ®ùc D−¬ng vËt, dÞch hoµn, èng dÉn tinh, tói tinh, phô dÞch hoµn vµ c¸c tuyÕn s/d phô (cñ hµnh, tiÒn liÖt, tinh nang) TuyÕn tinh nang TuyÕn tiÒn liÖt TuyÕn cñ hµnh (Cowper) TÕ bµo Leydig & Tinh trïng mao m¹ch TuyÕn tiÒn liÖt TuyÕn cñ hµnh (Cowper) Xoang Mµng ®¸y TuyÕn tinh nang KÎ gi÷a c¸c èng TÕ bµo Sertoli sinh tinh Phô dÞchhoµn I. Tinh trïng: ThÓ ®Ønh 1. CÊu t¹o §Çu * §Çu: + nh©n (n ), thÓ ®Ønh (hyaluronidaza) Cæ ph¸ mµng p/x¹ (k0 ®Æc tr−ng cho loµi) Sîi x¾n Sîi trôc * Cæ : + Khíp cæ tr−íc, cæ sau láng lÎo + Chøa ty thÓ cÊp E ®u«i h/® §u«i * §u«i: sîi xo¾n vµ däc → k/n¨ng tiÕn th¼ng * Mµng: lipoprotein (b¸n thÊm chän läc) Ph m Kim ðăng - ðHNN1 2
  3. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 2. Sinh tr−ëng, thµnh thôc cña tinh trïng Sinh ra trong èng sinh tinh qua 4 g®: - t¨ng sinh: 1 TB tinh nguyªn thuû 2n TB - sinh tr−ëng: TB ®ång ho¸ tÝch luü d2 → TB to ra - gi¶m nhiÔm: 1 TB (2n) → 4 TB (n) - giao tö ®ùc - hoµn thiÖn: ®Õn phô d/hoµn (cã thÓ sèng vµi th¸ng) * Vai trß phô dÞch hoµn: l−u tr÷, ®k thÝch hîp ↑, thµnh thôc + pH axÝt yÕu → k×m h·m v/®, T0 < th©n nhiÖt 3- 4oC + YÕm khÝ, Ptt æn ®Þnh + NhiÒu K+ (278mg%) t/d −/c h/® tinh trïng, Na+ (115mg%) + Cã k/n hÊp thu ion+ (Mg+2, Ca2+)→ chèng trung hoµ ®iÖn tÝch. Khi lipoprotein bao quanh → ®iÖn – (cïng dÊu) → chèng ng−ng kÕt ↓h/®, ↓tiªu tèn E tiÒm sinh→ 2 th¸ng cßn k/n thô tinh 3. §Æc ®iÓm sinh lý tinh trïng a. VËn ®éng vµ søc sèng * VËn ®éng + v/® ®éc lËp, tiÕn th¼ng trong m«i tr−êng tinh dÞch vµ ®−êng s/d c¸i, v/® ng−îc dßng ch¶y + V, k/n v/® ∈ ®é thµnh thôc tinh trïng vµ m«i tr−êng * Søc sèng: ∈ m«i tr−êng T0, pH, Ptt, a/s (®.b a/s chiÕu th¼ng) … b. H« hÊp & trao ®æi E: sö dông E qua 3 h×nh thøc + HiÕu khÝ: chñ yÕu glucose (m¸u, pha lo·ng), fructose (tinh dÞch) C6H12O6 + O2 → 6CO2 + 6H2O + 674Kcal (®−êng s.d c¸i, tiÕp xóc víi kh«ng khÝ) b¶o qu¶n cÇn h¹n chÕ tiÕp xóc kh«ng khÝ + YÕm khÝ: Fructose → A.lactic + CO2 + 27,7 Kcal (x¶y ra trong dÞch hoµn phô, tói tinh) + Ph©n gi¶i ATP: cæ, ®u«i chøa ATP-aza t/d ph©n gi¶i ATP ATP → ADP + 7-10 (kcal) + H3PO4 E do h« hÊp hiÕu vµ yÕm khÝ mét phÇn t¸i t¹o ATP Ph m Kim ðăng - ðHNN1 3
