Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 9

Bài giảng SLGS

3/20/2008

Ch−¬ng IX. Sinh lý m¸u

* M¸u (cid:1) t×nh tr¹ng d.d, søc khoÎ

- DÞch gian bµo: m¸u ngÊm vµo khe hë c¸c TB

- DÞch néi bµo: vµo trong TB

- DÞch n·o tuû: trong n·o tuû

- DÞch b¹ch huyÕt: vµo èng l©m ba

* C¸c lo¹i dÞch trong c¬ thÓ ?

- MÊt m¸u ®ét ngét (cid:1) cho¸ng, ngÊt cã thÓ chÕt do P m¸u ë mao qu¶n gi¶m ®ét ngét, ®.b ë n·o(cid:1) ø/c TK

- Cã thÓ lÊy 2/3 tæng l−îng m¸u

loµi, 50 –54% trong hÖ tuÇn hoµn (tim, m¹ch),

Mèi quan hÖ gi÷a khèi l−îng c¬ thÓ vµ l−îng m¸u mét sè loµi

Loµi

ml/kg

Loµi

ml/kg

- L−îng m¸u ˛ cßn l¹i dù tr÷ ë gan, l¸ch

Ng−êi 65-75 Chã 85-100

Ngùa- Lai

Bª Bß 90-110 62-77

Dª 65-70 60-70 100-110 75-100 50 - 60 - ThuÇn Lîn: 0-2 th¸ng Tr. thµnh

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Cõu 55-65 Gµ 80-100

Bài giảng SLGS

3/20/2008

I. Chøc n¨ng sinh lý m¸u

phæi

* VËn chuyÓn - V/c O2, CO2 m« bµo « - V/c d.d tõ èng tiªu ho¸ (cid:1) m« bµo, sp’ T§C (CO2, urª, uric)

(cid:1) c¬ quan bµi tiÕt

* §iÒu hoµ

- Th©n nhiÖt (hÌ(cid:1)ngo¹i vi gi·n(cid:1)to¶ nhiÖt, mïa ®«ng co…) - C©n b»ng néi m«i: pH. Ptt… - §iÒu hoµ thÓ dÞch (Hormon(cid:1)®iÒu hoµ T§C, sinh tr−ëng...)

* B¶o vÖ:

Do c¸c b/c, kh¸ng thÓ(cid:1) ng¨n c¶n, tiªu diÖt VK, vËt l¹ …

II. Thµnh phÇn: 2 TP chÝnh

+ DÞch thÓ (huyÕt t−¬ng) 60% - vµng nh¹t + Cã h×nh (h/c, b/c, tiÓu cÇu) 40%

HuyÕt t−¬ng „

HuyÕt thanh

cßn fibrinogen

„ „ „

b/c

Côc m¸u

h/c

fibrin+TP cã h×nh

§Ó l¾ng

Chèng ®«ng, ®Ó l¾ng

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

2.1. Sinh lý huyÕt t−¬ng (plazma)

2.1.1. Thµnh phÇn 90–92% H2O

8–10% VCK

Protein, ®−êng, mì, hocmon, VTM, men

chñ yÕu bicacbonat cña Na, K, Ca, Mg

H÷u c¬ V« c¬

a. Protein (6 – 8%)

+ T¹o Ptt m¸u (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) gi÷ n−íc

+ V/c s¾c tè mËt, a.bÐo … + Tham gia cÊu t¹o t/c m« bµo (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) ph¶n ¸nh sù sinh tr−ëng

* Albumin

a a a a b b b globulin: T/gia v/c cholesteron, H. steroit .. , b

* Globulin

MD (IgG, IgA. IgE, IgD, IgM)

g g g g globulin

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Tham gia c¸c yÕu tè ®«ng m¸u

Bài giảng SLGS

3/20/2008

(tètﬁ

› ›

søc s¶n xuÊt› ) or Gﬂ (c/n MDﬂ ) ﬂ (suy d.d, gan, viªm thËn) or G› (nhiÔm khuÈn)

