X©y dùng mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ huy ®éng vèn trong doanh nghiÖp
NCS. NguyÔn Quúnh Sang Bé m«n Kinh tÕ X©y dùng Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i
Tãm t¾t: Bμi b¸o nªu ph−¬ng ph¸p tÝnh hai chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ huy ®éng vèn trong
doanh nghiÖp.
Summary: The paper presents the method of calculating two standards for appraising
effect of capital mobilization in enterprises.
i. §Æt vÊn ®Ò
CT 2
§· cã nhiÒu nhµ nghiªn cøu ®−a ra c¸c chØ tiªu kh¸c nhau, nh− chi phÝ sö dông vèn cña h×nh thøc lùa chän ph¶i lµ thÊp nhÊt; kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña h×nh thøc lµ cao nhÊt; chØ sö dông c¸c h×nh thøc vay nî khi hÖ sè nî lµ thÊp… Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ qui m« SXKD cña c¸c doanh nghiÖp (DN) ngµy mét t¨ng, ngµnh nghÒ kinh doanh më réng… dÉn tíi nhu cÇu vèn ngµy cµng nhiÒu. NÕu chØ b»ng nguån vèn chñ së h÷u kh«ng th«i (nhÊt lµ c¸c DNXDGT hiÖn nay tû träng chñ së h÷u rÊt thÊp) th× kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu SXKD vµ nhu cÇu ®Çu t−. Thùc tÕ hiÖn nay c¸c DNXDGT hÇu hÕt phô thuéc vµo nguån tÝn dông (dÉn tíi lîi nhuËn cña nhiÒu DN chØ võa ®ñ hoÆc kh«ng ®ñ tr¶ l·i tiÒn vay ng©n hµng). V× thÕ, DN ph¶i huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi, khi huy ®éng vèn bªn ngoµi c¸c DN th−êng thiªn vÒ sö dông c¸c h×nh thøc huy ®éng nî h¬n lµ t¨ng vèn chñ së h÷u. Bëi lÏ, nÕu sö dông h×nh thøc t¨ng nî nh−ng hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn vay nî mµ cao h¬n so víi chi phÝ vay nî ph¶i tr¶ th× tèt h¬n nhiÒu.
VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ, ®Ó biÕt ®−îc hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña DN lµ tèt hay kh«ng th× c¨n cø vµo chØ tiªu nµo? vµ dùa vµo c¨n cø nµo ®Ó biÕt ®−îc lµ tèt hay ch−a tèt?
XuÊt ph¸t tõ ý t−ëng ®ã, t¸c gi¶ tiÕn hµnh x©y dùng hai chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp: HÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn tæng vèn vμ hÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn doanh thu.
II. HÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn tæng vèn
ChØ tiªu nµy ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo chi phÝ sö dông vèn mµ DN ®· tr¶ trong qu¸ khø hoÆc dù tÝnh ph¶i tr¶ trong t−¬ng lai, so víi tæng sè vèn mµ DN ®· sö dông cho ho¹t SXKD hoÆc so víi tæng sè vèn mµ DN dù kiÕn huy ®éng s¾p tíi.
NÕu gäi:
HCFSDV: HÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn tæng vèn
CFSDV: Chi phÝ sö dông vèn trong kú (th¸ng, quý, n¨m)
VBQ: Tæng vèn b×nh qu©n sö dông trong kú hay tæng sè vèn mµ DN dù kiÕn huy ®éng
SDV
ta cã:
(1)
=
H
CFSDV
CF V
BQ
ý nghÜa cña chØ tiªu nãi nªn lµ, ®Ó cã ®−îc mét ®ång vèn sö dông trong kú, DN ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång chi phÝ sö dông vèn. TrÞ sè cña chØ tiªu nµy cµng cao chøng tá chi phÝ sö dông vèn cña DN cao, lµm cho hiÖu qu¶ sö dông vèn huy ®éng gi¶m, vµ ng−îc l¹i nÕu trÞ sè cña chØ tiªu nµy nhá lµm cho hiÖu qu¶ sö dông vèn huy ®éng t¨ng.