  4. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 II. Tinh dÞch: = tinh trïng + tinh thanh (sp’ c¸c T. s/d phô) 1. L−îng vµ chÊt l−îng tinh dÞch ∈: a. KiÓu thô tinh - Thô tinh ©m ®¹o (tr©u, bß, dª, cõu): giao phèi nhanh, l−îng tinh dÞch Ýt: bß (4-5ml), cõu (1-2ml) … - Thô tinh tö cung (ngùa, chã, lîn): giao phèi l©u, ®éng dôc cæ tö cung më hoµn toµn→ tinh dÞch nhiÒu: lîn (200-400ml) b. Khai th¸c tinh Theo chu kú thÝch hîp (qu¸ nhiÒu hoÆc qu¸ Ýt ®Òu k0 tèt) c. Dinh d−ìng: KF ®ùc gièng: ®Æc biÖt protein, vitamin A (lßng ®á trøng) vitamin E (thãc ng©m, gi¸ ®ç) 2. Vai trß c¸c tuyÕn sinh dôc phô TuyÕn cowper (cñ hµnh): gèc thÓ hang d−¬ng vËt. DÞch trong suèt, trung tÝnh, lµm tr¬n niÖu ®¹o tr−íc phãng tinh TuyÕn tiÒn liÖt: cuèi èng dÉn tinh, ®Çu niÖu ®¹o, chøa H2CO3 (sp’ trao ®æi tinh trïng) + Men fibrinolizin, aminopeptidaza chèng ®«ng vãn tinh dÞch + PGF2αlµm ↑co bãp c¬ tr¬n ®−êng s/d c¸i→ tinh trïng tiÕn nhanh TuyÕn tinh nang: h×nh trøng, trong xoang chËu, trªn b.quang vµ èng dÉn tinh + TiÕt chÊt keo gÆp dÞch tiÒn liÖt t¹o nót cæ tö cung sau giao phèi (k0 cho tinh trïng ch¶y ng−îc ra) + ChÊt tiÕt cung cÊp glucose, A.bÐo t¨ng ho¹t lùc tinh trïng III. Sù di ®éng trong ®−êng s.d c¸i 1. Sù di ®éng do: - V/® b¶n th©n tinh trïng: lîn 15-16mm/phót, bß 4mm/phót - §éng t¸c giao phèi: phãng tinh - Co bãp tö cung t¹o ¸p lùc ©m (®.b lóc chÞu ®ùc) giao phèi ®óng → ↑ k/n v/® →↑ tû lÖ thô thai Thùc tÕ: trén oxytoxin vµo hoÆc cho ®ùc th¾t èng dÉn tinh giao phèi tr−íc → KT co bãp tö cung t¨ng h/qu¶ - Ngoµi ra èng dÉn trøng tiÕt peptitlizin cã t/d hót tinh trïng vÒ phÝa trøng (ho¸ h−íng ®éng) - Bß, dª sau giao phèi 4-6h; lîn 1h30 →3h míi tíi èng dÉn trøng Ph m Kim ðăng - ðHNN1 4
  5. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 2. Thêi gian sèng trong ®−êng s/d c¸i ∈: - VÞ trÝ: ©m ®¹o (bß 1-6h). Tö cung (bß, lîn: 30h) - ChÊt l−îng tinh trïng, sèng l©u nhÊt 36-48h IV. ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tinh dÞch - V: ml/lÇn xuÊt tinh: ∈ loµi, h×nh thøc giao phèi - [tinh trïng]: lîn néi: 40triÖu/ml, bß: 1tû/ml lµ tèt nhÊt - Ho¹t lùc tinh trïng = % tinh trïng cã k/n tiÕn th¼ng NÕu 100% tiÕn th¼ng = 1 ®iÓm (tèt nhÊt) NÕu 90% tiÕn th¼ng = 0,9 ®iÓm (tèt) NÕu 70% tiÕn th¼ng = 0,7 ®iÓm (trung b×nh) NÕu
