І. Đ t v n đặ ấ ề
Đi v phía Tây B c c a T qu c, cách Th đô Hà N i ch ng 376 km, SaPa là đi m du l chề ắ ủ ổ ố ủ ộ ừ ể ị
c c kỳ h p d n các du khách không ch trong n c mà còn c du khách n c ngoài. V i nétự ấ ẫ ỉ ướ ả ướ ớ
đ p t nhiên do t o hoá u ái c ng v i bàn tay sáng t o tài hoa c a con ng i, có th xem đâyẹ ự ạ ư ộ ớ ạ ủ ườ ể
là m t tác ph m hoàn h o c a s k t h p hài hoà. SaPa t a nh m t bài th nh nhàng màộ ẩ ả ủ ự ế ợ ự ư ộ ơ ẹ
sâu l ng. Hi n nay Sa Pa đang đ c đ u t m nh m b ng các d án nh m thúc đ y kinh tắ ệ ượ ầ ư ạ ẽ ằ ự ằ ẩ ế
du l ch và h ng t i 1 thi xã du l ch trong 2015. Tuy nhiên các d án không ph i là t t hoànị ướ ớ ị ự ả ố
toàn nó còn gây nên m t s bi n đ i, phá ho i môi tr ng c nh quan. Nh ng v n đ này đangộ ố ế ổ ạ ườ ả ữ ấ ề
là đi m nóng t i Sa pa và c n s lên ti ng c a c quan ch c năng có th m quy n.ể ạ ầ ự ế ủ ơ ứ ẩ ề
IІ.Sapa - Vi t Namệ
A. Sapa - Đi m đ n c a m i du khách ể ế ủ ọ
V tríị
1.V trí đ a lý:ị ị
Huy n Sa Pa có di n tích t nhiên 67.864 ha, chi m 8,24% di n tích t nhiên c a t nh, n mệ ệ ự ế ệ ự ủ ỉ ằ
trong t a đ đ a lý t 22007'04'' đ n 22028'46'' vĩ đ b c và 103043'28'' đ n 104004'15'' đọ ộ ị ừ ế ộ ắ ế ộ
kinh đông.
Phía B c giáp huy n Bát Xát.ắ ệ
Phía Nam giáp huy n Văn Bàn.ệ
Phía Đông giáp huy n B o Th ng.ệ ả ắ
Phía Tây giáp huy n Than Uyên và Tam Đ ng- t nh Lai Châu.ệ ườ ỉ
Trung tâm huy n cách thành ph Lào Cai 37 km v phía Tây Nam, n m trên tr c qu c l 4Dệ ố ề ằ ụ ố ộ
t Lào Cai đi Lai Châu.ừ
N m phía Tây B c c a T qu c, cách 376 km t Hà N i - m t vùng đ t khiêm nh ng,ằ ở ắ ủ ổ ố ừ ộ ộ ấ ườ
l ng l nh ng n ch a bao đi u kỳ di u c a c nh s c thiên nhiên.. ặ ẽ ư ẩ ứ ề ệ ủ ả ắ
L ch sị ử
Năm 1897, chính quy n thu c đ a Phápề ộ ị quy t đ nh m m t cu c đi u tra v ng i dân t cế ị ở ộ ộ ề ề ườ ộ
thi u s mi n núi vùng cao. Nh ng đoàn đi u tra đ u tiên đ n ể ố ề ữ ề ầ ế Lào Cai vào năm 1898.
