Nhà máy điện hạt nhân: Báo cáo tác động môi trường và nhà máy hạt nhân

̀ ̣ BÔ TAI NGUYÊN & MÔI TR ̀ ƯƠ NG

̀ ̣ ̣ ĐAI HOC TAI NGUYÊN & MÔI TR ̀ ƯƠ NG TP.HCM

KHOA MÔI TR NG̀ƯƠ

BÁO CÁO

ủ ề

Ạ

Ệ

Ạ Ch đ : NHÀ MÁY H T NHÂN, NHÀ MÁY ĐI N H T

NHÂN

Ộ

ƯỜ

VÀ CÁC TÁC Đ NG MÔI TR

NG

Ễ Ữ ƯƠ TS. NGUY N L PH NG

GVHD:

02QLMT01

L p: ớ

ễ

ề

0250020151

Thành viên: Nguy n Ki u Anh

ị Hoàng Th Thúy An

0250020002

ễ

ị Nguy n Th Kim Chinh

0250020107

ươ

Tr

ng Hoài Dung

0250020108

ị

Đinh Th Kim Dung

0250020109

ề

ầ

ị

Tr n Th Hi n

0250020159

Tháng 02/2017

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ậ Ả Ủ NH N XÉT C A GI NG VIÊN

...........................................................................................................................................

TPHCM, ngày tháng 11 năm 2016

ả ậ Gi ng viên nh n xét

Trang 2

ọ (Kí, ghi rõ h tên)

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ụ Ụ M C L C

Ể Ồ Ả DANH M C B NG – BI U Đ

ỷ ệ ạ Ư Ụ ậ ể ồ T l các lo i LP đang v n hành ............................................................34 Bi u đ 1:

ự ị Ư ố ể ồ Phân b lò LP theo khu v c đ a lý ..........................................................35 Bi u đ 2:

ố Ư ổ ậ ể ồ Phân b LP theo tu i v n hành ...............................................................35 Bi u đ 3:

ố Ư ế ạ ự ể ồ S LP đang xây d ng và có k ho ch xây d ng ự ....................................36 Bi u đ 4:

ố Ư ượ ự ạ ở ể ồ S LP đ c kh i công xây d ng hàng năm, giai đo n 2007 – 2016 ......37 Bi u đ 5:

ố Ư ớ ượ ướ ệ ạ ể ồ S LP m i đ c hòa vào l i đi n hàng năm, giai đo n 2007 – 2016 . .38 Bi u đ 6:

ạ ấ ổ ể ồ T ng công su t ĐHN hàng năm, giai đo n 1995 – 2014 ............................38 Bi u đ 7:

ả ượ ạ ể ồ S n l ng ĐHN hàng năm, giai đo n 1995 – 2014 ....................................39 Bi u đ 8:

Trang 3

ả ự ế ể ệ ạ ậ ạ K ho ch tri n khai d án nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1 ...............56 B ng 4.1

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ụ Ả DANH M C HÌNH NH

ạ ........................................................................................9 ả ứ Hình 1.1: Ph n ng phân h ch

ề ......................................................................................9 ả ứ Hình 1.2: Ph n ng dây chuy n

ả ứ ệ ạ .....................................................................................10 t h ch Hình 1.3: Ph n ng nhi

Hình 1.4: Phân rã phóng xạ............................................................................................13

ệ ạ .............................................................................14 Hình 1.5 : Vòng nhiên li u h t nhân

Trang 4

ạ ộ ơ ồ ủ ệ ạ ộ .......................24 Hình 2.1. S đ nguyên lý ho t đ ng c a m t nhà máy đi n h t nhân

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ạ ả ứ ạ .....................................................................25 Hình 2.2. C u t o lò ph n ng h t nhân

ể ủ ả ứ ạ ạ ......................................26 Hình 2.3. Các giai đo n phát tri n c a lò ph n ng h t nhân

ệ ử ụ ả ứ ạ ạ ..................28 Hình 2.4. Các d ng thanh nhiên li u s d ng trong lò ph n ng h t nhân

ấ ạ ả ứ Ƃ .............................................30 Hình 2.5. C u t o lò ph n ng graphite – P MK – 1000

ả ứ ọ ượ ng l n ớ ...............................31 ử ụ Hình 2.6. Lò ph n ng s d ng notron kích h at năng l

ự ướ ề ẹ ấ c nh làm ch t truy n nhi ệ ........................32 t ả ứ Hình 2.7. Lò ph n ng áp l c, dùng n

ạ ệ Hình 3.1 Nhà máy đi n h t nhân Chalk River ..............................................................40

ệ ...................................................41 ạ Hình 3.2 Nhà máy đi n h t nhân Three Mile Island

ạ .................................................................42 ệ Hình 3.3 Nhà máy đi n h t nhân Chernoby

ệ ....................................................47 ạ Hình 3.4 Nhà máy đi n h t nhân Fukushima Daiichi

ử ụ ơ ồ ệ ạ ..............................63 Hình 5.1 S đ chu trình khai thác – s d ng nhiên li u h t nhân

ơ ỏ ......................................................65 Hình 5.2: Khu m uranium, n i phát tán khí radon

Ổ I. T NG QUAN

ượ ừ ạ ử ượ 1.1. Năng l ượ Năng l ượ ạ ng h t nhân ạ ng h t nhân là năng l ữ ng h u ích t h t nhân nguyên t thu đ c nh ờ

ả ứ ể ả ạ ộ ơ ượ các lò ph n ng h t nhân có ki m soát. Theo m t cách đ n gi n, năng l ạ ng h t nhân

ượ ạ ử ả ứ ạ ạ là năng l ng thu đ ượ ừ c t các h t nhân nguyên t . Có ba lo i ph n ng h t nhân:

Trang 5

ả ứ ả ứ ạ ổ ợ ệ ạ ạ ph n ng phân h ch, ph n ng t ng h p (nhi t h ch) và phân rã phóng x .

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ượ ấ ầ ạ ượ ế ớ ủ Năm 2005, năng l ng h t nhân cung c p 2,1% nhu c u năng l ng c a th gi i và

ả ượ ế ả ế ớ ệ ỳ ỉ chi m kho ng 15% s n l ng đi n th gi i, trong khi đó ch tính riêng Hoa K , Pháp,

ậ ả ả ượ ệ ừ ạ ệ ủ ế ầ và Nh t B n s n l ng đi n t ổ h t nhân chi m 56,5% t ng nhu c u đi n c a ba n ướ c

ủ ế ơ ượ ử ố ế này. Đ n năm 2007, theo báo cáo c a C quan Năng l ng Nguyên t Qu c t (IAEA)

ạ ộ ả ứ ế ớ ạ ộ ố có 439 lò ph n ng h t nhân đang ho t đ ng trên th gi i, thu c 31 qu c gia.

ả ượ ệ ế ạ ớ ả ố Năm 2007, s n l ng đi n h t nhân trên th gi i gi m xu ng còn 14%. Theo

ủ ự ụ ấ ả ả ậ ộ ộ IAEA, nguyên nhân chính c a s s t gi m này là do m t tr n đ ng đ t x y ra vào

ở ậ ả ướ ư ấ ả ngày 16 tháng 7 năm 2007 phía tây Nh t B n, làm cho n c này ng ng t t c 7 lò

ả ứ ủ ệ ạ ộ ph n ng c a nhà máy đi n h t nhân KashiwazakiKariwa. M t vài nguyên nhân khác

ạ ộ ư ư ấ ườ ế ệ ả ở nh "ng ng ho t đ ng b t th ng" do thi u nhiên li u đã x y ra ứ ố Hàn Qu c và Đ c.

ệ ố ả ủ ả ứ ứ ể ự Thêm vào đó là s gia tăng h s t ầ ử ụ i c a các lò ph n ng đ đáp ng nhu c u s d ng

ỉ ễ ắ ộ ờ ch di n ra trong m t th i gian ng n.

ỳ ả ề ượ ạ ấ ượ ấ Hoa K s n xu t nhi u năng l ấ ng h t nhân nh t cung c p 19% l ệ ng đi n tiêu

ụ ỷ ệ ệ ả ượ ủ ấ ạ th , trong khi đó t đi n h t nhân c a Pháp là cao nh t trong s n l l ủ ệ ng đi n c a

ướ ạ ượ n c này đ t 78% vào năm 2006. Trong toàn Liên minh châu Âu, năng l ạ ng h t nhân

ộ ố ự ụ ư ấ ầ ở cung c p 30% nhu c u đi n ệ .M t s tàu quân s và dân d ng (nh tàu phá băng) Hoa

ỳ ử ụ ủ ộ ộ ạ ơ ẩ ơ ẩ ể ạ ạ ộ ộ K s d ng đ ng c đ y h t nhân bi n, m t d ng c a đ ng c đ y h t nhân. M t vài

ơ ẩ ượ ử ụ ả ứ ạ ầ ộ đ ng c đ y không gian đ c phóng lên s d ng các lò ph n ng h t nhân có đ y đ ủ

ử ủ ứ ủ ạ ỳ ch c năng: lo t tên l a c a Liên Xô RORSAT và SNAP10A c a Hoa K .

ệ ợ ố ế ứ ạ ầ ế ụ ể Trên ph m vi toàn c u, vi c h p tác nghiên c u qu c t đang ti p t c tri n khai đ ể

ử ụ ủ ấ ộ ượ ư ạ ệ ả nâng cao đ an toàn c a vi c s n xu t và s d ng năng l ng h t nhân nh các nhà

ử ụ ử ụ ả ứ ị ộ ạ ổ ợ ệ ủ máy an toàn b đ ng, s d ng ph n ng t ng h p h t nhân, và s d ng nhi t c a quá

ể ọ ướ ư ả ấ ệ ố ể ưở ự trình nh trong s n xu t hydro đ l c n c bi n, và trong h th ng s i khu v c.

ạ

ả ứ ọ ử ộ ả ứ 1.1.1. Ph n ng phân h ch Ph n ng phân h ch ả ứ ạ – còn g i là ph n ng phân rã nguyên t là m t quá trình

Trang 6

ọ ạ ử ị ạ ậ v t lý h t nhân và hoá h c h t nhân ạ mà trong đó h t nhân nguyên t b phân chia thành

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ỏ ơ ụ ụ ề ẩ ả ẩ ặ ạ ả hai ho c nhi u h t nhân nh h n và vài s n ph m ph khác. Các s n ph m ph bao

ồ g m các h t ạ neutron, photon t n t ồ ạ ướ ạ i d i d ng các tia gamma, tia beta và tia alpha. Sự

ạ ố ặ ả ứ ả ộ ệ ể ả ủ phân h ch c a các nguyên t n ng là m t ph n ng to nhi t và có th gi i phóng

ộ ượ ể ướ ạ ủ m t l ng năng l ngượ đáng k d ộ i d ng tia gama và đ ng năng c a các h t đ ạ ượ c

ả gi i phóng

ượ ự ủ ệ Đ c Enrico Fermi th c hi n hành công vào năm 1934 khi nhóm c a ông dùng

ự ệ ắ ạ ọ ơ n tron b n phá h t nhân Uranium. Năm 1938, các nhà hóa h c khác đã th c hi n các

ị ơ ủ ệ ắ ạ ả ẩ ọ ị thí nghi m t o ra các s n ph m c a Uranium sau khi b n tron b n phá. H xác đ nh

ơ ươ ể ắ ủ ạ ố ỏ ử ằ r ng các n tron t ng đ i nh có th c t các h t nhân c a các nguyên t ớ Urani l n

ạ ạ ầ ằ ươ ệ ấ thành hai ph n khá b ng nhau. Phân h ch h t nhân là ph ng pháp duy nh t hi n đang

ượ ử ụ ể ạ ệ ạ ở đ c s d ng b i các nhà máy h t nhân đ t o ra đi n.

ấ ủ ề ặ ạ V phân h ch, uranium là n ng nh t c a 92 nguyên t ố ự t nhiên. Vì nó cũng là

ữ ố ộ ố ể ễ m t trong s ít nh ng nguyên t ạ mà có th d dàng phân h ch, nó là nhiên li u c a s ệ ủ ự

ọ ử ụ ệ ệ ạ ở ố ượ ự l a ch n s d ng b i các nhà máy đi n h t nhân hi n nay. Nguyên t này đ c hình

ấ ượ ạ ườ ượ ứ ấ thành khi trái đ t đ c t o ra và th ng đ ộ c tìm th y trong đá. Đá có ch a m t

ượ ứ ặ ọ ượ l ể ng đáng k uranium đ ồ ặ c g i là qu ng uranium, ho c uranit. Hai hình th c (đ ng

ượ ữ ấ ố ị ủ v ) c a uranium đ c tìm th y trong nh ng kh i đá: uranium235 và uranium238.

ữ ế ằ ố ố ỗ ử Nh ng h ng s này tham chi u s neutron và proton trong m i nguyên t . Uranium

ạ ườ ượ ử ụ ấ ượ ư 235 là d ng th ng đ ể ả c s d ng đ s n xu t năng l ố ng vì không gi ng nh urani

ị ắ ễ ạ ộ ơ ở ộ ố 238, h t nhân tách m t cách d dàng h n khi b b n phá b i m t neutron. Trong su t

ả ứ ử ụ ộ ấ ắ ạ ph n ng phân h ch, các nguyên t ẫ uranium235 h p th m t neutron b n phá, d n

ủ ạ ử ượ ẹ ơ ế đ n h t nhân c a nó tách ra thành hai nguyên t ọ có tr ng l ng nh h n. (Xem hình

ả ứ ạ ồ ờ ả ượ ệ 1.1.) Ph n ng phân h ch đ ng th i gi i phóng năng l ư ả ng nh c nhi ạ ứ t và b c x .

ế ụ ắ ữ ề Nó cũng phát ra nhi u neutron. Nh ng neutron phát ra ti p t c b n phá các nguyên t ử

ẽ ặ ạ ặ ạ ặ ượ ọ uranium khác, và quá trình này s l p l i. Quá trình l p đi l p l i này đ ộ c g i là m t

Trang 7

ả ứ ề ph n ng dây chuy n.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ả ứ Hình 1.1: Ph n ng phân h ch

ề ả ứ Hình 1.2: Ph n ng dây chuy n

ộ ử ượ ố ượ ạ ủ Khi m t nguyên t uranium đ c tách ra (phân h ch), kh i l ả ng c a các m nh

ố ượ ủ ử ầ ượ ươ ứ ỏ ơ ỡ v nh h n kh i l ng c a nguyên t ban đ u. Năng l ng t ớ ự ấ ng ng v i s m t

ố ượ ượ ị ượ ượ ể ủ mát này c a kh i l ng đ c đ nh nghĩa là năng l ạ ng phân h ch. Nó đ ễ c bi u di n

Trang 8

ướ ạ ươ ằ ươ ủ d i d ng ph ng trình b ng ph ng trình c a Einstein [1]: E = mc

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Trong h SI:ệ

E= jun (J)

m= kilogram (kg)

8 m/s

ậ ố c=m/s, v n t c ánh sáng: 3.10

t h ch

ợ ậ ệ ạ ả ứ 1.1.2. Ph n ng nhi ạ ổ ả ứ Ph n ng t ng h p h t nhân t h ch ả ứ hay ph n ng nhi ệ ạ , trong v t lý h c ọ , là quá

ợ ạ ớ ớ ặ ể ạ ớ ộ ơ ạ trình 2 h t nhân h p l i v i nhau đ t o nên m t nhân m i n ng h n. Cùng v i quá

ụ ượ ự trình này là s phóng thích năng l ấ ngượ hay h p th năng l ng tùy vào kh i l ố ượ ng

ủ ạ c a h t nhân tham gia.

ả ứ ệ ạ t h ch Hình 1.3: Ph n ng nhi

ổ ự ợ a. T ng h p trong t nhiên

ự ồ ạ ạ ổ ườ Trong t ợ nhiên, t ng h p h t nhân t n t i trong các môi tr ng có nhi ệ ộ ự t đ c c

ở ư ặ ờ ặ ờ ụ ệ ộ ớ cao các ngôi sao, ví d nh m t tr i. Bên trong m t tr i, nhi t đ lên t ụ i hàng ch c

ư ạ ự ổ ệ ẹ ạ ả ộ ợ ạ tri u đ cho phép x y ra s t ng h p các h t nhân nh nh h t nhân hyđrô thành h t

ả ứ ữ ệ ạ ả ề ấ ượ nhân hêli. Nh ng ph n ng nhi t h ch này gi i phóng r t nhi u năng l ề ng, đi u này

ả ệ ộ ặ ờ ấ ỏ ủ ầ ượ gi i thích vì sao nhi ộ t đ m t tr i r t cao. M t ph n nh c a năng l ng b c x t ứ ạ ừ

ặ ờ ế ấ m t tr i đi đ n trái đ t

ấ ổ ợ b. T ng h p trên trái đ t

ườ ả ứ ủ ấ ằ ợ Con ng ổ i tìm cách làm ch các ph n ng t ng h p trên trái đ t nh m khai thác

Trang 9

ồ ượ ự ớ ườ ủ ượ ữ ngu n năng l ng c c l n đó. Ng i ta đã làm ch đ ả ứ c nh ng ph n ng này trong

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ể ế ự ể ả ư ư ệ ấ ả ứ bom H (bom hyđrô), nh ng ch a th ch ng chúng đ s n xu t đi n năng. Ph n ng

ượ ả ứ ụ ự ứ ề ạ ấ ợ ổ đ c nghiên c u nhi u nh t cho m c đích dân s là ph n ng t ng h p hai h t nhân

ế ợ ạ ị ủ ộ ạ ặ ơ ơ ồ đ ng v c a hyđro là đ teri và triti k t h p l ạ i thành m t h t nhân n ng h n là h t

ủ ử nhân c a nguyên t hêli.

ư ở ộ ượ ớ ượ ượ ạ ạ Nh đã nêu trên, m t l ng l n năng l ng đ c t o thành khi các h t nhân

ẹ ợ ạ ớ ả ứ ụ ệ ạ ượ nh h p l i v i nhau. Ví d , các quá trình ph n ng nhi t h ch sau đây đ c kèm theo

ượ ỏ t a ra năng l ng:

→ 2D+3T 4He+n+17.6 MeV (6.13)

→ 2D+2D 3He+n+4 MeV (6.14)

→ 2D+3He 4He+p+18.3 MeV (6.15)

ố ượ ổ ợ ạ ủ ạ ủ T ng kh i l ng c a các h t nhân mà h p l i (phía bên tay trái c a ph ươ ng

ố ượ ổ ấ ộ ủ ạ ớ trình) là không chính xác t ng kh i l ố ợ ng c a các h t nhân h p nh t c ng v i kh i

ả ủ ị ẩ ủ ặ ươ ượ l ng c a neutron b đ y ra ho c proton (phía bên tay ph i c a các ph ng trình ).

ượ ụ ư ệ ấ ượ ặ ỏ Các "l ng hao h t" xu t hi n nh là năng l ẩ ng t a ra. Các neutron ho c proton đ y

ớ ậ ủ ạ ấ ộ ượ ể ra va ch m v i v t ch t xung quanh do đó đ ng năng c a nó đ ộ c chuy n thành đ ng

ệ ệ ạ ượ ặ ờ ự nhi ả ứ t. Ph n ng nhi ư t h ch nh là năng l ng m t tr i và các ngôi sao t phát sáng

ư ả ệ ạ ượ ọ khác, cũng nh qu bom nhi t h ch, cũng đ c g i là bom hydro.

ẽ ượ ể ự ả ứ ệ ố ệ ạ ề Nó s đ c mong mu n đ th c hi n ph n ng nhi ệ t h ch trong đi u ki n

ể ượ ệ ỏ ể ượ ấ ỏ ể ki m soát, do đó năng l ng nhi t t a ra có th đ ộ c chuy n thành m t ch t l ng làm

ữ ệ ẽ ợ ế ủ ệ vi c làm mát, mà s làm quay tua bin. Nh ng l i th c a các nhà máy đi n nhi ệ ạ t h ch

ể ệ ệ ẵ ặ ả ứ trên là ba đi m: (a) Các nguyên li u "thô" ho c nhiên li u có s n cho các lò ph n ng

ệ ạ ộ ồ ị ự ư ầ ạ ơ ủ nhi ở t h ch là g n nh vô h n, b i vì đ teri là m t đ ng v t nhiên c a hydro trong

17Tritium không đ

ạ ử ử ượ ph m vi nguyên t deuterium 1 trong 6500 nguyên t hydro. c tìm

ấ ự ể ượ ả ấ ừ ộ ồ ị ủ th y trong t ư nhiên, nh ng có th đ c s n xu t t m t đ ng v c a lithium trong các

ả ứ ph n ng sau:

Trang 10

→ 6Li+n 3T+4He+4.8 MeV (6.16)

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ứ ệ ạ ộ ố ượ ẽ ả ấ ố ể ủ (b) Các ph n ng nhi t h ch s s n xu t m t s l ng t ấ i thi u c a các ch t

ộ ố ồ ể ượ ạ ự ấ ụ ạ ạ ị phóng x . M t s đ ng v phóng x có th đ c t o ra do s h p th neutron trong

ậ ệ ả ứ ệ ạ ạ ơ các v t li u xung quanh lò ph n ng nhi t h ch. Ngoài ra, tritium là h i phóng x , phát

ượ ộ ử ả ấ ớ β ra tia năng l ấ ng th p v i m t n a chu kì bán rã kho ng 12 năm. (c) Không có ch t

ử ụ ệ ả ừ ể ượ ầ ế th i nhiên li u đã qua s d ng mà t đó các thành ph n có th đ c chi t xu t đ ch ấ ể ế

ạ ạ ạ t o phân h ch vũ khí h t nhân

ả ứ ủ ệ ệ ệ ạ ượ ể ự Khó khăn c a vi c th c hi n ph n ng nhi t h ch đ ệ c ki m soát là trong vi c

ụ ự ệ ệ ạ ắ ẩ ươ ể ắ ủ kh c ph c l c đ y tĩnh đi n c a các h t nhân mang đi n tích d ụ ng. Đ kh c ph c

ự ẩ ộ ộ ữ ả ạ ươ ươ ạ nh ng l c đ y, va ch m các h t nhân ph i có m t đ ng năng t ng đ ớ ng v i nhi ệ t

ộ ạ ụ ệ ệ ộ ư ậ ử ệ ộ ủ đ c a hàng ch c tri u đ . T i nhi t đ nh v y, các nguyên t đi n ly hoàn toàn vào

ế ệ ươ ự ươ ọ nhân t bào tích đi n d ng và các electron t do, đ c g i là plasma.

ỗ ự ủ ả ứ ữ ể ệ ạ ượ Nh ng n l c c a các quá trình ki m soát ph n ng nhi t h ch đã đ ự c th c

ệ ừ ỉ ạ ượ ữ ế ậ ế ở ạ hi n t nh ng năm 1950. Vì v y, đ n nay ch đ t đ c thành công h n ch ; đây,

ượ ượ ỏ ặ ớ ằ ơ ượ thành công có nghĩa là năng l ng đ c t a ra b ng ho c l n h n đã đ c tiêu th ụ

ả ứ ệ ệ ạ ượ ọ ự ể ạ trong thí nghi m ph n ng nhi t h ch, đ ố c g i là đi m "hòa v n”. D đoán l c quan

ệ ươ ạ ự ả ứ ệ ạ ạ ộ ẽ ằ r ng các nhà máy đi n th ng m i d a trên ph n ng nhi t h ch s ho t đ ng trong

ế ệ ằ ớ ệ ạ 40 50 năm ti p theo. U c tính bi quan cho r ng các nhà máy đi n nhi t h ch lo i s ạ ẽ

ờ ệ ự ự ệ ẽ ắ ặ ớ không bao gi có th c hi n, ho c chúng s là quá đ t so v i các nhà máy đi n d a trên

ả ứ ạ ặ ượ ế ạ ượ các lò ph n ng phân h ch ho c năng l ng tái t o, không nói đ n năng l ng hóa

th ch.ạ

1.1.3. Phân rã phóng xạ

ệ ượ ộ ố ạ ử ề ự ế ổ ạ Phóng x là hi n t ng m t s h t nhân nguyên t không b n t bi n đ i và

ứ ạ ạ ườ ượ ọ ạ phát ra các b c x h t nhân (th ng đ c g i là các tia phóng x ).

ể ệ ạ ạ ươ ư ạ Tia phóng x có th là chùm các h t mang đi n d ạ ng nh h t anpha, h t

ư ệ ệ ạ ư ạ proton; mang đi n âm nh chùm electron (phóng x beta); không mang đi n nh h t

Trang 11

ư ư ả ấ ố ượ ớ ơ n tron, tia gamma (có b n ch t gi ng nh ánh sáng nh ng năng l ề ơ ng l n h n nhi u).

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ự ự ế ư ậ ủ ạ ổ ử ườ ượ ọ ự S t bi n đ i nh v y c a h t nhân nguyên t , th ng đ c g i là s phân rã phóng

ạ ạ x hay phân rã h t nhân.

ự ủ ạ ạ ử ạ ố T phân h ch là quá trình h t nhân c a các nguyên t ố ớ phóng x có s kh i l n.

ụ ự ỡ ự ạ ả ơ Ví d uranium t v ra thành các m nh h t nhân kèm theo s thoát ra n tron và m t s ộ ố

ủ ự ạ ộ ạ ạ ơ ả h t c b n khác, cũng là m t d ng c a s phân rã h t nhân.

ự ự ụ ố ượ ề ạ ạ ứ Trong t phân h ch và phân rã h t nhân đ u có s h t kh i l ổ ng, t c là t ng

ố ượ ạ ạ ỏ ơ ố ượ ủ ầ ạ kh i l ng c a các h t t o thành nh h n kh i l ng h t nhân ban đ u. Kh i l ố ượ ng

ụ ượ ứ ể ị b hao h t này chuy n hóa thành năng l ổ ng kh ng l ồ ượ đ ổ c tính theo công th c n i

ủ ế ti ng c a Albert Einstein

Hình 1.4: Phân rã phóng xạ

ệ ạ

ấ ỏ ượ ử ụ nhiên có trong v Trái đ t, đ c s d ng làm nhiên 1.2 Vòng nhiên li u h t nhân ố ự ộ t Uranium là m t nguyên t

ệ ệ ộ ố ế li u cho ngành (và m t s ngành khác). Quá trình tách chi t Urani và s ử ạ đi n h t nhân

ể ả ệ ượ ọ ấ ệ ạ ụ d ng nó đ s n xu t đi n đ c g i là . chu trình nhiên li u h t nhân

Trang 12

ử ụ ế ớ ệ ạ ạ Có hai d ng chu trình nhiên li u h t nhân đang s d ng trên th gi i:

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

(cid:0) chu trình m (dùng m t l n)

(cid:0) ộ ầ ở

(cid:0) chu trình kín (tái ch ).ế

(cid:0)

ỳ ệ ử ụ ệ ạ ở ượ T i Hoa K hi n đang s d ng chu trình m , nghĩa là nhiên li u đ c dùng ch ỉ

ấ ữ ạ ộ ầ ướ ư m t l n trong lò và sau đó c t tr . T i các n c khác nh Nga hay châu Âu, chu trình

ử ụ ệ ệ ơ ượ ế ộ ầ ỏ nhiên li u kín h n, và nhiên li u đã qua s d ng đ c tái ch m t ph n (nh ).

ắ ầ ừ ệ ạ ặ ỏ Chu trình nhiên li u h t nhân b t đ u t khai thác m qu ng uranium (orthorium),

6, làm giàu 235

ự ữ ặ thông qua khai thác các qu ng uranium đã làm giàu h u ích, s khí hóa UF

ế ạ ủ ể ệ ặ ạ ổ U, chuy n đ i uranium kim lo i ho c oxit c a uranium, ch t o thanh nhiên li u, t ả i

ử ụ ả ứ ệ ế ệ ồ ộ ủ c a m t lò ph n ng, thu h i nhiên li u đã qua s d ng, tái ch nhiên li u đã qua s ử

ố ủ ơ ồ ử ệ ấ ả ố ạ ệ ụ d ng, và cu i cùng x lý ch t th i nhiên li u. S đ kh i c a chu trình nhiên li u h t

Trang 13

ượ nhân đ c trình bày trong hình 6.6

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ạ Hình 1.5 : Vòng nhiên li u h t nhân

ế ế ứ ồ ộ ế ủ ặ ượ ấ ở 1.2.1. Khai thác và Ch bi n Qu ng Uranium có ch a n ng đ bi n c a uranium đ c tìm th y ơ ề nhi u n i

ế ớ ữ ứ ể ế ặ ặ trên th gi ấ i. Nh ng qu ng giàu có th ch a lên đ n 2% uranium, qu ng trung c p

ở ứ ộ ấ ặ ạ ơ ỳ ượ ấ ạ 0,51%, và m c đ th p h n 0,5%. T i Hoa K , qu ng đ c tìm th y t i Wyoming,

ỏ ớ ượ ấ ở Texas, Colorado, New Mexico, và Utah. Các m l n đ c tìm th y Australia,

Kazakhstan, Canada, Nam Phi, Namibia, Brazil và Nga.

ế ấ ủ ệ ặ ừ ỏ ộ ở Cách kinh t nh t c a vi c khai thác qu ng t các m l thiên. B i vì m ỏ

Trang 14

ượ ủ ề ạ ả ẩ ắ ớ uranium luôn đ c g n li n v i các s n ph m phân rã (h t nhân con) c a uranium,

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ả ệ ườ ư ể ạ ặ nh radi và radon, các qu ng này có th phóng x và vi c b o v ng ả ộ i lao đ ng ph i

ạ ỏ ượ ố ầ ậ đ ượ ắ ầ ở c b t đ u giai đo n khai thác. Các m hàm lò đ c thông gió t ế t, vì v y h u h t

ệ ể ế ạ ộ ứ ạ ặ b c x , đ c bi t là liên quan đ n radon, m t lo i khí, thoát vào khí quy n. Tuy nhiên,

ặ ạ ả ượ ể ứ ả ụ ể ỏ m t n ph i đ c đeo đ tránh hít ph i b i khai thác m có th ch a các nguyên t ố

phóng x .ạ

ượ ụ ề ề ặ ượ ọ ớ ặ Qu ng đ c ép v n và nghi n nát. Qu ng nghi n nát đ c l c qua v i acid

ộ ố ớ ớ ầ ạ sulfuric. Uranium, cùng v i m t s kim lo i khác, hòa tan.Uranium oxit v i thành ph n

3O8, g i là bánh vàng, đ

ọ ượ ế ủ ấ ầ g n đúng U c k t t a, s y khô và đóng gói trong các thùng

ứ ạ ừ ữ ể 200 lít cho lô hàng. B c x t ấ nh ng thùng này là không đáng k .Tuy nhiên, các ch t

ạ ế ạ ủ ứ ể ớ ị ắ r n còn l i sau khi ngâm chi ồ t v i axit có th ch a đ ng v phóng x c a radi,

ấ ắ ượ ư ấ ả ơ ữ bismuth, và chì.Nh ng ch t r n này đ ố c b m nh bùn vào đ ng ch t th i, còn đ ượ c

ả ượ ể ấ ấ ả ấ ệ ủ ằ ấ ặ ả ọ g i là b ch t th i .Ch t th i ph i đ c che ph b ng đ t sét ho c ch t li u không

ệ ấ ườ ậ ừ ự ơ ể ả th m khác đ b o v con ng ộ i và đ ng v t t ạ ễ s ph i nhi m phóng x .

3O8 đ

ể ừ ỏ ế ơ ở ặ 1.2.2. Khí hóa và làm giàu ượ ậ Tinh qu ng Uặ c v n chuy n t m đ n c s làm giàu.Tinh qu ng có s ự

238U và 0,7% 235 U. V i ngo i l

ố ồ ị ườ ả ớ phân b đ ng v bình th ng, kho ng 99,3% ạ ệ ủ c a

ả ứ ạ ướ ặ ậ ấ ả CANDUlo i lò ph n ng n c n nglàm ch m, t ầ ả ứ t c các lò ph n ng khác c n

ộ ợ ể ầ ấ ế urani đã làm giàu v i ớ 235 U. Đ làm giàu, m t h p ch t khí uranium là c n thi t. Tinh

ượ ử ằ ượ ể ặ qu ng đ c x lý b ng khí hydro fluoride và oxit uranium đ c chuy n thành uranium

ấ ắ ơ ở ế ạ ắ ộ Hexa fluoride UF6. Đây là m t ch t r n màu tr ng mà thăng hoa đ n d ng h i áp

◦ ấ ạ ượ ữ ằ ộ su t 1 atm t i 56 C. Các khí UF6 đ c làm giàu b ng m t trong nh ng quá trình sau.