VÊn ®Ò lµ cÇn ph¶i x¸c ®Þnh chØ tiªu chi phÝ sö dông vèn trong kú. V× DN huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån vµ nhiÒu h×nh thøc huy ®éng kh¸c nhau, nªn ph¶i x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông vèn cña tõng nguån, sau ®©y lµ c¸ch x¸c ®Þnh:
Chi phÝ sö dông vèn
Chi phÝ sö dông vèn chñ së h÷u
Chi phÝ sö dông c¸c kho¶n nî
Chi phÝ sö dông vèn vay
Chi phÝ sö dông vèn cæ phÇn th−êng
Chi phÝ sö dông vèn cæ phÇn −u ®∙i
Chi phÝ sö dông vèn do ph¸t hµnh tr¸i phiÕu
Chi phÝ sö dông vèn tõ lîi nhuËn gi÷ l¹i
H×nh 1. Chi phÝ sö dông vèn cña doanh nghiÖp
1.1. X¸c ®Þnh chi phÝ sö dông vèn cña c¸c kho¶n nî
CT 2
Nguån vèn nî th−êng bao gåm c¸c kho¶n vay vµ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
1.1.1. Chi phÝ sö dông vèn vay
Cã thÓ hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n chi phÝ sö dông vèn vay chÝnh lµ gi¸ ph¶i tr¶ ®Ó cã ®−îc quyÒn sö dông mét kho¶n vèn vay trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo tháa thuËn, nã chÝnh lµ l·i suÊt lμm c©n b»ng gi÷a vèn sö dông vμ tæng hiÖn gi¸ c¸c kho¶n ph¶i chi tr¶ trong t−¬ng lai (tr¶ l·i nî vay, tr¶ nî gèc, c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan). Tuú theo thêi h¹n vay kh¸c nhau, viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông vèn vay còng kh¸c nhau.
ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông vèn ®−îc ph©n thµnh hai tr−êng hîp:
a. Chi phÝ sö dông vèn tr−íc thuÕ
Tr−êng hîp nµy chi phÝ sö dông vèn kh«ng ®−îc gi¶m trõ khi x¸c ®Þnh lîi tøc chÞu thuÕ.
Møc hoµn tr¶ gèc vµ l·i phô thuéc vµo h×nh thøc thanh to¸n cho chñ nî. Thùc tÕ, cã ba
tr−êng hîp sau:
+ Tr¶ gèc cuèi kú h¹n, tr¶ l·i theo thêi kú: Víi h×nh thøc nµy, DN vay ph¶i thanh to¸n cho chñ nî vµo c¸c thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, mét kho¶n b»ng nhau lµ tiÒn l·i tÝnh trªn l·i suÊt danh nghÜa cña thêi kú so víi tæng tiÒn vay. §Õn kú h¹n, sè tiÒn ®−îc thanh to¸n sÏ lµ kho¶n l·i cña thêi kú cuèi cïng vµ vèn gèc. H×nh thøc nµy th−êng ®−îc tho¶ thuËn kÌm theo thêi kú tÝnh l·i lµ mét n¨m hoÆc s¸u th¸ng mét lÇn vµ l·i suÊt tho¶ thuËn t−¬ng øng sÏ lµ l·i suÊt n¨m hoÆc l·i suÊt nöa n¨m. Do l·i tr¶ ngay theo thêi kú vµ l·i suÊt danh nghÜa t−¬ng øng víi thêi kú tÝnh l·i nªn
kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a l·i suÊt danh nghÜa vµ l·i suÊt thùc.
Gi¶ sö DN cã mét kho¶n vay dµi h¹n lµ V0, sè l·i ph¶i tr¶ hµng n¨m lµ Lv1, Lv2… Lvn, c¸c chi
phÝ liªn quan ®Õn viÖc vay vèn lµ CFv, cã:
i
Þ r t ¸ G
c è G
L·i
L·i thêi kú, gèc cuèi kú
t
t
n ∑ = 1t
( + r1
)
( + r1
)n
v
v
L V 0 + = + (2) V 0 CF v
t
t
n ∑ = 1t
( + r1
)
( + r1
n )
v
v
L V 0 − − − = 0 (3) hay V 0 CF v
+ Tr¶ gèc ®Òu vμ tr¶ l·i theo thêi kú: §Þnh kú, tr¶ mét kho¶n gåm c¶ tiÒn gèc vµ l·i, trong ®ã tiÒn gèc tr¶ mçi kú lµ b»ng nhau, tiÒn l·i tÝnh trªn phÇn vèn gèc cßn l¹i ®Õn thêi ®iÓm tÝnh l·i. Tæng sè tiÒn tr¶ mçi thêi kú sÏ gi¶m dÇn do sè tiÒn l·i ph¶i tr¶ gi¶m dÇn.