  6. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 Cæ tö cung bß bß buång trøng buå trø Ph m Kim ðăng - ðHNN1 6
  7. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 I. Buång trøng (néi vµ ngo¹i tiÕt) 1. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña trøng a. Sù h×nh thµnh No·n bµo nguyªn thuû No·n bµo s¬ cÊp + No·n nguyªn thuû: bß 7,5 v¹n; ng−êi: No·n bµo thø cÊp 10 v¹n. ChØ vµi chôc thµnh trøng + Ph¸t triÓn qua 3 g®: TÕ bµo trøng - G/®1: ↑ sè l−îng no·n nguyªn sinh = nguyªn ph©n (2n) (ch−a thµnh thôc vÒ tÝnh) - G/®2: tÝch luü dinh d−ìng, ↑ kÝch th−íc→ no·n bµo s¬ cÊp (cÊp 1) (2n) - G/®3: h×nh thµnh trøng = gi¶m ph©n (1 no·n bµo cÊp 1 (2n) → 1 TB trøng (n) + 3 cùc cÇu) Gi¶m ph©n qua 2 lÇn ph©n chia liªn tiÕp 2n no·n bµo s¬ cÊp (cÊp 1) LÇn 1 Cùc cÇu 2n 2n no·n bµo thø cÊp (cÊp II) LÇn 2 n n n n TB trøng cùc cÇu NhËn toµn bé no·n hoµng tõ no·n bµo cÊp I→ ý nghÜa ↑ hîp tö TB h¹t b. CÊu t¹o TB trøng: (do c¸c TB vµnh p.x¹ (tiÕt oestrogen) liªn kÕt = Hyaluronic) + kÝch th−íc lín Mµng phãng x¹ + n NST Mµng trong suèt Mµng no·n hoµng No·n hoµng Nh©n (n) c. Sù chÝn vµ rông trøng: • Tr−íc ®éng dôc 1–2 ngµy [FSH] cao→ KT TB h¹t ph©n chia, ph¸t triÓn nhanh→ ↑kÝch th−íc • TB h¹t t¨ng tiÕt dÞch chøa oestrogen → dÞch nhiÒu, kÝch th−íc ↑→ næi râ Ph m Kim ðăng - ðHNN1 7
  8. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 • LHmax→ ho¹t ho¸ men ph©n gi¶i protein → ph¸ v¸ch bao no·n → trøng chÝn vµ rông → Ngoµi ra, cßn do ¶/h ®éng t¸c giao phèi (thá, mÌo) • Sè trøng rông ∈ loµi, nu«i d−ìng (bß: 1-5, lîn, chã, thá: 20-30) • Muèn rông LH/FSH ph¶i thÝch hîp (3/1) c¬ së gi¶i thÝch: + §éng dôc gi¶: biÓu hiÖn ®éng dôc, trøng k0 rông (LH qu¸ thÊp) + §éng dôc ngÇm: ®éng dôc k0 râ, trøng vÉn rông. Do ®.®iÓm c¸ thÓ vÒ c¶m thô s/d hoÆc FSH thÊp → Ýt oestrogen (biÓu hiÖn k0 râ) d. Sù h×nh thµnh thÓ vµng + Trøng rông→ xoang m¸u (1-4 ngµy) → LH kÝch thÝch TB h¹t chøa s¾c tè vµng thÓ vµng + TiÕt progesteron: ø/c ®éng dôc (ø/c tiÕt FSH, LH) vµ an thai K0 thô tinh→ tån t¹i 3-15 ngµy sau ®ã teo (sinh lý) Thô tinh → gÇn hÕt kú chöa → ø/c