Mùa đông năm 1903, trong khi ti n hành đo đ c xây d ng b n đ , đoàn thám hi m c a ế ạ ự ả ồ ể ủ Sở
đ a lýị Đông D ngươ đã khám phá ra c nh quan m t b ng L Su i T ng và làng Sa P . S ki nả ặ ằ ồ ố ủ ả ự ệ
này đánh d u vi c ra đ i c a th tr n Sa Pa.ấ ệ ờ ủ ị ấ
Năm 1905, ng i Pháp đã thu th p đ c nh ng thông tin đ u tiên v đ a lý, khí h u, th mườ ậ ượ ữ ầ ề ị ậ ả
th c v t... Sa Pa b t đ u đ c bi t t i v i không khí mát m , trong lành và c nh quan đ p.ự ậ ắ ầ ượ ế ớ ớ ẻ ả ẹ
Năm 1909, m t khu đi u d ng đ c xây d ng. Năm ộ ề ưỡ ượ ự 1917, m t văn phòng ộdu l chị đ c thànhượ
l p Sa Pa và m t năm sau, ng i Pháp b t đ u xây d ng nh ng bi t th đ u tiên. Nămậ ở ộ ườ ắ ầ ự ữ ệ ự ầ
1920, tuy n ếđ ng s tườ ắ Hà N i - Lào Cai hoàn thành, Sa Pa đ c xem nh th đô mùa hè c aộ ượ ư ủ ủ
B c Kỳắ. T ng c ng, ng i Pháp đã xây d ng Sa Pa g n 300 bi t th .ổ ộ ườ ự ở ầ ệ ự
Sa Pa b tàn phá nhi u trong ị ề chi n tranh biên gi i Vi t - Trungế ớ ệ 1979. Hàng ngàn ha r ngừ
thông bao ph th tr n b đ t s ch, nhi u toà bi t th c do Pháp xây cũng b phá hu . Vàoủ ị ấ ị ố ạ ề ệ ự ổ ị ỷ
th p niên 1990ậ, Sa Pa đ c xây d ng, tái thi t tr l i. Nhi u khánh s n, bi t th m i đ cượ ự ế ở ạ ề ạ ệ ự ớ ượ
xây d ng. T 40 phòng ngh vào năm 1990, lên t i 300 vào năm 1995ự ừ ỉ ớ
Đ a hình - Khí h uị ậ
Th tr n Sa Pa đ cao 1.600 mét so v i ị ấ ở ộ ớ m c n c bi nự ướ ể , cách thành ph Lào Caiố 38 km và
376 km tính t ừHà N iộ. Ngoài con đ ng chính t thành ph Lào Cai, đ t i Sa Pa còn m tườ ừ ố ể ớ ộ
tuy n giao thông khác, ếqu c l 4Dố ộ n i t xã ố ừ Bình Lư, Lai Châu. M c dù ph n l n c dânặ ầ ớ ư
huy n Sa Paệ là nh ng ng i dân t c thi u s , nh ng th tr n l i t p trung ch y u nh ngữ ườ ộ ể ố ư ị ấ ạ ậ ủ ế ữ
ng i Kinhườ sinh s ng b ng ố ằ nông nghi pệ và d ch v ị ụ du l chị.
Sa Pa có khí h u mang s c thái ôn đ i và c n nhi t đ i, không khí mát m quanh năm. Th iậ ắ ớ ậ ệ ớ ẻ ờ
ti t th tr n m t ngày có đ b n mùa: bu i sáng là ti t tr i ế ở ị ấ ộ ủ ố ổ ế ờ mùa xuân, bu i tr a ti t tr i nhổ ư ế ờ ư
vào hạ, th ng có n ng nh , khí h u d u mát, bu i chi u mây và ườ ắ ẹ ậ ị ổ ề s ngươ r i xu ng t o c mơ ố ạ ả
giác lành l nh nh tr i ạ ư ờ thu và ban đêm là cái rét c a ủmùa đông. Nhi t đ không khí trung bìnhệ ộ
năm c a Sa Pa là 15ủ °C. Mùa hè, th tr n không ph i ch u cái n ng gay g t nh vùng đ ngị ấ ả ị ắ ắ ư ồ
b ng ven bi n, kho ng 13ằ ể ả °C – 15 °C vào ban đêm và 20 °C – 25 °C vào ban ngày. Mùa đông
th ng có mây mù bao ph và l nh, nhi t đ có khi xu ng d i 0ườ ủ ạ ệ ộ ố ướ °C, đôi khi có tuy t r i.ế ơ
L ng m a trung bình hàng năm đây kho ng t 1.800 đ n 2.200 ượ ư ở ả ừ ế mm, t p trung nhi u nh tậ ề ấ