ớ ỗ ỗ ự ế ế ả ỏ ố ộ Màng v i l r ng nh cho phép s khu ch tán khí x y ra.T c đ khu ch tán là

ứ ấ ộ ệ ộ ủ ườ ứ ủ m t ch c năng c a áp su t và nhi ộ t đ và cũng là m t ch c năng c a đ ng kính phân

235UF6 có đ

ế ườ ỏ ơ ộ ử ủ t c a khí khu ch tán. ng kính nh h n m t chút so v i ớ 238UF6. Vì v y,ậ

ẹ ơ ế ồ ơ ơ ị ỗ ỗ ồ các đ ng v nh h n khu ch tán h i nhanh h n thông qua các l ơ r ng h n đ ng v ị

ế ố ơ ư ấ ằ ỏ ộ ặ n ng h n. Trong m t quá trình, các y u t ộ làm giàu là r t nh , nh ng b ng cách bu c

Trang 15

ể ượ ư ấ ỳ ứ ộ ề ầ ạ các khí đ v t qua nhi u màng ("giai đo n"), h u nh b t k m c đ làm giàu có th ể

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ố ớ ả ứ ạ ướ ẹ ậ ạ ượ đ t đ c. Đ i v i các lò ph n ng h t nhân n c nh làm ch m, làm giàu mong

ế ố ế ố ầ ầ ộ ộ ỗ mu n là 34%. N u các y u t ỏ ủ làm giàu là m t ph n nh c a m t ph n trăm m i giai

ế ạ ạ ượ ầ ấ ộ đo n, hàng trăm đ n hàng ngàn các giai đo n đ c yêu c u cho c p đ làm giàu mong

ề ỏ ố ế ị ớ ắ ề ụ ệ ớ mu n. Đi u này đòi h i các thi ấ ớ ứ t b l n và đ t ti n v i m c tiêu th đi n năng r t l n

ơ ộ ổ ằ cho các máy b m chân không và máy th i r ng bu c các khí qua màng. Do đó, các thi ế t

ế ườ ượ ặ ầ ẻ ạ ệ ồ ồ ỳ ị b khu ch tán khí th ng đ c đ t g n ngu n đi n d i dào và giá r . T i Hoa K , các

ượ ặ ạ ế nhà máy khu ch tán khí đ c đ t t i Oak Ridge, Tennessee, và Hanford, Washington,

ệ ớ ủ ầ ằ ơ ậ n i đ p th y đi n l n đang n m g n đó.

ị ừ ế ấ ả Trong quá trình khu ch tán khí kho ng 85% uranium cung c p b t ố ch i nh ư

ế ệ ữ ệ ượ ự ữ ể ử ụ ươ uranium nghèo. Hi n nay, nh ng "ph li u" đ c d tr đ s d ng trong t ng lai

ả ứ ố cu i cùng trong các lò ph n ng tái sinh nhanh.

ở ở ế ượ ế ậ ờ Các c s khu ch tán khí đ c thành l p trong th i gian chi n tranh th gi ế ớ i

ể ả ứ ứ ấ ượ th hai đ s n xu t vũ khím c uranium làm giàu cao. Các uranium đ c làm giàu

ấ ử ụ ộ ả ả ứ ệ ẩ ố ươ t ụ ủ ng đ i th p s d ng cho các lò ph n ng nhà máy đi n là m t s n ph m ph c a

ỗ ự ữ ế ườ ệ ạ ỉ ườ các n l c chi n tranh. Nh ng ng i ch trích các nhà máy đi n h t nhân th ng tính

ẵ ừ ế ượ ự ằ r ng uranium giàu không có s n t các nhà máy khu ch tán đ ề c xây d ng và đi u

ề ố ủ ệ ẽ ấ ặ ạ ở hành b i chính ph , đi n h t nhân s thêm r t nhi u t n kém, ho c không có s n ẵ ở ấ t t

c .ả

ầ ạ ỳ ượ G n đây, t i Hoa K và châu Âu, các nhà máy làm giàu đã đ ự c xây d ng làm

ắ ủ ệ ộ ượ vi c trên nguyên t c c a m t máy ly tâm khí. Khi khí uranium đ ấ c quay r t nhanh

238UF6 n ng h n phân tán v phía các c nh c a máy ly tâm trong

ộ ủ ề ạ ặ ơ trong m t máy ly tâm,

ề ướ Ở ự ụ ộ khi 235UF6 nh t p trung v h ẹ ậ ng trung tâm. đây, s làm giàu ph thu c vào t c đ ố ộ

ử ụ ờ ủ c a vòng quay và th i gian s d ng trong các máy ly tâm. máy ly tâm khí ít tiêu th ụ

ượ ỏ ố ầ ư ấ ớ ơ năng l ế ng so v i các nhà máy khu ch tán và đòi h i v n đ u t th p h n.

ễ ở ự ể ế ướ S phát tri n đang ti p di n các n ệ c khác nhau trong vi c làm giàu uranium

ạ ượ ủ ơ ố ằ b ng laser. Trong quá trình này, urani kim lo i đ c bay h i trong lò đ t. Dòng c a các

Trang 16

ử ỏ ổ ơ ộ ớ nguyên t uranium bay h i thoát ra kh i c ng lò. M t chùm tia laser v i m t d i b ộ ả ướ c

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ẹ ượ ế ế ử ể ể sóng r t h p đ c chi u cho đ n dòng nguyên t ế đ theo ki u khác kích thích đ n

ộ ạ ệ ử ị ặ ư ả ồ ơ m t tr ng thái đi n t ơ cao h n ch ỉ 235U, nh ng không ph i là đ ng v n ng h n. sau đó

235U đ

ử ượ ự ớ ượ các nguyên t kích thích đ c ion hóa v i ánh sáng c c tím. Các ion hóa c thu

ộ ấ ệ ậ th p trên m t t m tích đi n âm.

6 đ

2 urani

ạ ượ ể ặ Sau khi làm giàu, khí ho c kim lo i uranium UF c chuy n thành UO

ạ ậ ệ ư ế ượ ộ ố ế ạ dioxit. Đây là m t lo i v t li u g m nh th đ ạ c ch t o thành d ng viên. Các viên

ượ ệ ệ ầ ả ạ ộ đ ấ c n p vào các thanh nhiên li u. M t nhà máy đi n 1000 MW c n kho ng 75 t n

ỗ ả ộ b t viên uranium dioxide m i t i.

ả ạ ư

ữ ấ ệ ả ứ ự ờ ử ụ 1.2.3. Tái ch nhiên li u đã qua s d ng và l u tr ch t th i t m th i ướ Trong lò n ệ ế ướ c sôi và lò ph n ng n ả ằ c áp l c nhiên li u n m trong các lò ph n

ứ ứ ộ ủ ả ờ ạ ệ ạ ẩ ạ ng trong 23 năm, t o ra đi n. Sau th i h n đó, m c đ c a s n ph m phân h ch và

ị ậ ả ứ ụ ự ạ ấ ậ ệ v t li u h p th neutron khác đã xây d ng, và các ph n ng phân h ch đã b ch m l ạ i,

ấ ơ ướ ộ ự ả ả ồ ờ ể ệ ạ ờ ớ v i m t s suy gi m đ ng th i trong s n xu t h i n c và đi n. T i th i đi m đó,

ả ượ ệ ế ằ ữ ệ ớ các thanh nhiên li u ph i đ c thay th b ng nh ng thanh nhiên li u m i. Trong lò

ả ứ ả ượ ệ ạ ế ỗ ph n ng lo i CANDU, thanh nhiên li u ph i đ ệ ấ c thay th m i 18 tháng. Vi c l y

ộ ứ ạ ệ ẩ ả ạ ạ ộ thanh nhiên li u phát ra m t b c x ho t đ cao do các s n ph m phân h ch phóng x ạ

ử ụ ệ ạ ồ ị và đ ng v neutron kích ho t khác đã tích lũy trong các thanh nhiên li u đã qua s d ng.

ệ ượ ư ữ Nói chung, các thanh nhiên li u rút ra đ c l u tr ứ ủ trong bình ch a c a các nhà máy

ồ ướ ệ ườ ặ ỗ đi n, thép và các h n c bê tông làm t ng ngăn ho c thùng g khô.

ử ụ ạ ủ ủ ớ ạ ứ ệ ộ ộ M t khi m c đ phóng x c a nhiên li u đã qua s d ng đ gi ả i h n ph i

ượ ử ể ừ ề ằ ầ ượ ắ ợ ế đ c x lý b ng cách đi u khi n t xa và che ch n thích h p, c n đ ơ c mang đ n n i

ả ỏ ở ả ỏ ộ ơ ỳ ề th i b lâu dài. Không may, ả Hoa K đi u này không x y ra vì m t n i th i b lâu

ư ượ ạ ừ ệ ế ướ ủ ệ dài ch a đ c tán thành. Ngo i tr vi c tái ch tr c đó c a nhiên li u đã qua s ử

ử ụ ẫ ỗ ỳ ụ d ng (bây gi ờ ị ấ ở b c m ệ Hoa K ), m i thanh nhiên li u đã qua s d ng v n còn đ ượ c

ữ ồ ướ ặ ạ ơ ọ ệ ừ ư l u gi trong h n c ho c thùng khô t i các nhà máy đi n, n i h đã rút ra t các lò

ộ ố ả ứ ư ệ ạ ữ ề ph n ng. T i m t s nhà máy đi n không gian l u tr không còn nhi u, và các lò

Trang 17

ủ ọ ả ứ ể ẽ ử ả ph n ng c a h có th s ph i đóng c a.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ở ướ ử ụ ệ ả ạ ộ ượ các n c khác, sau khi gi m đ phóng x , nhiên li u đã qua s d ng đ c tái

ế ệ ệ ệ ẫ ặ ả ố ố ứ ch . Kho ng 96% s uranium g c trong nhiên li u v n còn hi n di n, m c dù nó ch a

235U. 1% khác c a uranium đã đ ủ

239Pu. Các thanh đã qua

ơ ượ ể ổ ít h n 1% c chuy n đ i thành

ượ ỏ ượ ọ ử ụ s d ng đ c băm nh và đ c l c trong axit. Uranium và plutonium hòa tan và đ ượ c

ọ ừ ầ ạ ủ ử tách hóa h c t ph n còn l i c a phân t hòa tan. Uranium tái sinh đ ượ ử ở ạ c g i tr l i các

ượ ộ ự ơ ở c s làm giàu. Plutonium tái sinh đ ớ c tr n v i urani t ệ nhiên và làm thành nhiên li u

ượ ử ả ấ ọ ỗ ợ ỗ ạ s ch đ ủ c g i là h n h p oxit (MOX). Pháp tái x lý kho ng 2.000 t n m i năm c a

ấ Ấ ử ụ ươ ệ ấ ấ ố ộ nhiên li u đã qua s d ng, V ng qu c Anh 2700 t n, Nga 400 t n, n Đ 200 t n, và

ậ ả ử ụ ư ệ ấ ướ ể ậ ả ẽ ử Nh t B n 90 t n, nh ng Nh t B n s g i nhiên li u qua s d ng ra n c ngoài đ tái

ế ừ ữ ế ố ồ ả ứ ơ ở ch . Nh ng con s này không bao g m plutoni tái ch t ố các lò ph n ng c s qu c

ể ế ạ phòng đ ch t o vũ khí.

ấ ạ ế ượ ư ữ ạ ờ ả ỏ Các ch t th i l ng phát sinh t i nhà máy tái ch đ c l u tr t m th i trong các

ỉ ượ ằ ố ộ ờ thùng thép không g làm mát đ c bao quanh b ng bê tông c t thép. Sau m t th i gian

ả ỏ ấ ượ ố ơ ộ ọ làm mát, các ch t th i l ng đ c nung (b c h i thành b t khô) và tráng men (b c trong

ủ ủ ả ả ượ ạ ổ th y tinh nóng ch y). Các th y tinh nóng ch y đ ộ c đ vào các h p kim lo i thép

ỉ ạ ươ ụ ể ố ỉ ượ ư không g . T i V ng qu c Anh, Pháp, B , Th y Đi n và các thùng đ ữ c l u tr trong

ờ ả ỏ ứ ễ ầ các h m ch a sâu, trong khi ch th i b vĩnh vi n.

ả

ạ ỏ ấ ề ớ ẽ ấ ấ ả ố ặ ớ ệ ệ ạ 1.2.4. Lo i b ch t th i lâu dài Có l ả v n đ l n nh t ph i đ i m t v i các nhà máy đi n h t nhân là vi c th i

ử ụ ủ ệ ặ ấ ả ạ ế ỏ b lâu dài c a nhiên li u đã qua s d ng, ho c các ch t th i còn l i sau khi chi ấ t xu t

ữ ệ ẫ ừ ử ụ ạ ủ ứ ệ ộ nhiên li u v n còn h u ích t nhiên li u đã qua s d ng.M c đ phóng x c a các

ườ ầ ử ụ ệ ả ả ỗ ộ thanh nhiên li u đã qua s d ng gi m kho ng m i l n m i m t trăm năm.

ế ả ẽ ấ ổ ệ ị ự ả ấ ằ ỉ ị Cách thi t th c ch nh m đào th i các ch t th i s là thành h đ a ch t n đ nh

ượ ế ế ị ộ ự ơ ỳ ướ ầ ặ đ c bi ấ ị t đ n không b đ ng đ t đ nh k và n i m c n c ng m ho c là không có

ặ ấ ướ ự ho c r t sâu d i s hính thành.

ạ ạ ượ ự ọ ỳ T i Hoa K hình thành t i núi Yucca, Nevada, đã đ c l a ch n đ th i b ể ả ỏ

Trang 18

ơ ở ễ ế ệ ạ ọ ượ ậ ừ vĩnh vi n. k ho ch hi n nay kêu g i các c s kho đ c khai qu t t túp núi l a ử ở

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ướ ự ướ ở ị ớ ỉ ươ ả ộ đ sâu kho ng 300 mét d i đ nh Yucca, 300 mét so v i m c n đ a ph c ng. Khi

ự ế ư ứ ầ ử ụ ữ ệ ấ ấ ch a đ y, các kho d ki n l u tr 70.000 t n nhiên li u đã qua s d ng và 8000 t n

ự ấ ứ ề ấ ả ượ ự ế ể ch t th i quân s c p cao. Nhi u nghiên c u đã đ c ti n hành đ mô hình s phá

ậ ằ ả ỏ ủ ứ ế ế ầ ấ ấ ả ả h yủ c a các ch t th i th i b . H u h t các nghiên c u đã k t lu n r ng các ch t th i

ờ ị ừ ế ệ ộ ủ ẽ s không b phá h y trong th i gian t 10 ngàn đ n hàng tri u năm. Tuy nhiên, m t vài

ả ượ ữ ầ ắ ắ ẫ ự s không ch c ch n v n còn trong nh ng đánh giá mà c n ph i đ c làm rõ tr ướ ự c s

ậ ủ ề ở ấ ả ỏ ử ụ ư ơ ệ ch p nh n c a chính quy n núi Yucca nh n i th i b nhiên li u đã qua s d ng lâu

ở ỳ ế ệ ạ ạ ẽ ở ơ dài hoa k . K ho ch hi n t i là năm 2010 s m n i này.

ệ ố ử ế ễ ả ế ậ ợ ấ Thi u h th ng x lý ch t th i vĩnh vi n và kinh t không thu n l ở ả i đã c n tr ,

ệ ừ ệ ự ấ ả ồ ợ cá nhân và công đ ng tài tr cho các nhà s n xu t đi n t vi c xây d ng các nhà máy

ớ ở ệ ạ ư ẫ ỳ ả ế ượ đi n h t nhân m i ố Hoa K . Không có qu c gia khác v n ch a gi i quy t đ ấ c v n

ạ ừ ủ ả ấ ạ ề ử đ x lý lâu dài c a ch t th i phóng x t ệ nhà máy đi n h t nhân.

1.3. Nhà máy đi n h t nhân.

ệ ệ ạ ạ ộ ệ ố ế ị ề ả ứ ể ể Nhà máy đi n h t nhân là m t h th ng thi ạ t b đi u ki n ki m soát ph n ng h t

ề ở ạ ừ ả ượ ướ ạ ệ nhân dây truy n ằ tr ng thái d ng nh m s n sinh ra năng l ng d i d ng nhi t năng,

ượ ệ ượ ấ ả ệ ướ ướ ặ sau đó năng l ng nhi t này đ c các ch t t i nhi t trong lò (n c, n c n ng, khí,

ạ ỏ ề ớ ế ị ể ả ư ệ ệ ấ kim lo i l ng...) truy n t i thi t b sinh đi n năng nh turbin đ s n xu t đi n năng.

ị ử

ườ ủ ầ 1.3.1. L ch s Năm 1948, I. V. Kurchatov ng ự ạ i đi đ u trong lĩnh v c h t nhân c a Liên Xô

ứ ầ ứ ủ ề ệ ữ ẫ ầ ắ ầ đã d n đ u nhóm nghiên c u c a mình b t đ u nh ng nghiên c u đ u tiên v vi c áp

ự ế ượ ể ạ ượ ồ ượ ệ ụ d ng th c t năng l ng h t nhân đ thu đ c ngu n năng l ng đi n .

ở ầ Năm 1950 1954, ộ ỉ g n ngôi làng Obninsk thu c t nh Kaluga (Liên Xô cũ) nhà

ệ ử ầ ượ ắ ầ ự ấ ớ máy đi n nguyên t đ u tiên đ c b t đ u xây d ng v i công su t 5 MW.

ầ ượ ớ ạ ộ ầ ổ T i năm 1958 thì l n l t các nhà máy khác đi vào ho t đ ng, đ u tiên là t máy

ệ ử ề ấ ớ ố s 1 nhà máy đi n nguyên t Sibirskaya v i công su t 100 MW, và v sau toàn b d ộ ự

Trang 19

ượ ấ ớ án đ c hoàn thành thì công su t lên t ệ i 600 MW. Cũng trong năm đó nhà máy đi n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ử ượ ư ể ớ nguyên t Beloyarskaya cũng đ ự c tri n khai xây d ng, nh ng mãi t i năm 1964 thì

ạ ộ ệ ầ ớ ổ t máy phát đi n đ u tiên m i đi vào ho t đ ng.

ệ ố ử ủ Năm 1964 thì kh i 1 c a nhà máy đi n nguyên t ớ Novovoronezhskaya v i

ớ ượ ấ ấ ố ở ượ công xu t 210 MW m i đ ớ c kh i công.Kh i 2 v i công su t 365 MW đ ở c kh i

công năm 1969.

ườ ệ ở ử Năm 1973 ng i ta kh i công nhà máy đi n nguyên t Leningradskaya.

ệ ạ ượ ự ớ Sau Liên Xô thì các nhà máy đi n h t nhân khác cũng đ c xây d ng, v i nhà

ệ ầ ấ ạ ỉ ượ ư máy đi n h t nhân Calder Hall ban đ u cũng ch có công su t 46 MW đ c đ a vào

ạ ạ ệ ỹ ậ v n hành ngày 27 tháng 8 năm 1956 t i Anh. Sau đó 1 năm, t ạ i M nhà máy đi n h t

ấ ớ ượ ự ắ ầ nhân Beaver Valley v i công su t 60 MW cũng đ c b t đ u xây d ng t ạ i

Shippingport, Pennsylvania.

ộ ự ố ấ ả ọ ạ ỹ ạ ạ Năm 1979 x y ra m t s c r t nghiêm tr ng t i M t ệ i nhà máy đi n h t nhân

ự ệ ả ứ ừ ự ỳ Three Mile Island. Sau s ki n đó Hoa K đã ng ng xây d ng các lò ph n ng, trong

ả ứ ự ẽ ớ ự ế ớ d ki n t i năm 2017 s xây d ng xong 2 lò ph n ng m i trong khu nhà máy cũ.

ự ố ổ ệ ả ả ộ ọ ạ ạ Vào năm 1986 x y ra m t th m h a h t nhân là s c n nhà máy đi n h t

ả ự ữ ư ễ ế ạ ậ nhân Chernobyl.Ngoài nh ng h u qu tr c ti p nh gây ô nhi m phóng x các vùng

ậ ả ưở ớ ự ể ượ ề ạ lân c n, nó còn nh h ng t i s phát tri n năng l ế ng h t nhân. Đi u này khi n

ế ớ ộ ả ạ ề ấ ạ toàn b các chuyên gia trên th gi i ph i xem xét l i các v n đ an toàn h t nhân và

ố ế ớ ụ ề ự ợ suy nghĩ v s h p tác qu c t v i m c đích nâng cao an toàn trong khai thác, s ử

ượ ụ d ng năng l ạ ng h t nhân.

ạ ậ ổ ứ ạ ộ ọ ườ Ngày 15 tháng 5 năm 1989 t i cu c h p sáng l p t ch c t i Moskva, ng i ta

ế ớ ệ ậ ộ ệ ạ ậ đã thành l p Hi p h i Th gi i các nhà v n hành nhà máy đi n h t nhân (WANO),

ố ế ệ ệ ộ ộ ổ ứ ậ m t hi p h i chuyên nghi p qu c t ế liên k t các t ệ ch c v n hành các nhà máy đi n

ế ớ ụ ư ệ ệ ề ạ ả ộ ạ h t nhân trên toàn th gi i. Hi p h i đã đ ra nhi m v so n th o và đ a ra k ế

Trang 20

ế ớ ể ệ ạ ạ ậ ho ch phát tri n, v n hành an toàn cho ngành đi n h t nhân trên toàn th gi i.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ạ ệ ớ ệ ạ Nhà máy đi n h t nhân l n nh t t i châu Âu — Nhà máy đi n nguyên t ử

ạ ố ượ ở Zaporizhskaya t ỉ i thành ph Enerhodar (t nh Zaporizhia, Ukraina), đ c kh i công vào

ớ ắ ầ ạ ộ ớ ổ ấ ổ năm 1980, t i năm 1996 b t đ u ho t đ ng v i 6 t máy có t ng công su t 6 GW.

ế ớ ệ ấ ạ ớ ệ Nhà máy đi n h t nhân l n nh t th gi i — Nhà máy đi n KashiwazakiKariwa

ậ ừ ạ ự ậ ả ạ ố ỉ (v n hành t năm 2008) t i Nh t B n, xây d ng t i thành ph Kashiwazaki, t nh

ườ ả ứ ư ậ ướ Niigata. Ng i ta đ a vào v n hành 5 lò ph n ng n ả ứ c sôi (BWR) và 2 lò ph n ng

ướ ế ấ n ổ c sôi tân ti n (ABWR), t ng công su t là 8,212 GW.

ự ố ự ố ệ ầ ấ ả ạ ệ S c nhà máy đi n h t nhân x y ra g n đây nh t là s c nhà máy đi n

ự ố ả ự ố ủ ậ ả ệ Fukushima 1 c a Nh t B n. S c x y ra vào tháng 3 năm 2011. S c nhà máy đi n

ả ướ ủ ậ ậ ấ ấ ộ ớ ộ ộ Fukushima 1 x y ra d ủ i tác đ ng l n c a tr n đ ng đ t, tr n đ ng đ t đã phá h y

ệ ố ệ ả ị ị ạ ấ c u trúc lò, h th ng làm mát b gián đo n, các thanh nhiên li u b nóng ch y. S c ự ố

ề ấ ộ ọ ườ ủ ấ ớ ộ trên gây tác đ ng r t nghiêm tr ng v ng ộ i và c a.Nh t là m t vùng r ng l n b ị

ế ễ ạ ạ ạ ệ nhi m phóng x . Phóng x phát tán theo gió đ n các vùng khác. T i Vi t Nam cũng đã

ượ ụ ạ ạ ụ ổ ệ đo đ c b i phóng x t i sau v n nhà máy đi n Fukushima.

Ư ể

ộ ố ượ ạ ớ ượ 1.3.2. u đi m T o ra m t s l ng l n năng l ng:

ả ứ ạ ả ệ ầ ề ộ ơ ượ Ph n ng h t nhân gi i phóng nhi u h n m t tri u l n năng l ủ ớ ng so v i th y

ệ ượ ộ ượ ậ ể ượ ạ ệ ớ ặ đi n ho c năng l ng gió.Vì v y, m t l ng đi n năng l n có th đ ệ c t o ra.Hi n

ả ượ ả ệ nay, có kho ng 1015% s n l ủ ng đi n c a th gi ế ớ ượ ạ i đ ằ c t o ra b ng năng l ượ ng

ạ ế ớ ể ả ộ ượ ấ ộ ạ h t nhân.B n có bi t v i m t kg uranium235 có th s n xu t ra m t l ng năng

ệ ươ ươ ấ ượ l ng đi n t ng đ ng 1.500 t n than.

ượ ồ Ngu n năng l ng xanh

Ư ể ớ ồ ượ ạ ả ấ ủ u đi m l n nh t c a ngu n năng l ng này là không t o ra các khí th i nhà

ả ứ ư ạ kính (nh carbon dioxide, methane, ozone, chlorofluorocarbon) trong ph n ng h t

ọ ớ ả ố ườ ố ộ nhân.Khí th i nhà kính là m t m i đe d a l n cho môi tr ng s ng, chúng gây ra s ự

ả ứ ế ậ ạ ạ ầ ổ ả nóng lên toàn c u và bi n đ i khí h u.Ph n ng h t nhân không t o ra các khí th i,

Trang 21

ả ưở ế ườ ấ nên có r t ít nh h ng đ n môi tr ng.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ễ Không làm ô nhi m không khí

ệ ố ư ệ ạ ộ ố Vi c đ t nhiên li u nh than đá t o ra carbon dioxide và khói. Đó là m t m i đe

ườ ườ ả ượ ọ ố ớ d a đ i v i môi tr ư ờ ố ng cũng nh đ i s ng con ng ấ i. S n xu t năng l ạ ng h t nhân

ự ế ế ễ ả không th i ra khói. Vì th , nó không gây ô nhi m không khí tr c ti p. Tuy nhiên, x ử

ộ ấ ề ớ ệ ấ ả ạ lý ch t th i phóng x là m t v n đ l n hi n nay.

ộ ậ ệ Nhiên li u đ c l p

ử ụ ả ứ ả ứ ệ ạ ạ ủ Lò ph n ng h t nhân s d ng uranium làm nhiên li u.Ph n ng phân h ch c a

ộ ượ ể ạ ỏ ộ ượ ệ ớ ồ m t l ng nh uranium có th t o ra m t năng l ng l n.Hi n nay, ngu n d tr ự ữ

ượ ấ ự ế ẽ ứ ấ ượ ầ uranium đ c tìm th y trên Trái đ t d ki n s đáp ng đ c nhu c u trong 100 năm

ượ ể ộ ậ ể ề ề ố ữ ử ụ n a.S d ng năng l ng này có th làm cho nhi u qu c gia có th đ c l p v năng

ữ ư ụ ệ ệ ộ ượ l ng và không ph thu c vào vi c khai thác nh ng nhiên li u nh than đá.

ậ ấ ượ ụ ả ấ ượ Chi phí ch p nh n đ c khi áp d ng quy trình s n xu t đã đ ẩ c tiêu chu n

hóa.

ả ấ Ít ch t th i

ả ứ ả ứ ế ệ ệ ạ ớ ồ Th h lò ph n ng m i giúp tái t o ngu n nguyên li u đó là lò ph n ng tái

ử ụ ế ự sinh s d ng Urani238 (chi m 99,3% Uurani t nhiên)

ế ỗ ủ ườ ạ N u không có các l i c a con ng ả ứ i hay tai n n và thiên tai, các lò ph n ng

ạ ộ ệ ẽ ả ấ ộ ờ ạ h t nhân s ho t đ ng r t hi u qu trong m t th i gian dài. Thêm vào đó, sau khi xây

ệ ậ ỏ ấ ộ ự d ng, vi c v n hành nhà máy đòi h i r t ít lao đ ng.

ượ ể c đi m

1.3.3. Nh B c xứ ạ

ự ả ứ ữ ạ ạ ẫ ộ S gi ế ớ ạ i phóng ng u nhiên các b c x có h i là m t trong nh ng h n ch l n

ấ ủ ượ ạ ạ ả ứ ư nh t c a năng l ng h t nhân.Quá trình phân h ch gi ạ i phóng b c x , nh ng chúng

ượ ả ứ ể ệ ế ạ ộ đ c ki m soát trong m t lò ph n ng h t nhân. N u các bi n pháp an toàn không

ượ ể ế ứ ả ạ ả ớ ườ ẽ ẫ ữ đ c đ m b o, các b c x có th ti p xúc v i môi tr ả ế ng s d n đ n nh ng nh

ưở ệ ế ọ ườ h ng nghiêm tr ng đ n h sinh thái và con ng i.

Trang 22

ể ạ Không th tái t o

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ộ ượ ặ ạ ớ ượ ả ứ ạ M c dù chúng t o ra m t l ng l n năng l ẫ ng, các lò ph n ng h t nhân v n

ể ị ạ ụ ệ ộ ộ ệ ự ạ ệ ủ ph thu c vào uranium.Đây là m t nhiên li u có th b c n ki t.S c n ki t c a nó l ạ i

ạ ộ ộ ấ ả ứ ừ ề ẽ ể ả ọ có th gây ra m t v n đ nghiêm tr ng. Các lò ph n ng s ph i ng ng ho t đ ng,

ẽ ẫ ệ ế ễ ấ ộ ớ ườ chúng s v n chi m m t di n tích l n đ t đai và làm ô nhi m môi tr ng.

ể ạ Phát tri n vũ khí h t nhân

ượ ể ượ ử ụ ổ ế ả ấ Năng l ng này có th đ ạ c s d ng cho s n xu t và ph bi n vũ khí h t

ử ụ ả ứ ạ ạ ệ ạ ế ợ ặ ả nhân.Vũ khí h t nhân s d ng ph n ng phân h ch, nhi t h ch, ho c k t h p c hai

ố ớ ọ ớ ả ứ ế ớ ụ ủ ố ộ ph n ng cho các m c đích phá h y.Đó là m t m i đe d a l n đ i v i th gi i vì

ộ ự ể ả ủ ể ộ ớ chúng có th gây ra m t s tàn phá quy mô l n.Tác đ ng c a chúng có th nh h ưở ng

ớ ế ệ ề ậ ả t ụ ụ i nhi u th h (ví d , v đánh bom nguyên t ử ở Hiroshima và Nagasaki, Nh t B n).

ự ổ ồ Chi phí xây d ng kh ng l

ộ ượ ớ ượ ể ượ ả ấ ừ ộ ệ Tuy m t l ng l n năng l ng có th đ c s n xu t t ạ m t nhà máy đi n h t

ầ ư ớ ư ể ế ả ầ ỏ nhân, nh ng nó đòi h i chi phí đ u t ự l n.C n đ n kho ng 1015 năm đ xây d ng

ự ệ ệ ệ ạ ạ ộ ộ xong m t nhà máy đi n h t nhên.Vi c xây d ng m t nhà máy đi n h t nhân có th ể

ả không kh thi.

ả ạ ấ Ch t th i h t nhân

ả ượ ạ ả ứ ứ ạ ố ấ Các ch t th i đ c t o ra sau ph n ng phân h ch ch a các nguyên t không

ổ ố ớ ể ạ ị ườ ỏ ấ n đ nh và phóng x cao. Nó r t nguy hi m đ i v i môi tr ư ứ ng cũng nh s c kh e con

ườ ẽ ồ ạ ả ầ ộ ượ ử ậ ng i và s t n t ờ i trong m t kho ng th i gian dài. Nó c n đ ẩ c x lý c n th n và

ả ệ ớ ườ ạ ủ ố ộ ố ph i cách bi t v i môi tr ng s ng. Đ phóng x c a các nguyên t ẽ ả này s gi m

ủ ờ ộ ườ ả ượ ử ữ trong m t th i gian, sau đó phân h y. Do đó, ng i ta ph i đ ộ c tích tr và x lý m t

ữ ệ ẩ ậ ố ạ ấ ộ ờ cách c n th n. Vi c tích tr các nguyên t phóng x trong m t th i gian dài là r t khó

khăn.

ệ ạ ạ Tai n n nhà máy đi n h t nhân

ụ ế ệ ả ạ ả ạ ố Cho đ n này, đã có hai v tai n n nhà máy đi n h t nhân th m kh c x y ra:

ả ả ọ ạ ệ ạ ạ th m h a Chernobyl x y ra t i nhà máy đi n h t nhân Chernobyl (1986) t i Ukraine,

Trang 23

ả ạ ọ ạ ự ố ậ ả và th m h a h t nhân Fukushima Daiichi (2011) t ộ i Nh t B n. Sau các s c , m t

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ứ ạ ớ ị ườ ữ ẫ ượ l ng l n các b c x đã b phát tán vào môi tr ế ng, d n đ n nh ng thi ệ ạ ề t h i v

ườ ấ ườ ặ ạ ủ ể ậ ả ng i, thiên nhiên và đ t đai. Ng i ta không th ph nh n kh năng l p l ữ i nh ng

ả ọ ươ th m h a này trong t ng lai.

ệ ể ấ ậ ả V n chuy n nhiên li u và ch t th i

ệ ể ệ ạ ấ ả ấ ậ Vi c v n chuy n nhiên li u uranium và các ch t th i phóng x là r t khó

ộ ố ứ ả ượ ầ ạ ử ẩ ậ khăn.Uranium phát ra m t s b c x , do đó, nó c n ph i đ ấ c x lý c n th n.Ch t

ấ ạ ả ủ ể ầ ả ơ ượ ả th i c a quá trình s n xu t h t nhân còn nguy hi m h n và c n đ c b o v t ệ ố ơ t h n.

ấ ả ươ ệ ể ả ẩ ậ T t c các ph ả ng ti n v n chuy n chúng đ m b o các tiêu chu n an toàn qu c t ố ế .

ặ ự ố ư ặ ạ ượ ố M c dù ch a có tai n n ho c s c tràn nào đ ậ ư c th ng kê, nh ng quá trình v n

ứ ể ẫ chuy n v n còn là thách th c.

ả ứ ọ ổ Tu i th lò ph n ng trung bình 60 năm.

ề ấ ề ả ấ ố ồ ạ ạ ủ ộ V n đ an toàn và m i lo ng i c a c ng đ ng v ch t th i phóng x .

Ạ Ạ Ệ II. NHÀ MÁY H T NHÂN, ĐI N H T NHÂN

ạ ộ ệ ạ

ấ ạ ắ ệ ủ ề ệ ạ ớ ủ 2.1. C u t o và nguyên lý ho t đ ng c a nhà máy đi n h t nhân. Nguyên t c làm vi c c a nhà máy đi n h t nhân không khác nhi u so v i nguyên

ệ ủ ệ ể ệ ặ ệ ớ ậ ấ ộ ắ t c làm vi c c a nhà máy nhi t đi n. Đ c đi m khác bi t l n nh t là b ph n sinh

ả ứ ơ ướ ạ ấ ạ ơ ệ nhi ệ ở t, đây là lò ph n ng h t nhân chính là n i cung c p h i n c t o ra nhi t năng

ơ ướ ệ ệ ạ ầ ộ ồ cho các tua bin h i n c phát đi n. M t nhà máy đi n h t nhân g m 4 ph n chính:

ả ứ ả ứ ạ ả ạ Trung tâm lò ph n ng h t nhân: x y ra ph n ng phân h ch.