› cã thÓ A› ﬂ cã thÓ Aﬂ

ﬂ ﬂ ﬂ ﬂ (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)A/G (hÖ sè protein) (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)t×nh tr¹ng søc khoÎ - A/G› - A/Gﬂ

b. C¸c thµnh phÇn kh¸c

* Fibrinogen: yÕu tè sè I qu¸ tr×nh ®«ng m¸u

* §−êng: - chñ yÕu glucoz cung cÊp E cho c¬, TK

* Lipit: chñ yÕu d¹ng mì trung tÝnh, A. bÐo, cholesteron

* C¸c men, hocmon, VTM …

2.1.2. pH m¸u vµ hÖ ®Öm

(cid:2) pH: » 7,35 – 7,50 vµ æn ®Þnh (trong 1 loµi xª dÞch 0,1- 0,2)

* æn ®Þnh cã t/d: duy tr× c¸c h/® cña c¬ thÓ (T§C)

duy tr× t/d cña c¸c kÝch tè

duy tr× h/® c¸c men

* §Ó æn ®Þnh th«ng qua:

th¶i CO2 th¶i uric

th¶i axÝt h÷u c¬

+ phæi ﬁ + thËn ﬁ + må h«i ﬁ + chñ yÕu lµ do hÖ ®Öm

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

(cid:2)HÖ ®Öm m¸u: æn ®Þnh pH m¸u

(cid:3) C¸c ®«i ®Öm (axÝt yÕu/muèi axÝt ®ã) or (muèi axÝt/muèi kiÒm)

AxÝt h/c¬ muèi Na cña nã

H-protein Na-protein

H2CO3 NaHCO3

NaH2PO4 Na2HPO4

§Öm trong huyÕt t−¬ng (4 ®«i)

AxÝt h/c¬ muèi K cña nã

HHb KHb

HHbO2 KHbO2

H2CO3 KHCO3

KH2PO4 K2HPO4

§Öm trong hång cÇu (5 ®«i)

k/h víi axÝt ®«i ®Öm

• Nguyªn t¾c ®Öm: khi cã kiÒm ﬁ khi cã axÝt ﬁ k/h muèi kiÒm

(K, Na)

(th¶i qua thËn)

XÐt c¸c p/ø ®Öm: + KiÒm: BOH + H2CO3 = BHCO3 + H2O

H/c¬: Lactic + NaHCO3 = Lactat Na + H2CO3

+ AxÝt:

› phæi

H2O+ CO2

H+ (m¸u axÝt)

› › ›

HCO3

Víi CO2 + H2O anhydraza H2CO3

- Trong h/c: HHb/KHb, HHbO2/KHbO2 sÏ ®Öm

CO2 + H2O ﬁ

T/chøc ﬁ H2CO3 + KHb KHCO3 + HHb Phæi

ﬁ ﬁ

Tæ chøc Phæi

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

CO2 + H2O ﬁ H2CO3 + KHbO2 KHCO3 + HHbO

Bài giảng SLGS

3/20/2008

- Trong huyÕt t−¬ng: H-protein/Na-protein ®Öm

CO2 + H2Oﬁ

Tæ chøc ﬁ H2CO3 + Na-protein NaHCO3+ H-protein Phæi

ﬁ ﬁ

(cid:1) k/n ®Öm axÝt > kiÒm

(cid:3) NaHCO3 > 20 lÇn H2CO3

(cid:3) Dù tr÷ kiÒm = sè mg NaHCO3/100ml m¸u (mg%)

(cid:3) Dù tr÷ kiÒm ph¶n ¸nh k/n lµm viÖc

ﬁ Ngùa ®ua: 560 – 620 mg%, ngùa kÐo: 460 – 540

(cid:3) Tróng ®éc toan kiÒm: [kiÒm] or [axÝt] m¸u qu¸ cao

¯¯¯ ¯ Tróng ®éc axÝt (2 d¹ng)

+ Thay thÕ: [axÝt] t¨ng, kiÒm dù tr÷ gi¶m nh−ng pH m¸u vÉn trong ph¹m vi s.lý – 0,1 – 0,2.