tiÕt GnRH → ø/c tiÕt FSH, LH→ ngõng ®éng dôc, progesteron cã t/d an thai * C¬ chÕ tiªu huû: hÇu hÕt vµo ngµy 14 sau rông trøng, tö cung tiÕt PGF2α (trõ chã, mÌo, bé linh tr−ëng) co m¹ch ngo¹i vi nu«i thÓ vµng→ tiªu huû trong 24h → gi¶m progesteron → tiÕt FSH, LH → ®éng dôc trë l¹i. → Chöa gi¶ do thÓ vµng tån t¹i 2. Sù di ®éng vµ thêi gian sèng cña tÕ bµo trøng + Trøng vµo loa kÌn → èng dÉn, di chuyÓn nhê co bãp, nhu ®éng c¬ tr¬n, l«ng nhung èng dÉn vµ ®é nhít chÊt tiÕt. Di ®éng ng−îc dßng chÊt tiÕt (èng dÉn, buång trøng thÊp h¬n tö cung) + NÕu gÆp ë vÞ trÝ 1/3 èng dÉn thô tinh (s©u h¬n Albumin bäc) + Cã k/n thô tinh trong thêi gian ng¾n (bß: 20h, lîn 8-12h) → Thêi gian sèng tinh trïng gÊp ®«i → nªn ®−a tinh trïng vµo tr−íc khi rông trøng. Ph m Kim ðăng - ðHNN1 8
  9. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 II. Chu kú tÝnh 1. Kh¸i niÖm: khi thµnh thôc vÒ tÝnh, cø sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh kÌm theo sù rông trøng c¬ thÓ (®.biÖt c¬ quan s/d) l¹i biÕn ®æi. HiÖn t−îng nµy lÆp ®i, lÆp l¹i gäi lµ chu kú tÝnh - §é dµi chu kú ∈ loµi: Tr©u (18 - 36) trung b×nh 28 ngµy Lîn, bß (17 - 25) trung b×nh 21 ngµy → Nh− vËy: + Chu kú tÝnh b¾t ®Çu ?, chÊm døt? + Khi gia sóc cã thai ? 2. C¸c giai ®o¹n chu kú tÝnh: 4 g® Rông trøng Sau ®éng dôc §éng dôc Yªn tÜnh TiÒn ®éng dôc Yªn tÜnh a. Tr−íc ®éng dôc: thÓ vµng teo lÇn ®éng dôc sau. FSH t/d bao no·n→ næi lªn bÒ mÆt, ↑ tiÕt oestrogen → biÕn ®æi §.biÖt: v¸ch èng dÉn trøng, nhung mao, mµng nhÇy t/cung, ©m ®¹o t¨ng sinh vµ t¨ng cung cÊp m¸u + Tö cung, ©m ®¹o, ©m hé b¾t ®Çu xung huyÕt + BiÓu hiÖn:- ¢ m m«n h¬i bãng mäng. - Bá ¨n, hay kªu rèng vµ ®¸i d¾t - Cæ tö cung hÐ më - NhiÒu bß ®ùc theo ë b·i ch¨n, nh−ng ch−a chÞu ®ùc b. Thêi kú ®éng dôc: 3 kú (HF, chÞu ®ùc, hÕt chÞu ®ùc) •Ng¾n nh−ng quan träng (tr©u 4-5 ngµy, lîn 2-3 ngµy, bß 1-3 ngµy) HF TK, bån chån, kh«ng yªn, kªu, kÐm hoÆc bá ¨n. Ph m Kim ðăng - ðHNN1 9