ơ ướ ậ ơ ộ ượ ừ ệ ủ ạ B ph n sinh h i: h i n c đ c sinh ra t nhi ạ t c a quá trình phân h ch h t

nhân.

ơ ướ ể ạ ệ Tua bin: dùng h i n c làm quay tua bin đ ch y máy phát đi n.

ư ộ ụ ơ ướ ở ạ ỏ ậ B ph n ng ng t ạ , làm l nh h i n ể c, chuy n nó tr l i thành pha l ng.

ơ ề ơ ả ấ ạ ư ậ ậ ộ ộ Các b ph n bình ng ng, tua bin, b ph n sinh h i v c b n có c u t o và nguyên

ệ ậ ố ớ ộ ượ ớ ệ ố lý làm vi c gi ng v i các b ph n này đã đ c gi ệ i thi u trong NMNĐ đ t nhiên li u

Trang 24

ậ ở ạ ỉ ậ ầ ớ ệ ạ hóa th ch. Do v y, ph n này ch t p trung gi ả ứ i thi u lò ph n ng h t nhân.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ộ ơ ồ ủ ệ ạ ộ Hình 2.1. S đ nguyên lý ho t đ ng c a m t nhà máy đi n h t nhân

ớ ướ v i lò n c sôi BWR

ử ụ ướ ử ướ ấ ả ẹ ệ BWR s d ng n c kh khoáng (n c nh light water) làm ch t t i nhi t và

ấ ơ ệ ạ ả ứ ẽ ướ ậ ch t làm ch m n tron. Nhi t sinh ra t i tâm lò ph n ng s làm cho n ơ ơ c bay h i, h i

ướ ượ ự ế ớ ể ệ n c sinh ra đ c chuy n tr c ti p t i tua bin và làm quay máy phát đi n, sau đó nó s ẽ

ượ ụ ạ ướ ở ạ ể đ ư c ng ng t ấ ỏ thành ch t l ng (d ng n c) và chuy n tr l ướ ả ứ i tâm lò ph n ng. N c

ở ậ ướ ở ả t i nhi ệ ượ t đ c duy trì 75atm (7.6Mpa) vì v y n c sôi ả ứ tâm lò ph n ng có nhi ệ t

ả ộ đ kho ng 2850C (5500F).

ả ứ ạ 2.2. Lò ph n ng h t nhân

ử ụ ụ ệ ấ ậ ấ ạ 2.2.1. C u t o ộ Tùy thu c vào m c đích s d ng, thanh nguyên li u, ch t làm ch m, ch t t ấ ả i

Trang 25

ệ ấ ạ ả ứ ạ ỗ nhi t…mà m i lò ph n ng h t nhân có c u t o khác nhau.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ạ ả ứ ạ Hình 2.2. C u t o lò ph n ng h t nhân

ỏ ả ệ ớ ọ 1 L p v b o v sinh h c;

Ố ề ẫ ấ ệ 2 ng d n ch t truy n nhi t vào;

ạ ỏ ả ứ 3 V lò ph n ng h t nhân;

Ố ề ẫ ấ ệ 4 ng d n ch t truy n nhi t ra;

ả ứ ắ 5 N p lò ph n ng;

ệ ố ả ứ ề ể ề 6, 7, 8, 9 H th ng đi u khi n ph n ng dây chuy n;

ỡ 10 Gá đ trên;

ạ ộ ả ứ 11 Vùng ph n ng (ho t đ ng);

12 Thanh nhiên li u;ệ

ỏ ả ệ ậ ộ ọ 13 B ph n làm mát v b o v sinh h c;

ỡ ướ 14 Gá đ d i;

ả ứ ượ ự ể ạ ậ Các lò ph n ng đ ể c phân ra lo i ch m hay nhanh, ki u lò áp l c PWR, ki u

ạ ộ ả ứ ự ậ ơ ườ sôi BWR…Các lò ph n ng ho t đ ng d a trên nguyên lý n tron ch m th ng đ ượ c

ả ứ ệ ự ộ ơ ọ g i là các lò ph n ng nhi t, còn các lò hoat đ ng d a trên nguyên lý các n tron nhanh

ượ ả ứ ả ứ ử ể ệ ọ ị ượ đ c li u g i là lò ph n ng tái sinh. L ch s phát tri n lò ph n ng đ ể ệ c th hi n

Trang 26

trong hình 2.3.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ể ủ ả ứ ạ ạ Hình 2.3. Các giai đo n phát tri n c a lò ph n ng h t nhân

ế ệ ế ệ Generation I: Th h I; Generation II: Th h II; Commercial power reactor: Lò

ả ứ ươ ả ứ ế ệ ạ ph n ng th ả ng m i; Generation III: Th h III; Advanced LWRs: Lò ph n ng c i

+: Th h III ế ệ

+; ABWR: Advanced Boiling water reactor: Lò ph nả

ế ti n; Generation III

ứ ả ế ế ệ ể ng ki u n c ế ướ sôi c i ti n; Generation IV: Th h IV; Highly economical: Kinh t

cao; Enhanced

ả ứ ế ớ ụ ệ ạ Sau đây là tên và kí hi u các lo i lò ph n ng thông d ng trên th gi i:

ướ c sôi; BWR Lò n

ả ế ề ấ ấ ậ ệ t; AGR Lò c i ti n, dùng graphite làm ch t làm ch m, gas làm ch t truy n nhi

ướ ả ế c sôi c i ti n; ABWR Lò n

ử ụ ả ứ ạ ơ ượ ơ ớ ng l n (n tron nhanh); FBR Lò ph n ng s d ng n tron kích ho t năng l

ả ứ ấ ậ ấ ề GCR Lò ph n ng dùng graphite làm ch t làm ch m, gas làm ch t truy n

nhi t;ệ

ệ ộ ả ệ ằ ấ ớ t đ cao, t i nhi t b ng khí gas, v i graphite làm ch t làm HTGR Lò nhi

Trang 27

ch m;ậ

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ứ ướ ặ ậ ấ ấ c n ng làm ch t làm ch m, gas làm ch t HWGCR Lò ph n ng dùng n

ệ ề truy n nhi t;

ả ứ ướ ề ẹ ệ ướ ặ ấ c nh làm ch t truy n nhi t, n c n ng làm HWLWR Lò ph n ng dùng n

ấ ậ ch t làm ch m;

Ƃ ả ứ ậ ấ ướ ẹ Lò ph n ng dùng graphite làm ch t làm ch m, n ấ c nh làm ch t P MK

ệ ẫ d n nhi t;

ự ướ ấ ẫ ặ ệ c n ng làm ch t d n nhi t và làm ả ứ PHWR Lò ph n ng áp l c, dùng n

ch m;ậ

ả ứ ự ướ ề ẹ ệ ấ c nh làm ch t truy n nhi t; PWR – Lò ph n ng áp l c, dùng n

ả ứ ướ ặ ề ệ ấ c n ng làm ch t truy n nhi t; SGHWR Lò ph n ng dùng n

ả ứ ướ ướ ể ươ ươ c – n c (ki u Nga, t ng đ ng lò PWR); ВВЭР Lò ph n ng n

ả ứ ư ề ậ ạ ộ ọ ấ ộ M t lò ph n ng h t nhân có nhi u b ph n khác nhau, nh ng quan tr ng nh t

ả ứ ả ứ ễ ề ơ ượ ừ là vùng ph n ng, n i di n ra các ph n ng dây chuy n. Năng l ỏ ng t a ra t ả ph n

ứ ề ượ ấ ẫ ệ ể ề ng dây chuy n đ c các ch t d n nhi ả ứ ể ề t truy n ra ngoài. Đ đi u khi n các ph n ng

ề ườ ệ ệ ố ệ ố ử ụ ề ả ượ dây chuy n, ng ể i ta s d ng h th ng đi u khi n và b o v , h th ng này đ c làm

ậ ệ ư ụ ề ả ấ ừ t ể ạ ơ các v t li u có kh năng h p th các h t n tron cao nh : Bo, Cd. Thanh đi u khi n

ệ ể ể ấ ầ ặ ố ờ có th di chuy nleen cao ho c xu ng th p g n các thanh nhiên li u nh các nam châm

ệ ườ ấ ợ ườ ấ ấ ụ ơ ệ ắ đi n (trong tr ẩ ng h p kh n c p, ng ơ i ta ng t đi n và các ch t h p th n tron r i

ả ứ ả ứ ừ ạ ớ ỏ vào tâm lò, làm ng ng ph n ng h t nhân). Bao quanh vùng ph n ng là l p v bê

ượ ọ ỏ ả ụ ệ ệ ả ớ ườ ộ tông dày, đ ọ c g i là l p v b o v sinh h c, có nhi m v làm gi m c ng đ các tia

ứ ộ ữ ớ ạ ế ỏ ả ỏ ủ ệ ọ ớ ả phóng x đ n m c đ cho phép. Gi a l p v b o v sinh h c và l p v c a lò ph n

ứ ạ ườ ụ ả ộ ớ ỏ ả ệ ng h t nhân, th ớ ệ ng có thêm m t l p v b o v “nóng”, có nhi m v gi m b t

ườ ệ ả ạ ộ ớ ọ c ế ng đ các tia phóng x chi u vào l p b o v sinh h c.

ệ ệ ườ ượ ử ụ ả ứ Thanh nhiên li u: nguyên li u th ng đ ạ c s d ng trong các lò ph n ng h t

ả ứ ề ặ ượ nhân là Uran235, Uran233, ho c Plutoni239. Ph n ng dây chuy n đ ả c x y ra

ướ ầ ủ ử ụ ả ứ ạ ộ ơ d ệ i tác đ ng ban đ u c a các n tron. Các lò ph n ng h t nhân s d ng nguyên li u

Trang 28

ạ ơ ơ ượ ấ ậ ơ Uran235 nghèo, n tron kích ho t là các n tron năng l ng th p (n tron ch m). Các lò

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ử ụ ả ứ ạ ặ ườ ử ụ ơ ph n ng h t nhân s d ng ng s d ng n tron kích Pu239 ho c Uran235 giàu, th

ạ ượ ả ứ ạ ơ ớ ườ ho t có năng l ng l n (n tron nhanh). Các lò ph n ng h t nhân thông th ệ ng hi n

ử ụ ệ ứ ệ ệ nay, s d ng nguyên li u UO ả 2 ch a 5% Uran235. Thanh nhi n li u cho các lò ph n

ứ ạ ượ ụ ầ ấ ạ ng h t nhân đ c làm thành d ng viên Uranium oxide hình tr , hình c u, t m…

ượ ấ ề ủ ế ộ ợ ị Chúng đ c x p vào các h p zircalloy 4 (h p kim c a zirconium r t b n, ch u đ ượ c

ệ ộ ụ ậ ụ ơ ấ ạ ấ ợ nhi ổ ế t đ cao và không h p th n tron), ph bi n nh t là d ng hình tr , t p h p thành

ộ ố ị ể ặ ứ ả ồ ề bó vuông g m kho ng 200 thanh, trong đó còn ch a m t s v trí đ đ t các thanh đi u

khi n. ể

ệ ử ụ ả ứ ạ ạ Hình 2.4. Các d ng thanh nhiên li u s d ng trong lò ph n ng h t nhân

ậ ấ ụ ệ ả ượ ạ ơ ủ có nhi m v làm gi m năng l ng c a các h t n tron hình Ch t làm ch m:

2O, n

ả ứ ề ậ ấ ườ ử ụ ướ thành trong ph n ng dây chuy n. Ch t làm ch m th ng s d ng là n c H cướ

2O ho c graphite (than, chì). N c n ng có giá thành cao, nên ch s d ng trong

ướ ặ ỉ ử ụ ặ n ng Dặ

ử ụ ả ứ ệ ạ ự ư các lò ph n ng h t nhân s d ng nguyên li u là Uran t nhiên ch a qua làm giàu .

ườ ướ ậ ấ Thông th ử ụ ng, s d ng n c làm ch t làm ch m.

ố ượ ấ ụ ệ ạ ơ ả ạ có nhi m v làm tăng s l ả ng các h t n tron trong vùng ph n Ch t ph n x :

ứ ạ ơ ạ ơ ố ề ắ ng, không cho các h t n tron b n ra ngoài, và làm các h t n tron phân b đ u trong

ể ế ợ ạ ộ ả ứ ậ ấ ả ấ vùng ph n ng (ho t đ ng). Có th k t h p ch t làm ch m và ch t ph n x (n ạ ướ c,

Trang 29

ể ặ ự graphite) ho c có th dùng Uran t nhiên.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ề ấ ề ệ ừ ả ứ ấ ệ truy n nhi t năng t ề vùng ph n ng ra ngoài. Ch t truy n Ch t truy n nhi t:

ệ ể ạ ả ứ ự ự ế ạ ặ ố nhi ấ t có th ch y trong các ng áp l c, ho c tr c ti p ch y qua vùng ph n ng. Ch t

ệ ườ ượ ử ụ ướ ạ ặ ề truy n nhi t thông th ng đ c s d ng là n ả c, khí gas, ho c kim lo i nóng ch y

ườ ấ ử ụ ể ả ệ ạ ả (natri). Thông th ng đ đ m b o an toàn, trong nhà máy đi n h t nh n s d ng 2

ề ệ ể ề ệ ừ ả ứ ế ộ ế đ n 3 vòng truy n nhi t đ truy n nhi t năng t ậ ạ tâm lò ph n ng đ n b ph n t o

ề ệ ơ ấ ấ ẫ ả ứ ơ ơ h i. Vòng truy n nhi t s c p: ch t d n nhi ệ ượ t đ ậ c b m vào vùng ph n ng, nh n

ượ ừ ả ứ ế ề ậ ộ ổ ệ năng l ng sinh ra t ph n ng dây chuy n, đi đ n b ph n trao đ i nhi ề t, truy n

ệ ề ệ ứ ề ệ nhi t năng mà nó mang theo cho vòng truy n nhi t th hai. Vòng truy n nhi ứ ấ t th c p:

ấ ẫ ơ ổ ệ ớ ề ệ ứ ch t d n nhi ệ ượ t đ c b m vào vùng trao đ i nhi t v i vòng truy n nhi ấ t th nh t,

ậ ệ ậ ạ ơ ướ ế nh n nhi ộ t năng đem đ n b ph n t o h i n ộ ố c làm quay tua bin. Trong m t s lò

ấ ẫ ả ứ ể ả ứ ấ ể ả ạ ph n ng h t nhân, đ đ m b o an toàn có th có hai vòng th c p. Ch t d n nhi ệ t

ơ ấ ướ ướ ặ ộ ủ c a vòng s c p là n c, n ấ ạ ạ ỏ c n ng, khí gas… kim lo i l ng, tùy thu c vào c u t o

ấ ẫ ả ứ ệ ủ ứ ấ ườ ướ ạ ủ c a lò ph n ng h t nhân. Ch t d n nhi t c a vòng th c p th ng là n c. Thi ế ị t b

ề ệ ơ ấ ượ ặ ộ ớ ỏ ả ệ ọ ủ c a các vòng truy n nhi t s c p đ c đ t trong m t l p v b o v sinh h c.

ả ứ ạ ạ 2.2.2 Phân lo i các lò ph n ng h t nhân

ả ứ ạ ượ ộ ố ươ ạ ư Lò ph n ng h t nhân đ c phân lo i theo m t s ph ng pháp nh sau:

ử ụ ụ ạ ∙ Phân lo i theo m c đích s d ng.

ậ ạ ấ ∙ Phân lo i theo ch t làm ch m.

ạ ượ ∙ Phân lo i theo năng l ủ ơ ng c a n tron.

ấ ạ ∙ Phân lo i theo công su t.

ế ệ ạ ∙ Phân lo i theo th h lò.

ả ứ ạ ạ ạ ∙ Phân lo i theo lo i hình ph n ng h t nhân.

ề ấ ạ ế ∙ Phân lo i theo ch t đi u ti t.

ạ ấ ∙ Phân lo i theo ch t làm mát.

ạ ấ ậ ∙ Phân lo i theo c p b c.

Trang 30

ử ụ ụ ạ ∙ Phân lo i theo m c đích s d ng.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ự ả ứ ư ề ạ ạ Có nhi u cách phân lo i lò ph n ng h t nhân, nh ng cách phân lo i d a vào

ề ấ ậ ấ ệ ổ ế ả ứ ạ ch t làm ch m và ch t truy n nhi t trong lò ph n ng là cách phân lo i ph bi n.

ả ứ ướ 2.2.2.1 Lò ph n ng n c – n ướ c

ệ ượ ả ứ ế ặ ộ Các thanh nhiên li u đ ướ ừ c x p trong h p đ t trong vùng ph n ng. N c v a

ề ấ ệ ướ ừ ề ậ ấ ấ làm ch t truy n nhi t, v a làm ch t làm ch m. N c làm ch t truy n nhi ệ ượ c t đ

ượ ư ả ứ ả ứ ạ ọ đ c đ a vào bên trong lò ph n ng, ch y d c theo vùng ph n ng t ừ ướ d i lên trên.

ả ứ ấ ướ ướ ả ướ ự ạ ơ Áp su t trong lò ph n ng n c – n c kho ng 12 Mpa. Lò n c áp l c t o h i gián

ấ ả ế ệ ơ ấ ượ ữ ở ạ ỏ ướ ấ ti p: ch t t i nhi t vòng s c p, đ c gi tr ng thái l ng d i áp su t cao, mang

ạ ớ ế ị ơ ạ ễ ổ ệ ớ nhi ệ ộ ừ t đ t lò h t nhân t i thi t b sinh h i, t i đây di n ra trao đ i nhi t v i vòng th ứ

ơ ượ ạ ồ ẫ ớ ướ ơ ự ế ằ ấ c p và h i đ c t o ra r i d n t i tua bin. Lò n c sôi sinh h i tr c ti p b ng cách

ấ ả ệ ơ ượ ộ ỏ ế ị làm sôi ch t t i nhi t trong lò. H i đ ấ ỏ c tách ra kh i ch t l ng trong m t thi t b phân

ạ ộ ặ tách đ t phía trên vùng ho t đ ng, sau đó đ ượ ư ớ c đ a t i tua bin.

ả ứ 2.2.2.2 Lò ph n ng graphite

ượ ử ụ ề ậ ấ ấ ệ Graphite đ c s d ng làm ch t làm ch m, ch t truy n nhi ả ứ t trong lò ph n ng

ể ướ ẹ ướ ặ ả ặ graphite có th là n c nh , n ạ c n ng, gas, ho c kim lo i nóng ch y. Các thanh

ệ ượ ế ề ấ ẫ ố ệ nhiên li u đ c x p trong các ng d n cùng các ch t truy n nhi ố t, bao quanh các ng

Ở ệ ộ ả ứ ấ ả ớ ẫ d n là graphite. nhi t đ cao, graphite x y ra ph n ng v i không khí nên ch t làm

ậ ượ ế ệ ạ ằ ả ớ ộ ch m graphite đ c x p vào trong h p kín b ng kim lo i. L p b o v sinh h c đ ọ ượ c

2 b m vào trong lò ph n ng.

Trang 31

ặ ằ ơ ả ứ ơ làm b ng bê tông dày, khí tr Heli ho c CO

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ạ ả ứ Ƃ Hình 2.5. C u t o lò ph n ng graphite – P MK – 1000

ạ ộ ả ứ 1. Vùng ph n ng (ho t đ ng).

ơ ướ Ố ẫ 2. ng d n h i n c.

ơ ướ ậ ộ 3. B ph n tách h i n c.

ơ 4. B m chính.

ệ ổ 5. C góp đi n.

ẫ ướ Ố ề ấ ệ 6. ng d n n c làm ch t truy n nhi t.

ệ ả ọ ớ 7. L p b o v sinh h c phía trên.

ệ ố ở ộ 8. H th ng kh i đ ng lò.

ệ ả ớ ọ ướ 9. L p b o v sinh h c phía d i.

ả ứ ử ụ ơ ạ ượ ơ ớ 2.2.2.3 Lò ph n ng s d ng n tron kích ho t năng l ng l n (n tron

nhanh)

ệ ử ụ ỗ ợ ượ Nguyên li u s d ng trong lò là h n h p U235 và Pu239 đ c làm giàu (15%).

ả ứ ề ả ướ ạ ủ ơ ộ Ph n ng dây chuy n x y ra d i tác đ ng kích ho t c a các n tron nhanh. Bao quanh

Trang 32

ụ ấ ả ứ ệ ặ ấ ộ ạ vùng ph n ng là các t m U238 ho c Th232 có nhi m v h p thu toàn b các h t

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ấ ọ ấ ơ n tron nhanh, còn g i là vùng tái sinh nguyên li u. Các t m U238 và Th232 khi h p

ẽ ở ụ ơ ế ẽ th n tron s tr thành Pu239, U233, nó s tách ra trong quá trình tái ch . Trong lò

ử ụ ả ứ ậ ấ ầ ơ ơ ạ ph n ng s d ng n tron nhanh kích ho t, không c n dùng ch t làm ch m n tron.

ặ ỗ ạ ỏ ợ ượ ử ụ ề ấ ệ Kim lo i l ng (Na, K, ho c h n h p Na – K) đ c s d ng làm ch t truy n nhi t. Lò

ử ụ ử ụ ả ứ ậ ấ ầ ơ ạ ph n ng s d ng n tron nhanh kích ho t không c n ch t làm ch m, s d ng các

ệ ượ ắ ầ ỏ thnah nguyên li u đ ế c làm giàu và s p x p g n nhau, nên nhi ệ ượ t l ấ ớ ng t a ra r t l n

ấ ủ ả ứ ề ấ ạ ớ ệ (1000kW/l), do đó công su t c a lo i lò ph n ng này l n. Ch t try n nhi ả t ph i có

ả ổ ệ ườ ượ ử ụ ạ ỏ kh năng trao đ i nhi t nhanh, th ng đ ặ c s d ng là kim lo i l ng (Na, K, ho c

ợ ượ ử ụ ề ấ ệ ử ụ ệ ỗ h n h p Na – K) đ c s d ng làm ch t truy n nhi t. Cũng do s d ng nguyên li u là

ượ ứ ộ ấ ạ ơ các thanh Uran đ c làm giàu nên m c đ an toàn cũng th p h n các lo i lò khác.

ả ứ ọ ượ ớ ng l n ử ụ Hình 2.6. Lò ph n ng s d ng notron kích h at năng l

ệ ộ ả ệ ằ ớ ấ 2.2.2.4. Lò nhi t đ cao t i nhi t b ng khí gas, v i graphite làm ch t làm

ch mậ

ư ẫ ạ ượ ậ ươ ạ ộ ươ Lo i lò này v n ch a đ c v n hành th ng m i, là m t ph ng án thay th ế

ế ế ườ ấ ậ cho thi t k thông th ng. Nó dùng graphite là ch t làm ch m và khí helium là ch t t ấ ả i

ệ ổ ậ ủ ệ ủ ể ặ ộ nhi t. Đ c đi m n i b t c a HTDR là có đ an toàn cao. Nhiên li u c a chúng đ ượ c

0C trong khi nhi

ỏ ố ị ượ ớ ệ ộ ệ ộ ệ ọ b c trong l p v g m ch u đ c nhi t đ trên 1600 ệ t đ làm vi c hi u

0C. Helium đ

Trang 33

ả ủ ượ ẫ ự ế ớ qu c a lò là 95 c d n tr c ti p t i tua bin.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ạ ượ ổ ế ế ớ ả ứ Các lo i lò ph n ng h t nhân đ c dùng ph bi n trên th gi i

ể ấ ả ứ ệ ạ ạ Ngày nay, công ngh lò ph n ng h t nhân phát tri n r t phong phú và đa d ng.

ệ ạ ượ ử ụ ứ ể Hi n có trên 10 lo i lò đang đ c s d ng, nghiên c u phát tri n.

ướ ả ướ ướ ự ồ ẹ (bao g m c lò n c sôi BWR và lò n c áp l c PWR): Đóng Lò n c nh :

ế ỷ ọ ớ ạ ướ ệ ủ ạ vai trò ch đ o, chi m t tr ng l n t ề i nhi u n c có ĐHN. Đây là công ngh không

ữ ượ ệ ể ươ ế ớ ạ ộ nh ng đã đ c phát tri n, hoàn thi n và th ng m i hóa r ng rãi trên th gi i mà còn

ả ế ệ ề ẽ ạ ươ ầ ữ là công ngh ti m năng cho nh ng c i ti n m nh m trong t ng lai g n. Các lò n ướ c

ấ ớ ẹ ượ ấ ớ ấ ớ ơ nh công su t l n đang đ ả ế c nâng c p thành các lò c i ti n v i công su t l n h n.

ự ướ ẹ ề ệ ấ c nh làm ch t truy n nhi t ả ứ Hình 2.7. Lò ph n ng áp l c, dùng n

ướ ặ ắ ầ ể ừ ế ệ B t đ u phát tri n t Canada, cho đ n nay công ngh lò này Lò n c n ng:

ượ ạ ướ ệ ộ ố ướ ắ ầ ể cũng đ ụ c áp d ng t ề i nhi u n ặ c, đ c bi t m t s n c b t đ u phát tri n công

ệ ạ ừ ể ướ ố Ấ ư ể ặ ọ ộ ngh h t nhân t ki u n c n ng nh Trung Qu c, n Đ chú tr ng phát tri n lò

ướ ặ ự ủ ệ ầ ậ ấ n c n ng và đã t ch trong công ngh này. G n đây nh t, Rumani đã nh p công

Trang 34

ự ệ ổ ướ ệ ặ ạ ngh này và xây d ng hai t máy. Lò n c n ng có chu trình nhiên li u linh ho t, có

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ể ử ụ ự ấ ộ ừ ế ệ th s d ng urani t nhiên, urani có đ giàu th p hoàn nguyên t tái ch nhiên li u đã

ủ ợ ỗ ệ cháy c a PWR, nhiên li u oxide h n h p, thorium.

ệ ộ ể ở ỹ ượ Đ c phát tri n ử ụ ứ M , Anh và Tây Đ c, lò này s d ng Lò khí nhi t đ cao:

ấ ả ậ ệ ệ ơ Graphit làm ch m n tron, heli làm ch t t i nhi t và nhiên li u là viên uranithorium có

ượ ệ ệ ọ ở ộ đ giàu cao đ c bao b c b i graphit. Tuy nhiên, công ngh lò khí hi n nay d ườ ng

ạ ướ ứ ệ ộ ư ữ nh ch ng l i. Các h ể ậ ng nghiên c u phát tri n t p trung vào lò khí nhi t đ cao, lò

ể ệ ả ộ ớ ộ ệ ớ ỏ ọ ầ t ng cu i ki u nhiên li u viên tròn v i v b c Graphite. M t kh năng l n cho vi c

ứ ể ả ụ ệ ấ ng d ng lò khí là dùng đ s n xu t Hydro cho pin nhiên li u.

ơ ử ụ ặ ộ ệ S d ng urani ho c plutoni có đ giàu cao làm nhiên li u, Lò n ron nhanh:

ạ ượ ọ ở ự ạ ỏ ượ vùng ho t đ c bao b c xung quanh b i urani t nhiên và kim lo i l ng đ c dùng

ấ ả ệ ầ ổ ơ làm ch t t i nhi t. T máy dùng lò n tron nhanh có 3 vòng tu n hoàn, vòng 1 qua vùng

ủ ấ ạ ố ho t, vòng 2 qua trung gian và vòng 3 là vòng c a ch t sinh công, qua tu c bin.

ệ ế ợ ể ệ ầ ộ ố M t phát tri n g n đây là k t h p công ngh lò phân H lò dùng máy gia t c:

ị ố ể ệ ấ ố ồ ả ể ạ h ch và máy gia t c đ phát đi n và chuy n hóa các đ ng v s ng lâu trong ch t th i

ạ ượ ặ ạ ả ậ phóng x . Chùm proton năng l ng cao đ p vào bia kim lo i n ng làm s n sinh

ơ n tron.

ạ 2.3 Các nhà máy đi n h t nhân trên th gi ế ớ i

ệ ủ ố ệ ế ớ ế Theo s li u c a IAEA, tính đ n tháng 2/2016 trên th gi ả ứ i có 442 lò ph n ng

ượ Ư ậ ạ ổ ố năng l ng (LP ) đang v n hành t ớ ổ i 31 qu c gia và vùng lãnh th (Đài Loan) v i t ng

ấ ạ công su t đ t là 383.583 MWe.

ả ượ ệ ấ ạ ế ớ ủ ệ Các nhà máy đi n h t nhân cung c p 11% s n l ng đi n năng c a th gi ộ i m t

Ư ớ ượ ướ ệ ố cách liên t c. ụ Năm 2015 có thêm 10 LP m i đ c hòa vào l i đi n (Trung Qu c: 8,

ố ư Ư ầ ố Nga: 1, Hàn Qu c: 1) và g n đây, ngày 15/1/2016 Hàn Qu c đ a thêm LP ShinKori3

ở ộ ậ ả ấ ậ công su t 1.340 MWe vào v n hành, ngày 29/1/2016 Nh t B n tái kh i đ ng LP Ư

Trang 35

ấ Takahama3 công su t 830 MWe.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ướ Ư ậ ậ ỹ Hi n nay 6 n c có trên 20 LP đang v n hành là: M : 99, Pháp: 58, Nh t: 43,

Ấ ố ố ộ Nga: 35, Trung Qu c: 25, Hàn Qu c: 25, n Đ : 21.

ỷ ệ Ư ậ ạ T l các lo i LP đang v n hành

Ư ướ ẹ ạ ố ượ ấ ổ LP n ự c nh lo i áp l c (PWR): S l ng: 283, T ng công su t: 264.784

ỷ ệ Ư ướ ẹ ạ ướ ố ượ MW, T l : 69%. LP n c nh lo i n c sôi (BWR): S l ổ ng: 78, T ng công

ỷ ệ ấ Ư ướ ặ ố ượ ự su t: 75.958 MW, T l : 18,6%. LP n c n ng áp l c (PHWR): S l ổ ng: 49, T ng

ỷ ệ ấ ạ ư Ư ướ ạ công su t: 24.551 MW, T l : 6.4%. Còn l i là các lo i khác, nh LP n c nh ẹ

Ư ả ệ ằ Ư graphit (LWGR), LP t i nhi t b ng khí (GCR), và LP tái sinh nhanh (FBR).

ỷ ệ ạ Ư ậ ể ồ T l các lo i LP đang v n hành Bi u đ 1:

Trang 36

ự ị Ư ố Phân b lò LP theo khu v c đ a lý

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ự ị Ư ố ể ồ Phân b lò LP theo khu v c đ a lý Bi u đ 2:

ố Ư ổ ậ Phân b LP theo tu i v n hành

ố Ư ổ ậ ể ồ Phân b LP theo tu i v n hành Bi u đ 3:

ế ớ ủ ậ ổ ệ ả Ư Tu i trung bình c a các LP đang v n hành trên th gi i hi n nay là kho ng 29

ổ ậ ầ ớ ộ ố Ư ả năm. Ph n l n các LP ĐHN có tu i v n hành trong kho ng 2836 năm, m t s đã

Trang 37

ậ ậ v n hành an toàn trên 40 năm, th m chí 47 năm.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ỷ ệ ở ướ ố ế T l ĐHN các n c tính đ n cu i năm 2014

ả ượ ổ ế ớ ạ ỷ T ng s n l ng ĐHN năm 2014 trên th gi i đ t 2.410,37 t ẹ kWh, tăng nh so

ỷ ướ ớ v i năm 2013 (2.358,6 t kWh). 14 n c có t ỷ ệ l ĐHN trên 20%, trong đó có 6 n ướ c

ặ ệ ướ ỷ ệ ấ ạ ỷ ệ đ t t l ĐHN trên 40%, đ c bi t là Pháp: 76,9%. Các n c có t ậ ấ th p nh t là Nh t l

ả ố ậ B n: 0% (do không có nhà máy nào v n hành), Iran: 1,5%, Trung Qu c: 2,4%.

ố Ư ế ạ ự ự S LP đang xây d ng và có k ho ch xây d ng

ố Ư ự ế ạ ự ể ồ S LP đang xây d ng và có k ho ch xây d ng Bi u đ 4:

Ư ự ở ổ ố 66 LP đang xây d ng ố 16 qu c gia và vùng lãnh th , trong đó Trung Qu c:

ể ộ ố ỹ ươ Ấ 22, Đài Loan: 2, Nga: 8, M : 5, n Đ : 6, Hàn Qu c: 3, Các Ti u v ng qu c ố Ả ậ R p

Ư ượ ấ ố ự ở th ng nh t (UAE): 4. Trong năm 2015 có 7 LP đ c kh i công xây d ng (Trung

Ư ượ ậ ự ế ạ ố Qu c: 6, UAE: 1). Ngoài ra còn có 99 LP đ ố c l p k ho ch xây d ng (Trung Qu c:

Trang 38

ậ ả Ấ ộ ỹ ệ 35, n Đ : 4, Iran: 3, Nh t B n: 9, Nga: 22, UAE: 2, M : 17, Vi t Nam: 2)

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ố Ư ượ ự ở ạ S LP đ c kh i công xây d ng hàng năm, giai đo n 2007 – 2016

ừ ố Ư ượ ế ự ở Trong 9 năm t 2007 đ n 2016, s LP đ c kh i công xây d ng hàng năm

ạ ả ạ ộ ộ tăng trong giai đo n 20072010; năm 2011 gi m đ t ng t do tai n n NMĐHN

ế ụ ượ ư ẫ ự ở Fukushima, nh ng sau đó v n ti p t c đ c kh i công xây d ng.