NN - Lµm viÖc c¨ng th¼ng ﬁ

tÝch nhiÒu lactic ﬁ

vµo m¸u

- Tiªm qu¸ liÒu toan, ®¸i th¸o ®−êng, thÓ xªton loµi nhai l¹i - Viªm phæi hay Methemoglobin (cid:1) K0 th¶i ®−îc CO2

tróng ®éc

+ K0 thay thÕ: kiÒm dù tr÷ gi¶m nhiÒu (cid:1) pH ngoµi ph¹m vi

tÇn sè h2 cao th¶i nhiÒu CO2

ﬁ

¯ Tróng ®éc kiÒm: (thay thÕ vµ k0 thay thÕ) thõa NH4+ ﬁ - B/s urª nhiÒu ﬁ - G/s vïng nói ﬁ xuèng ®ång b»ng ﬁ l−îng NaHCO3 t¨ng(cid:1) nªn ®uæi bé

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

2.1.3. ASTT m¸u hay huyÕt t−¬ng

a. HiÖn t−îng thÈm thÊu: TN:

B

[C2]

A

[C1]

- Dung dÞch ®−êng (C2>C1) (cid:1)B t¨ng lªn: C1= C2(æn ®Þnh) ﬁ Cét n−íc t¨ng lªn t¹o P thuû tÜnh

®¸y b¸n thÊm (chØ n−íc qua)

b. C¸ch tÝnh ASTT: = ∑ P (riªng phÇn)

(cid:1)ASTT= P thuû tÜnh trªn 1 §V S mµng b¸n thÊm (cm2)

(cid:1)ASTTm¸u = ASTT thÓ keo + ASTT tinh thÓ

(cid:3) Ptt thÓ keo: protein huyÕt t−¬ng (chñ yÕu albumin)

Ptt thÓ keo = 25-30 mmHg, k0 lín, quan träng (gi÷ n−íc) - Suy d2, viªm thËnﬁ

phï?

(cid:3) Ptt tinh thÓ: muèi v/c (chñ yÕu NaCl)

§V cã vó: Ptt = 7,4 atm » 7,4 x 760 mmHg = 5624 mmHg

Ýt t/d gi÷ n−íc

ø

- Ptt tinh thÓ = 5600 mmHg cao, Ýt quan träng (p.tö bÐ, dÔ thÈm thÊu ) ﬁ - Viªm thËn (kiªng ¨n mÆn)? hÊp thu Na+ t¨ngﬁ n−íc m« thËn ﬁ

phï thËn

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

• Vanhoff: Ptt = iRCT R: h»ng sè khÝ lý t−ëng T: nhiÖt ®é tuyÖt ®èi (2730 tuyÖt ®èi = O0C) C: nång ®é muèi = sè ptg/1000g dung m«i i: h»ng sè ®iÖn ly ﬁ Ptt m¸u = 7,4 atm »

iNaCl = 2 » 5624 mmHg

ﬁ » »

c. ý nghÜa Ptt: æn ®Þnh nhê thµnh m¹ch cã thô quan nhËn c¶m ﬁ

®iÒu hoµ H2O ra vµo = p/x¹.

- Gi÷ h×nh d¹ng h/c: + ¦u tr−¬ngﬁ Ptt m¸u > Ptt h/cﬁ

teo + Nh−îc tr−¬ng ﬁ n−íc vµo h/c ﬁ vì

- ¦/d ®iÒu trÞ: tiÕp n−íc (®¼ng tr−¬ng)

- ¦/d pha chÕ d2 sinh lý (NaCl 9 0/00, ringer)

2.2. Thµnh phÇn cã h×nh

2.2.1. Hång cÇu (tr/mm3)

2.2.1.1. H×nh th¸i, cÊu t¹o, sè l−îng

+ g/c: bÇu dôc, nh©n + g/s: ®Üa, lâm 2 mÆt, K0 nh©nﬁ›

1,63 lÇn S

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

- Mµng: lipoproteit bÒn v÷ng, thÈm thÊu chän läc (cho O2,

CO2, H2O, glucose & c¸c ion ©m qua)

§µn håi(cid:1) biÕn d¹ng khi qua mao m¹ch

* 90% H2O + 10% VCK (90% Hb, ngoµi ra cßn cã men)

