Bài giảng
SỬ DỤNG ĐỒNG HỒ
ĐIỆN NĂNG
1
MUÏC LUÏC
1. Baøi 1. Giôùi thieäu chung. Söû duïng ñoàng hoà vaïn naêng…………………………. ….
Giôùi thieäu moân hoïc…………………………………………………………………
Söû duïng ñoàng hoà vaïn naêng chæ kim vaø hieän soá……………………………………
2. Baøi 2. Ño coâng suaát doøng ñieän…………………………………………………….
A. Ño coâng suaát………………………………………………………………………..
I. Lyù thuyeát…………………………………………………………………………
1. Ño coâng suaát moät pha…………………………………………………………….
2. Ño coâng suaát ba pha………………………………………………………………
II. Thöïc haønh……………………………………………………………………….
1. Ño coâng suaát doøng 1 pha………………………………………………………
2. Ño coâng suaát doøng 3 pha………………………………………………………
3. Baøi 3. Söû duïng dao ñoäng kyù………………………………………………………….
A. Sôïi ño (Probe)……………………………………………………………………
B. ÖÙng duïng dao ñoäng kyù……………………………………………………………
1. Ño bieân ñoä vaø chu kyø……………………………………………………………
2. Ño goùc leäch pha…………………………………………………………………
C. Caùch söû duïng dao ñoäng kyù……………………………………………………… 4.
Ño nhieät ñoä……………………………………………………………………
Giôùi thieäu thieát bò duïng cuï…………………………………………………………….
Thöïc haønh ño nhieät ñoä………………………………………………………………
4. Baøi 5. Caáu taïo, söûa chöõa caùc hö hoûnh ôû ñoàng hoà vaïn naêng…………………………
A. Ñoàng hoà chæ kim……………………………………………………………………
I. Thao taùc môû ñoàng hoà……………………………………………………………
II. Caùc hö hoûng thöôøng gaëp………………………………………………………
B Ñoàng hoà hieän soá…………………………………………………………………… I.
I. Thao taùc môû ñoàng hoà……………………………………………………………
II. Caùc hö hoûng thöôøng gaëp…………………………………………………………
5. Baøi 6. Caùc hö hoûng thöôøng gaëp ôû dao ñoäng kyù vaø caùch khaéc phuïc……………..
A. Caáu taïo dao ñoäng kyù………………………………………………………………
I. Sô ñoà khoái………………………………………………………………………
II. OÁng phoùng tia ñieän töû……………………………………………………………..
B. Caùc hö hoûng thöôøng gaëp……………………………………………………………
I. Thao taùc môû maùy…………………………………………………………………
II. Caùc hö hoûng thöôøng gaëp vaø caùch khaéc phuïc……………………………………
Taøi lieäu tham khaûo……………………………………………………………………………
Trang
2
2
2
5
5
5
5
7
8
8
8
11
11
12
12
16
16
16
18
18
18
18
18
18
21
21
23
24
24
24
25
26
26
26
27
2
Baøi 1. Giôùi thieäu chung.
Söû duïng ñoàng hoà vaïn naêng
Muïc tieâu cuûa baøi giaûng vaø taøi lieäu tham khaûo
1. HS bieát ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân gaây tai naïn cuûa caùc thieát bò vaø moâi tröôøng laøm
vieäc, bieát caùch ñeà phoøng chuùng
2. Naém ñöôïc heä thoáng caùc thieát bò vaø heä thoáng caùc baøi TH seõ hoïc
3. Bieát ñöôïc caáu taïo cô baûn vaø caùch söû duïng moät ñoàng hoà vaïn naêng (kim hoaëc soâ)
4. Söû duïng thaønh thaïo ñeå ño caùc ñaïi löôïng cô baûn trong ñieän töû
5. Taøi lieäu tham khaûo:
- Kyõ thuaät ño löôøng. VIELINA - 2000
- Kyõ thuaät ño – taäp 1. Ño ñieän. Nhaø xuaát naû ñaïi hoïc Quoác gia Tp. Hoà Chí Minh.
- Kyõ thuaät ño – taäp 2. Ño ñieän töû. Nhaø xuaát baûn ñaïi hoïc Quoác gia Tp. HCM
I. Giôùi thieäu moân hoïc, caùc duïng cuï thieát bò. An toaøn nhieät ñieän vaø chaùy noå.
1. Giôùi thieäu moân hoïc, yù nghóa vaø söï caàn thieát trong ngaønh ñòeân-ñieän töû
2. Caùc duïng cuï vaø thieát bò caàn trong moân hoïc :
Moû haøn, ñoàng hoà VOM kim vaø soá, Watt keá 1 pha vaø ba pha; caùc cô caáu ño cô
ñieän vaø ñieän töû; dao ñoäng kyù; caùc caûm bieán nhieät ñoä; caûm bieán quang…..