ố Ư ượ ự ạ ở ể ồ S LP đ c kh i công xây d ng hàng năm, giai đo n 2007 – 2016 Bi u đ 5:

ố Ư ớ ượ ướ ệ ạ S LP m i đ c hòa vào l i đi n hàng năm, giai đo n 2007 – 2016

ừ ố Ư ớ ượ ế ướ ệ Trong 10 năm t 2007 đ n 2016, s LP m i đ c hòa vào l ế ẫ i đi n v n ti p

Trang 39

ậ ả ả ạ ụ t c tăng, ngay c sau tai n n NMĐHN Fukushima, Nh t B n.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ồ ể ố Ư ớ ượ ướ ệ ạ S LP m i đ c hòa vào l i đi n hàng năm, giai đo n 2007 – Bi u đ 6:

2016

ổ ấ ạ T ng công su t ĐHN hàng năm, giai đo n 1995 – 2014

ừ Ư ấ ạ ộ ứ ế ặ Trong 20 năm t ề 1995 đ n 2014, m c dù có nhi u LP ch m d t ho t đ ng do

ờ ạ Ư ượ ề ặ ớ ế h t th i h n ho c do các nguyên nhân khác, đã có thêm nhi u LP đ c xây m i. Do

Trang 40

ấ ổ ổ ể đó t ng công su t ĐHN hàng năm không thay đ i đáng k .

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ấ ổ ể ồ T ng công su t ĐHN hàng năm, giai đo n 1995 – 2014 Bi u đ 7:

ả ượ ạ S n l ng ĐHN hàng năm, giai đo n 1995 – 2014

ừ Ư ấ ạ ộ ứ ế ặ Trong 20 năm t ề 1995 đ n 2014, m c dù có nhi u LP ch m d t ho t đ ng do

Ư ớ ượ ờ ạ ề ặ ế h t th i h n ho c do các nguyên nhân khác, đã có thêm nhi u LP m i đ c hòa vào

ả ượ ệ ổ ế ớ ổ ướ l i đi n. Do đó t ng s n l ng ĐHN hàng năm trên th gi ể i không thay đ i đáng k .

ề ỷ ệ ả ượ ế ớ Tuy nhiên xét v t l ổ ĐHN/t ng s n l ệ ng đi n thì t ỷ ệ l ĐHN trên th gi ả i gi m.

ả ượ ạ ể ồ S n l ng ĐHN hàng năm, giai đo n 1995 – 2014 Bi u đ 8:

ướ ể Xu h ng phát tri n ĐHN trên th gi ế ớ i

ướ ế ớ ừ ể ế Xu h ng phát tri n ĐHN trên th gi i t nay đ n năm 2050 đ ượ ướ c c tính

ườ ớ ộ ấ ả ợ ớ trong hai tr ỳ ng h p th p và cao v i đ phân k khá l n. Tuy nhiên, trong c hai

ườ ệ ố ụ ể ề ấ ổ ợ ị tr ề ng h p này t ng công su t ĐHN đ u tăng v giá tr tuy t đ i, c th là:

ườ ợ ướ ề ấ ổ ừ Trong tr ng h p c tính th p ấ , t ng công su t tăng không nhi u, t 383.583

MWe (năm 2014) tăng lên 407.000 MWe (năm 2020), 435.000 MWe (năm 2030) và

Trang 41

440.000 MWe (năm 2050).

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ườ ợ ướ ề ấ ừ Trong tr ng h p c tính cao ổ t ng công su t ĐHN tăng nhi u, t 383.583

ầ ấ MWe (năm 2014) tăng lên 503.000 MWe (năm 2020), 722,000 MWe (g n g p đôi vào

ấ ầ ầ năm 2030) và 1.113.000 MWe (g n g p 3 l n vào năm 2050).

Ự Ố Ế Ớ Ạ Ệ III. CÁC S C NHÀ MÁY ĐI N H T NHÂN TRÊN TH GI I

ệ ạ

ạ ạ ỗ ủ ữ ộ 3.1 Nhà máy đi n h t nhân Chalk River (tháng 12, 1952) Tai n n t i Chalk River, Canada do l i c a nh ng công nhân gây ra. M t ng ườ i

ấ ủ ệ ố ề ở ở ỉ ổ công nhân vô tình m 4 van đi u ch nh áp su t c a h th ng. Van m ra, làm thay đ i

ả ứ ể ế ấ ế ị ị ẩ áp su t khi n thanh ki m soát b đ y ra ngoài lò ph n ng. Các thi ậ t b an toàn v n

ấ ầ ấ ủ ế ấ ẫ ầ ộ ộ hành d n đ n m t sai l m khác: nó nh n l m vào vào m t nút b m. Công su t c a lò

ả ứ ả ứ ộ ượ ậ ắ ạ ướ ph n ng tăng lên làm n p đ y lò ph n ng b t tung lên. M t l ớ ng l n n c làm

ấ ả ạ ỉ ế ị ộ ộ ự ố ử ả ộ ạ l nh ch t th i phóng x rò r vào thi t b . M t đ i ngũ x lý s c ph i vào cu c đ ể

ậ ệ ạ ỏ ạ lo i b các v t li u phóng x

ạ ệ Hình 3.1 Nhà máy đi n h t nhân Chalk River

Trang 42

ệ ạ 3.2 Nhà máy đi n h t nhân Three Mile Island (ngày 28 tháng 3 năm 1979)

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ạ Hình 3.2 Nhà máy đi n h t nhân Three Mile Island

ằ ở ệ ạ Nhà máy đi n h t nhân Three Mile Island n m ỹ ử ụ bang Pennsylvania (M ) s d ng

ả ứ ả ứ ướ ế ấ hai lò ph n ng công su t PWR (lò ph n ng n c ti p xúc) do hãng Babcock và

ạ ộ ả ứ ể ạ ế ạ ứ ệ Wilcox ch t o. Lò ph n ng th I lúc đó đang ho t đ ng đ n p nhiên li u, còn lò

ở ộ ứ ứ ộ th II (lúc 4h sáng ngày 28/3/1979, t c đúng m t năm sau ngày kh i đ ng lò) b m t s ị ộ ự

ọ ơ ỏ ướ ạ ộ ấ ả ứ ấ ừ ố c nh không quan tr ng là máy b m n c vòng th c p ng ng ho t đ ng. T t c các

ế ị ề ả ứ ộ ự ộ ừ ộ thi ậ ứ t b đ u vào cu c ngay l p t c, tua bin và lò ph n ng t đ ng ng ng m t cách an

ấ ở ơ ấ ề ộ ườ ấ toàn. Lúc y, áp su t vòng s c p tăng lên, m t đi u bình th ừ ng khi ng ng lò. Đ ể

ả ủ ộ ấ ơ ấ ậ ạ ỏ tránh cho vòng áp su t s c p kh i tăng quá cao, van x c a b ph n t o áp t ự ộ đ ng

ở ẽ ả ự ộ ạ ơ ấ ứ ế ố m ra và đáng l nó ph i t đ ng đóng l i khi vòng s c p xu ng đ n m c bình

ườ ư ạ ướ th ng.Nh ng van này không đóng l i và n ứ ế ụ c làm mát lò c ti p t c thoát ra. Tuy

ủ ầ ế ế ệ ủ ề ể ả ả nhiên do sai l m c a thi t k , không có tính hi u c a van x trên b ng đi u khi n và

ư ậ ủ ướ ẫ ằ ậ ẫ các kĩ s v n hành v n cho r ng v n đ n ắ ậ c trong thùng lò. Th t ra, đ y đã là b t

ộ ự ố ấ ướ ệ ườ ể ể ề ậ ầ đ u m t s c m t n c làm mát nhiên li u mà ng i đi u khi n lò có th nh n ra

ệ ế ướ ệ ố ạ ấ qua các tín hi u khác khi thi u n c làm l nh trong thùng lò. Lúc y,h th ng làm

ẩ ấ ấ ướ ự ộ ư ế ở ạ l nh kh n c p m ra, nh ng ti c thay là hai van c p n ị đ ng đã b đóng, vì tr c t ướ c

ế ồ ồ ườ ử ệ ố ấ ồ ạ ạ ẩ ấ đ y 42 ti ng đ ng h , ng i ta cho ch y th h th ng làm l nh kh n c p r i quên

Trang 43

ở ạ ộ ỗ ớ ủ ấ ườ ụ ề m l i hai van y. Đây là m t l i l n c a con ng ề i,V sau, C c Đi u tra Liên Bang

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ộ ể ể ỉ ẫ ạ ả ự ố đã vào cu c đ hi u xem đây có ph i là s c tình phá ho i hay không. Các ch d n sai

ề ướ ệ ạ ầ l m v n c trong thùng lò đã làm cho các bi n pháp làm l nh khác không đ ượ ử c s

ự ố ắ ệ ạ ớ ỏ ị ỡ ị ở ụ d ng. Sau 130 phút s c , n p thùng lò b m ra và l p v nhiên li u h t nhân b v ,

ơ ấ ấ ạ cho thoát các ch t phóng x ra vòng s c p và cũng thoát ra khí hydro gây ra m t v n ộ ụ ổ

ề ỏ ờ nh nhi u gi sau đó.

ộ ử ạ ộ ệ ả ặ ị M c dù m t n a vùng ho t đ ng đã b nóng ch y và trên 13 tri u curie hí phóng x ạ

ượ ạ ư ườ ệ ặ ả ượ ự ấ ấ đ c t o ra nh ng các t ng b o v lò đã ch n đ ạ c s th t thoát ch t phóng x ra

ạ ượ ự ẹ ả ờ ế ế ngoài và vùng ho t đ c duy trì s toàn v n sau khi nóng ch y. Nh có thi ớ t k ba l p

ả ứ ệ ủ ả ỹ ưở ế ứ ư ắ ỏ ả b o v c a lò ph n ng M mà nó không nh h ng l m đ n s c kh e dân c quanh

ư ừ ề ẳ ấ ỹ vùng. Nh ng đã làm m t đi lòng tin dân chúng và sau nhi u năm, M ng ng h n xây

ự d ng NMĐHN.

ệ ạ

ự ố ế ả ậ 3.3 Nhà máy đi n h t nhân Chernoby ệ S c nhà máy đi n Chernobyl (nay là Uckaina) x y ra ngày 26/4/1986, x p b c 7

ố ế ộ ự ố ạ INES (Thang đ s c H t nhân Qu c t International Nuclear Event Scale). Đây là

̀ ầ ạ ấ ế ế ̣ ̣ ̉ ự ố ồ ệ s c t i t nh t trong nganh điên hat nhân cua nhân lo i, do sai l m thi ề t k và đi u

Trang 44

ể ủ khi n c a con ng ườ i.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ệ Hình 3.3 Nhà máy đi n h t nhân Chernoby

ả ứ ụ ổ ủ ả ố Lò ph n ng s 4 c a nhà máy sau khi x y ra v n

ệ ở ủ ủ ạ Nhà Máy Đi n H t Nhân Chernobyl cách Kiev (th đô c a Ukraine) 110km, cách

ố ớ ể ế ậ Chernobyl (có 12.500 dân) 15 km và cách Pripryat (thành ph m i đ ti p nh n gia đình

ườ ơ ở ố ồ nhân viên nhà máy, có 50000 ng ả ứ i) 3 km. C s nhà máy bao g m b n lò ph n ng

ạ ộ ấ ố ả ộ ọ ớ ấ ạ đang ho t đ ng thu c h lò RBMK. Tai n n x y ra trên lò m i nh t s 4, công su t

ệ ắ ầ ậ 3200 MWnhi t, b t đ u v n hành vào năm 1983.

ệ ệ ượ ậ ấ ả ạ Sau tai n n, vi c thi ế ậ ạ t l p l i th t chính xác các hi n t ng Hóa Lý đã x y ra r t là

ầ ướ ỉ ạ ượ ứ ậ khó khăn, nên ph n d i đây ch ghi l ề i các đi u đã đ c công nh n chính th c :

ắ ầ ấ ượ ể ự ệ ả ộ Ngày 25/4/1986, lúc 01:00 công su t lò b t đ u đ c gi m đ th c hi n m t th ử

ề ệ ả ượ ệ ệ ở ầ ữ ấ ớ ộ ử nghi m v đi n. Th nghi m này ph i đ c kh i đ u v i m t công su t gi a 700 và

1000 MWnhi t.ệ

ấ ạ ộ ử ớ ả ệ ươ Kho ng 13:00. Công su t h m t n a t i 1600 MWnhi t, theo đúng ch ng trình

ử ệ ề ệ ộ ượ ệ th nghi m, m t trong hai nhóm tuabin phát đi n xoay chi u đ ờ c tách r i. h làm

Trang 45

ộ ứ ư ậ ợ ạ ị ngu i c u tr cũng b cô l p, nh ng lý do l i không rõ ràng.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ế ụ ừ ệ ạ ấ ầ ở ấ 14:00, S phát đi n yêu c u Nhà máy ng ng h công su t và ti p t c cung c p

ẫ ở ệ ấ ệ ư ậ ế ồ ạ đi n cho m ng. Lò v n công su t (1600 MWnhi ồ t) nh v y trong 9 ti ng đ ng h .

ế ễ ả ộ ộ ở ố ừ ệ ứ ể K t qu là đ nhi m đ c Xenon tr thành t i đa; đ bù tr hi u ng này, các « thanh »

ề ể ượ ậ ầ ầ đi u khi n đ ạ c rút ra d n d n. Ngoài ra, các nhân viên v n hành đã không kích ho t

ộ ệ ộ ứ ị ứ ệ ậ ợ ớ ạ ệ l i h làm ngu i c u tr tâm lò: vi c v n hành kéo dài v i m t h an toàn b c ch ế

ượ ọ đã không đ c coi là nghiêm tr ng !

ấ ượ ả ế ụ ả Kho ng 23:00 công su t đ c ti p t c gi m.

ấ ố ớ ệ ệ Lúc 00:30 ngày 26/4, công su t lò xu ng t i 500 MWnhi ệ ề ể t, vi c chuy n h đi u

ế ấ ị ụ ớ ị ụ ặ ằ ti t công su t t ấ ừ ự ộ t đ ng qua b ng tay b tr c tr c. Công su t b s t t i 30 MWnhi ệ t,

ễ ạ ơ ướ ể ự ệ ấ ấ ộ ự s nhi m đ c Xenon l i tăng thêm, h i n ư c xu t ra r t ít. Nh ng đ th c hi n th ử

ộ ố ượ ệ ầ ả ấ nghi m, c n ph i nâng công su t và nhân viên khai thác đã rút ra m t s l ớ ng l n các

ị ậ ề ể ề ỉ ị ấ thanh đi u khi n, đi u này b c m trong các ch th v n hành.

ấ ổ ả ị ở ệ ở Kho ng 01:00, công su t n đ nh 200 Mwnhi t, lò không còn ạ trong tr ng thái

ấ ướ ữ ữ ệ ướ ể ở ề ề b n v ng n a (công su t d i 700 MWnhi t và d i 30 thanh đi u khi n trong tâm

ứ ậ ậ ượ ệ ượ ế ị lò). Nhóm v n hành, vì không nh n th c đ c hi n t ự ng này nên quy t đ nh th c

ả ươ ử ệ ệ ầ ầ hi n th nghi m theo đúng yêu c u cu ch ng trình ban đ u.

ầ ơ ổ ượ ở ộ Lúc 1:03 và lúc 1:07, hai máy b m tu n hoàn b sung đ c kh i đ ng nh d ư ự

ế ươ ư ượ ử ệ ấ ạ ki n trong ch ng trình th nghi m, do đó l u l ng trong tâm lò tăng r t m nh, v ượ t

ớ ạ ườ ượ ơ ự ế ấ ấ ỏ kh i gi i h n bình th ng đ c cho phép. Vì công su t tâm lò th p h n d ki n trong

ấ ơ ướ ị ử ệ ệ ẩ ấ ự ướ vi c chu n b th nghi m nên r t khó duy trì áp su t h i n c và m c n c trong bình

ở ạ ườ ệ ặ ậ ẩ phân cách trong ph m vi bình th ấ ng. Nhân viên bèn ch n tín hi u d p lò kh n c p

ủ ế ố ị ươ ệ liên quan đ n các thông s này, theo đúng quy đ nh c a ch ử ng trình th nghi m.

ự ụ ủ ỉ ươ ươ ừ ế Lúc 1:22, vì s tích t c a Xenon, nên ch còn t ng đ ng t 6 đ n 8 thanh

ả ậ ẩ ấ ằ ị nhúng trong tâm lò (dù r ng theo qui đ nh an toàn thì đã ph i d p lò kh n c p khi ch ỉ

ươ ươ ả ế còn t ng đ ng 15 thanh nhúng trong tâm lò). Máy tính cu lò cho bi t thông tin này

Trang 46

ạ ế ị ự ộ ố ủ ự ượ ơ ư nh ng l i không có quy t đ nh t đ ng. S phân b c a thông l ấ ỗ ng n tron r t h n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ọ ướ ệ ứ ụ lo n trong tâm lò (d c tr c và theo bán kính), và d ả ự i hi u ng cu s tăng thêm đ ộ

ả ứ ượ ấ ấ ổ ụ ộ ể ở ị ph n ng, thông l ẫ ng có th tr nên r t b t n đ nh c c b . Tuy nhiên nhân viên v n

ể ặ ạ ế ụ ế ị ử ệ ể ử ệ ế ầ ế quy t đ nh ti p t c th nghi m và đ có th l p l i th nghi m n u c n thi ọ t, h đã

ớ ự ừ ệ ệ ắ ặ ậ ẩ ấ ề ch n tín hi u d p lò kh n c p g n v i s ng ng nhóm tuabin phát đi n xoay chi u

ứ th hai.

ơ ướ ầ ư ạ Lúc 01:23:23 đóng các van đ u vào h i n c cho các tuabin, nh ng l i không

ả ứ ừ ầ ơ ượ ề ng ng lò ph n ng. Máy b m tu n hoàn (đ ệ c máy tuabin phát đi n xoay chi u cung

ậ ướ ơ ạ ấ c p) ch y ch m l ạ ư ượ i, l u l ả ng gi m đi, n ệ ứ ố c nóng lên và sôi b c h i. Các hi u ng

ả ứ ủ ấ ạ ộ chân không làm tăng đ ph n ng c a tâm lò. Công su t lò tăng lên và t o ra h i n ơ ướ c

ả ứ ề ạ ơ ơ ớ ạ nhi u h n. Lò ph n ng r i vào tr ng thái trên t i h n.

ế ố ế ế ị ưở ề ấ ậ Lúc 01:23:40 đi đ n y u t quy t đ nh : Tr ng nhóm đi u hành nh n nút d p lò

ể ơ ả ạ ư ề ệ ẩ ấ ố ượ ạ ớ kh n c p, các thanh đi u khi n r i xu ng, nh ng hi u qu l i ng i v i mong c l

ầ ướ ủ ấ ấ ụ ứ ợ ở đ i b i vì ph n d i c a các thanh đó (khi đi vào tâm lò) không ch a ch t h p th và

ủ ộ ả ứ làm tăng đ ph n ng c a tâm lò

ấ ằ ờ ủ ấ ứ ả ứ ầ Các tính toán cho th y r ng công su t t c th i c a lò ph n ng đã tăng lên 100 l n

ả ứ ị ị ự ừ ủ ộ ệ ứ ở giá tr danh đ nh trong 4 giây. Lò ph n ng đã t ả ứ d ng b i hi u ng c a đ ph n ng

ệ ứ ự ệ ệ âm do làm nóng nhiên li u (hi u ng Doppler) và s phân tán nhiên li u.

ổ ứ ế ấ ầ ạ ậ ổ ơ ế Các nhân viên v n hành nghe th y hai ti ng n liên ti p, l n n th hai m nh h n

ư ế ự ứ ắ ấ ấ ủ ủ ầ l n th nh t, làm tung cao 14m t m bê tông n p lò (2000t) và đ a đ n s phá h y c a

ấ ượ ầ các c u trúc th ủ ng t ng c a tòa nhà.

ủ ệ ầ ị ơ ấ Nhiên li u, thành ph n tâm lò và các c c u đã b phóng lên mái c a các tòa nhà k ế

ả ậ ệ ấ ạ ệ ạ ố ơ ớ ườ ậ c n và r i xu ng đ t, t o nên vi c th i v t li u phóng x qui mô l n ra môi tr ng.

ỡ ủ ầ ả Các m nh v c a tâm lò tung ra 30 đám cháy trên các mái nhà g n đó (phòng máy

ạ ủ ả ứ ữ ẫ ố ầ và ph n còn l i c a nhà lò ph n ng). Nh ng đám cháy, thông qua các ng d n cáp,

Trang 47

ả ứ ố ọ cũng đe d a lò ph n ng s 3.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ộ ứ ộ ừ ả ớ ộ Đ i c u ho trong nhà máy cùng v i các đ i t ấ Pripyat và Chernobyl tác đ ng r t

ứ ạ ả ả nhanh (14 lính c u ho trong 4 phút và 250 lính trong 95 phút sau khi tai n n x y ra).

ị ậ ắ ấ ả ề ứ ả ọ ử T t c các ng n l a đ u b d p t t lúc 04:50. Các nhân viên c u ho đã không đ ượ c

ị ệ ệ ố ạ ễ ạ ỏ ườ ố ọ ế trang b hi u nghi m ch ng l i nhi m x và b ng. 28 ng i trong s h ch t trong

ấ ườ ặ ở ấ ỏ m y ngày sau. 2 ng i khác có m t ế t m bêtông trên lò ch t ngay vì b ng và vì đa

ươ ấ ch n th ng (polytrauma).

ướ ượ ừ ấ ơ ộ N c đ ể c b m r t nhanh chóng vào tâm lò đ làm ngu i và ngăn ng a cháy than

ư ế ả ờ ử ượ ạ ừ graphit, nh ng không có k t qu và 20 gi sau, l a (do khí đ c t o nên t ộ tác đ ng

ơ ướ ạ ọ ử ế ả ộ ủ c a h i n c trên than graphit và Zirconi) l i bùng lên. K t qu là m t ng n l a cao

ậ ệ ạ ớ ộ ệ ị 50 m phóng v t li u phóng x cho t ể i đ cao 1500m, và làm cho vât li u b di chuy n

ễ ấ r t xa d dàng.

ụ ừ ủ ả ầ ổ ộ ệ ụ M t ph n c a tâm lò s p đ . Các m nh v n t nhiên li u và than graphite tràn

ố ị ớ xu ng sàn bê tông ở ướ d i. Sàn dày 1,8 m b ăn mòn t i 1m.

ậ ệ ể ả ấ ặ ỗ ợ ấ ạ Đ ngăn ch n cháy tâm lò và th i phóng x , 5000 t n v t li u h n h p (cát, bo, đ t

ượ ả ừ ự ế ừ sét, đôlômit, chì) đ c th t 1800 chuy n bay tr c thăng t ế ngày 27/4 đ n ngày 10/5.

ứ ộ ạ ấ ế ầ ạ ở ớ ầ ọ B i vì t m nhìn h n ch và m c đ phóng x r t cao không cho phép t i g n, h đã

ừ ả ả ướ ỗ ủ ậ ả ph i th áng ch ng theo h ủ ng c a các l th ng th m chí th ngay trên các mái nhà

ố b c cháy.

ự ả ỉ ượ ấ ầ ộ Do s th không chính xác, tâm lò ch đ c l p m t ph n và than graphit không

ừ ạ ấ ư ừ ng ng cháy. Tâm lò l i nóng lên do công su t d không đ ượ ả c t i đi, và t ế ngày 2/5 đ n

ậ ệ ả ả ủ ệ ạ ầ ả ẩ ộ ố ngày 5/5 vi c th i s n ph m phân h ch tăng lên. M t ph n c a v t li u th xu ng

ỉ ắ ế ấ ộ ớ tr n v i urani thành ch t “x g n k t” tâm lò (corium).

ắ ầ ừ ấ ượ ể ạ B t đ u t ngày 5/5, nit ơ ướ d i áp su t đ ộ ả ứ c n p vào lò ph n ng đ làm ngu i

ấ ỉ ắ ề ế ch t x g n k t và n n móng.

ộ ế ấ ừ ế ượ ộ ề ể T tháng 5 đ n tháng 11, m t k t c u bê tông đ ủ c xây đ cách li lò 4. Đ b n c a

Trang 48

ộ ỏ ự ề ệ ậ ấ quách th p do đi u ki n khó khăn lúc xây d ng. Vì v y, m t v bao thêm đã đ ượ ự c d

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ừ ề ượ ể ạ ự ệ trù t năm 1990. Nhi u công trình cũng đ c th c hi n vào năm 1995 đ h n ch ế

ướ ư n ấ c m a th m qua.

ơ ượ ố ế ườ ế Theo C quan năng l ng qu c t ố (IAEA) công b 2005, có 56 ng i ch t, 46 ng ườ i

ư ế ệ ẻ ế ườ ế trong đó có 9 tr em ch t liên quan đ n b nh ung th tuy n giáp, 206.000 ng i đã

ả ơ ườ ị ễ ả ầ ạ ấ ph i s tán g p. 600 000 ng i b nhi m phóng x trong năm đ u và kho ng 100.000

ư ế ể ề ả ắ ọ ca ung th sau đó có th gán cho tai h a này. Kh p châu Âu, đ n c mi n đông n ướ c

ỏ ữ ễ ế ạ ị ị ả Pháp cũng b đám mây phóng x tràn đ n làm cho cây c , s a bò b nhi m và nh

ưở ỏ ườ h ế ứ ng lâu dài đ n s c kh e ng i dân

ậ ả ệ ạ 3.4 Nhà máy đi n h t nhân Tokaimura, Nh t B n, 30/9/1999

ả ạ ộ ở Vào ngày 30 Tháng 9, 1999, m t tai n n đã x y ra ề NMĐHN do Công ty JCO đi u

ạ ắ ầ ữ ạ ậ ả ườ ộ hành t i Tokaimura, Nh t B n. Tai n n b t đ u khi nh ng ng i công nhân tr n quá

ể ế ạ ề ệ ạ ớ ọ nhi u urani v i axit nitric dùng đ ch t o nguyên li u h t nhân. H đã thêm 35 pound

ể ứ ả ứ ộ uranium vào b ch a axit nitric thay vì 5,2 pound theo quy trình. M t ph n ng phân rã

ộ ố ủ ề ả ể ấ ạ h t nhân dây chuy n đã x y ra. Công ty đã mang toàn b s Bo c a nhà máy đ h p

ủ ể ể ử ữ ụ ư ặ ạ ố ệ th nh ng phóng x nh ng s Bo đó không đ đ ngăn ch n. Thay vì đ x lý hi n

ẫ ướ ể ỡ ố ướ ượ t ng nguy hi m này, chúng đã làm v các ng d n n c, làm n c tràn ra vùng xung

ả ứ ừ ạ ạ ờ ả ứ quanh và làm ph n ng phân chia h t nhân ng ng l i. 20 gi ớ ế sau, ph n ng m i k t

thúc.

Trang 49

ệ ạ 3.5 Nhà máy đi n h t nhân Fukushima Daiichi

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ạ Hình 3.4 Nhà máy đi n h t nhân Fukushima Daiichi

ả ạ ấ ậ ộ ộ ạ ự Ngày 11/3/2011, tr n đ ng đ t m nh 9.0 đ đã x y ra t ắ ủ i khu v c Đông B c c a

ậ ệ ạ ặ ệ ề ộ ọ ộ ả Nh t B n, gây thi ờ ể t h i n ng n trên m t di n tích r ng hàng trăm km d c b bi n

ậ ả ộ ườ ị ố ề ề ườ ế ấ Nh t B n. Nhi u gia đình có toàn b ng i b cu n trôi, nhi u ng i ch t và m t tích,

ế ơ ườ ườ ả ỏ ạ ố ươ s th ng vong lên đ n h n 30,000 ng ữ i, nh ng ng ử i ph i b nhà c a lánh n n lên

ườ ấ ắ ầ ậ ọ ộ ế đ n 170,000 ng ả i. Ngay sau tr n đ ng đ t là th m h a sóng th n, phía b c có nhà

ệ ế ệ ạ ộ ổ mày đi n h t nhân HigashiDori cho đ n phía nam là nhà máy đi n Tokai t ng c ng 15

ậ ị ệ ạ ệ ạ ở ứ ớ ệ ỏ nhà máy đi n h t nh t b thi ạ ố m c l n nh . Trong s này, nhà máy đi n h t t h i

ị ệ ạ ề ặ nhân Fukushima Daiichi b thi ạ t h i vô cùng n ng n . T i nhà máy này, trong lúc

ạ ộ ỉ ả ấ ưỡ ộ đ ng đ t có 3 lò đang ho t đ ng và 3 lò khác đang ngh b o d ừ ng. Tuy các lò ng ng

ậ ứ ạ ộ ầ ậ ư ế ấ ộ ho t đ ng ngay l p t c khi có đ ng đ t, nh ng ngay sau đó sóng th n p đ n đã tàn

ệ ố ư ầ ộ phá g n nh hoàn toàn h th ng làm ngu i.

ệ ượ ừ ậ ứ ữ Tuy quá trình phát đi n đã đ ệ ư c d ng ngay l p t c, nh ng nh ng thanh nhiên li u

ẫ ở ệ ộ ấ ụ ượ ư ế bên trong v n đang nhi t đ r t cao, n u nh không liên t c đ ả ộ c làm ngu i thì b n

Trang 50

ộ ượ ệ ườ ườ ẽ thân nó sinh ra m t l ng nhi ớ t vô cùng l n. Thông th ng ng ệ ố i ta s dùng h th ng

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ừ ạ ộ ữ ể ệ ế ộ ấ c p đi n t bên ngoài đ làm ngu i nh ng thanh nguyên li u này. N u ho t đ ng này

ườ ự ệ ằ ạ ẩ ấ ấ ạ th t b i ng ậ i ta cũng d phòng b ng cách cho ch y 1 máy phát đi n kh n c p v n

ể ấ ệ ằ ầ ườ ấ ợ ườ hành b ng d u diesel đ c p đi n. Trong tr ng h p b t th ả ng khi c hai ph ươ ng

ấ ạ ề ườ ể ấ ị ẳ ệ ắ ớ án trên đ u th t b i, ng i ta đã trang b s n các c quy l n có th c p đi n trong

ờ ể ệ ừ ụ ệ ấ ớ ứ ạ ề nhi u gi đ khôi ph c vi c c p đi n t bên ngoài. Tuy nhiên v i s c m nh và tàn

ầ ừ ủ ấ ả ươ ề ở phá c a sóng th n v a qua, t t c các ph ng án trên đ u tr nên vô ích.

ự ệ ế ễ ạ Đ n ngày 13 tháng 3 năm 2011, các s ki n khác đã di n ra t ệ i nhà máy đi n

ề ệ ạ Fukushima II 11,5 km v phía nam và nhà máy đi n h t nhân Onagawa. Ngày 11 tháng

ẩ ấ ố ộ ủ ệ ạ ạ 3 năm 2011, chính ph Nh t B n ậ ả tuyên b m t "tình tr ng kh n c p đi n h t nhân" do

ấ ấ ả ộ ườ ầ ố m t ch t làm ngu i và di t n hàng ngàn ng i dân sinh s ng g n nhà máy Fukushima

ứ ế ằ ừ I. Ngày ti p theo, trong khi b ng ch ng ầ ủ nóng ch yả t ng ph n c a lõi lò ph n ng ả ứ ở ố s

ủ ầ ủ ứ 1 đang tăng lên, m t v n ả ứ ộ ụ ổ hyđrô đã phá h y t ng trên c a tòa nhà ch a lò ph n ng

ị ươ ả ứ ư ẹ ẫ ộ ố s 1 và làm b th ứ ng 8 công nhân, nh ng h p ch a lò ph n ng v n nguyên v n

ự ề ả ố Chính quy n Fukushima đã cho di t n các khu v c xung quanh nhà máy s 1 và s ố

ộ ổ ườ ố ố 2. T ng c ng 45.000 ng i s ng trong bán kính 20 km xung quanh nhà máy s 1 đã

ượ ờ đ ầ c yêu c u di d i.

ư ự ề ạ ố ả T i nhà máy s 2, chính quy n đã cho di t n dân c trong khu v c bán kính 3 km và

ữ ế ườ ố ạ ả ờ ỏ khuy n cáo nh ng ng i s ng trong ph m vi 10 km không nên r i kh i nhà. C hai

ề ệ ả ạ ố nhà máy h t nhân đ u cách thành ph 30 tri u dân Tokyo kho ng 250 km v h ề ướ ng

ả ứ ủ ệ ắ ở ượ ặ đông b c. Hi n năm lò ph n ng c a các nhà máy Fukushima đang đ c đ t trong

ẩ ấ ạ ượ ở ự ố ệ ố ạ ố tình tr ng kh n c p năng l ng h t nhân qu c gia b i s c h th ng làm mát.