* S.l−îng: ˛ tuæi, gièng, giíi tÝnh, tr¹ng th¸i sinh lý

* Thêi gian sèng: nhai l¹i, lîn: 1 –2 th¸ng

loµi kh¸c: » 4 th¸ng H/c giµ vì, ®−îc TB l−íi néi m« gan, l¸ch, tuû thùc bµo

C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña h/c

Khi sù vËn chuyÓn oxi gi¶m

TÕ bµo mÇm

ThËn t¨ng tiÕt Erythropoietin

T¨ng s¶n sinh h/c ë tuû x−¬ng

Nguyªn sinh H/C

T¨ng tuÇn hoµn cña h/c

Kh«i phôc vËn chuyÓn oxi

TB l−íi

§iÒu hoµ s¶n sinh hång cÇu

H/C

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

S¾t, ®ång, B2, B6, B12 vµ a.folic

Dinh d−ìng rÊt quan träng ®/víi sù s¶n sinh hång cÇu

¶nh h−ëng cña viÖc bæ sung s¾t ®Õn sè l−îng h/c vµ sù sinh tr−ëng ë lîn con

Hb ®.nhËn

2.2.1.2 . Chøc n¨ng sinh lý - V/c O2, CO2, d.d - §Öm

(cid:3) Hb = 90% VCK h/c (g%)

loµi, gièng, tuæi, giíi tÝnh, d2

, s.lý ....

• Hb = 1 globin (96%) = (2a

, 2b ) 4 hem (4%) – g¾n 4 chuçi

- Hem: vßng protoporphirin = 4 vßng purol nèi = cÇu metyl, Fe++ gi÷a

- Fe++ 2 nèi phô: 1 víi globin, 1 dÔ kÕt hîp vµ ph©n ly víi O2, CO2

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

a. Chøc n¨ng v/c O2, CO2

(cid:4) Víi O2: Hb + O2

HbO2 (Fe lu«n Fe++)

› ) ﬂ )

Phæi (Po2 M« bµo (Po2

› ) M« bµo (Pco2 ﬂ ) Phæi (Pco2

(cid:4) Víi CO2: HbNH2 + CO2

HbNHCOOH Cacbamin (kÕt hîp qua NH2)

ﬁ Fe3+) methemoglobin ﬁ mÊt

ﬁ ﬁ

(cid:3) C¸c tr−êng hîp mÊt k/n v/c O2 * HCN + Hbﬁ HbCN (Fe2+ﬁ k/n v/c O2

• K.hîp CO qua LK phô: ¸i lùc Hb + CO > 250 lÇn Hb + O2 (cid:1) [CO] k2 ‡ 1% ﬁ

ﬁ ng¹t. Khi bÞ uèng n−íc ®−êng

trªn 95% Hb (cid:1) HbCO (cid:1) mÊt k/n v/c

(cid:1) HÇm má, than tæ ong

ﬁ Khö CO (cid:1)Thë O2 nguyªn chÊt or h2 O2+5–8%CO2

b. Chøc n¨ng ®Öm: duy tr× pH m¸u nhê c¸c ®«i ®Öm

HHb KHb

HHbO2 KHbO2

vµ ®Öm trong h/c

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

(cid:3) M«i tr−êng axetic ®Æc Hb + NaCl (cid:1) kÕt tinh hemin (h×nh th¸i ®Æc tr−ng loµi)ﬁ ®iÒu tra ph¸p y, ph©n biÖt m¸u c¸c g/s.

Bài giảng SLGS

3/20/2008

Sù tiªu huû hång cÇu

®¹i thùc bµo

Fe2+ ®Ó s¶n xuÊt h/c

Fe2+ dù tr÷ d¹ng feritin

Bilirubin vµo mËt

mao qu¶n

2.2.2. B¹ch cÇu (ngh×n/mm3)

a. Sè l−îng: ˛

b. Ph©n lo¹i: 2 lo¹i (cã h¹t + kh«ng h¹t)

(cid:3) B/c kh«ng h¹t: bµo t−¬ng K0 h¹t (2 lo¹i)

loµi, tuæi, giíi tÝnh, tr¹ng th¸i s.lý - T¨ng sau ¨n, v/®, cã thai, nhiÔm khuÈn … - Gi¶m khi tuæi t¨ng, suy tuû…

