Bài giảng Sử dụng thuốc cho người cao tuổi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:61

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sử dụng thuốc cho người cao tuổi, được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp các bạn sinh viên có thể phân tích được một số vấn đề liên quan đến thuốc (DrugRelated Problems – DRP) thường gặp ở người cao tuổi; Áp dụng được những nguyên tắc chung/lưu ý khi dùng thuốc cho người cao tuổi để giải quyết các DRP trong một số tình huống thường gặp. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sử dụng thuốc cho người cao tuổi

Sử dụng thuốc cho NGƯỜI CAO TUỔI
MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Phân tích được một số vấn đề liên quan đến thuốc (Drug Related Problems – DRP) thường gặp ở người cao tuổi. 2. Áp dụng được những nguyên tắc chung/lưu ý khi dùng thuốc cho người cao tuổi để giải quyết các DRP trong một số tình huống thường gặp.
TÀI LIỆU HỌC TẬP Sách giáo khoa Dược lâm sàng Tài liệu tham khảo Roger walker (2012). J. Dipiro (2014). Clinical pharmacy and Pharmacotherapy. 9th edition therapeutics. 5th edition
NỘI DUNG 1. Dịch tễ 2. (Nhắc lại) Những thay đổi sinh lý/bệnh lý/tâm lý ở NCT liên quan đến sử dụng thuốc 3. Những vấn đề liên quan đến thuốc ở NCT 4. Những nguyên tắc chung khi dùng thuốc cho NCT
Thế nào là NCT ? Tỷ lệ người cao tuổi ngày càng gia tăng Số người trên 60 tuổi ở Việt Nam 1999: 8,2 % 2007: 9,5% Việt Nam có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới (Quỹ Dân số –Liên hiệp quốc)
Paul A. F. Jansen and Jacobus R. B. J. Brouwers, Clinical Pharmacology in Old Persons, Scientifica, Volume 2012, Article ID 723678, 17 pages; http://dx.doi.org/10.6064/2012/723678 Tuổi thọ của dân số thế giới (theo nhóm tuổi/ giới tính) từ 1950-2100
Tỷ lệ dân số thế giới trên 60 tuổi ALLAN J. MCLEAN AND DAVID G. LE COUTEUR, Aging Biology and Geriatric Clinical Pharmacology, Pharmacol Rev 56:163–184, 2004
Chi phí y tế cho bệnh nhân cao tuổi
Nguyên nhân tử vong ở BN cao tuổi Bệnh Tim Ung thư Bệnh hô hấp dưới mạn tính Bệnh mạch não Bệnh Alzheimer Đái tháo đường Cúm và Viêm phổi Bệnh thận Tai nạn
Các bệnh lý thường gặp-bệnh lý mạn tính Bệnh tim Tăng HA Đột quỵ Hen Viêm PQ mạn Ung thư ĐTĐ Viêm khớp
Khái niệm “Tuổi già thành công” (Successful Aging) Sống lâu + Không có bệnh lý mạn tính + Không có bệnh lý tâm thần + ít /không có khó khăn trong hoạt động sống hàng ngày + Các kỳ vọng về tâm lý- xã hội và kinh tế - xã hội Điều trị bằng thuốc cần tính đến nhu cầu và mong muốn của từng cá thể bệnh nhân, cân nhắc đến kỳ vọng của bệnh nhân về “ tuổi già thành công”
NỘI DUNG 1. Dịch tễ 2. (Nhắc lại) Những thay đổi sinh lý/bệnh lý/tâm lý ở NCT liên quan đến sử dụng thuốc 3. Những vấn đề liên quan đến thuốc ở NCT 4. Những nguyên tắc chung khi dùng thuốc cho NCT