CT 2
Gi¶i ph−¬ng tr×nh (3) víi Èn sè rv chÝnh lµ chi phÝ sö dông vèn vay cÇn t×m.
Þ r t
i
Còng víi kho¶n vay dµi h¹n lµ V0, víi møc hoµn tr¶ hµng n¨m (bao gåm l·i vµ mét phÇn vèn gèc) lµ : V1, V2,…, Vn, … khi ®ã hiÖn gi¸ c¸c kho¶n thu, chi do vay vèn lµ:
¸ G
L·i
Gèc
L·i thêi kú, gèc ®Òu
n ∑ = 1t
( + r1
t )
v
V t = + (4) V 0 CF V
n ∑ = 1t
( + r1
t )
v
V t − − = 0 hay (5) V 0 CF V
+ Tr¶ ®Òu theo thêi kú c¶ gèc vμ l·i: mçi thêi kú, DN ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn b»ng nhau bao gåm mét phÇn gèc vµ l·i, tøc lµ V1 = V2 = …= Vn. Nh− vËy, cµng ®Õn cuèi kú h¹n, phÇn tiÒn gèc trong tæng kho¶n ph¶i tr¶ mçi kú t¨ng dÇn, cßn l·i ph¶i tr¶ gi¶m dÇn.
Còng gi¶i ph−¬ng tr×nh (5) víi Èn sè lµ rv, phÝ sö dông vèn vay cÇn t×m.
i
Þ r t ¸ G
L·i
v
Gèc
+
=
CF v
V t
V 0
+
− 1 )n
v
khi ®ã ta cã L·i vµ gèc ®Òu ( ) n + r1 ( r1r v
v
(6)
−
−
=
0
V 0
CF v
V t
+
− 1 ) n
n ( ) + r1 ( r1r v
v
hay (7)
Gi¶i ph−¬ng tr×nh (7) ®Ó t×m ®−îc rv.
b. Tr−êng hîp tÝnh chi phÝ sö dông vèn vay sau thuÕ
Trong c¸c tr−êng hîp trªn, nÕu rv ≤ hiÖu qu¶ sö dông vèn mong ®îi (ROA), th× DN quyÕt ®Þnh huy ®éng. Hay nãi kh¸c ®i, hiÖu qu¶ sö dông vèn vay ph¶i lín chi phÝ huy ®éng sè vèn vay ®ã.
=
r
Trong tr−êng hîp nµy chi phÝ sö dông vèn ®−îc trõ khái gi¸ trÞ lµm c¨n cø tÝnh thuÕ. Khi ®ã
' v
)t1r ( − v
chi phÝ sö dông vèn ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: (8)
CT 2
' vr - Lµ chi phÝ sö dông vèn vay sau thuÕ
1.1.2. Chi phÝ sö dông vèn do ph¸t hμnh tr¸i phiÕu
trong ®ã: t - Lµ thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp DN
V
TT t
=
−
−
−
NPV
CF
Nh− mét sè t¸c gi¶ ®· nghiªn cøu vµ ®−a ra ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ chøng kho¸n (cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu), cho r»ng khi huy ®éng vèn b»ng h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, chi phÝ sö dông vèn do ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ®óng b»ng kho¶n mμ tr¸i chñ ®−îc h−ëng (tr¸i tøc hµng n¨m vµ vèn gèc khi ®Õn h¹n). NÕu nh− vËy th× ch−a ®ñ, bëi lÏ, ngoµi tr¸i tøc vµ vèn gèc ph¶i tr¶ hµng n¨m phô thuéc vµo ph−¬ng thøc thanh to¸n, th× DN cßn ph¶i chi mét sè kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ b¸n tr¸i phiÕu. Chi phÝ nµy sÏ lµm gi¶m sè tiÒn thu thuÇn cña DN tõ viÖc b¸n tr¸i phiÕu cho dï gi¸ b¸n tr¸i phiÕu cã thÓ thÊp h¬n mÖnh gi¸ víi mét møc chiÕt khÊu hoÆc b¸n b»ng ®óng mÖnh gi¸. Cho nªn, ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông vèn cho h×nh thøc nµy, cÇn quy c¸c dßng thu, chi liªn quan vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i, tøc lµ lËp ph−¬ng tr×nh NPV=0:
V 0
ph
t
n ∑ = 1t
(9)
( + r1
)
( + r1
)n
tp
tp
trong ®ã: V0 - Sè tiÒn thu ®−îc do b¸n tr¸i phiÕu (theo gi¸ b¸n) ;
V – Sè vèn hoµn tr¶ cho tr¸i chñ khi ®Õn h¹n ;
CFph – Chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ;
TTt – Tr¸i tøc mµ DN ph¶i tr¶ cho tr¸i chñ theo ®Þnh kú ;
n – Thêi h¹n huy ®éng.