3. An toaøn khi söû duïng thieát bò vaø trong quaù trình hoïc
II. Söû duïng ñoàng hoà vaïn naêng chæ kim vaø hieän soá
a. Caáu taïo, chöùc naêng, caùc chuù yù khi söû duïng. ……………
- Caáu taïo cuûa caùc loaïi ñoàng hoà. Öu khuyeát ñieåm
- Caùc chöùc naêng (öùng duïng) cuûa chuùng
- Giaûi thích caùc vaïch treân maët ñoàng hoà kim
- Giaûi thích chuyeån daáu chaám thaäp phaân treân ñoàng hoà soá
b. Ño ñieän trôû: ……………………………………………………….
- Caùc thao taùc cô baûn .
- Caùch ñoïc trò soá (chuù yù ñoàng hoà kim)
- Thao taùc khi ño ñieän trôû lôùn vaø ñieän trôû beù
- Caùch söû duïng caùc thang ño hôïp lyù ñeå coù pheùp ño chính xaùc
- Chuù yù quaù thang ño
c. Ño transistor: ………………………………………………………
- Caùc thao taùc xaùc ñònh loaïi vaø chaân transistor (ñoàng hoà kim)
- Kieåm tra Transistor toát hay hoûng (ñoàng hoà soá)
- Xaùc ñònh heä soá khuyeách ñaïi doøng cuûa transistor
d. Ño, kieåm tra Diode, SCR, Triac, LED… ………………………….
- Caùc thao taùc cô baûn
- Kieåm tra caùc linh kieän toát hay hoûng
- Laép theâm caùc maïch boå trôï ñeå kieåm tra caùc linh kieän ñieän töû coâng suaát
Caùc höôùng daãn cuï theå:
Ñoái vôùi ñoàng hoà kim.
3
Treân thöïc teá coù raát nhieàu loaïi ñoàng hoà vaïn naêng chæ kim, ñeàu duøng cô caáu chæ thò töø ñieän
nhöng khaùc nhau chuû yeáu ôû doøng IGMAX vaøñieän trôû thuaàn cuoän daây RG. Ñoàng hoà naøo coù caùc giaù
trò naøy caøng nhoû caøng chính xaùc vaø ñaét tieàn.
Caùc loaïi ñoàng hoà khaùc nhau coù theå coù coù nhieàu chöùc naêng khaùc nhau, nhöng caùc chöùc naêng
sau khoâng theå thieáu: ño ñieän trôû, ño ñieän aùp AC vaø DC, ño doøng ñieän AC vaø DC.
Hình döôùi moâ taû maët chia ñoä cuûa ñoàng hoà chæ kim hieäu DEREE model DE-360TRe.
ÔÛ goùc döôùi cuøng beân traùi coù ghi ñoäâ nhaïy cuûa ñoàng hoà laø 20 k /V khi ño ñieän aùp DC vaø 9
k /V khi ño ñieän aùp AC.
Treân maët chia ñoä coù moät vaïch göông duøng ñeå ñoïc chính xaùc vò trí cuûa kim (choïn vò trí quan saùt
sao cho kim vaø aûnh cuûa noù truøng nhau).
Ño ñieän trôû: Vaïch chia ñoä ñoïc ñieän trôû ôû treân cuøng vaø khoâng ñeàu nhau
Khi ño ta chuyeån sang cheá ñoä ño ñieän trôû, luùc ñoù giaù trò ñieän trôû baèng giaù trò ñoïc ñöôïc treân
maët chia ñoä nhaân vôùi giaù trò thang ño.
Maët chia ñoä cuûa VOM chi kim
Ví duï: thang ño X100 , kim chæ 15, töùc giaù trò ñieän trôû laø 15X100 = 1500.
Chuù yù: Moãi laàn chuyeån thang ño (taàm ño) phaûi chænh 0 baèng caùch chaäp hai ñaàu que ño vaøo
nhau vaø xoay nuùm ADJ treân ñoàng hoà ñeå kim chæ 0.
Khoâng ñöôïc chaïm tay vaøo hai ñaàu que khi ño nhaát laø ño ñieän trôû coù giaù trò lôùn
Ño ñieän aùp DC hoaëc AC.
Neáu duøng thang ño 250V thì xem vaïch chia ñoä thöù 2 vaø ñoïc theo giaù trò treân vaïch.