ơ ượ ạ ậ ả Ngày 13 tháng 3 năm 2011, C quan năng l ế ng h t nhân Nh t B n thông báo x p

ứ ố ớ ậ ự ố ả ị ạ ươ ạ h ng s c Fukushima m c s 4 (tai n n v i h u qu đ a ph ng) theo thang s c ự ố

ườ ượ ứ ả ạ h t nhân qu c t ố ế [6] 170.000200.000 ng . i đã đ c di t n sau khi các quan ch c bày

ả ứ ể ẫ ủ ề ế ả ả ố ỏ t ệ kh năng lõi c a lò ph n ng tan ch y và b c cháy. Đi u này có th d n đ n vi c

Trang 51

ộ ượ ạ ị ả ả ứ ứ m t l ng phóng x b gi i phóng trong tòa nhà ch a lò ph n ng.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ứ ứ ố ổ Ngày 14 tháng 3 năm 2011, tòa nhà ch a lò ph n ng s 3 cũng n . Theo Công ty

[11] Nh ng không có thông tin lò

ệ ự ụ ổ ư Đi n l c Tokyo , 6 ng ườ ị ươ i b th ng trong v n này.

ả ứ ổ ph n ng phát n .

ơ ượ ứ ủ ạ ậ ả Ngày 11 tháng 4, C quan năng l ả ng h t nhân Nh t B n nâng m c kh ng ho ng

ự ố ạ ứ ứ ệ ấ ự ố s c nhà máy đi n Fukushima I lên m c 7, m c cao nh t trong thang s c h t nhân

ố ế qu c t .

ủ ướ ố Ngày 16 tháng 12 năm 2011, th t ậ ng Nh t B n ả Noda Yoshihiko tuyên b trong

ộ ọ ế ị ề ệ ể ộ ộ cu c h p báo v quy t đ nh đóng ngu i nhà máy đi n m t cách có ki m soát

ớ ự ố ấ ứ ủ ằ Tháng 3 năm 2013, gi ệ ủ i ch c trách c a TEPCO thông báo r ng s c m t đi n c a

ộ ằ ở ả ủ ể ề ộ nhà máy có th là do xác c a m t con chu t n m ấ ể b ng đi u khi n và gây ra m t

ệ ả ồ ưở ệ ố ả ứ ế ngu n đi n, nh h ơ ng đ n h th ng máy b m làm mát lò ph n ng.

ệ ạ ở ể ắ 3.6 Nhà máy đi n h t nhân ầ tây b c Pháp, g n Eo bi n Manche

ươ ạ ở ờ ị Sáng 9.2 (gi ng), m t v n đã x y ra t ệ i nhà máy đi n h t nhân tây

ầ đ a ph ể ộ ụ ổ ề ế ắ b c Pháp, g n Eo bi n Manche, khi n nhi u ng ả ạ ườ ị ươ i b th ng

ề ị ươ ụ ổ ả ể ộ ơ Theo truy n thông đ a ph ng thì v n x y ra trong phòng đ ng c và có th có

ộ ố ươ m t s th ng vong.

ứ ỏ ế ặ ạ L c l ự ượ c u h a và nhân viên y t ng ậ ứ đã ngay l p t c có m t t ệ i hi n tr ườ ng

ứ ộ ư ệ ạ ủ ụ ổ ươ ư ẫ nh ng m c đ thi t h i c a v n và th ủ ng tích v n ch a rõ ràng. Nguyên nhân c a

ư ượ ụ ổ ệ v n hi n cũng ch a đ ố c công b .

ạ ở ữ ủ ạ ộ ượ ệ Nhà máy đi n h t nhân Flamanville thu c s h u c a đ i gia năng l ng Pháp

ủ ả ả ỉ Electricité de France (EDF) và ch cách đ o Wight c a Anh kho ng 160 km.

Ự Ạ Ệ Ở Ệ IV. D ÁN NHÀ MÁY ĐI N H T NHÂN VI T NAM

i thi u

ề ượ ớ ố ơ ấ ư ạ ộ 4.1. Gi Đ i v i n ệ ớ ố ớ ướ c ta, tuy ti m năng năng l ng s c p đa d ng nh ng v i t c đ phát

ể ế ệ ầ ườ ấ tri n kinh t nhanh, trung bình đi n năng đ u ng ư ệ i còn th p nh hi n nay thì kh ả

Trang 52

ứ ầ ươ ụ ệ ộ ệ năng đáp ng nhu c u đi n năng tăng nhanh trong t ng lai là m t nhi m v khó

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ể ư ướ ơ ả ế ở ướ khăn. Thêm vào đó đ đ a n c ta đ n năm 2020 c b n tr thành n ệ c công nghi p

ề ề ể ệ ạ ầ ạ ồ ỉ hóa, hi n đ i hóa thì các yêu c u v ch tiêu phát tri n, v đa d ng hóa ngu n năng

ả ấ ả ượ ả ồ ữ ề ượ l ng, đ m b o cung c p năng l ả ng an toàn, b n v ng, b o t n tài nguyên và b o

ườ ụ ế ứ ỉ ự ữ ế ệ ọ ệ v môi tr ồ ng là nh ng nhi m v h t s c quan tr ng. N u ch d a vào các ngu n

ướ ể ả ệ ệ ụ ơ ẽ ế ỷ ệ nhiên li u trong n ấ c đ s n xu t đi n, Vi t Nam s thi u h t h n 200 t ệ kWh đi n

trong năm 2020.

ở ạ ạ ệ ạ ể ề Trong vòng 10 năm tr l i đây các lo i thiên tai đã làm thi t h i đáng k v ng ườ i

ế ả ấ ơ ườ ị ệ ạ ề và tài s n, đã làm ch t và m t tích h n 9.500 ng i, giá tr thi t h i v tài s n ả ướ c

ệ ượ ữ ế ả ẽ tính chi m kho ng 1,5% GDP/năm. Nh ng hi n t ộ ng này đã, đang và s tác đ ng

ế ầ ạ ố ơ ượ ưở ự ế ữ m nh, tàn kh c h n n a đ n cung c u năng l ả ng, nh h ệ ế ng tr c ti p đ n vi c

ượ ủ ệ ấ ầ ấ ả ọ ấ cung c p năng l ng c a ngành than, s n xu t đi n, d u khí và đe d a m t an ninh

ượ ủ ấ ướ năng l ng c a đ t n c..

ứ ể ầ ượ ự ệ ệ ệ ạ Đ đáp ng nhu c u năng l ng cho s nghi p công nghi p hóa và hi n đ i hóa

ả ữ ậ ụ ổ ố ồ ấ ướ đ t n c thì gi i pháp t ng hòa gi a t n d ng t i đa các ngu n tài nguyên năng l ượ ng

ướ ố ớ ỷ ọ ế ợ ữ ệ ẩ ậ ẩ ậ trong n c, k t h p gi a nh p kh u đi n , nh p kh u than, khí đ t v i t tr ng thích

ệ ẽ ớ ả ố ư ộ ố ạ ự ợ h p v i vi c xây d ng NMĐHN s là gi i pháp t i u. Bên c nh m t s khó khăn ban

ư ố ự ự ệ ẩ ạ ị ầ đ u khi xây d ng đi n h t nhân nh b trí tài chính, chu n b pháp lý, nhân l c và ch ế

ệ ệ ầ ạ ạ t o nhiên li u, đi n h t nhân góp ph n:

ấ ướ ứ ệ ố ầ Đáp ng cân đ i nhu c u đi n năng cho đ t n c.

ườ ấ ượ Tăng c ng tính an ninh cung c p năng l ng.

ả ả ế ệ ậ ẩ ạ ớ Đ m b o tính kinh t ạ khi c nh tranh v i các lo i nhiên li u nh p kh u.

ướ ố ế ộ ả ườ Đi theo xu h ậ ng h i nh p qu c t ệ : B o v môi tr ể ng là tiêu chí cho phát tri n

ề ữ b n v ng.

ườ ự ề ệ ể ậ ọ ỹ Tăng c ơ ở ạ ầ ng ti m l c khoa h c k thu t và công ngh , phát tri n c s h t ng

ề ệ ẩ ế ể thúc đ y nhi u nghành công nghi p và kinh t khác phát tri n.

ị ủ ướ ị ế ầ ố ệ Cu i cùng là góp ph n nâng cao v th chính tr c a n c Vi t Nam khi làm ch ủ

Trang 53

ượ ệ ạ đ c công ngh h t nhân.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ế ị ệ ạ ố Quy t đ nh s 110/ 2007/ QĐ TTg ngày 18/07/2007 phê duy t quy ho ch phát

ệ ự ủ ướ ủ ể ạ ố ị tri n đi n l c Qu c gia giai đo n 2006 2025 c a Th t ủ ng Chính ph đã xác đ nh: “

ể ả ướ ộ ướ ể ứ ể ế ệ Phát tri n đi n ph i đi tr c m t b ầ c đ đáp ng yêu c u phát tri n kinh t ộ xã h i

ủ ấ ướ ả ả ố ệ ề ậ ộ ế và đ m b o an ninh, qu c phòng c a đ t n c trong đi u ki n h i nh p kinh t ố qu c

ứ ệ ả ả ầ ế t ạ ủ , đáp ng nhu c u đi n cho sinh ho t c a nhân dân; đ m b o an ninh năng l ượ ng

ố ệ ự ẽ ổ ệ ạ qu c gia”. Trong đó, Vi t Nam s xây d ng 11 t máy đi n h t nhân ( ĐHN) và trong

ự ể ề ể ơ ươ t ng lai có th xây d ng và phát tri n nhi u h n.

ả ổ ệ ể ấ ằ ị ươ ả Phát tri n các nhà máy ĐHN nh m b o đ m n đ nh cung c p đi n trong t ng lai

ượ ơ ấ ướ ệ ụ ể ư ổ ồ khi ngu n năng l ng s c p trong n ị ạ c b c n ki t. C th , đ a t ầ máy ĐHN đ u

ế ấ ậ ồ ả tiên vào v n hành năm 2028; đ n năm 2030 ngu n ĐHN có công su t 4.600 MW, s n

ấ ỷ ả ượ ế ấ ả xu t kho ng 32,5 t kWh chi m 5,7% s n l ệ ả ng đi n s n xu t.

ủ ả ầ ả ạ ọ Kh ng ho ng h t nhân Fukushima trong th m h a sóng th n ngày 11/3/2011 đã gây

ế ớ ề ế ệ ộ ớ ỏ ả ra nhi u bi n đ ng l n, đòi h i ngành công nghi p ĐHN th gi i ph i rút ra các bài

ữ ề ấ ả ớ ặ ứ ầ ổ ớ ọ h c và đ xu t nh ng gi i pháp b sung thích ng v i yêu c u m i đ t ra.

ướ ứ ạ ớ ấ ụ ủ ệ Tr c tình hình m i r t ph c t p sau v Fukushima, Chính ph Vi t Nam đã ch ỉ

ư ấ ầ ạ ạ đ o rà soát các yêu c u nâng cao an toàn h t nhân, coi đó là u tiên cao nh t cho các d ự

ế ố ệ ệ ạ ế ế ộ ự ề ầ án đi n h t nhân đ u tiên. Các y u t ả hi u qu kinh t , ti n đ d án, vv... đ u quan

ọ ượ ạ ặ ư tr ng, nh ng không đ c phép đ t trên an toàn h t nhân.

ự ự ệ ậ ạ ậ ươ ạ Chính vì v y công tác th c hi n d án t i Ninh Thu n, ch ng trình đào t o nhân

ề ạ ậ ạ ả ả ượ ể ồ ộ ự l c, so n th o các văn b n quy ph m pháp lu t, vv... đ u đ c tri n khai đ ng b và

ươ ớ ự ề ộ ậ ả ố ư ả ọ ẩ kh n tr ng, nh ng v i s đ cao thái đ th n tr ng, đ m b o t ầ i đa yêu c u an toàn

ạ h t nhân.

ế ệ ệ ệ ế ệ ẽ ự ạ ấ ẳ ọ ị Đ n nay, Vi t Nam đã kh ng đ nh s l a ch n công ngh hi n đ i nh t th h 3+

ậ ạ ủ c a Nga là lo i lò AES2006 (VVER1200/V491) cho Nhà máy ĐHN Ninh Thu n 1 và

ạ ọ ượ ể ế ệ ự l a ch n hai lo i công ngh là ATMEA1 và AP1000 đ c đ xem xét ti p cho nhà

Trang 54

ậ máy ĐHN Ninh Thu n 2.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ằ ế ế ề ả ắ ặ ầ ố ỉ Có nhi u ý ki n lo l ng ho c ph n đ i ĐHN, chúng ta th y r ng n u ch thu n túy

ặ ủ ộ ị ư phê phán ho c ng h thì không khó, nh ng phân tích khách quan và xác đ nh đúng

ấ ự ệ ự ữ ệ ả ộ ơ ễ nguyên nhân b n ch t s vi c thì không d . H n n a tham gia tr c di n vào m t tình

ụ ể ư ế ả ố ả ế ự ệ ệ hu ng c th và đ a ra các bi n pháp kh thi cho ti n trình gi ớ i quy t s vi c thì m i

ề ấ ơ là đi u khó h n và có ý nghĩa nh t.

ể ợ ướ ế ả ự ơ ở ọ ế ậ Đ có cách ti p c n h p lý, tr c h t ph i d a trên c s khoa h c và khách quan.

ườ ườ ự ặ ư ế ầ ộ Ng i bình th ể ng có th không t đ t ra yêu c u đó, nh ng n u là m t chuyên gia

ể ả ữ ạ ặ ọ ị nhà khoa h c ho c là nhà ho ch đ nh chính sách, và k c nh ng ng ườ ự i t nghĩ mình

ế ớ ệ ố ớ ớ ộ ơ ộ ướ ế có trách nhi m v i qu c gia, dân t c và r ng h n là v i th gi i, thì tr c h t ph i c ả ố

ạ ỏ ọ ị ọ ả ơ ở ế ầ ả ọ ắ g ng lo i b m i đ nh ki n, m i b n năng thu n c m tính. C s khoa h c không

ệ ế ả ả ạ ồ ỉ ố ư ph i ch liên quan đ n ph m trù công ngh , mà nó ph i bao g m bài toán t i u v ề

ệ ế ớ ế ộ ị ả hi u qu kinh t xã h i. Sau đó m i đ n các lý do chính tr khác.

ư ượ ế ạ ỉ ế ạ ề Theo Quy ho ch VII đi u ch nh, n u không đ a đ c ĐHN vào theo k ho ch, lúc đó

ẽ ườ ể ạ ế ề ầ ồ ồ ả ta s ph i tăng c ng ngu n than, d u, khí đ ch y n n thay th ngu n ĐHN vào năm

ẽ ấ ủ ệ ệ ạ 2030 (4.600 MWe + 2.400 MW th y đi n tích năng s m t đi khi không đ t hi u qu ả

ế ư ồ ượ ặ ệ kinh t do ch a có ĐHN). Còn các ngu n năng l ạ ng tái t o, đ c bi ệ t là đi n gió và

ặ ờ ư ệ ệ ạ ặ ằ ồ ạ đi n m t tr i m c dù đã n m trong quy ho ch nh ng là các ngu n đi n gián đo n khó

ờ ế ụ ấ ộ ể ế ượ ỉ ự d báo, r t ph thu c vào th i ti t nên không th thay th ĐHN đ ầ c mà ch góp ph n

ệ ử ụ ệ ể ệ ệ ể ạ ả ồ gi m vi c s d ng nhiên li u hóa th ch đ phát đi n. Vi c phát tri n ngu n năng

ả ầ ư ạ ự ệ ồ ượ l ẽ ẫ ng tái t o s v n ph i đ u t ả các ngu n đi n d phòng, làm tăng giá thành s n

ệ ố ệ ấ ủ xu t đi n chung c a toàn h th ng.

ả ứ ủ ấ ố ố Ngày 05/8/2016 lò ph n ng s 6 nhà máy ĐHN Novovoronezh c a Nga đã đ u n i,

ướ ệ ố ổ ử ụ ấ hòa l i đi n qu c gia Liên bang Nga; t máy có công su t 1.114 MWe s d ng công

ế ệ ệ ế ế ngh AES2006 (VVER1200), đây là th h lò 3+ do Liên bang Nga thi ế ạ t k , ch t o

ượ ố ế ư ệ và đ c IAEA cũng nh các chuyên gia ĐHN qu c t đánh giá cao. Công ngh này

Trang 55

ượ ệ ự ệ ự ậ ọ cũng đã đ c Vi t Nam l a ch n cho nhà máy ĐHN Ninh Thu n 1 và s ki n trên đã

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ố ộ ề ứ ứ ứ ể ề ầ ọ ạ minh ch ng v tính ki m ch ng, đáp ng m i yêu c u Qu c h i đ ra t ế ị i Ngh quy t

41.

ề ượ ố Các chuyên gia v năng l ng nói chung và ĐHN nói riêng luôn mong mu n đ ượ c

ế ạ ượ ố ộ ỉ bàn b c, đóng góp các ý ki n cho ngành năng l ng qu c gia. Ch mong là m t khi đã

ườ ế ế ạ ầ ồ rõ con đ ộ ng đi r i, thì chúng ta c n có quy t tâm, lãnh đ o có quy t đoán, huy đ ng

ệ ủ ộ ủ ự ủ ả ọ trí tu c a các nhà khoa h c, các nhà qu n lý và s ng h c a toàn dân, chúng ta s ẽ

ế ớ ự ệ ủ ụ thành công trong vi c xây d ng nhà máy ĐHN, ti n t ệ i m c tiêu làm ch công ngh

ầ ả ả ượ ẹ ế ậ ả ổ ế ố y u t góp ph n góp đ m b o an ninh năng l ả ng, gi m nh bi n đ i khí h u, b o

ườ ể ế ộ ề ữ ệ v môi tr ng, phát tri n kinh t xã h i b n v ng.

ớ ổ ự ự ệ ấ ầ ạ ả D án xây d ng 02 nhà máy đi n h t nhân đ u tiên v i t ng công su t kho ng

ượ ự ế ế ộ ố ổ 4.000 MW đã đ c Qu c h i thông qua. D ki n đ n năm 2020, t ầ máy đ u tiên s ẽ

ượ ư ạ ộ ệ ố ẽ ượ ệ ế ố đ c đ a vào ho t đ ng và đ n năm 2025, h th ng đi n Qu c gia s đ ổ c b sung

ả ừ ượ ệ ạ kho ng 11.000 MW t năng l ng đi n h t nhân.

ự

ơ ở ơ ở ự ệ ạ ở ệ 4.2. C s hình thành d án Các c s pháp lý hình thành d án nhà máy đi n h t nhân Vi t Nam:

ị ầ ế ấ ộ ị ươ ả ứ Ngh quy t H i ngh l n th hai Ban ch p hành Trung ng Đ ng khóa VIII ngày

ầ ị ướ ế ượ ể ọ 24 tháng 12 năm 1996, ph n đ nh h ng chi n l c phát tri n khoa h c và công ngh ệ

ờ ỳ ị ề ệ ệ ề ạ ẩ ọ ị th i k công nghi p hóa và hi n đ i hóa đã xác đ nh: “ chu n b ti n đ khoa h c cho

ệ ử ụ ượ ử vi c s d ng năng l ng nguyên t ( NLNT) sau năm 2000”.

ạ ộ ạ ế ượ ứ ủ ệ ể ả ầ ố ầ Văn ki n Đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th IX c a Đ ng, ph n Chi n l c phát

ể ế ộ ị ướ ụ ứ ệ ươ tri n kinh t xã h i 2001 – 2010, đ nh h ng nhi m v : “ Nghiên c u ph ng án s ử

ượ ử ụ d ng năng l ng nguyên t ”.

ủ ướ ế ủ ạ ố ậ ủ K t lu n c a Th t ng Chính ph t i thông báo s 40/TBVPCP ngày 29/5/2001

ủ ề ề ể ệ ạ ổ ở ệ ủ c a Văn phòng Chính ph v đ án t ng quan phát tri n đi n h t nhân Vi t Nam,

ố ợ ủ ệ ệ ộ ớ ộ ọ giao B Công nghi p ch trì ph i h p v i B Khoa h c, Công ngh và Môi tr ườ ng

ệ ậ ọ ộ ơ ( nay là B Khoa h c và Công ngh ) và các c quan có liên quan l p báo cáo nghiên

Trang 56

ự ề ệ ạ ả ở ệ ự ứ c u ti n kh thi d án xây d ng nhà máy đi n h t nhân Vi t Nam.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ế ị ủ ướ ủ ủ ố ề Quy t đ nh c a Th t ng Chính ph s 185/ QĐTTg ngày 5/3/2002 v thành l p t ậ ổ

ỉ ạ ứ ể ệ ạ ở ệ công tác ch đ o nghiên c u phát tri n nhà máy đi n h t nhân Vi ệ ớ t Nam v i nhi m

ỉ ạ ữ ứ ế ề ể ệ ấ ạ ụ v : Ch đ o nghiên c u làm rõ nh ng v n đ liên quan đ n phát tri n đi n h t nhân ở

ệ ư ử ế ệ ạ ả ấ ạ ạ Vi t Nam nh : quy ho ch, k ho ch, công ngh , an toàn, s lý ch t th i, đào t o nhân

ữ ượ ệ ồ ấ ơ ế ề ệ ầ ự l c, ngu n nhiên li u và tr l ng, đ xu t c ch chính sách và bi n pháp c n thi ế t.

ự ứ ề ệ ề ạ ậ ả ở ệ L p báo cáo nghiên c u ti n kh thi v xây d ng nhà máy đi n h t nhân Vi t Nam,

ủ ướ ế ị ủ ể ướ ế trình Th t ng Chính ph xem xét đ quy t đ nh các b c ti p theo.

ậ ủ ị ạ ế ộ ế ượ ề ọ K t lu n c a B Chính tr t i phiên h p ngày 25/9/2003 v xem cét chi n l c và

ứ ế ệ ể ả ạ ẩ ầ quy ho ch phát tri n nghành đi n, yêu c u: “ ti n hành kh o sát, nghiên c u, chu n b ị

ự ệ ề ể ả ả ạ ệ các đi u ki n đ xây d ng nhà máy đi n h t nhân sau năm 2015, đ m b o an toàn

ệ ố ử ụ ạ ằ ồ ượ tuy t đ i trong s d ng, nh m đa d ng hóa các ngu n năng l ng”.

ế ị ủ ướ ủ ố Quy t đ nh s 40/2003 QĐTTg ngày 21/3/2003 c a Th t ủ ề ệ ng Chính ph v hi u

ộ ố ộ ệ ự ể ề ạ ỉ ệ ạ ch nh m t s n i dung v quy ho ch phát tri n Đi n l c Vi t Nam giai đo n 2001 –

ể ế ọ 2010 có xét tri n v ng đ n năm 2020.

ế ị ủ ướ ủ ủ ố ề Quy t đ nh c a Th t ng Chính ph s 01/2006 QĐTTg ngày 03/01/2006 v phê

ế ượ ứ ệ ượ ử ụ ế duy t chi n l ụ c ng d ng năng l ng nguyên t vì m c đích hòa bình đ n 2020.

ế ị ủ ướ ủ ố ủ Quy t đ nh s 110/2007/QĐTTg ngày 18/07/2007 c a Th t ng Chính ph phê

ệ ự ể ệ ể ạ ạ ố ọ duy t quy ho ch phát tri n đi n l c Qu c gia giai đo n 2006 – 2015 có xét tri n v ng

ế đ n năm 2025 ( TSĐVI).

ự ậ

ệ ự ạ ệ 4.3. D án Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1 & 2 ự Quá trình th c hi n d án

ự ề ả ượ ắ ầ ể ừ ừ ứ D án nghiên c u ti n kh thi đ c b t đ u tri n khai t tháng 3/2002 t ợ khi h p

ượ ự ữ ủ ế ệ ệ ả ớ ơ ồ đ ng đ c ký k t gi a Ban qu n lý d án nhà máy th y đi n S n La v i Vi n Năng

ề ệ ả ế ế ậ ự ả ượ l ng v vi c kh o sát, thi ự ứ ề t k l p báo cáo nghiên c uti n kh thi d án xây d ng

ạ ở ệ ỉ ạ ổ ượ ậ ệ nhà máy đi n h t nhân Vi t Nam. T công tác ch đ o đ c thành l p theo QĐ s ố

ủ ủ ủ ướ ủ ể ỉ ạ ệ 185/QĐ TTg ngày 05/2002 c a c a Th t ứ ng Chính ph , đ ch đ o vi c nghiên c u

Trang 57

ự ệ ạ ở ệ ậ ể ậ l p d án phát tri n đi n h t nhân Vi ể t Nam. Trong quá trình l p báo cáo đã tri n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ụ ụ ể ế ứ ể ệ ả ả ị ự khai các nhi m v c th , ti n hành kh o sát nghiên c u 3 đ a đi m, kh o sát năng l c

ề ươ ự ệ ệ ả ạ ộ công nghi p và so n th o, th c hi n n i dung theo đ c ự ng d án.

ứ ự ự ệ ề ạ ả ở Báo cáo nghiên c u ti n kh thi d án xây d ng nhà máy đi n h t nhân Vi ệ t

ượ ệ ượ ớ ự ợ ỡ ủ ự ệ Nam Đ c Vi n năng l ng th c hi n v i s h p tác giúp đ c a công ty t ư ấ v n

ả ậ ạ ệ ự ợ Nh t B n JCI. Bên c nh đó, các chuyên chuyên gia Vi ặ t Nam đã có s h p tác ch t

ả ớ ự ệ ệ ẽ ạ ủ ệ ch và hi u qu v i các chuyên gia làm vi c lâu năm trong lĩnh v c đi n h t nhân c a

ố Hàn Qu c, Pháp, Nga, Canada.

ầ ả ượ ượ ả Tháng 11/2003, b n th o báo cáo đ u tiên đ c hoàn thành, và sau đó đ c trình

ướ ổ ư ộ ệ ầ ộ bày tr c thành viên t công tác cũng nh B Công nghi p. Đ u năm 2004, B Năng

ộ ổ ế ể ệ ậ ượ l ng n p báo cáo cho t ế công tác đ xin ý ki n đóng góp, và vi c thu th p ý ki n

ượ ế đ c kéo dài đ n tháng 6/2004.

ề ầ ử ế ộ ỉ Trong năm 2004, đã ti n hành ch nh s a báo cáo, nhi u l n trình bày n i dung báo

ặ ừ ủ ề ủ ệ ộ cáo ho c t ng ch đ riêng c a báo cáo tr ướ ổ c t ổ công tác, B Công nghi p, T ng

ệ ự ệ ệ ộ Công ty Đi n l c Vi t Nam (EVN), cán b lão thành nghành đi n và phó Th T ủ ướ ng

ử ễ ấ ỉ ả ế Nguy n T n Dũng ( tháng 8/2004). Trình bày báo cáo ch nh s a, gi i trình ý ki n các

ổ ượ ự ệ thành viên t công tác đ ố c th c hi n cu i tháng 4/2005.

ệ ầ ế ả ộ ả Tháng 11/2004, EVN đã ti n hành h i th o và hoàn thành ph n bi n l n 1 báo cáo

ệ ầ ứ ệ ề ấ ả ả ộ ượ ế nghiên c u ti n kh thi. Ph n bi n l n 2, c p B Công nghi p đ c ti n hành t ừ

tháng 2/2005 và hoàn thành tháng 5/2005.

ượ ủ ổ Báo cáo đ c T công tác trình Chính ph vào 10/08/2005.

ủ ươ ể ể ệ ạ ở ệ ộ Đ có ch tr ng phát tri n đi n h t nhân Vi t Nam, ngày 25/2/2008 B Chính

ề ầ ư ự ế ậ ệ ạ ậ ị tr đã có k t lu n v đ u t d án nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n, trong đó đã

ủ ươ ầ ư ự ệ ạ ở ệ ồ đ ng ý ch tr ng đ u t xây d ng nhà máy đi n h t nhân Vi ớ t Nam v i m t s ộ ố

ư ể đi m chính nh sau:

ự ẩ ươ ể ư ổ ể ầ Tích c c, kh n tr ự ng tri n khai xây d ng nhà máy đ đ a t máy đ u tiên phát

Trang 58

ướ ệ đi n tr c năm 2020.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ặ ở ồ ị ướ ả ỉ ậ ể Đ ng ý đ a đi m nhà máy đ t Ph ớ c Dinh và Vĩnh H i, t nh Ninh Thu n, v i 4

ấ ổ ổ t máy có t ng công su t là 4.000MW.

ỉ ạ ủ ế ộ ươ ệ ự ậ ệ Theo các ch đ o ti p theo c a B Công Th ng và T p đoàn Đi n l c Vi t Nam,

ệ ượ ồ ơ ự ố ệ ề ậ ậ ổ ộ ỉ Vi n Năng l ng đã c p nh p, b sung s li u và đi u ch nh n i dung h s d án

ầ ư ự ự ứ ề ệ ả báo cáo nghiên c u ti n kh thi d án thành báo cáo đ u t ạ d án nhà máy đi n h t

ệ ự ể ậ ớ ợ nhân Ninh Thu n 1 ( 2x 1.000 MW) cho phù h p v i tình hình phát tri n đi n l c theo

ơ ồ ổ T ng s đ VI và đã hoàn thành vào tháng 4/2008.

ự ộ L trình d án

ị ầ ư ự ụ ụ ộ ố ệ ế ẩ Cho đ n nay, m t s công vi c ph c v cho công tác chu n b đ u t ệ d án đi n

ậ ượ ồ ạ h t nhân Ninh Thu n 1 &2 đã đ c hoàn thành, bao g m:

ệ ể ậ ạ ạ ổ Báo cáo quy ho ch t ng th nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1 &2,EVN.

ầ ư ự ệ ạ ậ ộ Báo cáo đ u t d án nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1, đã trình lên B Công

ươ Th ng.

ổ ứ ạ ướ ụ ụ ẩ T ch c các khóa đào t o trong và ngoài n c ph c v công tác chu n b đ u t ị ầ ư

ự ả và qu n lý d án.

ứ ủ ự ể ả ạ ộ ổ ề ệ T ch c các tri n lãm, h i th o v đi n h t nhân, có s tham gia c a các n ướ c

ế ớ ể ạ ư ố ở ộ phát tri n h t nhân trên th gi ậ ả i nh Pháp, Nh t B n, Hàn Qu c, … Hà N i và Ninh

ể ậ ớ Thu n ( riêng trong năm 2008 đã có ba tri n lãm l n).

ổ ứ ạ ỉ ậ ạ ộ T ch c cho lãnh đ o B Nghành, lãnh đ o t nh Ninh Thu n tham quan các n ướ c

ậ ả ể ạ ỹ ư phát tri n h t nhân nh Pháp, M , Nh t B n,..

ầ ư ự ệ ậ ạ Báo cáo đ u t d án đi n h t nhân Ninh Thu n 2 và các báo cáo chuyên nghành

ư ộ ườ ề ị ự ấ ổ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng, báo cáo b sung v đ a ch t khu v c d ự

ự ế ki n xây d ng 2 nhà máy.

ầ ư ự ệ ạ Báo cáo đ u t ậ d án đi n h t nhân Ninh Thu n 1 &2 kèm theo các báo cáo

chuyên nghành vào 5/2009.

ả ự ế ể ệ ậ ạ ạ K ho ch tri n khai d án nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1 B ng 4.1

Trang 59

ộ ự ờ ệ TT ệ N i dung công vi c Th i gian th c hi n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ổ ờ T ng th i gian: ị ầ ư ạ ẩ I Giai đo n chu n b đ u t

ổ ứ ệ ự ự ả ả T ch c th c hi n l a ch n t ọ ư Kho ng 35 tháng Kho ng 11 tháng; 1 ầ ư ừ ế ấ ậ ự v n l p d án đ u t

ả T 01/2010 đ n 12/2010 Kho ng 14 tháng;

ệ ị ự ể ừ ế 2 Phê duy t đ a đi m xây d ng T 12/2010 đ n tháng

02/2012 ả Kho ng 24 tháng; ậ ự ầ ư ự 3 L p d án đ u t xây d ng ế

ạ ệ II

ề ấ ờ ả ầ ư ự Giai đo n th c hi n đ u t ấ Công tác c p đ t, đ n bù ừ T 12/2010 đ n 12/2012 ổ T ng th i gian : 115 tháng Kho ng 36 tháng; 1 ư ừ ế

ổ ứ ự ị ọ ả GPMB, tái đ nh c T ch c l a ch n các t ư ấ v n T 02/2012 đ n 12/2015 Kho ng 18 tháng; 2 ừ ế

ự giai đo n 2ạ ầ ệ ả Th c hi n gói th u EPC ( Tính T 12/2012 đ n 06/2014 Kho ng 87 tháng; 3 ổ ừ ế ả c 2 t máy)

ả T 06/2014 đ n 10/2021 Kho ng 12 tháng; ệ ỉ ệ ệ Thí nghi m, hi u ch nh, nghi m ừ ế 4 T 10/2019 đ n tháng ậ ử thu hoàn thành… v n hành th 10/2020

ộ ố ề ự M t s thông tin v d án

ệ ự ự ậ ậ ệ D án ĐHN Ninh Thu n do T p đoàn Đi n l c Vi t Nam ( EVN) làm ch đ u t ủ ầ ư ,

ể ề ậ ằ ồ ị bao g m hai nhà máy đ u có v trí n m ven bi n. Nhà máy ĐHN Ninh Thu n 1 và nhà

ệ ầ ậ ạ ở ệ máy đi n h t nhân Ninh Thu n 2. Hai nhà máy ĐHN đ u tiên Vi ổ t Nam có t ng

ấ công su t 4.000MW.

ặ ằ ự ệ ệ ậ ạ ọ ạ Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1: M t b ng l a ch n cho nhà máy đi n h t

ể ằ ậ ị ạ ướ ướ nhân Ninh Thu n 1 có v trí n m ven bi n, t i xã Ph ệ c Dinh, huy n Ninh Ph ỉ c, t nh

ệ ậ ổ ỹ ừ ậ Ninh Thu n. T ng di n tích k thu t toàn nhà máy có bán kính 1 km, t hàng rào có

Trang 60

ấ ề ấ ề ư ậ ế ệ ệ ấ ổ di n tích trên đ t li n là: 379 ha. Nh v y, t ng di n tích chi m đ t trên đ t li n là

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ặ ướ ệ ộ ổ ủ 540 ha, c ng thêm 310 ha di n tích m t n ể c ngoài bi n. Các t ệ máy c a nhà máy đi n

ẽ ượ ậ ậ ươ ạ ầ ượ ạ h t nhân Ninh Thu n 1 s đ c v n hành th ng m i l n l t vào các năm 2020 và

2021.