Trong ®ã chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh phiÕu bao gåm: chi phÝ in Ên tr¸i phiÕu, tiÒn b¶o l·nh ph¸t hµnh vµ b¸n tr¸i phiÕu (nÕu cã)…
Gi¶i ph−¬ng tr×nh (9) NPV = 0, Èn sè lµ rtp cÇn t×m. NÕu rtp ≤ hiÖu qu¶ sö dông vèn mong ®îi cña DN th× cã thÓ quyÕt ®Þnh huy ®éng vèn b»ng h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
1.2. Chi phÝ sö dông vèn cña vèn chñ së h÷u
1.2.1. Chi phÝ sö dông cæ phÇn th−êng
CT 2
HiÖn t¹i, c¸c DN tham gia vµo lÜnh vùc x©y dùng giao th«ng cã c¸c lo¹i h×nh: DNNN, c«ng ty cæ phÇn, CTTNHH, DNTN. NÕu xÐt vÒ nguån vèn chñ së h÷u (VCSH), th× cæ phÇn cña c«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh tæng qu¸t nhÊt, thÓ hiÖn sù biÕn ®éng ®a d¹ng cña nguån VCSH vµ theo ®ã lµ biÕn ®éng vÒ chi phÝ sö dông vèn theo nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. Do vËy, ®Ó tÝnh chi phÝ sö dông VCSH, cÇn tÝnh chi phÝ vèn cæ phÇn, bao gåm cæ phÇn th−êng vµ cæ phÇn −u ®·i vµ phÇn thu nhËp gi÷ l¹i:
Khi DN ph¸t hμnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn, th× chi phÝ ph¶i tr¶ t−¬ng ®−¬ng víi c¸c kho¶n mμ cæ ®«ng ®−îc h−ëng do ®Çu t− mua cæ phiÕu cña DN, bao gåm: cæ tøc hµng n¨m, phô thuéc vµo kÕt qu¶ SXKD cña DN vµ phÇn l·i vèn nÕu DN cã l·i mµ kh«ng chia hoÆc chia kh«ng hÕt. §óng ra, khi ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn, th× sè vèn mµ DN thu ®−îc ngay tõ thêi ®iÓm ®Çu do b¸n cæ phiÕu, cßn c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶, nh− cæ tøc ph¶i tr¶ hµng n¨m vµ c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu (chi phÝ ph¸t hµnh, b¸n cæ phiÕu vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ vµ phÝ) cã thÓ ph¶i tr¶ ngay tõ khi ph¸t hµnh còng cã thÓ ph¶i tr¶ theo ®Þnh kú. V× vËy, chi phÝ sö dông cæ phiÕu th−êng, chÝnh lµ sè cæ tøc vµ chi phÝ cã liªn quan mµ DN ph¶i chi tr¶.
NÕu gäi:
- V0 – Sè vèn thu ®−îc do b¸n cæ phiÕu th−êng (theo gi¸ b¸n).
- rcpt – Chi phÝ sö dông vèn cæ phÇn th−êng.
Gi¶ sö DN tr¶ cæ tøc cho cæ ®«ng theo mét tû lÖ t¨ng ®Òu ®Æn lµ g.