vào kho ng th i gian t tháng 5 t i tháng 8.ả ờ ừ ớ
Th tr n Sa Pa là m t trong nh ng n i hi m hoi c a Vi t Nam có tuy t. Trong kho ng th iị ấ ộ ữ ơ ế ủ ệ ế ả ờ
gian t ừ1971 t i ớ2011, 15 l n tuy t r i t i Sa Pa. L n tuy t r i m nh nh t vào ngày 13 tháng 2ầ ế ơ ạ ầ ế ơ ạ ấ
năm 1968, liên t c t 3 gi sáng đ n 14 gi cùng ngày, dày t i 20 cm.ụ ừ ờ ế ờ ớ
Nhi t đ và l ng m a trung bình t i Sa Paệ ộ ượ ư ạ
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Năm
Nhi t đ trungệ ộ
bình (°C) 8 7 14 17 17 20 19 19 18 16 11 8 15
L ng m aượ ư
trung bình (mm) 140 80 100 140 285 290 490 670 260 50 140 50 168
Ngu nồ: OPENTOUR JSC
Dân cư
V i di n tích 678,6 km2, dân s 38.200 ng i, SaPa là n i sinh s ng c a các dân t c Mông,ớ ệ ố ườ ơ ố ủ ộ
Dao, Tày, Giáy, Xá Phó, Kinh, Hoa. Đ n v i Sapa ngày nay, du khách còn có c h i đ c giaoế ơ ơ ộ ượ
l u, trò chuy n cùng ng i b n s , qua đó du khách s có thêm nh ng hi u bi t v m t vùngư ệ ườ ả ứ ẽ ữ ể ế ề ộ
đ t h t s c đa d ng c a văn hoá các dân t c anh em.ấ ế ứ ạ ủ ộ Ngoài ra, du khách có c h i đ c hoàơ ộ ựơ
mình vào b u không khí c a nh ng đêm ch tình mang đ m nét văn hoá truy n th ng c aầ ủ ữ ợ ậ ề ố ủ
đ ng bào vùng cao, đ c th ng th c ti ng khèn, ti ng kèn lá,đ c t n m t chiêm ng ngồ ượ ưở ứ ế ế ựơ ậ ắ ưỡ
nh ng đi u múa đ c s c' và t i Sapa, du khách không th không th ng th c nh ng đ c s nữ ệ ặ ắ ớ ể ưở ứ ữ ặ ả
vùng cao, nh ng món ăn truy n thông c a ng ì dân n i đây nh : C m lam, th ng c , r uữ ề ủ ươ ơ ư ơ ắ ố ượ
Táo Mèo...... đó là nh ng đ c s n s khi n du khách không th nào quên v m t vùng đ tữ ặ ả ẽ ế ể ề ộ ấ
phía Tây B c - Vi t nam.ắ ệ
B. Ti m năng phát tri n kinh t và du l chề ể ế ị
Sa Pa có đ nh Phan Si Păng cao 3.143m trên dãy Hoàng Liên S n. G i Hoàng Liên S n, b i duy nh tỉ ơ ọ ơ ở ấ
trên dãy núi này có cây Hoàng Liên, m t lo i d c li u quý, hi m. Ngoài ra dãy Hoàng Liên còn là “m ”ộ ạ ượ ệ ế ỏ
c a loài g quý nh thông d u, c a bao chim thú, nh gà gô, g u, kh , s n d ng và c a hàng ngàn lo iủ ỗ ư ầ ủ ư ấ ỉ ơ ươ ủ ạ
thu c. Khu r ng qu c gia Hoàng Liên S n có 136 loài chim, có 56 loài thú, 553 loài côn trùng. Có 37 loàiố ừ ố ơ
thú đ c ghi trong “sách đ Vi t Nam. R ng Hoàng Liên S n có 864 loài th c v t, trong đó có 173 loàiượ ỏ ệ ừ ơ ự ậ
cây thu c. ố
Sa Pa có núi Hàm R ng sát ngay th tr n, b t kỳ du khách nào cũng có th lên đó đ ng m toànồ ở ị ấ ấ ể ể ắ
c nh th tr n, thung lũng M ng Hoa, Sa P , T Phìn n hi n trong s ng khói. Hi n nay, v i bàn tayả ị ấ ườ ả ả ẩ ệ ươ ệ ớ
tôn t o c a con ng i, Hàm R ng th c s là m t th ng c nh đ y hoa trái c a Sa Pa. Và, n u ai đã đ nạ ủ ườ ồ ự ự ộ ắ ả ầ ủ ế ế