- L©m ba cÇu (b/c lympho): nh©n trßn or bÇu dôc chiÕm hÇu

hÕt TB, quanh nh©n cã vßng s¸ng (cid:1) T¨ng khi sèt nhiÔm trïng

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

- §¬n nh©n lín: nh©n mãng ngùa chiÕm gÇn hÕt bµo t−¬ng

Bài giảng SLGS

3/20/2008

(cid:3) B/c cã h¹t: bµo t−¬ng nhiÒu h¹t (3 lo¹i):

- ¸i toan: h¹t to, ®á da cam - ¸i kiÒm: h¹t nhá, xanh - Trung tÝnh: h¹t nhá, tÝm hång (Êu, gËy, ®èt) ﬁﬁﬁ ﬁ Tû lÖ % c¸c lo¹i b/c trªn tæng sè b/c (c«ng thøc b/c)

Tæng sè (109/l)

Neutrophils (%)

Eosinophils (%)

Basophils (%)

Monocytes (%)

Lymphocytes (%)

Ng−êi

Loµi

3-11

55

4

1.0

5

35

Ngùa

5-12

60

5

0.5

4

30

Bß

4-9

35

8

0.1

4

53 11-22

45

2

1.0

2

50

Lîn Chã

6-18

70

3

0.5

3

23

Cõu

3-11

30

3

0.5

5

62 Sù s¶n sinh c¸c b¹ch cÇu vµ tiÓu cÇu

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

c. Chøc n¨ng: b¶o vÖ = thùc bµo, ®/ø MD, t¹o interferon

(cid:2)Thùc bµo: ¨n vËt l¹, VK t¹o ®Ò kh¸ng tù nhiªn (MD bÈm sinh- kh«ng ®.hiÖu) do 2 lo¹i b/c trung tÝnh, ®¬n nh©n lín

+ Trung tÝnh: di chuyÓn kiÓu amip, xuyªn m¹ch nhanh (30’ víi KN l¹, 10-20’ ®· vaxin). Men p.gi¶i c¸c chÊt ho¹t tÝnh sinh häc

+ §¬n nh©n lín (®¹i thùc bµo): thùc bµo m¹nh, k/th lín (4 g®)

- G®1: g¾n (KN, VK, vËt l¹ ®−îc g¾n vµo c¸c ®iÓm tiÕp nhËn cña b/c)

- G®2: nuèt (ph¸t ch©n gi¶ bao bäc KN, VK…)

- G®3: t¹o hèc (NSC lâm vµo, t¹o hèc vµ lisosom tiÕt men vµo hèc)

- G®4: tiªu diÖt (nhê pH hoÆc chÊt oxy ho¸ hoÆc men ph©n gi¶i…)

Sù xuyªn m¹ch vµ tÝnh ho¸ h−íng ®éng cña b/c trung tÝnh

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

(cid:1) Viªm (cid:1)s−ng, nãng, ®ỏ, ®au? (cid:1) §éng dôc, s¾p ®Î(cid:1) › k/n thùc bµo (trung tÝnh› ) (cid:1)NhiÔm khuÈn Èn? (cid:1)chÞu ®−îc 10 lÇn [KS] (lao, Bruxellosis)

Bài giảng SLGS

3/20/2008

(cid:2) §¸p øng MD:

+ Sù sinh KT t−¬ng øng ®Æc hiÖu víi KN b¶o vÖ c¬ thÓ

+ KT: IgG, IgA, IgM, IgD, IgE

+Tr©u bß IgG kh«ng truyÒn qua nhau (6 líp)ﬁ

bó s÷a ®Çu

+ §¸p øng MD (tËp nhiÔm): kÕt qu¶ hîp t¸c 3 lo¹i: ®¹i thùc bµo, lympho B, lympho T d−íi 2 d¹ng:

- MD dÞch thÓ: (lympho B) t¹o IgG tan trong huyÕt thanh

VD: huyÕt thanh ®iÒu trÞ uèn v¸n, d¹i…(thô ®éng) −/d: t¹o vµ tiªm vacxin (cid:1) chñ ®éng

- MD qua trung gian TB (lympho T) KN vµo bÞ ®¹i thùc bµo b¾t, xö lý (cid:1) tr×nh diÖn quyÕt ®Þnh KN lªn bÒ mÆt TB. Lympho T nhËn diÖn KN tiÕt Ig g¾n trªn mµng tÕ bµo. Lympho T tiªu diÖt = trùc tiÕp or gi¸n tiÕp:

+ Trùc tiÕp: lympho T kÕt hîp KNﬁ phøc lympho T-KN vµ lisosom gi¶i phãng men thuû ph©n KN cña TB l¹ (t/d nµy yÕu h¬n gi¸n tiÕp)

+ Gi¸n tiÕp: Lympho T kÕt hîp KN ®.hiÖuﬁ gi¶i phãng Lymphokin vµo tæ chøc xung quanh. C¸c lymphokin nµy khuyÕch ®¹i k/n ph¸ huû KN cña Lympho T

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

MÆt kh¸c: khi lympho T ®−îc ho¹t ho¸ bëi KN th× mét sè lín lympho T míi ®−îc h×nh thµnh (TB nhí) tËp trung trong c¸c t/c b¹ch huyÕt (cid:1)nhiÔm lÇn sauﬁ nhanh h¬n

Bài giảng SLGS

3/20/2008

b/c lympho ë tuû

Tæ chøc lympho s¬ cÊp

b/h lympho B

b/h lympho T

Tæ chøc lympho thø cÊp

Q.®Þnh KN

TB nhí KN

TB ®éc ®Æc hiÖu

TB nhí ®Æc hiÖu nhãm Q.® KN

KT t/øng

CÊu tróc KT, lym,pho B víi receptor ®Æc hiÖu

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Sù s¶n sinh vµ biÖt ho¸ c¸c TB lympho

Bài giảng SLGS

3/20/2008

(cid:2)T¹o Inteferon:

- H¹n chÕ hiÖn t−îng ung th−

a: VR tÊn c«ng ®iÒu khiÓn TB vËt chñ

b: khi VR tÊn c«ng TB vËt chñ s¶n sinh inteferon

Mét sè tr−êng hîp thiÕu hôt miÔn dÞch

+ Teo tuyÕn øc bÈm sinh ﬁ mÊt k/n biÖt ho¸ lympho T

+ Phong, hñi do thiÕu lympho T ????

+ AIDS : VR HIV (cid:1) thiÕu hôt T

HIV cã men ®.biÖt (phiªn m· ng−îc) biÕn vËt liÖu di ﬁ ANDVR. Lång ghÐp vµo AND cña truyÒn ARNVR lympho T ﬁ

biÕn dÞ vµ suy tho¸i ﬁ

suy gi¶m MD

+ Gumboro ë gµ lµm suy gi¶m MD ﬁ

dÔ bÞ kÕ ph¸t

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

2.2.3. TiÓu cÇu

600.000/mm3 ë §V cã vó

vìﬁ

gi¶i phãng: thrombokinaz

côc m¸u)

Khi va thµnh m¹chﬁ (xóc tiÕn ®«ng m¸u), serotonin (co m¹ch ﬁ

III. §«ng m¸u

- P/ø b¶o vÖ chèng mÊt m¸u. Khi m¹ch m¸u bÞ tæn th−¬ng h×nh thµnh hµng rµo b¶o vÖ vÕt th−¬ng

- BÖnh lý: −a ch¶y m¸u (m¸u kh«ng ®«ng), bÖnh di truyÒn

- Sinh ho¸: c¸c p/ø cña c¸c men khi ch¶y m¸u

B¶n chÊt: Fibrinogen ﬁ thµnh côc ﬁ

fibrin ®an thµnh l−íi ﬁ m¸u ®«ng

chiÕt xuÊt ra huyÕt thanh

VIII

Fibrinogen (gan t¹o ra)

chèng ch¶y m¸u A: s½n HT

1. C¬ chÕ: 3 g®, 13 yÕu tè

I

II

Prothrombin (tiÒn men gan TH víi xóc t¸c VTM K)

Chèng ch¶y m¸u B (y/tè Kristmass)

Tromboplastin (tiÓu cÇu vì)

YÕu tè Steward (gan)

III

Ca++ (ho¹t ho¸ Prothrombin)

Protromboplastin (s½n HT)