- D0 - Cæ tøc ph¶i tr¶ ë thêi ®iÓm ®Çu kú.
- D1 - Cæ tøc ph¶i tr¶ ë n¨m thø nhÊt, D1 = D0(1+g)
- D2 - Cæ tøc ph¶i tr¶ ë n¨m thø 2, D2 = D1(1+g)=D0(1+g)2
- …
- ...
CF
+
cpt
0
=
−
−
NPV
- Dn - Cæ tøc ph¶i tr¶ ë n¨m thø n, Dn = D0(1+g)n
V 0
t
n ∑ 1t =
n ∑ = 1t
t ( ) g1D ) ( t + r1
Ta cã: (10)
( + r1
)
cpt
cpt
1.2.2. Chi phÝ sö dông cæ phiÕu −u ®·i
Cho NPV = 0 vµ gi¶i ph−¬ng tr×nh víi Èn sè lµ rcpt chÝnh lµ chi phÝ sö dông cæ phiÕu th−êng cÇn t×m. NÕu rcpt ≤ HiÖu qu¶ sö dông vèn mong ®îi, th× cã thÓ huy ®éng.
Còng nh− chi phÝ sö dông cæ phiÕu th−êng, chi phÝ sö dông cæ phiÕu −u ®·i lµ cæ tøc ph¶i tr¶ cho c¸c cæ ®«ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu −u ®·i, chØ kh¸c ë ®©y lµ cæ tøc −u ®·i Ýt thay ®æi vµ kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña DN.
V× vËy nÕu gäi:
V0 – Sè vèn mµ DN thu ®−îc do b¸n cæ phiÕu −u ®·i.
CFcp−d - Chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu −u ®·i.
P – Cæ tøc ph¶i tr¶ cho cæ phiÕu −u ®·i hµng kú.
CF
d−cp
p
=
−
−
NPV
rcp−d - chi phÝ sö dông cæ phiÕu −u ®·i
V 0
t
t
n ∑ = 1t
n ∑ = 1t
(11) Th× ta cã
( + r1
)
( + r1
)
d−cp
d−cp
1.2.3. Chi phÝ sö dông vèn tõ thu nhËp gi÷ l¹i
CT 2
Gi¶i ph−¬ng tr×nh víi NPV = 0, Èn sè lµ rcp−d cÇn t×m.
NÕu thu nhËp kh«ng gi÷ l¹i, nã sÏ ®−îc thanh to¸n d−íi d¹ng cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng th−êng. Do vËy, chi phÝ cña thu nhËp gi÷ l¹i, ®èi víi DN t−¬ng tù nh− chi phÝ sö dông vèn cæ phÇn th−êng. §iÒu nµy cã nghÜa, thu nhËp gi÷ l¹i lµm t¨ng vèn cæ phÇn th−êng, t−¬ng tù nh− c¸ch ph¸t hµnh thªm cæ phÇn th−êng míi nh−ng kh«ng ph¶i tèn kÐm chi phÝ ph¸t hµnh. C¸c cæ ®«ng n¾m gi÷ cæ phÇn th−êng chÊp nhËn viÖc gi÷ l¹i lîi nhuËn cña DN chØ khi hä mong ®îi hµnh ®éng nµy sÏ t¹o ra ®−îc thu nhËp Ýt nhÊt còng ngang b»ng víi tû suÊt sinh lîi cÇn thiÕt trªn kho¶n vèn t¸i ®Çu t− nµy.
Víi quan niÖm trªn, cã thÓ x¸c ®Þnh chi phÝ lîi nhuËn gi÷ l¹i gièng nh− chi phÝ sö dông vèn cæ phÇn th−êng (®· tr×nh bµy ë trªn).
1.3. Chi phÝ sö dông vèn b×nh qu©n (WACC)
Tr−êng hîp trong kú, DN sö dông nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc chi phÝ sö dông vèn b×nh qu©n lµm c¬ së ®Ó quyÕt ®Þnh viÖc huy ®éng vèn.
NÕu gäi: fi – tû träng cña kho¶n vèn thø i so víi tæng sè vèn huy ®éng.
ri – chi phÝ sö dông kho¶n vèn thø i.