ệ ệ ạ ậ ậ ạ Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 2: Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 2 có v ị

ể ằ ạ ệ ậ ả trí n m ven bi n, t ả ỉ i xã Vĩnh H i, huy n Ninh H i, t nh Ninh Thu n, cách thành ph ố

ề ả ổ ệ Phan Rang – Tháp Chàm kho ng 20km v phía Nam, cách TPHCM 380km. T ng di n

ấ ề ự ệ ế ả ấ ồ tích chi m đ t kho ng 556 ha trên đ t li n, bao g m di n tích xây d ng 155 ha và khu

ừ ổ ẽ ượ ậ ự v c cách ly an toàn 401 ha ( bán kính 1 km t hàng rào) . Hai t máy s đ c v n hành

ươ ạ ầ ượ th ng m i l n l t vào các năm 2021 và 2022.

Ở ứ ệ ệ ạ ạ ọ ấ ề ự giai đo n hi n nay, các nghiên c u v l a ch n công ngh , quy ho ch cung c p

ướ ề ươ ể ầ ả ố ọ ị ự n c ng t, đ u n i,…cho c hai đ a đi m nhà máy đ u t ng t nhau.

ổ ủ ụ ệ ệ ạ Các t ế ự ế máy c a nhà máy đi n h t nhân d ki n áp d ng các công ngh tiên ti n,

ượ ế ớ ụ ả ả đ ổ ế c áp d ng ph bi n trên th gi ạ ả ệ ố i, đ m b o an toàn tuy t đ i và không phát x nh

ưở ế ườ Ở ỗ ị ự ể ướ h ng đ n môi tr ự ế m i đ a đi m d ki n xây d ng ( Ph ng. c Dinh và Vĩnh

ả ổ ể ể ế ấ ẽ H i), s có 2 t máy, công su t 2x 1000 MW và có th phát tri n lên đ n 4000 MW

ạ ỗ ị ươ (t ể i m i đ a đi m) trong t ng lai.

ề ử ụ ư ệ ệ ả ạ ằ C hai nhà máy đi n h t nhân đ u s d ng công ngh làm mát bình ng ng b ng

ướ ướ ể ấ ọ n c bi n. N c ng t cung c p cho các nhà máy s đ ẽ ượ ấ ừ ậ c l y t ẫ đ p Nha Trinh d n

ườ ấ ừ ả ố ẽ ượ ẫ ề ề ằ v b ng đ ng ng ( dài kho ng 45 km). công su t t 2 nhà máy s đ c d n v khu

ụ ả ườ ệ ạ ấ ự v c ph t i phía TPHCM qua các d ặ ng dây m ch kép c p đi n áp 500kV ho c

765kV.

ẽ ượ ư ể ứ ữ ệ ả ạ Bã th i phóng x và nhiên li u đã cháy s đ c l u tr trong b ch a và kho bên

ấ ạ ạ ư ầ ạ ử trong nhà máy, x lú và chôn c t t i các t i các bãi l u tr ữ ượ đ c quy ho ch g n nhà

ự ẽ ệ ệ ạ ả ưở ề ế máy. Vi c xây d ng hai nhà máy đi n h t nhân s không nh h ng nhi u đ n môi

ườ ậ ở ự ể ị ượ ế tr ệ ộ ng sinh thái, h đ ng th c v t các đ a đi m đ c đánh giá là nghèo đ n trung

ả ồ ả ầ ườ ự ố ể bình. Riêng khu v c Vĩnh H i g n V n Qu c gia Núi Chúa và khu b o t n rùa bi n.

Trang 61

ử ề ể ả ị ị ượ ế ạ Xung quanh c 2 đ a đi m đ u không có di tích l ch s văn hóa đ c x p h ng.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ư ị ả ự ế ưở ẽ ượ ể ờ ị ị D ki n dân c b nh h ng s đ ạ ư ầ c di d i và tái đ nh c g n đ a đi m cũ, t o

ắ ả ả ế ụ ề ệ ề ệ ằ ố đi u ki n ti p t c sinh s ng b ng ngh cũ ( làm nông nghi p và đánh b t h i s n).

ộ ố ạ ể ệ

ố ộ ượ ự ồ 4.4. M t s h ng m c d án đi n h t nhân đã tri n khai D án đ ạ ụ ự ủ ươ c Qu c h i thông qua ch tr ệ ng ngày 25/11/2009, g m 2 nhà máy đi n

ấ ắ ậ ặ ả ậ ỗ ạ h t nhân Ninh Thu n 1 và Ninh Thu n 2; công su t l p đ t m i nhà máy kho ng 2000

MW.

ủ ướ ệ ị ồ ơ ứ ể ả EVN trình Th t ủ ng h s phê duy t đ a đi m và Báo cáo nghiên c u kh thi c a

ự ự ứ ủ ệ ậ ả ạ D án Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1; Báo cáo nghiên c u kh thi c a D án

ệ ậ ạ ố ế ổ ệ Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 2 đã đ ượ ư ấ c t v n qu c t b sung, hoàn thi n và

ể ẩ ộ n p cho EVN đ th m tra.

ụ ụ ệ ố ệ ệ ạ ậ ấ H th ng c p đi n ph c v thi công Nhà máy đi n h t nhân Ninh Thu n 1 và văn

ệ ủ ự ự ệ ạ ả phòng làm vi c c a Ban qu n lý d án trong giai đo n xây d ng, hoàn thi n.

ự ư ả ị ế ế ị D án di dân tái đ nh c đã hoàn thành công tác kh o sát, thi ư t k các khu tái đ nh c .

ệ ự ừ ụ ạ ậ ộ ệ T năm 2010, B Giáo d c và Đào t o, T p đoàn đi n l c Vi ử t Nam c 445 sinh

́ ế ệ ạ ộ ạ ̣ viên, cán b đi hoc các chuyên ngành liên quan đ n đi n h t nhân t i Nga, Phap và

ậ ả Nh t B n.

ự ạ ậ

ừ ộ ưở ệ ệ ủ ủ ế ạ 4.5. D ng d án đi n h t nhân Ninh Thu n B tr ng, Ch nhi m Văn phòng Chính ph Mai Ti n Dũng t ổ ọ i bu i h p báo

ố ộ ừ ề ề ệ ề ể ế ạ chuyên đ v đi n h t nhân chi u ngày 2211 cho hay Qu c h i v a bi u quy t thông

ế ề ệ ừ ự ệ ạ ị ạ ậ qua Ngh quy t v vi c d ng d án đi n h t nhân t i Ninh Thu n.

ộ ưở ừ ự ệ ệ ạ ượ ắ B tr ng cho hay vi c d ng d án đi n h t nhân đ c xem xét, cân nh c k ỹ

ơ ở ề ệ ệ ể ằ ưỡ l ng trên c s đi u ki n kinh t ế ướ n c ta hi n nay. Có th nói r ng tình hình kinh t ế

ệ ế ị ủ ươ ệ ể ớ ờ vĩ mô Vi t Nam hi n nay khác so v i năm 2009 th i đi m quy t đ nh ch tr ng d ự

ế ờ ỳ ệ ệ ố ệ ừ ộ ố ướ ệ ư ị án. D đ a ti t ki m đi n th i k này khá t t, vi c mua đi n t m t s n c láng

ề ặ ệ ượ ườ ờ ớ ư gi ng, đ c bi t là Lào đ c tăng c ng trong th i gian t ệ ử ụ i. Đáng l u ý, vi c s d ng

ờ ở ư ề ả ạ ặ ế ề ả năng tái t o nh gió, m t tr i tr nên kh thi v kinh t do giá thành gi m nhi u so

Trang 62

ướ ớ v i 5 năm tr c đây

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ộ ưở ặ ủ ủ ệ ế ờ M t khác, B tr ng, Ch nhi m Văn phòng Chính ph cũng cho bi ể t th i đi m

ệ ạ ầ ư ư ộ ố ự ậ ồ ọ ố hi n t i, chúng ta đang t p trung ngu n v n đ u t ể u tiên m t s d án tr ng đi m

ư ả ố ườ ắ ộ ố ườ qu c gia nh c ng hàng không Long Thành, đ ng b cao t c B cNam, đ ắ ng s t

ộ ố ự ắ ươ ư ử ờ ọ ị ố ộ t c đ cao B cNam và m t s d án, ch ấ ng trình quan tr ng nh x lý k p th i, c p

ề ế ấ ậ ổ bách v n đ bi n đ i khí h u.

ộ ừ ơ ở ư ủ ủ ố ị ế “Trên c s báo cáo c a Chính ph nh trên, Qu c h i v a thông qua Ngh quy t

ự ạ ạ ệ ừ ả ậ ệ ừ d ng d án đi n h t nhân t ự i Ninh Thu n. Vi c d ng d án không ph i vì lý do công

ệ ế ụ ể ủ ệ ngh , an toàn mà lý do chính là do tình hình kinh t c th c a Vi ư t Nam nh đã nêu

ộ ưở trên” B tr ế ng Mai Ti n Dũng nói.

ự ừ ệ ạ ậ 4.6. Nguyên nhân d ng d án đi n h t nhân t

i Ninh Thu n ạ ự ế ừ ệ ố ộ ị ạ ậ Ngay sau khi Qu c h i thông qua Ngh quy t d ng d án đi n h t nhân Ninh Thu n

ủ ổ ứ ọ ế ế ẫ ậ ố ớ v i 92% phi u thu n, Chính ph t ế ch c h p báo công b nguyên nhân d n đ n quy t

ề ộ ị đ nh trên vào chi u mu n 22/11/2016.

ộ ưở ủ ủ ế ệ Theo B tr ệ ạ ng, Ch nhi m Văn phòng Chính ph Mai Ti n Dũng, công ngh h t

ứ ộ ủ ế ề ệ ấ ả ậ ấ nhân c a Nga và Nh t B n đ u tiên ti n nh t hi n nay và có m c đ an toàn r t cao

ệ ừ ả ớ ự ề ệ ệ nên "vi c d ng d án không ph i v i lý do công ngh , an toàn mà do đi u ki n kinh t ế

ướ n ệ c ta hi n nay".

ể ế ủ ệ ề ổ ớ ờ Tình hình phát tri n kinh t vĩ mô c a Vi ể t Nam có nhi u thay đ i so v i th i đi m

ế ị ầ ư ự ệ ố ớ ầ ồ quy t đ nh đ u t ặ d án. M t khác, Vi t Nam c n ngu n v n l n đ đ u t ể ầ ư ơ ở ạ c s h

ự ể ệ ằ ạ ộ ồ ộ ế ộ ạ ầ t ng đ ng b , hi n đ i nh m t o đ ng l c cho phát tri n kinh t xã h i, cũng nh ư

ả ế ề ế ậ ấ ổ gi i quy t các v n đ do bi n đ i khí h u gây ra.

ủ ươ ủ ủ ố ộ ạ ự "Ch tr ng c a Qu c h i, Chính ph là xem xét l ể ồ ư i các d án u tiên đ d n

ồ ự ư ườ ự ự ể ố ọ ắ ố ngu n l c xây d ng các d án tr ng đi m qu c gia nh đ ng cao t c B c Nam,

ườ ắ ố ế ườ ể đ ộ ng s t t c đ cao, tuy n đ ng ven bi n, hay sân bay Long Thành...", ông Dũng

nói.

ứ ưở ươ ượ ố ế ệ Th tr ng Công Th ng Hoàng Qu c V ng cho bi ể t, các công vi c đã tri n

Trang 63

ạ ậ ẽ ượ ế ụ ử ụ ể ế ộ ủ ỉ khai t i Ninh Thu n s đ c ti p t c s d ng cho phát tri n kinh t xã h i c a t nh

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ố ẽ ượ ự ệ ự ệ này. H th ng đi n đã xây d ng s đ ậ c bàn giao cho Công ty Đi n l c Ninh Thu n,

ạ ạ ể ề ướ ọ ậ ậ ả 400 sinh viên đào t o t ế ụ i Nga, Nh t B n ti p t c h c t p đ v n ậ c tham gia v n

hành các nhà máy đi n.ệ

ế ị ừ ự ư ệ ễ ạ ậ ắ "Quy t đ nh d ng d án đi n h t nhân Ninh Thu n không d nh ng là đúng đ n",

ứ ưở ượ ệ ằ ọ Th tr ắ ng V ng nói và cho r ng "qua vi c này chúng ta cũng có bài h c sâu s c,

ế ượ ấ ộ ộ ộ làm sao nâng cao trình đ cán b nh t là cán b làm chính sách chi n l ạ c, quy ho ch

ế ượ ơ chi n l ự ễ c sát th c ti n h n".

ả ế

i pháp thay th ệ ị ừ ự ệ ạ ả ưở 4.7. Gi ẳ Kh ng đ nh vi c d ng d án đi n h t nhân không nh h ứ ng an ninh cung ng

ệ ế ằ ệ ể ổ ạ ồ đi n, ông Mai Ti n Dũng cho r ng Vi ệ t Nam có th b sung các lo i hình ngu n đi n

ư ệ ệ ệ ượ ệ ạ khác nh nhi t đi n than, đi n năng l ỏ ng tái t o, đi n khí thiên nhiên hóa l ng

ệ ừ ư ề ấ (LNG), cũng nh xem xét mua đi n t láng gi ng, nh t là Lào.

ừ ệ ầ ư ẽ ế ệ ạ ế T nay đ n 2030, Vi t Nam s xem xét đ u t thay th các nhà máy đi n h t nhân

ệ ệ ệ ế ằ b ng các nhà máy nhi t đi n than có công ngh tiên ti n, các nhà máy tua bin khí s ử

ấ ậ ẩ ớ ổ ụ d ng LNG nh p kh u v i t ng công su t 6.000 MW.

ế ụ ể ạ ồ ệ ẽ ẩ ạ Sau 2030, bên c nh ti p t c phát tri n các ngu n trên, Vi ứ t Nam s đ y m nh ng

ượ ư ệ ệ ặ ạ ờ ượ ế ệ ớ ụ d ng năng l ng tái t o nh đi n gió, đi n m t tr i, năng l ng ti t ki m. V i chi

ủ ẽ ỉ ạ ự ự ệ ế ả ế phí đã th c hi n liên quan đ n d án, Chính ph s ch đ o gi ẩ i quy t theo th m

quy n.ề

ừ ự ệ ạ ị ượ ủ ệ Theo ông Dũng, ý đ nh d ng d án đi n h t nhân cũng đ c Chính ph Vi t Nam

ớ ố ậ ả ố ộ ể ờ thông tin t i đ i tác Nga và Nh t B n cùng th i đi m báo cáo Qu c h i.

ề ố ỏ ự ạ ượ ế ế ả ớ "Các đ i tác đ u bày t ề s đáng ti c v i nhi u k t qu đã đ t đ c, song v c ề ơ

ọ ể ệ ệ ữ ế ị ị ả ủ ọ ệ ả b n h th hi n quan h h u ngh , c m thông và tôn tr ng quy t đ nh c a Vi t Nam",

ướ ỏ ườ ệ ông Dũng cho hay. Hai n c bày t ố mong mu n tăng c ỗ ợ ng h tr Vi t Nam m t s ộ ố

ế ấ ạ ầ ầ ư ự ể ế ệ ạ lĩnh v c phát tri n k t c u h t ng, thay th cho đ u t các nhà máy đi n h t nhân.

ệ ừ ự ả ưở ế ượ ệ “Vi c d ng d án không làm nh h ệ ố ng quan h đ i tác chi n l ớ c toàn di n v i

Trang 64

ậ ả ệ ố ấ ạ ộ ớ Nga và quan h đ i tác sâu r ng v i Nh t B n”, ông Dũng nh n m nh.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ệ Ạ Ữ Ể Ở V. NH NG KHÓ KHĂN KHI PHÁT TRI N ĐI N H T NHÂN CÁC

ƯỚ N

Ệ C VÀ VI T NAM ữ ữ ệ ể ạ ố ủ ế Vào cu i nh ng năm 1950 và nh ng năm 1960, đi n h t nhân phát tri n ch y u

ể ở ướ ệ ế phát tri n ữ nh ng n ạ c có nghành công nghi p tiên ti n. Tuy nhiên trong giai đo n

ư ệ ạ ậ ượ ướ ữ này, đi n h t nhân ch a xâm nh p đ c vào các n ạ ể c đang phát tri n do nh ng h n

ế ề ạ ầ ơ ở ố ầ ư ệ ủ ệ ố ướ ch v h t ng c s , v n đ u t và h th ng đi n c a các n c này.

ế ụ ớ ố ệ ể ạ ẫ ạ Trong giai đo n 1980 – 1990, đi n h t nhân v n ti p t c phát tri n v i t c đ ộ

ư ừ ử ư ữ ấ ả ả ấ kho ng 10%/ năm, nh ng đã v p ph i nh ng th thách ch a t ng th y. Sau s c ự ố

ở ỹ ặ ệ ả ạ Three Mile Island M năm 1979 và đ c bi ọ t là sau th m h a Chernobyl t i Liên Xô

ị ả ủ ủ ệ ề ạ ộ cũ năm 1986, ni m tin c a dân chúng vào đ an toàn c a đi n h t nhân b gi m sút.

ướ ứ ủ ề ậ ướ ả ạ ươ D i s c ép c a công lu n, nhi u n c đã ph i xem xét l i ch ể ng trình phát tri n

ự ế ệ ứ ạ ạ các nhà máy đi n h t nhân. Trên th c t , trong giai đo n 1990 – 1995, m c tăng tr ưở ng

ỉ ạ ự ệ ầ ạ ớ ộ ị ề đi n h t nhân hàng năm ch đ t 3%. Xét v nhu c u và nh p đ xây d ng m i các nhà

ự ệ ạ ở ế ớ ế ầ máy đi n h t nhân thì có s khác nhau ự các khu v c trên th gi i. N u nhu c u và

ậ ộ ị ị ự ỹ ạ ế ạ ở nh p đ đó b ch m l ạ ở i ắ khu v c B c M thì nó l ể i ti n tri n m nh ự khu v c Đông

ặ ệ ạ ừ ự ư ế Âu và đ c bi t là khu v c châu Á. Trong giai đo n t sau năm 2000 đ n nay ch a th ể

ể ấ ư ệ ẳ ạ ằ ồ ị ề kh ng đ nh r ng nghành đi n h t nhân h i sinh nh ng có th th y rõ ngày càng nhi u

ố ạ ớ ươ ể ặ ạ ệ ố qu c gia quay l i v i ch ệ ng trình phát tri n đi n h t nhân, đ c bi t s nhà máy đang

ượ ự ư ự ế ắ ắ ạ đ c xây d ng, cũng nh các nhà máy có k ho ch ch c ch n xây d ng ngày càng gia

ữ ố Ấ ự ư ả ậ ố tăng. Nh ng n ướ ở c ộ khu v c Châu Á nh Nh t B n, Hàn Qu c, Trung Qu c, n Đ ,

ẽ ể ệ ạ ạ … ngày càng gia tăng m nh m phát tri n đi n h t nhân.

ướ ủ c khác.

ộ ố ấ ế ớ ứ ể ậ ượ 5.1. M t s khó khăn c a các n ữ Th nh t: có nh ng quan đi m khác nhau trên th gi i, th m chí trái ng c nhau

ự ế ủ ứ ề ệ ạ ế ụ ề ấ v v n đ các nhà máy đi n h t nhân. Chính ph Đ c đã d ki n không ti p t c

ươ ử ể ệ ế ẽ ạ ch ng trình phát tri n đi n h t nhân và đ n năm 2022 s đóng c a các NMĐHN (Do

ộ ố ủ ổ ể ố ị ứ ủ ả m t s quan đi m đ i ngh ch c a t ch c phi chính ph “ Đ ng Xanh” ; các n ướ c

ừ ế ệ ệ ạ ầ ạ ế ự ASEAN ng n ng i khi bàn đ n vi c xây d ng đi n h t nhân ( tr Indonesia đã quy t

Trang 65

ươ ừ ệ ạ ộ ờ ạ ế ụ ị đ nh ti p t c ch ng trình đi n h t nhân sau m t th i gian dài d ng l i). Trong khi đó

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ề ướ ế ụ ể ệ ấ ạ ẫ ở nhi u n c và vùng v n ti p t c chính sách phát tri n đi n h t nhân, nh t là Châu Á

ố Ấ ỹ ẫ ư ẳ ậ ả ố ộ ị nh Nh t B n, Trung Qu c, Hàn Qu c, n Đ ,…Nga , Pháp M v n kh ng đ nh duy

ươ ể ủ trì các NMĐHN c a mình và còn có ch ế ụ ng trình ti p t c phát tri n.

ứ ự ể ề ệ ạ ấ Th hai: V n đ tài chính đ xây d ng nhà máy đi n h t nhân. Trong tình hình

ệ ớ ự ủ ệ ệ ạ ượ ố hi n nay, các d án đi n h t nhân và th y đi n l n không đ c dùng v n ODA. WB

ộ ấ ố ớ ề ề ệ ạ ẳ ị đã kh ng đ nh không cho vay ti n đ i v i đi n h t nhân. Đây là m t v n đ khó khăn

ư ậ ự ẽ ệ ấ ạ ả ậ ẩ ị trong chu n b tài chính cho xây d ng đi n h t nhân. Nh v y, s ph i ch p nh n vay

ươ ầ ư ụ ế ặ ạ ố th ng m i, vay tín d ng, phát hành trái phi u,…ho c tìm đ i tác đ u t ả có kh năng

tài chính.

t Nam ở ứ ấ ặ ệ ở ỉ ộ ố 5.2. M t s khó khăn ơ ở ạ ầ C s h t ng ở ướ n ở ệ Vi c ta còn ể m c phát tri n th p, đ c bi t là ậ t nh Ninh Thu n,

ớ ả ướ ữ ể ộ ỉ ự ả m t trong nh ng t nh kém phát tri n so v i c n c và khu v c duyên h i Nam Trung

ự ữ ệ ạ ộ ở B cũng là nh ng khó khăn khi xây d ng nhà máy đi n h t nhân đây.

ư ậ ể ệ ề ạ ặ ặ M c dù khi phát tri n đi n h t nhân g p nhi u khó khăn nh v y, xong các

ượ ế ớ ẫ ươ chuyên gia năng l ầ ng hàng đ u th gi ằ i v n cho r ng: trog t ể ng lai không phát tri n

ượ ể ả ạ ế ượ ấ ượ năng l ng h t nhân thì không th gi i quy t đ ề c v n đ năng l ữ ng. Nh ng c s ơ ở

ể ế ẳ ị chính đ đi đ n kh ng đ nh là:

ệ ữ ơ ề ạ ố ồ ổ Nhiên li u h u c có h n, phân b không đ ng đ u, giá thay đ i.

ạ ế ủ ệ ạ Tính c nh tranh kinh t c a đi n h t nhân ngày càng rõ nét.

ệ ứ ủ ệ ệ ạ ầ ả ỏ ộ ấ Đi n h t nhân góp ph n b o v trái đ t kh i tác đ ng c a hi u ng nhà kính.

ụ ư ở ạ ệ ạ ữ ả ớ ẽ Đi n h t nhân s ph c h ng tr l ế ệ ữ i sau kho ng 10 năm n a, v i nh ng th h lò

ả ứ ứ ộ ượ ế ượ ượ ph n ng có đ an toàn cao, đáp ng đ c chi n l ể c phát tri n năng l ề ữ ng b n v ng

ế ớ ả ấ ả ượ ể trên toàn th gi i, cho phép đ m b o an toàn cung c p năng l ng, phát tri n kinh t ế ,

Trang 66

ườ ượ ạ ệ ả b o v môi tr ng và tránh đ c vũ khí h t nhân.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ộ ƯỜ Ử Ụ VI. TÁC Đ NG MÔI TR NG TRONG KHAI THÁC VÀ S D NG NĂNG

ƯỢ Ạ L NG H T NHÂN

ự ứ ậ ả ộ ố ưỡ Xây d ng là m t trong s các thách th c, tuy nhiên v n hành và b o d ng nhà

ấ ủ ệ ắ ạ ạ ớ ỗ ị máy đi n h t nhân an toàn m i là n i quan tâm lo l ng nh t c a các nhà ho ch đ nh

ầ ư ể ẫ ế ả ậ ầ ộ ỏ chính sách và nhà đ u t . M t sai l m nh cũng có th d n đ n h u qu và thi ệ ạ t h i

ổ ế ự ế ệ ệ ạ ớ ệ to l n. Các nhà máy đi n h t nhân ph bi n hi n nay th c t là nhà máy nhi ệ t đi n,

ể ả ệ ả ứ ủ ệ ạ chuy n t i nhi t năng thu đ ượ ừ c t ph n ng phân h y h t nhân thành đi n năng. Khi

ả ượ ả ử ệ ạ ả ả ấ ấ quá trình s n xu t và x lý ch t th i đ c đ m b o an toàn cao nhà máy đi n h t nhân

ấ ượ ệ ươ ố ẻ ạ ả ấ ớ ẽ ả s s n xu t năng l ng đi n t ệ ng đ i r và s ch so v i các nhà máy s n xu t đi n

ặ ệ ẽ ễ ườ ơ ệ ệ khác, đ c bi t nó s ít gây ô nhi m môi tr ng h n các nhà máy nhi ố t đi n đ t than

hay khí thiên nhiên.

ử ụ ơ ồ ệ ạ Hình 5.1 S đ chu trình khai thác – s d ng nhiên li u h t nhân

ỏ

ề ệ ạ ả ấ 6.1. Trong quá trình khai thác m Uranium ế ế Trong dây chuy n s n xu t nhiên li u h t nhân hai khâu khai thác và ch bi n

ấ ố ớ ặ ấ ộ ườ ườ ặ qu ng urani có tác đ ng x u nh t đ i v i con ng i và môi tr ng. Qu ng urani ch ủ

Trang 67

ượ ổ ể ở ỏ ộ ằ ế ầ ặ ỏ ế y u đ c khai thác b ng cách c đi n m l thiên ho c m ng m. N u là m l ỏ ộ

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ỉ ầ ủ ươ ấ ớ ể ấ ặ ầ ỏ ỏ ố thiên, ch c n bóc l p đ t đá ph t ng đ i m ng đ l y qu ng, còn m ng m thì

ả ầ ặ ầ ớ ớ ướ ph i đ o h m lò khá sâu qua l p đá không qu ng, có khi t i hai ba kilomet d i lòng

ệ ướ ơ ừ ỏ ế ớ ạ ầ ấ đ t. Hàng tri u lít n ễ c ô nhi m b m t m vào sông r ch, khi n l p tr m tích ngày

ạ ơ ứ ề ấ càng ch a nhi u ch t phóng x h n.

ạ ố ớ ể ề ướ ế Nguy hi m v phóng x đ i v i các công nhân khai thác tr c h t gây ra ung thu

ụ ủ ả ả ổ ạ ẩ ph i do hít ph i radon (Rn) hay các s n ph m c a radon, tia gamma và b i phóng x .

ề ớ ừ ệ ở ỏ ộ Nhi u công nhân nam gi i t ng làm vi c Arandis (Arandis là m uranium l thiên

ế ớ ấ ộ ộ ố ằ ắ ộ ố ọ ớ thu c hàng l n nh t th gi i thu c qu c gia Namibia ) nói r ng h đã m c m t s căn

ư ể ế ế ồ ệ b nh hi m nghèo bao g m ung th , tăng huy t áp và thi u máu.

ộ ư ở ề ắ ượ ờ Năm 2013 toàn b c dân ngôi làng Kalachi mi n B c Kazakhstan đ c di d i

ứ ủ ệ ệ sau khi các bác sĩ phát hi n nguyên nhân gây ra ch ng b nh “công chúa ng trong

ế ơ ườ ị ả ưở ườ ệ ủ ấ ộ ộ ừ r ng” khi n h n 100 ng i b nh h ng, ng i b nh đ t ng t chìm vào gi c ng sâu

ỉ ạ ế ề ớ ộ ị ả ầ ấ và kéo dài 26 ngày, sau đó t nh l i và h u h t đ u m t trí nh c ng thêm b o giác.

ọ ế ứ ế ậ ờ ộ ườ Sau m t th i gian nghiên c u, các nhà khoa h c k t lu n nguyên nhân khi n ng i

ủ ề ủ ấ ơ ộ ể ệ b nh r i vào gi c ng tri n miên không ki m soát là do tác đ ng c a khí radon, sinh ra

Trang 68

ừ t ế quá trình phân rã uranium gián ti p

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ệ ỏ ơ ủ Hình 5.2: Khu m uranium, n i phát tán khí radon gây ra b nh "công chúa ng

Ả ừ trong r ng". nh: Siberian Times

ệ ở ỏ ả ượ ứ ầ ạ ỏ Tuy vi c thông khí m gi m đ c ph n nào tai h i cho s c kh e công nhân,

ư ụ ạ ổ ạ ơ ắ ệ nh ng b i phóng x và khí radon th i ra ngoài l i làm tăng nguy c m c b nh ung th ư

ổ ườ ở ầ ấ ả ộ ớ ph i cho ng i dân sông g n đó. Đá th i ch t thành gò l n cũng hay có đ phóng x ạ

ơ ườ ạ ộ ả ẫ ể ả ư ỏ ạ cao h n lo i đá bình th ng. K c khi m đã ng ng ho t đ ng, gò đá th i v n còn là

ố ườ ư ậ ướ ỉ ọ ố ớ m i đe d a đ i v i môi tr ng và các khu dân c lân c n vì khí radon, n ễ c r ô nhi m

ể có th thoát ra ngoài.

ự ố ở ỏ ữ ụ ủ ế ạ Ch t gây ra do s c ộ m Uranium và nh ng r i ro gây ra do phóng x ph thu c

ủ ể ể ỏ ị ỏ đáng k vào bãi m và đ a đi m c a m .

ệ

ế ế ả ỡ ạ ừ ề ặ ỏ ở ế 6.2. Trong quá trình tinh ch và ch bi n nguyên li u: Uran sau khi khai thác t qu ng ph i nghi n tán thành các c h t nh phân

ưở ề ằ ọ ươ x ng gia công, sau đó hoà tan trong axit hay l c qua ki m b ng các ph ng pháp tinh

Trang 69

ể ạ ỏ ấ ả ế ệ ạ ấ ọ ụ luy n hóa h c, m c đích đ lo i b t t c các t p ch t và bi n Uranium thô thành

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

2(UO4) có tính ch t k t t a và ng m n

ấ ế ủ ậ ướ ạ d ng ammonium di uranide M c. Các h t đ ạ ượ c

ệ ự ỏ ỡ ề ọ ươ ề ằ ọ nghi n nh c <0,5mm. Vi c l a ch n ph ng pháp l c b ng axit hay ki m gây tác

ế ứ ỏ ườ ơ ớ ấ ở ộ đ ng đ n s c kh e và môi tr ng khác nhau. Ngoài ra nguy c l n nh t khâu này

235

ạ ụ còn là b i phóng x

ủ ế ừ ạ ộ Các tác đ ng phóng x gây ra ch y u t ủ dãy phân h y b t đ u t ắ ầ ừ 238 r i Uồ U

238 qua 13 b

ẹ ơ ủ ướ ế ạ ố và thorite nh h n. Quá trình phân h y U ộ c liên ti p cu i cùng t o ra m t

206 Trong m i b

ị ủ ẩ ạ ồ ỗ ướ ủ ả s n ph m không phóng x là đ ng v c a Chì Pb c c a quá trình

ủ ề ứ ộ ế ạ phân h y đ u sinh ra các tia phóng x α β γ , , . Tùy theo m c đ ti p xúc, các tia phóng

ấ ự ủ ể ằ ử ẹ ạ x (alpha, beta, gamma…) có th làm m t s cân b ng c a các nguyên t nh trong c ơ

ệ ượ ượ ự ọ ộ th .ể Hi n t ng này đ c g i là s ionhoá (ionization). ả Nó làm xáo tr n các ph n

ứ ọ ầ ế ố ử ứ ng hóa h c c n thi t trong các nguyên t ử ủ ế c a t bào s ng. Các phân t ữ ch a nh ng

ử ị ấ ộ ả ứ ữ ẽ ẩ ạ nguyên t ơ ể ể ạ b ionhóa s ph n ng l n nhau đ t o ra nh ng ch t đ c h i cho c th .

ộ ử ố ủ ư ậ ạ ẳ ử ữ M t khi nh ng phân t s ng c a các sinh v t (ch ng h n nh các phân t proteins

ạ ụ ủ ạ ấ ặ ị ử ho c aminoacids) b tia phóng x đ ng ch m vào thì c u trúc c a các phân t này s ẽ

ở ị ế ạ ộ ổ ườ ế ủ ư ị ị b phá v , b bi n đ i và ho t đ ng bình th ng c a chúng b ng ng tr . ố ệ T bào s ng

ạ ộ ả ứ ạ ọ ẽ ả ẽ ị ủ s b h y ho i, ho t đ ng xúc tác (enzyme activity) cho các ph n ng hóa h c s gi m

ự ư ệ ề ặ ấ ộ ớ ho c m t đi, gây nên các b nh ung th và xáo tr n s di truy n gi i tính (genetic

mutations).