Neáu duøng thang 50V thì xem vaïch chia ñoä thöù 2 vaø ñoïc theo giaù trò ôû haøng soá thöù 3 (haøng
10,20…50)
Neáu ño ñieän aùp DC vôùi caùc thang 0,1; 0,5; 2,5; vaø10 cuõng söû duïng vaïch chia ñoä thöù 2 vaø
ñoïc theo giaù trò ôû haøng soá thöø 3 nhö treân, nhöng giaù rò thaät seõ laø:
X
THANG
VX.
50
GIAÙ TRÒ ÑOÏC.
Ví duï: ôû thang ño 2,5V kim chæ 20, vaäy giaù trò ño ñöôïc:
V
V
VX120.
50
5,2
4
Rieâng thang ño ñieän aùp 10VAC , söû duïng vaïch chia ñoä maøu ñoû coù ghi AC . Ñaëc ñieåm cuûa
thang naøy phaàn ñaàu phi tuyeán do ñieän aùp maát treân diod chænh löu. Giaù trò ñieän aùp ño ñöôïc
chính laø soá chæ cuûa kim treân vaïch chia ñoä.
Chuù yù khi ño ñieän aùp: phaùn ñoaùn ñieän aùp caàn ño ñeå ñaët thang ño thích hôïp, khoâng neân ñeà
ñieän aùp caàn ño quaù lôùn so vôùi thang ño gaây hoûng cô caáu ño.
Tröôøng hôïp khoâng ñoaùn ñöôïc, neân ñeå thang ño lôùn nhaát coù theå ñöôc, thöû ño vaø öôùc löôïng ñoä
lôùn sau môùi chuyeån thang ño.
Ño doøng moät chieàu DCA.
Xem vaïch chia ñoä thöù 2 vaø ñoïc treân haøng soá thöù 3 (chæ ra bôûi DCV.A treân maët chia ñoä), giaù
trò cöôøng ñoä doøng ñieän seõ laø:
X
THANG
IX.
50
GIAÙ TRÒ ÑOÏC.
Ví duï: ôû thang ño 25mA kim chæ 20, vaäy giaù trò ño ñöôïc:
mA
mA
IX1020.
50
25
Caùc vaïch chia ñoä maøu xanh phía döôùi duøng ñeå söû duïng khi ño heä soá khuyeách ñaïi, ño doøng
roø, doøng laøm vieäc cuûa transistor.
Löu yù: Doøng lôùn nhaát coù theå ño ñöôïc laø 250mA. phaùn doaùn ñoä lôùn doøng deå traùnh gaây hoûng
ñoàng hoà.
Sau khi do xong doøng ñieän, caàn phaûi chuyeån ngay sang cheá ñoä ño khaùc.
Ñoái vôùi ñoàng hoà soá.
Söû duïng ñoàng hoà vaïn naêng hieän soá deã hôn söû duïng ñoàng hoà kim, vì moïi giaù trò ñeàu ñöôïc
hieån thò baèng soá thaäp phaân, vaø thaäm chí coøn coù caû daáu thaäp phaân nöõa.
ÔÛ ñoàng hoà hieän soá model DT-830B, phaàn ño cöôøng ñoä doøng ñieän coù hai khoaûng ño lôùn: ño
200mA vaø 10A.
Khoaûng ño 200mA coù 4 taàm ño : 200A, 2000A. 20mA vaø 200mA, söû duïng choát caém que
ño chung vôùi caùc cheá ñoïâ ño ñieän trôû, ñieän aùp, ñiod…
Khoaûng ño 10A söû duïng choát caém que ño rieâng.
Chuù yù: luoân luoân chuyeån qua cheá ñoä ño khaùc sau khi ño doøng, traùnh hö hoûng ñoàng hoà.
Cheá ñoä do heä soá khuyeách ñaïi transistor: Chuyeån muõi teân cuûa coâng taéc ñeán hFE, tuyø theo
loaïi transistor laø NPN hay PNP ta caém vaøo connector coù 8 loã , chuù yù caém caùc chaân cuûa
transistor ñuùng vôùi caùc kyù hieäu E,C,B ghi treân caùc loã.
Giaù trò hieån thò treân maët ñoàng hoà laø heä soá khuyeách ñaïi doøng hFE cuûa transistor.
Caâu hoûi:
1. Taïi sao khi ño ñieän trôû chuùng ta khoâng ñöôïc chaïm vaøo hai ñaàu que ño
2. Taïi sao vaïch chia ñoä ôû maët ñoàng hoà cheá ñoä ño ñieän trôû khoâng ñeàu
3. Vì sao trong cheá ñoä ño ñieän trôû caàn coù nuùt chænh ñieåm 0
4. Vì sao khi ño doøng ñieän xong ta phaûi chuyeån sang cheá ñoä ño ñaïi löôïng khaùc
5. Vì sao thang ño 10VAC caùc vaïch chia ñoä khoâng ñeàu