  10. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 Trøng rông, [oestrogen]max→ c¬ thÓ (c¬ quan s/d) biÕn ®æi, HF TK toµn th©n ©m hé xung huyÕt, s−ng tÊy, hång nh¹t → ®á → ®á thÉm. Cæ tö cung më. DÞch tiÕt tõ lo·ng, trong suèt → ®Æc, keo dÝnh → Lîn: sau ®éng dôc 24-30h trøng rông, kÐo dµi 10-15h v× vËy phèi 2 lÇn → h.qu¶ h¬n → Bß: sau chÞu ®ùc 6-10h trøng rông→ phèi vµo kho¶ng 12- 22h tÝnh tõ khi b¾t ®Çu ®éng dôc → h.qu¶ nhÊt • BiÕn ®æi kh¸c: ↑th©n nhiÖt 0,8–1,2oC, ↑nhÞp tim, b/c trung tÝnh • NÕu thô tinh→ kú chöa, nÕu kh«ng→kú sau ®éng dôc. BiÕn ®éng hµm l−îng c¸c hormone trong chu kú ®éng dôc §éng dôc §éng dôc Rông trøng Progesteron Rông trøng Estradiol Ngµy cña chu kú Sãng nang ë bß Ph m Kim ðăng - ðHNN1 10
  11. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 c. Giai ®o¹n sau ®éng dôc: ThÓ vµng h×nh thµnh→ progesteron→ ø/c tiÕt FSH, LH, [oestrogen]↓→ ↓HF. C¬ quan s/d trë l¹i b×nh th−êng d. Giai ®o¹n yªn tÜnh: dµi nhÊt, thÓ vµng teo → [progesteron]↓ → tuyÕn yªn tiÕt FSH, LH→ ®éng dôc ý nghÜa vµ mét sè kinh nghiÖm • Con ®ùc kh«ng cã chu kú tÝnh? • Ph¸t hiÖn thêi ®iÓm ®éng dôc:+ Quan s¸t + §ùc thÝ t×nh + M¸y(®iÖn SV) • ¸p dông trong thêi gian giao phèi vµ tr¸nh thai Ngµy 1 19h Ngµy 2 30h Ngµy 3 Lîn Phèi lÇn 1 Phèi lÇn 2 Trøng rông -HËu bÞ: 1 lÇn 24h (cuèi ngµy 2) 8-10h 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 Bß Phèi Trøng rông 0 3 7 14 21 28 Ng−êi(28) DÔ thô thai Chó ý: ∈ nhiÒu yÕu tè Theo dâi chu kú, nhiÖt ®é cã ®Òu hay kh«ng Thuèc ngõa thai, ®Æt vßng …. • Kinh nguyÖt: thÓ vµng xuÊt hiÖn → ↑ m¹ch m¸u → chuÈn bÞ nu«i hîp tö. Kh«ng thô tinh → thÓ vµng teo → mÊt nguån dinh d−ìng→ ho¹i tö n.m tö cung→ bong thµnh m¶ng, vì m¹ch → ø m¸u → hµnh kinh → Bß, chã còng cã nh−ng tr−íc hoÆc sau rông trøng 10 ngµy (Ýt) Mét sè kinh nghiÖm ph¸t hiÖn ®éng dôc • Mµu s¾c, kÝch th−íc ©m h«: ®á t−¬i (nhãt chÝn) → chuyÓn sang sÉm nh− mËn chÝn (sù chuyÓn mµu → rông trøng) • §é dÝnh niªm dÞch: dÝnh, kÐo thµnh sîi → rông trøng • §é më tö cung: 1,2 –2 cm → rông trøng • Th©n nhiÖt: nhiÖt ®é cao h¬n b×nh th−êng 0,7 – 1,20C • §iÖn trë ©m ®¹o: ®éng dôc ®iÖn trë gi¶m (200-300Ω) Ph m Kim ðăng - ðHNN1 11