Thay đổi sinh lý theo tuổi liên quan tới sử dụng thuốc • Các thành phần cơ thể: – Tỷ lệ nước giảm – Tỷ lệ khối cơ giảm – Tỷ lệ mỡ tăng – Albumin huyết tương giảm
Thay đổi sinh lý theo tuổi liên quan tới sử dụng thuốc Cơ quan Thay đổi Giảm tế bào cơ tim, phì đại những tế bào còn lại Tâm thất, thành động mạch bị cứng Giảm các tế bào tạo nhịp ở nút xoang Tim mạch Giảm nhạy cảm ở các thụ thể beta adrenergic 🡪 Tăng huyết áp, Hạ huyết áp tư thế Giảm khối lượng não và tuần hoàn não Giảm thụ thể Dopaminergic, muscarinic và serotonin. Thần kinh TƯ Khả năng về nhận thức không giảm nhưng sự trôi chảy giảm Giảm chất lượng giấc ngủ
Thay đổi sinh lý theo tuổi liên quan tới sử dụng thuốc Cơ quan Thay đổi pH dạ dày tăng Lưu lượng máu giảm Tiêu hóa Chậm tháo rỗng dạ dày Diện tích bề mặt hấp thu giảm Khối lượng gan giảm (20-40%) Lưu lượng máu qua gan giảm (35%) Gan Giảm hoặc không đổi hoạt tính enzym chuyển hóa thuốc Khối lượng thận giảm Lưu lượng máu giảm Thận Sức lọc cầu thận, bài tiết qua ống thận giảm Clcr : giảm 10%/ 10 năm
Lưu ý: Chức năng thận !!!! • Công thức Cockroft –Gault: Clcr= [(140 − tuổi) × cân nặng]/(creatinine huyết thanh × 72) ×k (k=0.85 nếu là nữ). • Cân nặng: kg • Creatinin huyết thanh: đơn vị mg/dL • BN Nam, 70 kg; Scr= 1 mg/dL = 88 mcmol/ml 20 tuổi => Clcr= 120ml/phút 80 tuổi => Clcr= 60ml/phút
Thay đổi bệnh lý liên quan tới sử dụng thuốc - Tình trạng đa bệnh lý làm tăng ADR - Tình trạng bệnh lý làm thay đổi đáp ứng thuốc - Bệnh lý ảnh hưởng tới dược động học: bệnh lý gan, thận
Tình trạng đa bệnh lý ở NCT chỉ 1 bệnh lý 1-2 bệnh lý khác 3-4 bệnh lý khác 5+ bệnh lý khác Trầm cảm Ung thư Viêm khớp Tắng HA Alhzeimer Tăng Cholesterol ĐTĐ Loãng xương Hen Bệnh tim thiếu máu COPD Rung nhĩ Bệnh thận Đột quỵ Suy tim CHRONIC CONDITIONS AMONG MEDICARE BENEFICIARIES , 2010
Những thay đổi PK (DĐH) của thuốc ở NCT Quá trình Các thông số DĐH DĐH Hấp thu khuyếch tán thụ động và SKD của phần lớn ở đường thuốc tiêu hóa vận chuyển tích cực và SKD một số thuốc (vit B12) chuyển hóa vòng đầu và thay đổi SKD một số thuốc Phân bố Vd và nồng độ thuốc /ht của thuốc tan/nước (digoxin) Vd và t1/2 của các thuốc tan/lipid (diazepam) hoặc tỷ lệ thuốc tự do của một số thuốc liên kết nhiều với protein (naproxen, phenytoin, tolbutamid, warfarin…) 19
Những thay đổi PK của thuốc ở NCT Quá trình Các thông số DĐH DĐH Chuyển thanh thải và t1/2 các thuốc chuyển hóa hóa tại bằng oxy hóa gan thanh thải và t1/2 các thuốc chuyển hóa qua gan nhiều (diazepam, piroxicam, theophyllin, and quinidin) Thải trừ thanh thải và t1/2 các thuốc và chất qua thận chuyển hóa có hoạt tính qua thận (fe>0,6) (digoxin, aminosid) 20