IV

V

Proaccelerin: gan, › V®«ng m¸u

XII

Y/tè Hageman (ho¹t ho¸ ®«ng m¸u, s½n HT, bt k0 h/®)

D¹ng ho¹t ho¸ yÕu tè V

VI

YÕu tè xóc tiÕn thrombin

XIII

Y/tè æn ®Þnh fibrin: s½n HT

VII

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

- Ngoµi ra khi tiÓu cÇu vì cßn: serotonim, plaspholipit

- Qu¸ tr×nh ®«ng m¸u (3 g®)

prothromboplastin (v« ho¹t)

(cid:3) G®1: tæn th−¬ng, t/cÇu vì ﬁ

IV(Ca++), V, VIII, IX, XII

Prothromboplastin Thromboplastin* (hay Thrombokinaza)

Thrombokinaza

(cid:3) G®2: Prothrombin Thrombin*

IV(Ca++), V, VII, X

IV(Ca++), VIII (cid:3) G®3: Fibrinogen Fibrin (sîi huyÕt) TiÓu cÇu

(cid:1) M¸u trong mach kh«ng ®«ng?

hoµ tan. D−íi t/d cña Thrombin

c¸c Fibrinogen (+) hót (-) ﬁ t¹o sîi

t/cÇu kh«ng vì, y/tè

- Fibrinogen(-) ®Èy nhau ﬁ mét sè mÊt ®¶o cùc ﬁ - B×nh th−êng thµnh m¹ch nh½n tr¬n ﬁ XII chØ h/® khi va bÒ mÆt gå ghÒ

2. øng dông

- C¸c y/tè ë d¹ng v« ho¹t vµ tån t¹i c¸c chÊt chèng ®«ng: heparin (gan t¹o ra), antithrombin, antithromboplastin

- CÇm m¸u: VTM K xóc t¸c cho gan tæng hîp prothrombin

thromboplastin

Buéc vÕt th−¬ng ﬁ m¹ch co, t/cÇu vì ﬁ

›

oxalatcanxi ﬂ

(èng nghiÖm)

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

- Chèng ®«ng: Heparin, antithrombin, antithromboplastin, Hirudin (®Øa), Citrat Natri 5%, Kalioxalat ﬁ

Bài giảng SLGS

3/20/2008

IV. Nhãm m¸u

- Bordet 1895: HT loµi nµy cã k/n lµm NK h/c loµi kh¸c

- Landsteiner 1900, ®iÒu ®ã cßn x¶y ra trong cïng loµi (cid:1) t×m ra KN & KT ®Æc hiÖu (cid:1) nhãm m¸u

+ Mµng h/c cã NKN (KN): cã thÓ A, B, AB or k0

+ HT cã NKT (KT): cã thÓ a

, b

, a

or k0 cã

, B + b

, AB

+ Sù ng−ng kÕt chØ x¶y ra KN + KT t/− (A+ a + a or b or a + b )

2. Nhãm m¸u: C¨n cø sù cã mÆt cña NKN vµ NKT

M¸u

M¸u ng−êi nhËn

ng−êi cho

B (aaa a ) (k0 cã) O (aaa a +bbb b ) A (bbb b ) HC HT

A A - - + +

B B + - + -

AB AB + + - +

O Kh«ng cã - - - -

A

(cid:2) HC ng−êi cho kh«ng bÞ HT ng−êi nhËn lµm NK lµ ®−îc

A

AB

O

B B

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

Bài giảng SLGS

3/20/2008

3. øng dông

+ TruyÒn m¸u

liªn quan ®Õn søc s¶n xuÊt

+ Quan hÖ ®Õn ®Ò kh¸ng: A (bÖnh h« hÊp), O (bÖnh tiªu ho¸) + Chän gièng ﬁ + Nhãm m¸u g/s phøc t¹p ﬁ trén hai giät m¸u…

con O

con A hoÆc O

+ Quan hÖ hä hµng (A, B tréi so víi O)

con B hoÆc O

ﬁ C¶ 2 bè mÑ lµ O ﬁ C¶ 2 bè mÑ lµ A ﬁ C¶ 2 bè mÑ lµ B ﬁ

c¬ b¶n gi÷a 2 hÖ nµy: hÖ ﬁ Ngoµi ra cßn nhãm m¸u Rh. „ OAB (KT tù nhiªn), Rh (KT MD)

Phạm Kim ðăng - ðHNN1

KN cã 6 lo¹i: C, D, E, c, d, e… . /.