  12. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 3. Sù ®iÒu tiÕt chu kú tÝnh: TK-TD Ngo¹i c¶nh: T0, as, d2, mïi vÞ … TÝn hiÖu tõ vá n·o (-) Hypothalamus (+)GnRH (-) (-) Feed-back (-) Feed-back FSH Inhibin LH (-) Trøng chÝn ThÓ vµ rông vµng Oestrogen Progesteron III. Sù thô tinh = ®ång ho¸ gi÷a trøng + tinh trïng → hîp tö (2n) cã k/n gi¸n ph©n liªn tiÕp → ph«i. KÕt qu¶ sù t¸i tæ hîp gen tõ 2 nguån ≠ VÞ trÝ thô tinh Qu¸ tr×nh dÉn ®Õn thô tinh Qu¸ tr× dÉ Ph m Kim ðăng - ðHNN1 12
  13. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 Sù thô tinh gåm 3 giai ®o¹n gå 1. Ph¸ mµng phãng x¹: hyaluronidaza (thÕ ®Ønh) ph©n gi¶i Ph¸ nh) ph© gi¶ hyaluronic (g¾n TB mµng p/x¹) → më cöa cho tinh trïng vµo (g¾ mµ p/x¹ trï (kh«ng ®Æc tr−ng loµi) kh« tr− loµ 2. Ph¸ mµng trong suèt: men zonalizin (®Çu). §Æc tr−ng cho Ph¸ suè tr− loµi, chØ vµi chôc tinh trïng lät vµo tiÕp cËn mµng no·n hoµng loµ chØ trï lä cË no· hoµ 3. Ph¸ mµng no·n hoµng vµ ®ång ho¸ nh©n trøng vµ tinh Ph¸ no· hoµ ho¸ nh© trø trïng: ®Çu tiÕt muraminidaza ph©n gi¶i 1 ®iÓm mµng no·n trï ng: ph© gi¶ no· hoµng → chØ 1 cã søc sèng cao nhÊt qua (®Çu lät vµo, ®u«i hoµ chØ sø sè lä ngoµi), h×nh thµnh mµng ng¨n kh«ng cho tinh trïng kh¸c vµo ngoµ thµ ng¨ kh« trï kh¸ vµ (cÇn Ca++ v× vËy nÕu khö Ca++→ nhiÒu tinh trïng vµo) khö trï KÕt qu¶ chØ 1 tinh trïng vµo → ®Çu hót dÞch TBC trøng → kÝch th−íc qu¶ chØ trï hó trø th− t−¬ng ®−¬ng nh©n trøng → ®ång ho¸ t¹o hîp tö 2n → di chuyÓn vÒ sõng −¬ng ®−¬ng nh© trø ho¸ tö chuyÓ tö cung (lîn: lµm tæ ë 2 sõng, bß: gèc gi÷a th©n + sõng). Sau ®ã b¾m lµ sõng, gi÷ th© sõng). b¾ chÆt vµo n.m vµ ph¸t triÓn thµnh ph«i → nhau h×nh thµnh (2-5 tuÇn hoµn chÆ vµ ph¸ triÓ thµ ph« thµ (2- tuÇ hoµ thµnh lµm tæ) thµ → Chöa ngoµi d¹ con? → tån t¹i kh«ng ? * TÝnh chän läc cña trøng trong thô tinh chä lä cñ trø ¦u tiªn quan hÖ xa huyÕt thèng (trén tinh Ø + §.B¹ch tiª hÖ thè tré .B¹ phèi n¸i Ø phè 3/4 F1§B-I) ¦u tiªn tinh trïng søc sèng cao nhÊt → t¸i tæ hîp cã tiª trï sø sè chän läc → søc sèng cao. chä lä sè cao. * øng dông trong cÊy truyÒn hîp tö hî tö Chän cÊy c¸c hîp tö cao s¶n → gièng ®Þa ph−¬ng Chä tö giè ph−¬ng §iÒu khiÓn giíi tÝnh theo môc tiªu s¶n xuÊt khiÓ gií tiª s¶ Ph m Kim ðăng - ðHNN1 13
