Bài giảng Trắc địa cơ sở - Chương 4: Đo góc và thiết bị đo góc

Chia sẻ: Vũ Huyền Nhi | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Trắc địa cơ sở - Chương 4: Đo góc và thiết bị đo góc. Chương này cung cấp cho học viên những nội dung về: nguyên lý đo góc bằng và góc đứng; cấu tạo máy kinh vĩ; kiểm nghiệm và hiệu chỉnh máy kinh vĩ; các phương pháp đo góc bằng;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Trắc địa cơ sở - Chương 4: Đo góc và thiết bị đo góc

Chương 4 Đo góc và thiết bị đo góc 1
1. Nguyên lý đo góc bằng và góc đứng Một trong những phép đo đạc cơ bản của trắc địa là đo góc Có hai loại góc : Góc bằng trong mặt phẳng nằm ngang Góc nghiêng trong mặt phẳng thẳng đứng. 2
1.1. Nguyên lý đo góc bằng Giả sử có 3 điểm S1, M1, N1 trong không gian, ở các độ cao khác nhau trên bề mặt Trái đất. Góc 1 tạo bởi 3 điểm M1S1N1 nằm trong mặt phẳng nghiêng ạnh S1M1 và S1N1 dựng 2 mặt phẳng thẳng đứng Qua hai c P và Q cắt mặt phẳng nằm ngang H theo hai giao tuyến S1M và S1N. Góc tạo bởi hai giao tuyến đó là góc bằng cần xác định. Như vậy góc bằng giữa hai hướng trong không gian là góc nhị diện tạo bởi hai mặt phẳng thẳng đứng đi qua hai hướng đó. 3
V P Q M1 • • N1 1 M• • β S • N H V 4
1.2. Nguyên lý đo góc đứng Là góc hợp bởi đường thẳng trong không gian và hình chiếu của nó trong mặt phẳng nằm ngang B • A V • • B’ H 5
Góc đứng Biến thiên 0o 90o tính từ đường nằm ngang. Hướng ng ắm ở trên đường nằm ngang thì góc đứng có giá trị dươ ng và ngược lại. Góc thiên đỉnh Là góc tạo bởi phương của dây dọi và hướng ngắm, ký hiệu là Z Tổng của góc thiên đỉnh và góc đứng bằng 90o. v+z = 90o 6
Z2 Z1 V1 H V2 7
2. Cấu tạo máy kinh vĩ 2.1. Nguyên lý cấu tạo máy kinh vĩ Tác dụng chủ yếu của máy kinh vĩ là dùng để đo góc. Ngoài ra cũng có thể dùng máy kinh vĩ để đo chiều dài và độ cao. 8
Nguyên lý cấu tạo chung của máy kinh vĩ Bộ phận ngắm: là ống kính, có thể chuyển động trong mặt phẳng đứng quanh trục quay của nó. Bộ phận đọc số Bàn độ ngang có tác dụng để ghi nhận khoảng quay giữa 2 mặt phẳng chứa tia ngắm Bàn độ đứng dùng để đo góc đứng Bộ phận chiếu điểm và cân bằng máy: gồm chân máy, quả dọi, ống thuỷ và các ốc cân máy 9
10
11
12
13
14
Máy kinh vĩ có 4 trục chính • Trục ngắm (CC) • Trục quay của ống kính (QQ) • Trục đứng của máy (VV) • Trục của ống thuỷ dài (TT) Các trục phải thoả mãn điều kiện sau: CC QQ QQ VV VV TT 15
ống kính ụng chủ yếu của ống kính là để ngắm Tác d ật được xa, rõ ràng và chính xác các v Bàn độ ngang Tác dụng của bàn độ ngang là để ghi nhận khoảng quay giữa hai hướng ngắm, xác định độ lớn của góc bằng trong mặt phẳng nằm ngang. 16
Bàn độ ngang là một vòng tròn bằng kim loại hoặc bằng thuỷ tinh được khắc số theo đơn vị đ ộ (o) hoặc grad (g) và ghi số liên tục từ 0o đến 360o (400 grad) theo chiều thuận kim đồng hồ. Mỗi độ hoặc grad lại được chia ra làm 2, 3, 4 hoặc 6 phần bằng nhau. Như vậy, mỗi khoảng chia nhỏ nhất trên bàn độ ngang có giá trị 30’, 20’, 15’ hoặc10’. 17
Bàn độ đứng V ề nguyên lý đọc số ở bàn độ đứng cũng giõng như ộ ngang. Có một số đặc điểm cấu tạo và điều bàn đ kiện kỹ thuật riêng phù hợp với việc đo góc đứng Bàn độ đứng được gắn liền với trục quay của ống kính. Khi ống kính quay thì bàn độ đứng quay theo 18
ống thuỷ Tác dụng của ống thuỷ là để đưa một đường thẳng, một mặt phẳng về vị trí nằm ngang hoặc thẳng đứng. Nguyên lý của ống thuỷ là ứng dụng tính chất vật lý: trong bình kín chứa đầy chất lỏng, bọt khí luôn luôn chiếm vị trí cao nhất. Nếu mặt trên của bình kín là mặt cầu thì có thể tìm được một điểm G ở giữa mặt cầu mà mặt phẳng tiếp tuyến với mặt cầu tại đó song song với mặt phẳng đáy của bình. 19
3.3 Kiểm nghiệm và hiệu chỉnh máy kinh vĩ Căn cứ vào nguyên lý và yêu cầu độ chính xác đo góc, máy kinh vĩ phải thoả mãn các điều kiện hình học đã nêu trong 3.3.1 Trước khi đo góc các điều kiện trên phải được kiểm nghiệm, trong trường hợp có sai số cần phải được hiệu chỉnh 20