Bài giảng Sinh lý vật nuôi: Chương 9 - Phạm Kim Đăng

Ch−¬ng IX. Sinh lý m¸u

II. Thµnh phÇn: 2 TP chÝnh

+ DÞch thÓ (huyÕt t−¬ng) 60% - vµng nh¹t + Cã h×nh (h/c, b/c, tiÓu cÇu) 40%

b/c

h/c

2.1. Sinh lý huyÕt t−¬ng (plazma)

a. Protein (6 – 8%)

2.1.2. pH m¸u vµ hÖ ®Öm

+ AxÝt:

(cid:1) k/n ®Öm axÝt > kiÒm

ﬁ Ngùa ®ua: 560 – 620 mg%, ngùa kÐo: 460 – 540

¯ Tróng ®éc kiÒm: (thay thÕ vµ k0 thay thÕ) thõa NH4+ ﬁ - B/s urª nhiÒu ﬁ - G/s vïng nói ﬁ xuèng ®ång b»ng ﬁ l−îng NaHCO3 t¨ng(cid:1) nªn ®uæi bé

B

A

Ýt t/d gi÷ n−íc

ø

- Ptt tinh thÓ = 5600 mmHg cao, Ýt quan träng (p.tö bÐ, dÔ thÈm thÊu ) ﬁ - Viªm thËn (kiªng ¨n mÆn)? hÊp thu Na+ t¨ngﬁ n−íc m« thËn ﬁ

phï thËn

c. ý nghÜa Ptt: æn ®Þnh nhê thµnh m¹ch cã thô quan nhËn c¶m ﬁ

2.2. Thµnh phÇn cã h×nh

2.2.1. Hång cÇu (tr/mm3)

+ g/c: bÇu dôc, nh©n + g/s: ®Üa, lâm 2 mÆt, K0 nh©nﬁ›

1,63 lÇn S

* Thêi gian sèng: nhai l¹i, lîn: 1 –2 th¸ng

2.2.1.2 . Chøc n¨ng sinh lý - V/c O2, CO2, d.d - §Öm

a. Chøc n¨ng v/c O2, CO2

HbO2 (Fe lu«n Fe++)

b. Chøc n¨ng ®Öm: duy tr× pH m¸u nhê c¸c ®«i ®Öm

Sù tiªu huû hång cÇu

3-11

55

4

1.0

5

35

5-12

60

5

0.5

4

30

4-9

35

8

0.1

4

53

11-22

45

2

1.0

2

50

6-18

70

3

0.5

3

23

3-11

30

3

0.5

5

62

Sù s¶n sinh c¸c b¹ch cÇu vµ tiÓu cÇu

+ Trùc tiÕp: lympho T kÕt hîp KNﬁ phøc lympho T-KN vµ lisosom gi¶i phãng men thuû ph©n KN cña TB l¹ (t/d nµy yÕu h¬n gi¸n tiÕp)

+ Gi¸n tiÕp: Lympho T kÕt hîp KN ®.hiÖuﬁ gi¶i phãng Lymphokin vµo tæ chøc xung quanh. C¸c lymphokin nµy khuyÕch ®¹i k/n ph¸ huû KN cña Lympho T

Mét sè tr−êng hîp thiÕu hôt miÔn dÞch

+ Teo tuyÕn øc bÈm sinh ﬁ mÊt k/n biÖt ho¸ lympho T

+ Phong, hñi do thiÕu lympho T ????

+ AIDS : VR HIV (cid:1) thiÕu hôt T

HIV cã men ®.biÖt (phiªn m· ng−îc) biÕn vËt liÖu di ﬁ ANDVR. Lång ghÐp vµo AND cña truyÒn ARNVR lympho T ﬁ

biÕn dÞ vµ suy tho¸i ﬁ

suy gi¶m MD

+ Gumboro ë gµ lµm suy gi¶m MD ﬁ

dÔ bÞ kÕ ph¸t

2.2.3. TiÓu cÇu

600.000/mm3 ë §V cã vó