ứ ề ạ ạ ạ ặ ọ ổ ồ ả T i nhà máy nghi n qu ng ch a 1 ngu n phóng x có tu i th dài và t o ra các s n

ộ ạ ạ ả ễ ị ủ ể ẩ ẩ ọ ấ ph m d b phân rã có th gây nên r i ro phóng x . S n ph m đ c h i quan tr ng nh t

ể ạ ộ ừ ả ặ ạ là radon (Rn222) là m t lo i khí có th thoát ra t qu ng th i và khi phân rã t o ra các

226 (chu trình bán rã

ấ ễ ướ αạ h t trong không khí và các ch t d hòa tan trong n c là Ra

ả ấ ậ ượ ự ạ 1.600 năm) và Pb220. V y ph i r t lâu sau l ng phóng x và s phát sinh khí radon

ả ớ ể m i gi m đáng k .

ả ướ ỉ ứ ặ ệ Ngoài ra còn có kh năng n c r ch a asen, urani, vv đ c bi ể t nguy hi m trong

Trang 70

ườ ạ ở ạ ơ ộ ơ ồ ị ườ môi tr ng axit vì đ ng v phóng x d ng c đ ng h n bình th ễ ng làm ô nhi m

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ề ặ ề ấ ạ ầ ẫ ỳ ả ướ c n ủ c ng m l n b m t. Vì chu k bán rã c a nhi u ch t phóng x quá dài nên đ ể

ế ệ ả ượ ủ ố ằ ả ả đ m b o an toàn bãi ph li u ph i đ ậ c c ng c b ng đ p đá hay bêtông.

238 nên tác h i trên r t đáng quan

ườ ứ ề ạ ấ Ngoài ra Uran thiên nhiên th ng ch a nhi u U

ạ ố ớ ộ ự ễ ồ ở ụ ế ề tâm. S ô nhi m phóng x đ i v i c ng đ ng ộ nhà máy tinh ch và nghi n ph thu c

ươ ứ ử ề ệ ả ậ ặ vào ph ọ ế ng th c x lý các qu ng sau khi tinh ch và nghi n th i ra. Vì v y, vi c ch n

ậ ẩ ụ ể ế ề ặ ả ọ ộ ề ị đ a đi m các nhà máy tinh ch và nghi n qu ng ph i th t c n tr ng, ph thu c nhi u

ể ậ ặ ấ ị vào khí h u, đ c đi m đ a ch t.

ộ ườ ộ Quá trình làm giàu U235 cũng gây tác đ ng môi tr ng. Tác đ ng này còn tùy

235

ươ ở ộ thu c ph ụ ng pháp làm giàu. Ví d nhà máy làm giàu U ử ụ Capenhurst, Anh s d ng

ư ệ ệ ở ạ công ngh ly tâm, nguyên li u đ a vào nhà máy d ng Uranium hexafluoride UF

ượ ể ở ạ ế ế ễ ố ư ậ ắ ơ đ c v n chuy n d ng r n, nh ng d b c h i. Trong quá trình ch bi n, nguyên

6 đ

ệ ượ ổ ở ử ụ ả ứ ế ộ ỗ ọ li u UF c bi n đ i b i m t chu i các ph n ng hóa h c có s d ng hydro,

ở hydrofluoric axit và fluorine. Sau khi làm giàu UF6 tr thành Uranium dioxide và đ ượ c

ệ ượ ầ ỉ ép thành viên oxit nhiên li u và đ ố c ép đ y vào trong các ng thép không r , hay các

ố ể ạ ệ ườ ng zircalloy đ t o thành các thanh nhiên li u, th ả ứ ng dùng cho các lò ph n ng

ướ ố ớ ả ứ ự ệ ạ n c áp l c, đ i v i các lò ph n ng Magnox thì nhiên li u là kim lo i Uranium đ ượ c

ả ấ ớ ở ệ ộ ượ ế ỏ gi m b t các ch t trung gian nhi t đ cao, sau đó đ c b vào khuôn ch biên theo

ệ ủ ợ ớ ỡ kích c phù h p v i thanh nhiên li u c a lò Magnox

ố ớ ệ ơ ượ ế ạ ừ Đ i v i các lò n tron nhanh, nhiên li u đ c ch t o t plutonium hay oxit

ủ ể ả ạ Uranium trong các phòng kín đ tránh r i ro do hít ph i plutonium. Nói tóm l i quá

ế ế ệ ở ấ ầ ệ trình làm giàu và ch bi n nhiên li u nhà máy hóa ch t c n có các bi n pháp an toàn

ệ ể ự ố ộ ặ đ c bi t đ phòng các s c do axit và khí đ c

ố ớ ượ ủ ạ ở ệ ơ Đ i v i năng l ng h t nhân r i ro các nhà máy này cao h n và bi n pháp an

ẽ ơ ữ ủ ầ ả ặ ườ ể ề toàn c n ph i ch t ch h n đ đ phòng nh ng r i ro do con ng ứ ạ i do b c x phóng

ệ ỗ ợ ừ ả ừ ả ứ ạ ừ x t các h n h p nguyên li u Uranium và t ẩ các s n ph m sinh ra t ph n ng dây

ế ế ề ệ ể ễ ấ ả ồ chuy n trong quá trình ch bi n nhiên li u. Ch t th i có th làm ô nhi m các ngu n

Trang 71

ướ ế ổ n ể c n u đ ra sông, bi n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ự ố ướ ứ ề ả ạ ặ ỏ Năm 2010 s c tràn n c th i m ch a axit và nhi u kim lo i n ng cùng

ư ượ ử ạ ỏ Uranium ch a đ c x lý t ầ i m Uranium West Rand, g n Randfontein (Nam Phi) quá

ơ ướ ư ớ ữ ậ ượ ả ệ ố t i h th ng b m thoát n c sau nh ng tr n m a l n. Hàm l ạ ng phóng x uranium

ứ ườ ướ ễ ầ ỏ ơ đã tăng lên h n m c bình th ả ng 40 nghìn l n. N c th i axit m gây ô nhi m sông

ọ ế ứ ố ủ ả ỏ ủ ệ ố ư ố su i c a c hai h th ng sông Vaal và Limpopo, đe d a đ n s c kh e c a dân c s ng

ồ ả ư ự ưở ớ ấ ượ ướ ọ trong l u v c bao g m nh h ng t i ch t l ng n ủ c, đe d a mùa màng, phá h y

ẫ ớ ử ể ị ệ ệ ấ ả ấ các đi m di tích l ch s và d n t i gi m năng su t nông nghi p, th t nghi p

ậ

ạ ộ ườ ể ổ ế ấ ượ ấ ườ ể ắ ằ ậ ả 6.3. Trong quá trình v n chuy n các ch t phóng x , nhiên li u và ch t th i ự c th c ể Quá trình v n chuy n ph bi n b ng đ ệ ng s t, và bi n đ ng b , đ

ế ế ể ề ệ ặ ở ả ạ ế hi n đ chuyên ch các qu ng phóng x đ n các nhà máy nghi n, ch bi n và s n

ở ơ ự ệ ế ấ ạ ệ xu t nhiên li u. Ngành h t nhân đã th c hi n trên 20.000 chuy n hàng ch h n 50.000

ườ ấ t n trên quãng đ ệ ng 30 tri u kilomet

ề ậ ề ả ể ủ ố ộ ượ ạ V v n chuy n/ truy n t i m t m i quan tâm c a năng l ấ ng h t nhân là các ch t

ả ượ ử ư ế ể ả ấ ả ỏ th i không th tái ch và ph i đ ấ c x lý. ch t th i cao c p đòi h i an toàn, l u gi ữ

ậ ệ ữ ủ ẹ ố ị nguyên v n c a v t li u trong hàng trăm năm. Nh ng quy đ nh qu c gia và qu c t ố ế

ả ử ụ ứ ượ ữ ệ ể ắ ậ ỏ ế ế kh t khe đòi h i vi c v n chuy n ph i s d ng nh ng thùng ch a đ c thi t k t có

ỏ ị ưỡ ạ ớ l p v thép dày, ch u nh ạ ng va ch m m nh

ặ ơ ả ượ ử ứ ư ấ ả ầ Ch t th i m c có yêu c u nghiêm ng t h n nh ng ph i đ ữ ộ ư c x lý và l u tr m t

ể ủ ấ ỳ ươ ụ ổ ợ ả ạ ấ ả cách thích h p. M c tiêu t ng th c a b t k ch ng trình qu n lý ch t th i h t nhân

ể ố ị ậ ệ ạ ậ ợ ừ ệ ế tích h p là đ c đ nh và cô l p các v t li u h t nhân t h sinh thái cho đ n khi nó

ố ớ ọ ớ ộ ố ườ ộ ấ ề ọ không còn là m t m i đe d a l n đ i v i môi tr ng. M t v n đ quan tr ng là ngăn

ặ ấ ạ ỉ ướ ể ễ ề ầ ơ ch n rò r ch t phóng x vào n c ng m, n i nó có th lan truy n d dàng. Thi ế ế t k

ơ ư ị ử ữ ể ả ẩ ấ ơ ả c b n là đ chu n b x lý ch t th i lâu dài trong các n i l u tr an toàn. Các b ướ c

ề ả ề ơ ả ươ ự ư ả ệ ệ truy n t i v c b n là t ng t nh đã mô t trong các nhà máy đi n nhiên li u hóa

th ch.ạ

Trang 72

ử ụ ệ ả ấ 6.4. Trong quá trình tái s n xu t các nhiên li u đã s d ng

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ử ụ ệ ượ ư ụ ồ ấ ể Các nhiên li u đã s d ng đ ả c đ a vào nhà máy tái s n xu t đ ph c h i các

ạ ể ậ ụ ệ ạ ả ứ ệ nhiên li u phóng x đ t n d ng l i dùng cho các lò ph n ng nhi ả ứ t và lò ph n ng

ậ ệ ệ ạ ượ ạ nhanh. Các v t li u nhiên li u, kim lo i hay axit đ c hòa tan trong axit m nh và nóng,

2, krypton85, iodine,

ộ ố ể ố ư ễ ơ lúc đó có th b c ra m t s khí d bay h i nh cacbon 14, CO

ố ớ ệ ả ấ ả ậ tritium và ruthenium. Vì v y đ i v i các nhà máy tái s n xu t nhiên li u ph i có các

ứ ệ ễ ễ ạ ộ ạ bi n pháp an toàn vì ch a axit m nh d cháy và d thoát ra các khí đ c h i

ệ ượ ư ả ứ ỏ ượ ử ụ ọ Nhiên li u đ c đ a ra kh i lò ph n ng đ ệ c g i là nhiên li u đã qua s d ng.

ệ ử ụ ệ ử ụ ứ ả ấ ả ạ ệ Nhiên li u s d ng có ch a c ch t th i phóng x và nhiên li u s d ng. Nhiên li u

ườ ượ ư ộ ồ ướ ả ứ ữ ầ ượ ọ ử ụ s d ng th ng đ c l u tr g n các lò ph n ng trong m t h n c sâu đ c g i là

ệ ử ụ ể ứ ử ụ ệ ấ ộ ầ b ch a nhiên li u đã qua s d ng. Nhiên li u s d ng sau đó ngu i đi và m t đi h u

ạ ủ ự ạ ệ ử ụ ế h t phóng x c a nó thông qua s phân rã phóng x . Trong 3 tháng, nhiên li u s d ng

ủ ứ ạ ủ ầ ầ ẽ ị ấ s b m t 50 ph n trăm c a b c x c a nó; trong 1 năm, 80 ph n trăm; trong 10 năm,

ử ụ ứ ụ ụ ư ể ầ ộ ươ ệ 90 ph n trăm. Các b ch a nhiên li u đã s d ng ph c v nh là m t ph ng pháp

ờ ể ư ữ ệ ạ ượ ử ụ ạ t m th i đ l u tr nhiên li u h t nhân đ c s d ng.

ư ầ ế ệ ệ ả ấ ả ố ạ Qu n lý ch t th i gi ng nh h u h t các ngành công nghi p, các nhà máy đi n h t

ữ ề ả ấ ấ ả ộ ố ệ nhân s n xu t ra ch t th i. M t trong nh ng m i quan tâm chính v các nhà máy đi n

ả ượ ả ạ ấ ỏ ớ ạ h t nhân không ph i là l ng ch t th i t o ra, nó là khá nh so v i các ngành khác, mà

ộ ố ạ ủ ự ả ạ ạ ả ẩ ấ ấ là s phóng x c a m t s ch t th i. Quá trình phân h ch t o ra các s n ph m ch t

ả ẩ ấ ả ả ạ ả ỳ ụ th i phóng x . Sau kho ng ba chu k , các s n ph m ch t th i tích t trong các thanh

ả ứ ệ ệ ơ ề nhiên li u, làm cho ph n ng dây chuy n khó khăn h n. các công ty ti n ích th ườ ng

ế ộ ể ữ ủ ệ ế ầ thay th m t ph n ba c a các thanh nhiên li u trong 12 đ n 18 tháng đ gi cho các

ạ ộ ụ ệ nhà máy đi n ho t đ ng liên t c.

ả ư ữ ệ ạ Tuy nhiên, không có gi i pháp l u tr lâu dài nào cho nhiên li u h t nhân đã qua s ử

ể ệ ể ạ ệ ụ d ng, và không gian cho b nhiên li u có th ch y ra ngoài. Các ngành công nghi p

ế ế ư ư ộ ữ ả ờ Ở ạ h t nhân đã thi t k l u tr thùng khô nh m t gi ạ i pháp t m th i. ệ đây, nhiên li u

Trang 73

ằ ồ ượ ể ở ữ ử ụ s d ng n m trong h cho 57 năm. Sau đó, nó đ c di chuy n ơ nh ng n i khác trên

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ể ượ ư ệ ạ ữ ặ ỗ ỗ nhà máy đi n h t nhân đ đ c l u tr trong kho ho c thùng g khô. M i ph ươ ng

ư ệ ệ ể ạ ả ơ ử ụ pháp đ qu n lý nhiên li u h t nhân đã s d ng đ a nhiên li u vào n i kín gió, thép và

ế ạ ố ằ Ủ ỳ ế ấ k t c u bê tông. y ban quy ch h t nhân Hoa K đã tuyên b r ng nó là an toàn đ ể

ử ụ ữ ệ ấ ố ư l u tr nhiên li u đã qua s d ng trong ít nh t 120 năm. Cu i cùng, nhiên li u đ ệ ượ ử c s

ẽ ượ ộ ơ ử ế ể ế ậ ặ ụ d ng s đ ễ c tái ch và / ho c v n chuy n đ n m t n i x lý liên bang vĩnh vi n.

ử ụ ể ượ ệ ệ ạ ằ ầ ộ M t phát hi n g n đây cho r ng nhiên li u h t nhân s d ng có th đ c ti p t c s ế ụ ử

ể ả ấ ượ ả ứ ề ộ ụ d ng đ s n xu t năng l ng thông qua m t lò ph n ng sóng truy n.

ả ứ

ườ ủ ể ả ậ ộ ồ ườ ậ 6.5 Trong quá trình v n hành lò ph n ng. R i ro cho môi tr ng và c ng đ ng có th x y ra lúc v n hành bình th ng và khi

ả ứ ự ố ạ ậ ả x y ra s c trông quá trình v n hành các lò ph n ng h t nhân.

ủ

6.5.1 R i ro x y ra bên trong nhà máy ượ ả ạ ằ ả ề ự ỉ 99% l ả ứ ng phóng x n m bên trong lõi lò ph n ng, nên ph i đ phòng s rò r phóng

ế ấ ả ứ ứ ữ ệ ỏ ườ ạ x thoát ra gi a các k t c u ch a nguyên li u và v lò ph n ng. Th ng quanh lò

ả ứ ườ ắ ự ể ỉ ph n ng có các t ng bê tông dày bao quanh đ che ch n s rò r . Trong quá trình

ể ả ệ ượ ế ệ ị ệ ế ấ ậ v n hành n u đ x y ra hi n t ng các nhiên li u b quá nhi t do thi u ch t làm mát

ế ệ ố ạ ộ ả ứ ể ệ ặ và thi t soát trong vi c ki m tra ho t đ ng trong lò ph n ng ho c các h th ng t ự

ể ổ ỉ ạ ộ đ ng, có th gây ra n và rò r phóng x .

ủ ộ

ể ả ủ ẫ ộ ộ 6.5.2 R i ro do tác đ ng bên ngoài ủ ữ R i ro do tác đ ng bên ngoài là nh ng r i ro có th x y ra m t cách ng u nhiên

ư ơ ề ườ ấ ộ ụ ấ ả ự nh r i máy bay vào khu v c nhà máy, đ ng đ t, tri u c ng, lũ l t… t ủ t c các r i

ả ượ ừ ệ ỹ ế ế ự ro này ph i đ c xem xét k và có bi n pháp phòng ng a khi thi t k và xây d ng nhà

ệ ậ ạ ượ ướ ả ừ ệ máy đi n h t nhân. Trong qua trình v n hành, l ng n c th i t ạ nhà máy đi n h t

ữ ễ ộ ườ ồ nhân là m t trong nh ng nguyên nhân gây ô nhi m môi tr ễ ng. Ô nhi m ngu n n ướ c

ướ ể ễ ế ề ề ả ơ do n c th i nhi u khi còn gây nguy hi m nhi u h n ô nhi m không khí n u trong

ướ ả ượ Ở ề ơ ướ ả ượ ử n c th i l ạ ng phóng x còn cao. nhi u n i, n c còn ph i đ ể ạ c x lý đ lo i

Trang 74

ạ ướ ứ ạ ể ứ ặ ổ ỏ b Caesium (Cs) và các h t ch a phóng x tr c khi đ vào các b ch a ho c phát ra

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ề ướ ể ứ ướ ự ệ ứ ể ả ả song bi n. Nhi u n c còn th c hi n ch a n c th i trong các thùng ch a đ gi m s ự

ứ ạ ủ b c x c a các tia.

ạ ượ ự ễ ộ ộ ậ S nhi m phón x đ c b c l ra cho các công nhân viên v n hành trong quá

ệ ả ấ ằ ượ trình s n xu t đi n b ng năng l ạ ng h t nhân.

ế ả ạ ỏ

ữ ệ ấ ả ạ ượ ử ụ ư 6.6 Trong quá trình lo i b các ph th i. Ch t th i phóng x chính là nh ng thanh nhiên li u đã đ ẫ c s d ng nh ng v n

ấ ủ ữ ể ấ ả ạ ườ còn phát ra phóng x . Đây chính là nh ng ch t th i nguy hi m nh t c a con ng i vì

ồ ạ ể ờ ủ ộ tính nguy hi m và th i gian t n t i lâu dài c a nó trong hang ngàn năm tùy th c vào

ả ượ ồ ủ ủ ỳ ữ ữ ơ chu k phân h y c a chúng. Chúng ph i đ c t n tr trong nh ng n i riêng bi ệ ổ t n

ề ị ướ ả ở ầ ầ ặ ấ ị đ nh v đ a ch t và không có n c ch y g n. Yêu c u đ t ra là chùng ph i đ ả ượ c

ệ ố ớ ườ ề ả ấ ả ấ ả cách ly tuy t đ i v i môi tr ng xung quanh. V n đ b o qu n ch t th i phóng x ạ

ả ướ ữ ạ ữ ễ ồ ờ ồ ph i qua 2 b c: t n tr t m th i và t n tr vĩnh vi n.

ế ớ ư ệ ố ả ệ ể ấ Tuy nhiên, hi n nay ch a có qu c gia nào trên th gi i gi ế i quy t tri t đ v n đ ề

ứ ạ ứ ễ ầ ấ ả ờ ạ ầ h m ch a vĩnh vi n các ch t th i phóng x , trong khi đó các h m ch a t m th i ngày

ơ ề ẩ ọ ứ ả ạ ẫ ỏ càng ít. Các bãi th i h t nhân v n luôn là nguy c ti m n đe d a s c kh e con ng ườ i,

ế ả ủ ạ ỏ ẽ ệ ầ ả ả ặ ạ do đó c n đ m b o an toàn ch t ch khi lo i b các ph th i c a nhà máy đi n h t

ướ ế ả ượ ế ừ ạ ệ ạ ắ ỏ nhân. Tr c tiên, các ph th i đ c bi n t d ng l ng hay s t thành d ng r n, đ ể

ả ả ớ ườ ả ắ ứ ấ gi m b t kh năng phân tán ra môi tr ễ ng. Các ch t th i r n d dàng ch a trrong các

ứ ạ ứ ệ ế ả ạ ắ ợ ơ n i ch a có các bi n pháp che ch n thích h p n u kh năng b c x còn m nh có th ể

ộ ạ ễ ồ ướ gây ra các khí đ c h i hay gây ra ô nhi m ngu n n ậ c. Vì quá trình v n hành nhà máy

ụ ự ệ ế ế ệ ạ ạ đi n h t nhân k u dài hang ch c năm, do đó n u xây d ng nhà máy đi n h t nhân,

ướ ế ớ ả ộ ươ ề ự ọ ị ề nhi u n c trên th gi ự i ph i xây d ng m t ch ể ng trình v l a ch n các đ a đi m

ể ứ ườ ệ ự ả ấ ờ ọ ị đ ch a th ể ng xuyên các ch t th i trong th i gian dài, xong vi c l a ch n đ a đi m

ự ể ể ệ ạ ấ ả ơ ị đ chôn các ch t th i còn khó h n đ a đi m xây d ng nhà máy đi n h t nhân.

ậ ườ ệ ể ậ ấ Công lu n th ng lên án vi c v n chuy n các ch t th i t ả ừ ướ n c này sang n ướ c

Trang 75

ể ả ổ ưở ế ườ ứ ỏ ộ khác hay đ ra bi n làm nh h ng đ n môi tr ộ ng và s c kh e c ng đ ng, gây ra

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ữ ả ưở ữ ự ủ ề ế ấ ố ọ nh ng nh h ố ng đ n nh ng v n đ quan tr ng khác c a qu c gia, khu v c và qu c

.ế t

ể ể ạ ả ấ ị ướ ể Các đ a đi m chôn ch t th i có th ngay trên c n hay chôn sâu d i bi n. Chôn ở

ườ ệ ở ư ể ọ ị ơ ẻ ạ trên c n th ng ch n các đ a đi m xa vùng dân c , công nhi p, các n i h o lánh, có

ử ậ ấ ổ ủ ể ị ị ướ ầ ế ấ k t c u đ a ch t n đ nh, s v n chuy n c a n ả ế c ng m ít, ph i ti n hành khoan,

ầ ị ườ ượ ệ ở ự ầ ấ thăm dò đ a ch t. Chôn ng m d ướ ướ i n c th ng đ c th c hi n vùng tr m tích trên

ạ ươ ể 2 km ở ướ d i đáy bi n hay đ i d ng.

ệ ể ị ượ ự ụ ể ấ ấ ả ọ ộ Các bi n pháp và đ a đi m đ c l a ch n đ chôn c t các ch t th i ph thu c vào

ấ ắ ạ ắ ấ ả ườ ượ ạ các ch t th i phóng x r n. Các ch t r n th ng đ c phân ra ba lo i:

ạ ấ ả ả ỏ ệ ệ Ch t th i có kh năng phóng x và t a nhi ồ ế t cao (HLW): nhiên li u dung r i n u

ượ ử ứ ể ạ ả không đ ấ c tái x lý có th xem là ch t th i có m c phóng x cao.

ạ ấ ứ ạ ấ ả ườ ắ Ch t th i có m c phóng x th p (LLW): lo i này th ả ng không ph i che ch n thi

ở Ở ị ượ ả ạ ơ ậ v n hành và chuyên ch . Anh quy đ nh l ố ớ ng phóng x ph i ít h n 4 GBq/t đ i v i

ố ớ ề ượ ỏ ơ ả ấ ớ tia và và 12 GBq/t đ i v i tia , và li u l ề ặ ng l n nh t trên b m t ph i nh h n 2

9 Bq).

ờ mGy/gi (GBq = 10

ứ ả ả ấ ạ ấ ạ ả Ch t th i có m c phóng x trung gian (ILW): đó là lo i ch t th i có kh năng

ế ả ạ ứ ớ ấ ủ ạ ớ ế ạ ầ ơ ơ phóng x l n h n m c l n nh t c a lo i LLW. H u h t các ph th i h t nhân r i vào

3 đ i v i tia đ n 800TBq/m ế

3 đ i v i tia . ố ớ

ạ ừ ạ ố ớ ả lo i này và có kh năng phóng x t 2TBq/m

ệ ậ ắ ạ ả ở Lo i này yêu này ph i có bi n pháp che ch n khi v n hành và chuyên ch .

ấ ư ậ

ệ ệ ạ ạ ề 6.7 V n đ an toàn h t nhân và d lu n ượ ệ Công nghi p năng l ng h t nhân là nghành công ngh cao, các bi n pháp an toàn

ả ượ ẽ ừ ự ệ ề ặ ộ ế ế ph i đ c đ ra và th c hi n m t cách ch t ch t khâu khai thác, ch bi n nguyên

ệ ế ế ế ị ơ ở ạ ế ậ li u, thi t k thi ử t b cho các c s h t nhân, quy trình v n hành cho đ n khâu x lý

ấ ả ị ượ ề ổ ở ứ ủ ch t th i. Các quy đ nh này đ c giam sát b i IAEA và nhi u t ố ch c c a liên qu c

ừ ố gia và t ng qu c gia.

ệ ặ ộ ượ ệ ừ ệ M c dù trình đ công ngh và các bi n pháp an toàn đ c rút kinh nghi m t các

Trang 76

ượ ả ế ệ ạ ự ố ạ s c h t nhân ngày đ c nâng cao và c i ti n, công nghi p h t nhân ở ộ ố ướ c m t s n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ế ậ ả ư ố ể đã phát tri n chi m 1 t ỷ ệ l khá cao nh Pháp trên 70%, Nh t B n 34%, Hàn Qu c 35%

ả ượ ự ố ả ư ữ ệ ướ ầ ở ổ t ng s n l ng đi n. Nh ng, do nh ng s c x y ra tr c đây và g n đây chình các

ướ ư ề ế ề ậ ậ ọ ỹ n ố c có n n khoa h c kĩ thu t tiên ti n v NLHN nh Liên Xô, M , Nh t, Hàn Qu c

ạ ề ứ ộ ả ủ ả ượ nên đã gây ra tâm lý lo ng i v m c đ đ m b o an toàn c a nghành năng l ng này,

ầ ườ ộ ố ướ ặ ư ế ự ố mà h u h t s c do con ng i gây ra. M c dù m t s n c nh Pháp t ỷ ệ ả ượ s n l ng l

ả ượ ệ ệ ế ạ ơ ổ ư đi n do các nhà máy đi n h t nhân chi m h n 70% t ng s n l ề ng, nh ng nhi u

ướ ủ ươ ừ ự ế ả ầ ớ n c đã có ch tr ng gi m d n hay đi đ n ng ng hoàn toàn viêc xây d ng m i các

ự ố ữ ệ ạ ạ ạ ả ỉ nhà máy đi n h t nhân vì đã x y ra nh ng s c gò r phóng x gây tác h i nghiêm

ọ ườ ườ ự ố ư ượ ữ ạ tr ng cho con ng i và môi tr ng. Bên c nh đó còn có nh ng s c ch a đ c công

ề ậ ư ề ế ạ ơ ậ ố b vì có nguy c tác h i ít nh ng công lu n ngày nay đã đ c p nhi u đ n các s c ự ố

ế ế ả ứ ử ệ ậ ị ộ có tính l ch s trong quá trình v n hành lò ph n ng và ch bi n nguyên li u. M t

ư ậ ứ ủ ệ ộ ấ cu c thăm dò c a vi n nghiên c u d lu n trên đó L’express ngày 25/3/1999 cho th y

ế ỉ ướ ứ ộ ố ồ ch 14% ý ki n trong n ế c thu c kh i EU: Pháp, Đ c, Anh, Tây Ban Nha đ ng ý ti p

ể ệ ế ể ạ ố ố ụ t c phát tri n đi n h t nhân, 48% ý ki n không mu n phát tri n thêm mà mu n duy trì

ủ ệ ệ ố ỏ ộ ồ ượ ế các nhà máy đi n hi n có, 33% ý ki n mu n h y b toàn b ngu n năng l ng này.

ả ứ ừ ạ ậ ả ạ ạ ạ ộ Nh t B n đã cho ng ng ho t đ ng 1 lò ph n ng h t nhân t ệ i nhà máy đi n h t nhân

ứ ộ ạ ấ ườ ặ ệ Nigata ngày 29/5/2000 vì phát hi n m c đ phóng x cao b t th ệ ng m c dù các bi n

ẽ Ủ ự ệ ặ ươ ử ậ phát an toàn đã th c hi n ch t ch . y ban năng l ng nguyên t ả Nh t B n đã công

ề ắ ượ ử ượ ố b sách tr ng v năng l ng nguyên t 2003 mang tên “chính sách năng l ng nguyên

ớ ỷ ượ ộ ậ ả ắ ử t trong k nguyên m i” và đã đ c n i các Nh t B n thông qua. Sách tr ng 2003 cho

ự ữ ể ề ẩ ổ ơ ằ r ng: s trao đ i quan đi m gi a các c quan có th m quy n và công dân là tr ụ ộ c t

ự ầ ấ ế ắ ủ ế ắ ạ chính và nh n m nh và s c n thi t l ng nghe ý ki n c a công dân. Sách tr ng bao

ệ ầ ả ả ầ ầ ả ồ g m 2 ph n: ph n văn b n chính và ph n tài li u tham kh o. Trong văn b n chính, có

ầ ừ ị ế ủ ả ấ ượ ử ự 7 ph n trình bày t v th c a s n xu t năng l ng nguyên t ử ụ ể , s phát tri n s d ng

ượ ử ươ ượ ử năng l ng nguyên t trong t ng lai và chính sách năng l ng nguyên t trong k ỉ

ớ ỏ ử ụ ể ượ ử nguyên m i. Sách bày t ể quan đi m phát tri n – s d ng năng l ng nguyên t dài

Trang 77

ể ủ ự ế ượ ử ầ ấ ạ h n, s ti n tri n c a chính sách năng l ng nguyên t g n đây nh t. Trình bày trong

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ầ ẽ ệ ằ ạ ậ ờ ộ các ph n n i dung riêng l ạ , sách cho r ng t m th i hoãn v n hành nhà máy đi n h t

ổ ữ ệ ủ ệ ự ự ừ ề ấ nhân và màu hè v a qua là v n đ thay đ i d li u c a hang đi n l c Tokyo và s gia

2; và nêu b t s c n thi

ấ ậ ự ầ ế ủ ượ ử ả tăng phát th i 42 t n CO t c a năng l ng nguyên t theo quan

ề ệ ự ể ế ầ ạ ầ ế đi m c n phòng tránh s nóng lên toàn c u. V vi c xem xét các k ho ch không ti n

ư ự ị ư ệ ứ ể ạ ả ứ tri n nh d đ nh, nh vi c ngiên c u mô hình hóa l i lò ph n ng tái sinh nhanh

ở ạ ử ằ ạ ấ ả ớ Monju ệ d ng s n xu t th , sách cho r ng: vi c làm cho công dân b t nghi ng i là

ọ ả ự ậ ế ự ự ễ ậ quan tr ng và mô t ể s ch m tr trong th c thi chính sách do thi u s tin c y và hi u

ế ủ ủ ự ấ bi ạ ề t c a công dân làm gia tăng s nghi ng i v tính nh t quán c a chình sách, cho nên

ệ ấ ạ ủ ườ ụ ệ ệ ẩ ậ vi c l y l i lòng tin c a ng ấ i dân là nhi m v kh n c p hi n nay. Vì v y, m t s ộ ố

ầ ượ ề ấ v n đ sau c n đ c quan tâm:

ả ứ ạ ượ ế ế ố ự ố ả ể Cho dù lò ph n ng h t nhân có đ c thi t k an toàn t i đa đ tránh s c x y ra

ư ố ớ ệ ỏ ả ứ ệ ằ ầ ả ả nh đ i v i lò ph n ng Chernobyl b ng ba t ng b o v : v nhiên li u, thùng lò ph n

ứ ể ạ ậ ầ ỉ ng va t ng chính nhà máy đ tránh rò r phóng x , thì sao 3040 năm v n hành cũng b ị

ề ả ướ ọ ả ư lão hóa, chi phí b o trì cao, nên nhi u n ả c đã ph i ch n gi ạ ộ i pháp ng ng ho t đ ng

ướ ờ ạ ớ ố ầ ư ậ ầ ấ ớ ạ tr c th i h n. Do v y, cùng v i v n đ u t ệ ban đ u r t l n, đi n h t nhân không còn

ề ạ ế ầ ư ề ầ ệ ạ tính c nh tranh v kinh t do chi phí đ u t ố , tái n p nhiên li u nhi u l n trong su t

ủ ớ ử ụ ả ứ ạ ờ ỹ th i gian s d ng. T i M , năm 1992 đã đóng c a s m 3 lò ph n ng, 9 lò khác cũng

ữ ế ả ứ ử ể ươ ộ ằ n m trong danh sách đ đóng c a. M t khó khan n a n u có lò ph n ng t ng t ự có

ở ơ ướ ắ ắ ộ ự ố ả s c x y ra n i khác hay n ả c khác, theo quy t c an toàn cũng b t bu c ph i

ể ể ư ễ ả ạ ờ ưở ế ự ậ ụ ng ng t m th i hay vĩnh vi n đ ki m tra, gây nh h ng đ n s v n hành liên t c và

tin c y.ậ

ề ử ả ừ ấ ấ ệ ạ ạ ở V n đ x lý ch t th i t ề các nhà máy đi n h t nhân đang gây tr ng i cho nhi u

ướ ề ộ ướ ữ ệ ể n ị c. Có m t ngh ch lý nhi u n ậ c công nghi p phát tri n vì nh ng lý do kĩ thu t,

ế ề ấ ườ ử ả ạ kinh t hay v n đ môi tr ấ ng không x lý các ch t th i phóng x ngay t ạ ướ i n c mình

ư ướ ể ử ở ả ạ ậ ậ mà đ a sang các n c khác đ x lý các bãi rác th i h t nhân. Vì v y, công lu n đã

ế ể ặ ả ả ậ ố ộ ở lên ti ng ph n đ i, th m chí bi u tình ho c ngăn c n các cu c chuyên ch qua đ ườ ng

Trang 78

ườ ệ ấ ề ậ ể ệ ế ữ ấ ắ s t, đ ng bi n… Công ngh ngày nay đã có đ c p đ n vi c c t gi ả ch t th i trong

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ứ ẽ ạ ổ ọ ủ ph m vi lò ph n ng trong vòng tu i th c a lò (3040 năm) sau đó s đem chôn t ạ i

ặ ệ ậ ệ ể ế ắ ặ ấ bãi chôn l y đ t bi ạ t ho c bi n v t li u có phóng x dài ngày thành ng n ngày đ rút

ắ ả ầ ư ố ng n quá trình phân rã hoàn toàn, các gi i pháp này làm tăng v n đ u t công trình xây

d ng.ự

ặ ụ ệ ế ể ẫ M c dù ở ộ ố ướ m t s n ạ c v n còn phát tri n đi n h t nhân (vì lý do thi u h t cân

ượ ở ả ứ ụ ể ệ ớ ằ b ng năng l ng) song ấ Th y Đi n có 12 lò ph n ng phát đi n v i công su t

ế ướ ử ầ ệ ố 10.040MW, chi m 46,2% l ố ẽ i đi n qu c gia và công b s đóng c a d n các nhà máy

ử ứ ệ ế ạ ạ ộ ố đi n h t nhân; năm 2003 Đ c đã tuyên b có k ho ch đóng c a toàn b 20 nhà máy

ủ ệ ạ ướ ế ả ờ đi n h t nhân c a n ậ c này sau khi h t th i gian v n hành; kho ng 10 năm nay M ỹ

ự ệ ạ ỹ ả không xây d ng thêm nhà máy đi n h t nhân nào (vào tháng 3/1998 M có 107 lò ph n

ứ ả ượ ệ ế ấ ạ ớ ổ ng h t nhân phát đi n v i công su t 99.188 MW, chi m 20,1% t ng s n l ng)

ế ệ ạ ượ ế ị ể ở ệ ầ N u nhà máy đi n h t nhân đ c quy t đ nh phát tri n Vi t Nam thì c n có 1

ươ ệ ử ơ ở ự ạ ự ọ ch ể ng trình phát tri n đi n nguyên t dài h n d a trên c s l a ch n chu trình nhiên

ủ ệ ầ ạ ả ả ả ấ ợ ố ự li u h p lý, đ m b o s n xu t an toàn, phòng ch ng r i ro h t nhân. C n xây d ng

ẩ ế ế ậ ử ả ấ các tiêu chu n an toàn trong thi ạ t k , v n hành, x lý ch t th i, giám sát an toàn h t

ố ế ẩ ớ ợ ệ ợ nhân phù h p v i các tiêu chu n qu c t . Các bi n pháp an toàn phù h p vào: chu trình

ả ứ ệ ạ nhiên li u, lo i lò ph n ng.