Th ch Lâm (Vân Nam, Trung Qu c) thì Hàm R ng cũng có th giúp các b n t ng t ng là Th ch Lâmạ ố ồ ể ạ ưở ượ ạ
đ c. Lên Hàm R ng, du khách nh l c vào v n tiên, mây ùa kín thân ng i, hoa r c r m t đ t. ượ ồ ư ạ ườ ườ ự ỡ ặ ấ
Sa Pa còn có nhà th c ngay th tr n và t th tr n đi ng c v h ng đông b c trên đ ng đi t iờ ổ ở ị ấ ừ ị ấ ượ ề ướ ắ ườ ớ
đ ng T Phìn có m t tu vi n đ c xây g n toàn nh b ng đá t i m t s n đ i quang đãng, thoángộ ả ộ ệ ượ ầ ư ằ ạ ộ ườ ồ
mát. Qua tu vi n đi b ba cây s theo h ng b c ta đ n hang đ ng T Phìn v i đ r ng có th đệ ộ ố ướ ắ ế ộ ả ớ ộ ộ ể ủ
ch a m t s l ng ng i c trung đoàn c a quân đ i. Trong hang nhi u nhũ đá t o nên nh ng hìnhứ ộ ố ượ ườ ỡ ủ ộ ề ạ ữ
thù kỳ thú nh hình tiên múa, đoàn tiên ng i, cánh đ ng xa, r ng cây l p lánh. ư ồ ồ ừ ấ
Ru ng b c thangộ ậ
Đ c bi t t i thung lũng M ng Hoa có 196 hòn ch m kh c nhi u hình kỳ l c a nh ng c dân cặ ệ ạ ườ ạ ắ ề ạ ủ ữ ư ổ
x a cách đây hàng ngàn v n năm mà nhi u nhà kh o c h c v n ch a gi i mã đ c. Khu ch m kh cư ạ ề ả ổ ọ ẫ ư ả ượ ạ ắ
c đã đ c x p h ng di tích qu c gia. ổ ượ ế ạ ố
T th tr n Sa Pa, đi v phía tây kho ng 12km trên đ ng đi Lai Châu, ta s g p Thác B c v i nh ngừ ị ấ ề ả ườ ẽ ặ ạ ớ ữ
dòng n c đ ào ào t đ cao trên 200m t o thành âm thanh núi r ng đ y n t ng. ướ ổ ừ ộ ạ ừ ầ ấ ượ
Sa Pa là “v ng qu c” c a hoa trái, nh đào hoa, đào vàng to, đào vàng nh , m n h u, m n tím,ươ ố ủ ư ỏ ậ ậ ậ
m n tam hoa, hoa lay d n, hoa m n, hoa lê, hoa đào, hoa cúc, hoa h ng…đ c bi t là hoa b t t s ngậ ơ ậ ồ ặ ệ ấ ử ố
mãi v i th i gian. ớ ờ
Sa Pa v i 6 t c ng i cũng c trú, m i t c ng i có m t v n văn hoá riêng v i các l h i nh l h iớ ộ ườ ư ỗ ộ ườ ộ ố ớ ễ ộ ư ễ ộ
“Roóng p c” c a ng i Giáy T Van, l h i “S i Sán” (đ p núi) c a ng i Mông, l “T t nh y” c aọ ủ ườ ả ễ ộ ả ạ ủ ườ ễ ế ả ủ
ng i Dao Đ , t t c đ u di n ra vào tháng t t hàng năm. ườ ỏ ấ ả ề ễ ế
Ch phiên c a Sa Pa h p vào ngày ch nh t t i huy n l (th tr n Sa Pa). Ng i dân vùng xa ph iợ ủ ọ ủ ậ ạ ệ ỵ ị ấ ườ ở ả
đi t ngày th b y. Vào t i th b y m i ng i cùng th c vui v i nhau b ng nh ng bài hát dân ca c a traiừ ứ ẩ ố ứ ả ọ ườ ứ ớ ằ ữ ủ
gái ng i Mông, ng i Dao, b ng nh ng âm thanh c a đàn môi, c a sáo, c a khèn Mông, b ng nh ngườ ườ ằ ữ ủ ủ ủ ằ ữ
bát r u tràn đ y c a nh ng ng i có tu i…và ng i ta đã đ t cho nó là “ch tình”ượ ầ ủ ữ ườ ổ ườ ặ ợ
Múa khèn trong phiên Ch tìnhợ
III. Nh ng tác đ ng c a con ng i đ n canh quan du l chữ ộ ủ ườ ế ị
A.Tích c c.ự
V i m c tiêu ớ ụ quy ho ch Sa Pa thành th xã du l ch vào năm 2015 hàng lo tạ ị ị ạ
các d án đ c đ u t vào Sa Pa trên nhi u lĩnh v c khác nhauự ượ ầ ư ề ự .
