Bài giảng Tạng học tổng quát - ThS. Nguyễn Phước Vĩnh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Tạng học tổng quát, được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp các bạn sinh viên có thể biết được các quan hệ giải phẫu ở lát cắt trong giải phẫu cắt ngang; Hiểu được các loại cân mạc; Biết được các loại mạc treo; Hiểu được nguyên tắc định vị các cơ quan trong khoang thanh mạc; Nói được các cơ quan ở bụng theo giải phẫu định khu. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tạng học tổng quát - ThS. Nguyễn Phước Vĩnh

TẠNG HỌC TỔNG QUÁT BM Giải Phẫu học ThS. Nguyễn Phước Vĩnh vinhnguyen@ump.edu.vn
MỤC TIÊU HỌC TẬP 1. Biết được các quan hệ giải phẫu ở lát cắt trong giải phẫu cắt ngang. 2. Hiểu được các loại cân mạc. 3. Biết được các loại mạc treo. 4. Hiểu được nguyên tắc định vị các cơ quan trong khoang thanh mạc. 5. Nói được các cơ quan ở bụng theo giải phẫu định khu
NỘI DUNG 1. Đại cương. 2. Các loại mạc. 3. Màng niêm mạc. 4. Màng thanh mạc. 5. Các khoang thanh mạc. 6. Các mạc treo. 7. Các khoang ảo. 8. Nguyên tắc định vị các cơ quan liên quan đến khoang thanh mạc. 9. Giải phẫu định khu ổ bụng 10. Các nguyên lý của giải phẫu cắt lớp.
ĐẠI CƯƠNG • Tạng học: khoa học về cấu trúc các tạng • Tạng (splanchnicus,splanchna): các cơ quan nằm trong các khoang cơ thể (miệng, mũi, ngực, bụng, chậu) • Hệ tiêu hóa • Hệ hô hấp • Hệ tiết niệu • Hệ sinh dục • Tạng học đại cương: các yếu tố cấu tạo nên các tạng • Giải phẫu định khu: nghiên cứu định hướng cơ quan (Topography) • Vị trí trong vùng / cơ thể (Holotopy) • Hình chiếu lên xương (Skeletotopy) • Vị trí so với cơ quan khác (Syntopy)
ĐẠI CƯƠNG VỀ TẠNG THEO Y HỌC PHƯƠNG ĐÔNG NGŨ TẠNG: Tạng là các bộ phận cơ thể có nhiệm vụ chuyển hoá và tàng trữ tinh, khí, thần, huyết, tân, dịch. Có 5 tạng: tâm, can, tỳ, phế, thận. LỤC PHỦ: Phủ là các bộ phận của cơ thể có nhiệm vụ thu nạp, tiêu hoá, hấp thụ, chuyển vận các chất từ đồ ăn uống và bài tiết các chất cặn bã của cơ thể ra ngoài. Có 6 phủ: đởm (gan-mật), vị, tiểu đường, đại trường, bàng quang và tam tiêu.
1.KHÁI NIỆM VỀ MẠC (FASCIA) • Fascia (L.): bó, dãi, băng, kết với nhau • FCAT (Federative Committee on Anatomical Terminology) 1998: “…bao, tấm hay các khối mô liên kết có thể bóc tách được”, bao gồm “các bao và các cấu trúc bóc tách được của các tạng…” • Camper’s fascia → Panniculus adiposus abdominis • Scarpa’s fascia → Stratum membranosum abdominis • Gray’s (2008): “…khối mô liên kết thấy được bằng mắt thường”, “…các sợi của mạc đan nhau…”, bao gồm “mô liên kết lõng lẽo” như mạc nông dưới da
• Fascia Research Congress (2012): “mô collagen xơ, là 1 phần của hệ truyền lực căng của cơ thể” • Không bao gồm: da (từ ngoại bì), sụn, xương • Bao gồm: màng cứng, màng xương, lớp bao xơ của đĩa sống, các bao tạng, mô liên kết phế quản, mạc treo ruột. • Chức năng: • Truyền lực cơ trong vận động • Truyền lực cơ học cho tế bào (fibroblast trong fascia) • Trượt giữa các lớp • Chứa các tận cùng thần kinh (cảm giác nông và sâu)
2. CÁC LOẠI MẠC (FASCIA) • Mạc nông: lớp đệm bên ngoài, giúp cơ quan di chuyển. • Mạc sâu: giữ vững và kết nối các cấu trúc. • Mạc dưới thanh mạc: lớp đệm bên trong, giúp bảo vệ các lớp lót (thanh mạc, niêm mạc).
3. MÀNG NIÊM MẠC • Màng niêm mạc, gồm thượng bì và mô liên kết, lót mặt trong các đường đi thông với bên ngoài, bao bồm đường tiêu hóa, hô hấp, sinh dục và tiết niệu. • Chức năng: • Bài tiết • Hấp thu • Bảo vệ
• 1. Áo niêm mạc (tunica mucosa) • ① Biểu mô: trụ đơn (phần lớn), gai tầng (miệng → thực quản, phần dưới ống trực tràng) • ② Lá riêng: mô liên kết lõng lẽo • ③ Lá cơ: căng niêm mạc, tạo rãnh và nếp, giúp tiêu hóa và hấp thu • MALT (mucosa-associated lymphatic tissue)
2. Tấm dưới niêm mạc (tela submucosa): lớp mô lõng dầy, chứa mạch máu, bạch huyết, đám rối thần kinh, MALT ở vài vị trí 3. Áo cơ (tunica muscularis) ① Lớp vòng ② Lớp dọc ③ Lớp chéo 4. Tấm dưới thanh mạc (tela subserosa) 5. Áo thanh mạc (tunica serosa) 6. Áo ngoài (tunica adventia): mô liên kết xơ, ở hầu, thực quản, trực tràng
4. MÀNG THANH MẠC • Cấu tạo bằng 1 lớp trung bì được tăng cường bằng mô liên kết nhiều mạch máu và mạch bạch huyết. • Có lá thành và lá tạng. • Gồm: màng tim, màng phổi, phúc mạc.
SO SÁNH MÀNG NIÊM MẠC VÀ MÀNG THANH MẠC
5. CÁC KHOANG THANH MẠC Các lá thành và lá tạng của các màng trong khoang ngực Các khoang cơ thể chính
PHÚC MẠC, KHOANG PHÚC MẠC Thiết đồ cắt ngang bụng cho thấy phúc mạc, khoang phúc mạc, và vài cơ quan sau phúc mạc.