  14. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 IV. Sinh lý chöa ®Î 1. Sinh lý chöa: ph«i thai ph¸t triÓn trong tö cung (2 g®) ph« ph¸ triÓ tö g® Ph« tinh→ - Ph«i: thô tinh→ 1/3 thêi gian, 3 l¸ ph«i gian, l¸ ph« - Thai: cuèi kú ph«i → ®Î. 3 l¸ ph«i ph©n ho¸ thµnh c¸c c¬ Thai: cuè kú ph« ®Î. l¸ ph« ph© ho¸ thµ c¬ quan bé phËn → con non bé phË (Voi 610 ngµy, Tr©u 310, bß 280, cõu 117, lîn 114, dª 65, ngµ Tr© dª mÌo 58, chã 62, thá 60) thá a. Sù ®iÒu tiÕt TK-TD kú chöa TK- chö thai→ * TK: sau thô thai→ vá n·o h×nh thµnh vïng HF tréi tiÕp nhËn TK: h× thµ vï tré nhË c¸c biÕn ®æi ho¸ vµ c¬ häc tõ c¸c thô quan ë tö cung → ®¶m ho¸ b¶o: m¸u nhiÒu, n.m tö cung t¨ng sinh, ↑ tiÕt dÞch. HF m¹nh m¸ nhiÒu, sinh, dÞch. m¹ nhÊt th¸ng thø 2 → dÔ sÈy th¸ thø sÈ * TD: + Progesteron (thÓ vµng, nhau) → an thai (↓ co bãp t/c) thÓ ng, nhau) Xóc tiÕn hîp tö lµm tæ tö KÝch thÝch vµ duy tr× sù ph¸t triÓn nhau thai tr× ph¸ triÓ KT TB th−îng b× bao tuyÕn vó ph¸t triÓn. th− vó ph¸ triÓ ø/c tiÕt FSH, LH → ø/c th¶i trøng (trõ ngùa) th¶ trø ngù + H. tuyÕn gi¸p: ¶/h sù ph¸t triÓn thai gi¸ ph¸ triÓ + PGF2α do tö cung tiÕt cuèi kú chöa → ph¸ thÓ vµng cuè kú chö ph¸ thÓ + Oestrogen (cuèi kú chöa)→ ↑ mÉn c¶m tö cung víi oxytoxin cuè kú chö ví + Relaxin (nhau tiÕt cuèi thêi kú chöa) → gi·n d©y ch»ng cuè kú chö gi· d© ch» x−¬ng chËu, më cæ tö cung −¬ng chË b. BiÕn ®æi trªn c¬ thÓ mÑ trong thêi gian chöa trª c¬ thÓ chö • Duy tr× thÓ vµng → an thai + ø/c ®éng dôc tr× thÓ • H×nh thµnh nhau thµ T§C gi÷a mÑ + thai vµ tiÕt c¸c Hocmon gi÷ • sinh, m¸ nhiÒu→ c.cÊp N.m t/cung t¨ng sinh, m¸u ®Õn nhiÒu→ c.cÊp dinh d−ìng, E t/cung ng, • T§C↑(®ång ho¸↑, dÞ ho¸↓)→ thêi kú ®Çu mÑ bÐo→ cuèi gÇy ho¸ ho¸ kú mÑ bÐo→ cuè gÇ • Tim, tÇn sè m¹ch t¨ng sè t¨ • H« hÊp ngùc, ↑ tÇn sè. §.biÖt cuèi kú chöa (thai Ðp c¬ hoµnh) ngù sè biÖ cuè kú chö hoµnh) • ¶/h c¬ n¨ng tiªu ho¸, tiÕt niÖu (thai chÌn Ðp) → t¸o bãn, ®¸i d¾t c¬ tiª ho¸ niÖ Ðp) bãn, ®¸i d¾ • [Ca], [P] m¸u↓ (cÊp cho thai). NÕu thiÕu Ca, P→ mÑ huy ®éng m¸ thai). P→ Ca x−¬ng duy tr× [Ca], [P] m¸u→ chøng xèp x−¬ng. ThiÕu trÇm x−¬ng tr× m¸ chø xè −¬ng. trÇ träng → b¹i liÖt sau ®Î trä liÖ • MiÔn dÞch: sè l−îng b/c thùc bµo, [KT] tù nhiªn t¨ng dÞch: thù nhiª Ph m Kim ðăng - ðHNN1 14