-V ềlĩnh vực Nông – Lâm nghiệp:
+ Dự án trồng và chế biến cây ăn quả ôn đới:
- Địa điểm: Các xã trong huyện
- Mục tiêu dự án: Tạo vùng sản xuất cây ăn quả ôn đới chất lượng cao, mang tính phục vụ trong nước
và xuất khẩu, góp phần nâng cao đời sống đồng bào vùng cao Sa Pa.
+ Dự án trồng rau an toàn
- Địa điểm: Các xã trong huyện Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Tạo ra vùng sản xuất rau an toàn để cung cấp nhu cầu thị trường.
+Dự án trồng hoa Sa Pa
- Địa điểm: Các xã trong huyện
- Mục tiêu dự án: Tạo ra vùng trồng hoa tập trung có chất lượng cao, cung cấp nhu cầu trong nước và
xuất khẩu.
- Quy mô: 150 – 200 ha trồng hoa hàng hoá, 7 vạn chậu hoa chậu/năm
+Dự án trồng rau an toàn
- Địa điểm: Các xã trong huyện Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Tạo ra vùng sản xuất rau an toàn để cung cấp nhu cầu thị trường.
+ Dự án Bảo tồn hệ sinh thái núi Hoàng Liên
- Địa điểm: Vườn Quốc gia Hoàng Liên – Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Bảo tồn hệ sinh thái rừng: Động thực vật và nguồn quỹ gien tại Vườn Quốc gia
Hoàng Liên, từ đó phát huy tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái.
- Quy mô: Đầu tư phát triển vùng lõi 6 xã, vùng đệm 14 xã, phát triển du lịch sinh thái 5 tuyến.
+ Dự án Bảo tồn và phát triển hoa Phong lan
- Địa điểm: Huyện Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Bảo tồn và phát triển các loài phong lan quý hiếm tại Sa Pa, phục vụ phát triển du
lịch, xuất khẩu.
- Lĩnh vực Thương mại – Du lịch - Dịch vụ:
+Dự án cải tạo và nâng cấp chợ Phố cổ Sa Pa
- Địa điểm: Chợ thị trấn Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Cải tạo, nâng cấp chợ khu phố cổ Sa Pa thành trung tâm trao đổi, buôn bán hàng
hoá phục vụ người tiêu dùng và du khách đến Sa Pa
+ Dự án nâng cấp khu du lịch Cát Cát
- Địa điểm: Khu du lịch Cát Cát, xã San Sả Hồ
- Mục tiêu dự án: xây dựng và duy trì kiến trúc truyền thống bản làng và xây dựng trung tâm sản xuất
hàng thủ công truyền thống: Dệt, thêu, nhuộm tự nhiên, làm đồ trang sức truyền thống…
+Dự án nâng cấp khu du lịch Thác Bạc
- Địa điểm: Thác Bạc Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Du lịch văn hoá, sinh thái cảnh quan.
- Quy mô: Quy hoạch và mở rộng điểm du lịch Thác Bạc tạo thành khu du lịch sinh thái với tổng diện
tích là 2ha thuộc xã San Sả Hồ, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai
+Dự án nâng cấp khu du lịch núi Hàm Rồng
- Địa điểm: Khu núi Hàm Rồng, thị trấn Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Đầu tư khu du lịch núi Hàm Rồng trở thành hạt nhân của Sa Pa với khu du lịch sinh
thái, nghỉ dưỡng và văn hoá với các loại hình du lịch như: Leo núi cắm trại, thẩm nhận các giá trị văn
hoá nghệ thuật dân tộc để làm tăng thêm sự hấp dẫn và chất lượng sự phát triển du lịch của Sa Pa
+ Dự án xây dựng khách sạn 5 sao gắn với trùng tu Tu viện Tả Phìn
- Địa điểm: Huyện Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Quy hoạch nơi này thành bảo tàng lịch sử và văn hoá của địa phương để triển khai
thu hút khách du lịch.
- Quy mô: Quy hoạch tổng thể, cải tạo và nâng cấp khu du lịch với tổng diện tích 30ha tại xã Tả Phìn,
huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai.
-Lĩnh vực Công nghiệp – Xây dựng:
+Dự án đầu tư cơ sở hạ tầng Khu du lịch Sa Pa
- Địa điểm: Huyện Sa Pa
- Mục tiêu dự án: Xây dựng Sa Pa trở thành Khu du lịch mang tầm quốc gia và quốc tế, ngày càng thu
hút nhiều du khách trong nước và quốc tế.
- Quy mô: Đầu tư hệ thống giao thông, cấp điện, cấp nước của khu du lịch Sa Pa.