Th× chi phÝ sö dông vèn b×nh qu©n WACC ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
=
WACC
iirf
n ∑ = 1i
(12)
§Ó biÕt ®−îc hiÖu qu¶ cña viÖc huy ®éng vèn tèt hay xÊu, tiÕn hµnh so s¸nh chØ tiªu hÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn tæng vèn víi chØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn cña DN
i·L
rßng
ROA =
Tæng
vèn
bq
( ):
NÕu HCFSDV > ROA: hiÖu qu¶ huy ®éng vèn thÊp, hay cã thÓ nãi lîi nhuËn ®¹t ®−îc trong kú kh«ng ®ñ tr¶ chi phÝ sö dông vèn.
NÕu HCFSDV < ROA: hiÖu qu¶ huy ®éng vèn cao, hay lîi nhuËn ®¹t ®−îc cao h¬n so víi chi phÝ sö dông vèn ph¶i tr¶.
III. HÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn doanh thu
ChØ nµy còng ®−îc x©y dùng trªn c¬ së chi phÝ sö dông vèn ®· x¸c ®Þnh ë trªn so víi doanh thu tiªu thô trong kú hoÆc so víi gi¸ trÞ s¶n l−îng thùc hiÖn trong kú. Víi môc ®Ých xem, ®Ó cã ®−îc mét ®ång doanh thu hay mét ®ång gi¸ trÞ s¶n l−îng thùc hiÖn trong kú th× DN ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång chi phÝ sö dông vèn. TrÞ sè cña chØ tiªu nµy cµng cao chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn huy ®éng thÊp, ng−îc l¹i, nÕu trÞ sè cña chØ tiªu nµy thÊp chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn huy ®éng cao, dÉn tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung cña DN cao. §Ó thÊy râ ®iÒu nµy, cã thÓ so s¸nh víi chØ tiªu hÖ sè doanh lîi doanh thu (HDT).
Gäi: - HCFSVDT: HÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn doanh thu.
- HCFSDVSL: HÖ sè chi phÝ sö dông vèn trªn gi¸ trÞ s¶n l−îng.
- DT: Doanh thu ®¹t ®−îc trong kú.
CT 2
CF
(14)
- GTSL: Gi¸ trÞ s¶n l−îng thùc hiÖn trong kú.
H
CFSDVDT =
SDV DT
hay
H
(15)
CFSDVSL =
CF SDV GTSL
ChØ tiªu nµy ®−îc so s¸nh víi chØ tiªu hÖ sè doanh lîi doanh thu:
NÕu HCFSVDT > HDL chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn huy ®éng thÊp
NÕu HCFSVDT < HDL chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn huy ®éng cao.
ta cã:
IV. KÕt luËn
Huy ®éng vèn cã ¶nh h−ëng rÊt lín tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña DN. Huy ®éng ®ñ vèn sÏ ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra b×nh th−êng kh«ng bÞ ngõng trÖ do bÞ thiÕu vèn. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ huy ®éng tõ nh÷ng nguån nµo? b»ng h×nh thøc huy ®éng nµo?... lµ hÕt søc quan träng. Hai chØ tiªu trªn lµ c¬ së gióp DN ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ huy ®éng vèn vµ quyÕt ®Þnh lùa chän nguån vèn vµ h×nh thøc huy ®éng vèn thÝch hîp.
Tµi liÖu tham kh¶o [1]. TS. Vò C«ng Ty, Ths. §ç ThÞ Ph−¬ng. Tµi chÝnh doanh nghiÖp thùc hµnh. NXB N«ng nghiÖp.
[2]. PGS. NG¦T. §inh Xu©n Tr×nh, PTS. NguyÔn ThÞ Quy. Gi¸o tr×nh thÞ tr−êng chøng kho¸n.
[3]. Vò ViÖt Hïng. Gi¸o tr×nh qu¶n lý tµi chÝnh. NXB §¹i häc quèc gia Hµ Néi – 2002.
[4]. Tµi chÝnh doanh nghiÖp - Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ, Khoa Tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ Kinh doanh tiÒn tÖ - Bé m«n tµi chÝnh doanh nghiÖp - NXB Tµi chÝnh - 1999(cid:161)
CT 2