  15. Bài gi ng SLGS 20/03/2008 2. Sinh lý ®Î Tr−íc ®Î: gi·n d©y ch»ng x.chËu, nót cæ tö cung tan. Tr−íc ®Î Tr−íc ®Î: gi· d© ch» x.chË cæ Tr− 12- 48h → T0 gi¶m, cæ tö cung më, s÷a b¾t ®Çu tiÕt… 12- gi¶ më s÷ b¾ tiÕt… a. Qu¸ tr×nh ®Î: 3 giai ®o¹n Qu¸ tr× ®Î: • ChuÈn bÞ: cæ tö cung më, tö cung b¾t ®Çu co bãp. Thêi gian ChuÈ bÞ: më bãp. co bãp = nghØ→ vì mµng èi→ dÞch èi trµn ra ngoµi nghØ trµ ngoµ • §−a thai ra: tö cung co bãp m·nh liÖt, thêi gian co bãp > ra: liÖ nghØ → ®au gi÷ déi. KÕt hîp c¬ hoµnh, c¬ bông t¹o c¬n rÆn nghØ gi÷ hî hoµ c¬ ®Î ®Èy thai ra • §Èy nhau thai ra: tö cung tiÕp tôc co bãp ®Èy nhau thai ra, ra: ra, thêi gian co bãp < nghØ nghØ b. C¬ chÕ ®Î: TK – TD vµ t¸c ®éng c¬ giíi cña thai ®Î: vµ gií cñ + Thai thµnh thôc → KT c¬ giíi vµ g©y ¸p lùc lªn tö cung → thµ c¬ gií HF vÒ trung khu s/d (tuû sèng vïng chËu) → ph¶n x¹ ®Î (tuû vï chË ph¶ x¹ + Néi tiÕt: cuèi kú chöa, vá th−îng thËn tiÕt cocticosteron → tiÕt: cuè kú chö th− thË KT nhau thai sinh PGF2α→ tho¸i ho¸ thÓ vµng→ ↓ tho¸ ho¸ thÓ ng→ [progesteron] m¸u. progesteron] m¸ relaxin→ gi· d© ch» §ång thêi nhau thai tiÕt relaxin→ gi·n d©y ch»ng x−¬ng −¬ng chËu→ më cæ tö cung→ ↑tiÕt oestrogen→ ↑®é mÉn c¶m chË cung→ oestrogen→ cña tö cung víi oxytoxin tr−íc ®Î tö ví tr− + VÒ mèi quan hÖ gi÷a mÑ (nhau) vµ thai: kh«ng cÇn thiÕt n÷a hÖ gi÷ nhau) vµ thai: kh« cÇ → thai nh− 1 ngo¹i vËt trong tö cung→ cÇn ®Èy ra nh− ngo¹ tö cung→ c. §Î khã • X−¬ng chËu bÐ (di truyÒn, suy d.d → thiÕu Ca, P…) −¬ng chË truyÒn, P… • MÑ yÕu do bÖnh tr−íc khi ®Î hoÆc d.d kÐm tr− hoÆ • Thai qu¸ to, thai ng−îc hoÆc oxytoxin qu¸ thÊp (Ýt) qu¸ ng− hoÆ qu¸ Ýt) d. ChËm sinh, v« sinh: ChË sinh, v« sinh: • D.d−ìng: thiÕu protein, VTM, kho¸ng hoÆc nhiÒu tinh bét, chÊt D.d− ng: kho¸ hoÆ bé bÐo → buång trøng tÝch mì … buå trø mì • Néi tiÕt: thiÕu hocmon s/d hoÆc rèi lo¹n néi tiÕt tiÕt: hoÆ rè lo¹ • ChÕ ®é sö dông khai th¸c: cµy bõa, kÐo xe qu¸ søc th¸ cµ bõa, qu¸ • Tuæi: giµ Tuæ giµ • BÈm sinh → cÊu t¹o vµ c/n c¬ quan s/d (tö cung qu¸ nhá, buång vµ c¬ (t qu¸ nhá buå trøng kh«ng ph¸t triÓn …) trø kh« ph¸ triÓ • BÖnh s¶n khoa, kü thuËt phèi kh«ng ®óng, stress (khÝ hËu. v/c…) khoa, thuË phè kh« ng, (khÝ hË v/c… Ph m Kim ðăng - ðHNN1 15
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2