ề ệ ậ ệ ướ ướ ị Hi n có nhi u lò notron ch m (lò nhi t): lò n c sôi BWR, lò n ự c ch u áp l c

ệ ề ế ể ỏ PWR và các lò notron nhanh (lò tái sinh) FBR… Trong đi u ki n kinh t , đ kh i ph ụ

ệ ắ ộ ọ thu c nhiên li u Uranium giàu hóa, nên cân nh c ch n chu trình Uranium thiên nhiên

ủ ụ ứ ạ ố ộ ư Ấ ớ v i các lo i lò Candu c a Canada nh n Đ và Trung Qu c đang ng d ng.

ệ ệ ạ ượ ử ụ ầ ố Công ngh nhà máy đi n h t nhân đã đ c s d ng g n 50 năm. Trong s 435 t ổ

ạ ộ ệ ạ ạ ướ ự ế ả máy đi n h t nhân đang ho t đ ng, lo i lò n c áp l c đang chi m kho ng 60%, sau

ướ ạ ướ ặ ạ ạ ạ đó là lo i lò n c sôi 21%, lo i lò n ế c n ng chi m 8%, còn l i là các lò khác. Lo i lò

ướ ự ướ ổ ế ế ớ ệ ấ ạ n c áp l c và lò n c sôi có 2 công ngh ph bi n nh t trên th gi i, còn lo i lò

Trang 79

ủ ề ướ Candu c a Canada cũng đ ượ ử ụ ở c s d ng nhi u n c.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ứ ế ạ ệ ầ ả ọ ề Sau các th m h a Chernobyl, g n đây công ngh ch t o lò ph n ng đã có nhi u

ệ ế ấ ệ ả ệ ả ầ ớ ả ế c i ti n, nâng cao bi n pháp an toàn v i 3 t ng b o v : b o v k t c u thanh nhiên

ả ứ ể ệ ệ ệ ạ ả ả ố ỉ ư li u, b o v lò ph n ng, b o v nhà máy đ ch ng rò r phóng x ra ngoài. Nh ng

ườ ơ ở ạ ủ ầ ậ ố ủ r i ro do con ng i gây ra trong các c s h t nhân c a Nh t, Hàn Qu c g n đây đã

ể ệ ế ệ ệ ẩ ạ ị ả ả c nh báo khi phát tri n đi n h t nhân ph i nghĩ đ n vi c chu n b các bi n pháp

ấ ơ ứ ừ ệ ạ ẩ ả ọ ớ phòng ng a th m h a công nghi p, đáp ng trong tình tr ng kh n c p s tán dân v i

ườ ế ấ ứ ẩ ấ ệ ố ượ s l ng đông ng ệ i và có bi n pháp y t ả c p c u kh n c p và hi u qu .

ơ ủ ữ ề ệ ấ ạ ộ ọ Nguy c c a nh ng tác đ ng khác đe d a v n đ an toàn nhà máy đi n h t nhân

ủ ư ố ế ố ớ ượ ệ nh : kh ng b quóc t đ i v i các công trình năng l ạ ng và các nhà máy đi n h t

ủ ư ừ ỹ ụ nhân c a Kosovo (Nam T ) năm 1999, v cháy r ng Los Alamos (M ) tháng 5/2000

ơ ở ạ ủ ỹ ỉ ch còn cách các c s h t nhân c a M vài km.

ưở ủ ứ ạ ạ Ả 6.8 nh h ng c a b c x h t nhân

ữ ộ ệ ữ ệ ạ ứ ạ ạ 6.8.1 B c x h t nhân M t trong nh ng khác bi t chính gi a các nhà máy đi n h t nhân và các nhà

ệ ủ ứ ạ ạ ự ệ ạ ạ ả ỡ máy khác là s hi n di n c a b c x h t nhân. Các m nh v phân h ch t o ra khi chia

ạ ạ ạ uranium h t nhân có tính phóng x cao và phát ra các h t alpha, beta và tia gamma cho

ộ ạ ố ổ ị ượ ề ấ ạ ế đ n cu i cùng là khi m t h t nhân n đ nh đ c hình thành. Có r t nhi u các h t nhân

ờ ủ ử ả ố ỡ ạ khác nhau trong s các m nh v phân h ch, và n a vòng đ ic a chúng thay đ i t ổ ừ ộ m t

ố ộ ỏ ủ ữ ế ề ầ ượ ặ ư ph n nh c a giây đ n nhi u ngàn năm.Nh ng t c đ phân rã đ ở ử c đ c tr ng b i n a

ẫ ủ ạ ặ ạ ủ ự ệ ờ ờ ộ ộ ở vòng đ i, đó là th i gian th c hi n b i phóng x c a m t m u c a m t lo i đ c bi ệ t

ị ư ỏ ầ ủ ộ ử ị ủ ạ c a h t nhân b h h ng m t n a giá tr ban đ u c a nó.

ơ ể ườ ứ ạ ạ ể ỡ Khi chúng đi qua c th con ng i b c x h t nhân có th phá v các phân t ử

ứ ạ ế ả ố ự ả ứ ể ệ ạ ph c t p bên trong t bào, gi i phóng các g c t ph n ng có th gây thi ề t h i nhi u

ứ ế ạ ỏ ế ưở ế ớ ị ộ ứ ơ h n. N u m c đ b c x nh vài t ị ả bào b nh h ng;chúng s m b thay th và

ứ ộ ứ ạ ế ạ ệ ạ ẽ ọ không có h i.Tuy nhiên, n u m c đ b c x cao, gây thi t h i nghiêm tr ng s gây ra

ữ ư ế ệ ể ể ườ các b nh ung th có th phát tri n trong nh ng năm ti p theo. Trong tr ợ ớ ng h p l n

Trang 80

ạ ấ ể ả ế ể ề ế ọ ị ị có th x y ra ch t toàn thân b chi u x . T t nhiên đi u đó quan tr ng, đ xác đ nh ch ỉ

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ữ ở ứ ộ ấ ứ ề ạ là nh ng gì chúng ta có nghĩa là ủ m c đ th p và cao c a b c x , và đi u này s ẽ

ượ ự đ ệ c th c hi n sau này.

ạ ứ ơ ể ạ ạ ườ ụ Ba lo i b c x h t nhân có tác d ng khác nhau trên c th con ng i. Alpha

ể ừ ượ ấ ấ ượ ạ h t nhân heli và k t khi chúng đ c tính g p đôi chúng m t năng l ng nhanh chóng

ậ ệ ẽ ạ ạ ấ ạ ỉ ỉ và ion hoá m nh m , và r t phá ho i. Chúng ch có h i ch khi các v t li u phóng x ạ

ơ ể ệ ử ượ ướ bên trong c th .Các tia beta là các đi n t năng l ng và tia gamma là b c sóng

ạ ệ ừ ứ ắ ơ ể ể ừ ậ ng n b c x đi n t . Chúng có th v a thâm nh p sâu vào bên trong c th con

ng i.ườ

ứ ạ ạ ể ễ ượ ụ ấ ệ ạ ả ở B c x h t nhân có th d dàng đ c phát hi n b i công c r t nh y c m mà

ạ ộ ạ ủ ữ ể ấ ạ ể có th ghi l i nh ng đo n văn c a m t h t duy nh t, do đó, nó có th phát hi n s ệ ự

ộ ượ ệ ự ề ạ ấ ỏ ệ ủ hi n di n c a m t l ng c c nh các ch t phóng x .Đi u này cho phép chúng ta tìm

ạ ươ ể ể ủ ể hi u cách chúng di chuy n qua khí quy n, đ i d ơ ng và vào các c quan c a chúng

ượ ấ ữ ứ ứ ọ ấ ta.Tính ch t này đã đ c ch ng minh là r t h u ích trong nghiên c u y h c.

ủ ứ ạ ạ ộ ườ ế Khi xem xét các tác đ ng c a b c x h t nhân lên ng ề ầ i, đi u c n thi ả t là ph i

ơ ể ứ ề ả ạ ộ ơ bi ế ượ t đ ủ c các m c đ nh y c m khác nhau c a các c quan trong c th . Đi u này

ượ ứ ạ ự ề ệ ể ằ ị đ ộ c th c hi n b ng cách xác đ nh rem, đó là li u do b c x gamma mà chuy n m t

ượ ạ ứ ủ ạ ỗ trăm éc năng l ọ ng cho m i gram c a mô sinh h c, và cho các lo i b c x đó là s ố

ề ệ ạ ọ ươ ự ộ ơ ị ớ ệ ượ ti n mà làm thi t h i sinh h c t ng t . M t đ n v m i, Sievert, hi n đã đ c xác

ị đ nh là 100 rem.

ứ ạ ạ ườ ợ ạ B c x h t nhân th ng gây lo s vì chúng khá l ể và có th gây thi ệ ạ ớ t h i l n

ậ ố ứ ượ ẽ ấ ứ ư ẫ cho các sinh v t s ng mà chúng ta v n ch a nhân th c đ ệ c s gây ra b t c chuy n

ệ ạ ệ ể ấ ấ ộ ỉ gì. Thi ấ t h i ch xu t hi n sau đó, đôi khi r t lâu sau đó, khi nó là quá mu n đ làm b t

ề ấ ủ ề ề ả ứ ề c đi u gì v nó.Các giác quan c a chúng ta c nh báo chúng ta v r t nhi u nguy

ư ể ạ ẳ ệ ộ ố ứ ể ộ hi m, ch ng h n nh nhi t quá m c, m t s khí đ c, và chúng ta có th tránh đ ượ c

ứ ạ ạ ề ả ộ ộ ộ tác đ ng.B c x h t nhân không ph i là m t mình và vô hình; nó có nhi u khí đ c nh ư

ế ằ ộ ố carbon monoxide không có mùi, và chúng ta không bi ế t r ng m t dây là s ng cho đ n

Trang 81

ậ ượ ạ ệ ố ộ khi chúng ta ch m vào nó và nh n đ c m t cú s c đi n.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ứ ượ ệ ầ ượ ạ ạ Khi b c x h t nhân đã đ c phát hi n đ u tiên, chúng đã đ ớ c chào đón v i

ệ ứ ự ế ộ ộ ợ ự s nhi t tình, và đ n m t m c đ nào đó là h p lý. Trong lĩnh v c Xquang chúng

ượ ả ệ ề ẩ ị ướ ỏ ượ đ c c i thi n ch n đoán và đi u tr , và chai n ứ c khoáng s c kh e cho đ ả c qu ng

ư ả ạ ượ ủ ỉ cáo nh phóng x .Đó là ch sau này, khi hình nh đã đ c phát hành c a các thi ệ ạ t h i

ạ ạ ở ả ứ b c x cho các n n nhân ủ ứ Hiroshima và Nagasaki, mà hình nh công chúng c a b c

ỗ ợ ữ ể ộ ạ ạ x h t nhân chuy n sang m t trong nh ng n i s hãi.

ự ự ả ứ ạ ạ ứ ắ ắ ể Ch c ch n ph n ng này đã đi quá xa. b c x h t nhân là th c s nguy hi m

ứ ạ ạ ớ ử ử ụ ề ứ ụ ệ ớ ố ượ v i s l ữ ng l n l a và đi n.S d ng đúng b c x h t nhân có nhi u ng d ng h u

ư ấ ủ ệ ề ặ ọ ố ệ ích trong y h c, nông nghi p và công nghi p. Gi ng nh r t nhi u quà t ng c a Thiên

ể ượ ử ụ ố ấ Chúa, chúng có th đ c s d ng cho t t hay x u.

ả ầ ạ ạ ứ ầ ả ướ ớ B c x h t nhân không ph i là m i; chúng không ph i l n đ u tiên b c vào

ế ớ ớ ữ ủ ệ ặ th gi i v i nh ng thí nghi m c a Henri Becquerel ho c Madame Curie. Chúng đã có

ể ừ ề ẳ ạ ạ ấ ấ ớ k t khi Trái Đ t m i hình thành. Nhi u lo i đá và khoáng ch t, ch ng h n nh ư

ế ở ủ ấ ẫ ầ ể ả pitchblend tinh ch b i Madame Curie đ s n xu t các m u đ u tiên c a radium, có

ạ ự ạ ạ ứ ấ ả ạ ờ tính phóng x t nhiên và phát ra b c x h t nhân t t c các th i gian.Các h t nhân

ư ậ ạ ấ ấ ạ ở ồ ộ hình thành b i phóng x nh v y bao g m radon, m t lo i khí th m lên qua đ t và đi

ạ ự ủ ổ ấ ủ ấ vào ngôi nhà c a chúng ta. Các phóng x t nhiên c a trái đ t thay đ i r t nhi u t ề ừ ơ n i

ộ ủ ứ ế ạ ộ ơ ồ này đ n n i khác, tùy thu c vào n ng đ c a các lo i đá có ch a uranium nh th ư ể

ứ ệ ấ ạ ắ ả ở hi n b i B ng 4.1.Ngoài ra, trái đ t đang t m trong b c x vũ tr ụ ừ t không gian bên

ủ ơ ấ ả ờ ngoài, và chúng đang đi qua các c quan c a chúng ta trong t t c các th i gian. Các tia

ụ ị ể ả ệ ơ ỉ vũ tr b suy gi m khi chúng đi qua khí quy n và do đó chúng mãnh li t h n trên đ nh

ộ ơ ể ủ ể ạ ấ ọ ủ c a m t ng n núi h n ơ ở ự ướ m c n c bi n. Có ch t phóng x trong c th c a chúng ta,

ư ộ ồ ị ế ủ ườ ế ệ nh m t đ ng v hi m c a kali.Do đó, loài ng i đã ti n hóa qua hàng tri u năm chìm

ứ ạ ạ ạ ự ể ọ ắ đ m trong b c x h t nhân. phóng x t ố nhiên này là quan tr ng đ đánh giá các m i

ủ ứ ạ ạ ở ế ể ồ nguy hi m c a b c x h t nhân nói chung, b i n u thêm ngu n phát ra b c x ứ ạ ở ứ m c

ứ ạ ự ề ằ ơ ườ ư ượ ộ ấ đ th p h n nhi u so r ng các b c x t nhiên nó d ng nh không đ ạ ổ c gây t n h i

Trang 82

ỏ ế ứ đ n s c kh e.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ạ ự ả ế ớ ứ ạ ừ ế ứ Ngoài b c x t nhiên này, chúng ta ph i ti p xúc v i b c x t y t khi s ử

ữ ử ệ ệ ử ệ ụ d ng Xquang, ch a b nh, th nghi m bom nguyên t ạ và các ngành công nghi p h t

ướ ớ ứ ươ ế ạ ố ấ ả nhân. Theo c tính, ti p xúc v i b c x trong V ng qu c Anh do cho t t c các

ượ ụ ả ế ư ề ồ ngu n đ ề c cho trong b ng 4.1.Đi u này cho m c đích y t là khá cao nh ng v lâu

ở ự ữ ế ọ ờ ộ dài nh ng gì là quan tr ng là ti p xúc trung bình trong m t th i gian dài b i s phân b ố

ổ ủ ữ ườ ế ề ả ưở tu i c a nh ng ng i ti p xúc. Đi u này là do nh h ng c a b c x ủ ứ ạ ở ứ ộ ể m c đ đi n

ủ ứ ụ ề ể ế ấ ạ ọ ệ hình c a ng d ng y h c không xu t hi n trong nhi u năm đ chi u x thanh niên

ướ ả ủ ọ ế ổ ọ ơ ườ ớ ổ tr c khi k t thúc tu i sinh s n c a h là nghiêm tr ng h n là cho ng i l n tu i. K ể

ạ ử ụ ơ ủ ầ ớ ế ộ ế ề ừ t khi m t ph n l n h n c a tia chi u x s d ng trong y t trong quá trình đi u tr ị

ư ườ ổ ớ ữ ơ ườ ẻ ổ ung th , trong đó th ng xuyên gây đau kh l n h n nh ng ng i tr ữ tu i, nh ng

ứ ể ế ạ ỏ ế ư ậ ả nguy hi m cho s c kh e do chi u x y t ệ ờ không ph i là tuy t v i nh v y là có th ể

ệ ấ xu t hi n.

ư ể ệ ứ ạ ễ ầ ả ơ ề ộ ử Nh th hi n trong B ng 4.2, g n m t n a các ph i nhi m b c x do các n n

ạ ượ ấ ộ ở ự ự t nhiên là do radon. Đây là m t ch t khí phóng x đ c hình thành b i s phân rã

ạ ủ ấ ấ ạ ể ứ phóng x c a urani. T i các vùng đ t ch a uranium Radon th m lên vào khí quy n

ữ ặ ượ ố ừ ho c vào nhà chúng ta, tr khi là nh ng ngôi nhà đ c thông gió t ớ t.Radon phân rã v i

ạ ạ ế ệ ạ ổ ể ự s phát x h t alpha và khi hít vào có th chi u x bên trong ph i, gây b nh ung th ư

ệ ứ Ủ ứ ạ ả ổ ộ ố ồ ph i. Theo y ban B o v b c x qu c gia m c n ng đ khí radon là 200 Bq / m3,

ươ ứ ầ ộ ề ả ủ ệ ớ ỗ ươ t ng đ ng v i m t li u hi u qu c a 10 mSv m i năm, Đây là m c c n có hành

ứ ộ ẻ ả ệ ạ ế ề ể ộ ướ ộ đ ng đ gi m thi u m c đ .Đi u này liên quan đ n vi c t o ra m t khoang d i sàn

ề ề ớ ơ ị ươ ế nhà và b m ra radon v i chi phí lên đ n £ 1000. Nhi u chính quy n đ a ph ng đang

ữ ấ ộ ượ ự ệ ướ ề đ xu t nh ng hành đ ng đó đ c th c hi n. Tuy nhiên, tr ề ề c khi làm đi u này, đi u

ế ế ậ ứ ộ ế ắ ệ ệ ữ ấ ố ầ c n thi t là thi t l p m i quan h gi a m c đ ti p xúc và xác su t m c b nh ung th ư

ế ớ ạ ứ ề ổ ầ ph i.Nhi u nghiên c u trên toàn th gi i, t ố i Canada, Trung Qu c, Ph n Lan, Pháp,

ấ ỳ ố ấ ạ ụ ứ ể ệ ậ ậ ả ỹ Đ c, Nh t B n, M và Th y Đi n, đã th t b i trong vi c thành l p b t k m i liên

ự ự ở ự ứ ữ ệ ộ ố ố ị ệ h tích c c và th c s ba trong s nh ng nghiên c u đã có m t m i quan h ngh ch

Trang 83

ấ ằ ư ứ ệ ơ ổ ả đ o.Các nghiên c u khác (Darby et al. 2004) th y r ng vi c tăng nguy c ung th ph i

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ộ ề ầ ớ ả ờ ơ ườ do m t li u đ i do 100 Bq / m là kho ng 0,1% và 25 l n l n h n cho ng ố i hút thu c.

ữ ệ ượ ử ụ ứ ớ ố ợ ộ Các d li u đ ệ ề c s d ng trong nghiên c u này là phù h p v i m t m i quan h li u

ế ạ ừ ở ứ ượ ượ l ư ng tuy n tính, nh ng không lo i tr hành vi khác nhau m c năng l ấ ng r t

ệ ự ủ ờ ạ ấ ả ị ượ ả ế ơ ướ th p.Th i h n hi u l c c a gi đ nh này đ ậ c th o lu n chi ti t h n d i đây. do đó

ư ặ ẻ ệ ố ớ ườ ứ ộ ế ạ ố có v nh , đ c bi t đ i v i ng i không hút thu c, m c đ chi u x do radon là quá

ể ệ ể ề ấ ấ ố ớ ơ ớ th p khi so sánh v i các m i nguy hi m l n h n nhi u khác r t khó đ bi n minh cho

ừ ắ ề ư ậ ệ bi n pháp phòng ng a đ t ti n nh v y.

ề ứ ụ ạ ồ ị ế ụ ế ố ế Đ ng v phóng x có nhi u ng d ng y t . N u, ví d , chúng ta mu n bi t làm

ố ượ ư ơ ể ộ ệ ể ế ớ ố th nào mu i đ ộ c đ a vàoc th , chúng ta có th nuôi s ng m t b nh nhân v i m t

ộ ố ượ ứ ố ộ ồ ạ ủ ỏ ủ ấ ố s mu i có ch a m t s l ị ng r t nh c a m t đ ng v phóng x c a natri. C th ơ ể

ứ ạ ể ượ ơ ể ệ ậ ở ộ này phát ra b c x có th đ ậ c phát hi n b i m t truy c p bên ngoài c th , và vì v y

ể ự ư ủ ổ ượ ụ ấ chúng ta có th theo dõi s thay đ i c a natri nh nó đ c h p th . L ượ ng

ầ ế ề ệ ằ ạ ỏ radiosodium c n thi t là quá nh mà nó không h gây h i cho b nh nhân.B ng cách

ụ ẩ ấ ạ ồ ộ ồ ị ị ị này, đ ng v phóng x cung c p m t công c ch n đoán có giá tr . Đ ng v phóng x ạ

ể ượ ử ụ ể ề ị ượ ế ằ ướ cũng có th đ c s d ng đ đi u tr .Do đó nó đ c bi ố t r ng i t có xu h ậ ng t p

Trang 84

ở ể ề ế ế ư ế ế ở ị trung ố tuy n giáp. B i th , n u chúng ta mu n đ đi u tr ung th tuy n giáp, chúng

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ơ ể ệ ế ẽ ể ế tôi có th cho vào c th b nh nhân các radioiodine, và nó s đi đ n tuy n giáp và x ạ

ả ố ưở ế ầ ạ ủ ơ ể ầ ớ ể kh i u, mà không làm nh h ng đ n ph n còn l i c a c th . Ph n l n có th thí

ụ ữ ệ ề ể ế ậ ộ nghi m trên đ ng v t. Tuy nhên đi u này khá là nguy hi m khi áp d ng nh ng k t qu ả

ộ ườ ố ớ đ i v i loài chu t lên con ng i.

ẽ ượ ử ụ ể ấ ạ ố ạ Các máy gia t c h t nhân m nh m đ ủ c s d ng đ khám phá c u trúc c a

ấ ạ ể ượ ử ụ ế ể ả ổ ớ ị ạ h t nhân và s n xu t h t không n đ nh m i cũng có th đ c s d ng đ chi u x ạ

ứ ạ ố ừ ồ kh i u. Các b c x phát ra t radium và các ngu n nguyên thiên nhiên khác có b t l ấ ợ i

ươ ề ố ượ ể ả ộ ỉ là nó t ấ ng đ i th p v năng l ậ ng và do đó có th thâm nh p ch là m t kho ng cách

ơ ể ọ ướ ứ ạ ỏ ư ế nh vào c th .Ngoài ra, các b c x đi ra theo m i h ng nh nhau. N u chúng ta

ị ộ ế ề ầ ạ ố ố ộ ố ơ ể mu n đi u tr m t kh i u sâu bên trong c th chúng ta c n m t cách chi u x kh i u

ể ự ứ ạ ủ ấ ể ề ả gi m thi u s b c x c a các mô lành xung quanh.Cách duy nh t đ làm đi u này là

ự ủ ứ ạ ủ ể ẩ ộ ượ ủ ể ậ đ có m t chùm chu n tr c c a b c x c a năng l ơ ể ng đ đ thâm nh p vào c th ,

ư ậ ượ ả ấ ở ị ệ ề ầ ố ờ và d m nh v y đ c s n xu t b i máy gia t c. Trong th i gian đi u tr , b nh nhân có

ế ỏ ư ể ộ ầ ụ ể ủ ố th xoay sao cho chùm luôn đi qua các kh i u nh ng chi u t a m t ph n c th c a

ộ ỹ ỏ ủ ầ ậ ờ ộ ỉ các mô lành xung quanh ch là m t ph n nh c a th i gian.Đây là m t k thu t khó

ệ ờ ớ ự ể ượ ử ụ ư ề khăn, nh ng v i s chăm sóc tuy t v i nó có th đ c s d ng thành công. Nhi u các

ố ạ ư ằ ở ượ ử ụ ể ề ầ ộ ị máy gia t c h t nhân nh r ng Faure, Nam Phi đ c s d ng m t ph n đ đi u tr y

ứ ạ ầ ộ ế t và m t ph n cho nghiên c u h t nhân.

ể ượ ử ụ ơ ể ớ ữ ể ỹ ậ Có nh ng k thu t khác có th đ ụ c s d ng đ xem bên trong c th v i m c

ẩ ộ ưở ừ ạ ườ ượ ử ụ ể đích ch n đoán. c ng h ng t h t nhân và siêu âm th ng đ c s d ng đ cung

ộ ứ ế ủ ơ ộ ạ Ở ầ ạ ỳ ấ c p m t b c tranh chi ti t c a c quan n i t ng. ể ể giai đo n đ u thai k có th ki m

ẹ ể ể ụ ộ ấ ả ố ầ ợ tra m t em bé trong b ng m đ ki m tra xem t t c là t ỏ t. đ u dò s i quang dài m ng

ể ượ ơ ể ể ị ệ ủ ả ơ có th đ c chèn sâu vào trong c th đ có hình nh c a các c quan b b nh, cung

ữ ệ ậ ướ ẫ ị ạ ộ ậ ỹ ấ c p các d li u có giá tr cho các bác sĩ ph u thu t tr c khi ho t đ ng.k thu t vi

ạ ộ ẫ ượ ớ ự ộ ố ự ệ ể ể ph u cho phép ho t đ ng đ c th c hi n v i s xáo tr n t ỏ i thi u đ các mô kh e

Trang 85

ạ ộ ề ạ ướ ầ ạ ỉ ưỡ ớ m nh. Nhi u ho t đ ng mà tr c đây c n r ch l n và do đó kéo dài ngh d ệ ng hi n

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ể ượ ư ậ ự ể ệ ễ ệ ệ ấ nay có th đ c th c hi n d dàng nh v y mà b nh nhân có th xu t vi n cùng

ngày.

ể ế ệ ữ ợ ủ ứ ạ ớ ữ ố ơ ấ Đôi khi r t khó đ bi t li u nh ng l i ích c a b c x l n h n nh ng m i nguy

ư ủ ể ề ị ệ ể ể ệ ả ớ hi m. Do đó Xquang có th phát hi n s m ung th đ đ đi u tr hi u qu , và h ọ

ể ự ứ ệ ế ủ ạ cũng có th t ư ộ gây ra b nh ung th .M t nghiên c u chi ti ố t c a các kh i u d dày cho

ấ ằ ữ ườ ẻ ơ ợ ơ ố ớ ố ớ th y r ng đ i v i nh ng ng i tr có nguy c cao h n l ữ i ích, trong khi đ i v i nh ng

ườ ớ ổ ố ệ ườ ng i l n tu i đ i di n là tr ợ ng h p.

ạ ơ ừ ộ ả ứ ế ừ ạ ả ỡ Nguy c phóng x chính t m t lò ph n ng h t nhân đ n t các m nh v phân

ữ ệ ố ọ ế ụ ộ ố ạ ạ h ch. Đây là nh ng mãnh li t phóng x và m t s trong s h ti p t c phát ra b c x ứ ạ

ạ ộ ườ ạ sau hàng ngàn năm. Trong ho t đ ng bình th ệ ng, các nhà máy đi n h t nhân phát ra

ộ ượ ố ề ữ ể ạ ậ ấ ấ ỏ m t l ng r t nh các ch t phóng x vào khí quy n.Nh ng s ti n này th m chí còn

ớ ượ ơ ạ ừ ả ư ệ ít h n so v i l ng khí th i phóng x t nhà máy đi n than. Giáo s Fremlin đã ướ c

ượ ậ ạ ạ ả ạ ằ tính r ng l ng phóng x nh n t ổ ệ i Anh do các nhà máy đi n h t nhân làm gi m tu i

ủ ặ ằ ọ ộ th trung bình c a chúng tôi b ng m t ho c hai giây.

ủ ứ ạ ạ ụ ề ặ ắ ộ ộ ệ Có lo l ng công c ng r ng rãi v tác d ng c a b c x h t nhân, đ c bi t là liên

ệ ứ ế ề ườ ầ ở ẻ ệ ạ ợ quan đ n hi u ng di truy n và các tr ng h p b nh b ch c u ầ ơ ở ạ tr em g n c s h t

nhân.

ữ ườ ố ủ ụ ủ Con cái c a nh ng ng i s ng sót c a v đánh bom nguyên t ử ở Hiroshima và

ấ ả ườ ượ ề ớ ủ ứ ạ ượ Nagasaki, t ữ t c nh ng ng ậ i nh n đ c li u l n c a b c x , đã đ ứ c nghiên c u

ộ ế ở ườ ế m t cách chi ti ư t b i Giáo s S. Kondo, ng i thân thăm vi ng Nagasaki ngay sau v ụ

ấ ự ữ ụ ứ ủ ộ đánh bom và nhìn th y s tàn phá.Ông đã nghiên c u nh ng tác đ ng c a các v đánh

ố ạ ỉ ố ề ổ ươ ề ươ bom trong b n m i năm và đã ghi l i các ch s v t n th ng di truy n cho 20.000

Trang 86

ẻ ố ử ế ộ ề ớ tr em s ng sót bom nguyên t ti p xúc v i m t li u trung bình

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ố ủ ữ ấ ườ ề ỉ ố ễ ể ắ ủ c a 400 mS. Các con s c a nh ng b t th ề ng v ch s nhi m s c th di truy n,

ế ủ ầ ở ẻ ế ậ ẩ ệ ạ ộ đ t bi n c a protein máu, b nh b ch c u tr em, các khuy t t ế t b m sinh, thai ch t

ử ở ẻ ự ấ ệ ữ ủ ữ ư l u và t vong tr em cho th y không có s khác bi t gi a con cái c a nh ng ng ườ i

ử ư ậ ứ ể ằ ộ ố s ng sót bom nguyên t và m t nhóm ki m soát. Có nh v y, không có b ng ch ng v ề

ươ ữ ề ả ử ổ t n th ng di truy n do nh ng qu bom nguyên t .

ườ ợ ủ ệ ầ ở ẻ ữ ạ ả ả B y tr ng h p c a b nh b ch c u tr em x y ra gi a năm 1955 và 1983 t ạ i

ở ế ạ ầ ạ ố ườ Seascale Cumbria g n nhà máy tái ch h t nhân t i Sellafield. Con s này d ng nh ư

ớ ơ ượ ể ấ ộ ớ ự là l n h n so v i d đoán, và nó đ c công khai r ng rãi.Tuy nhiên, r t khó đ nhìn

ấ ườ ể ượ ợ ổ ỗ ượ th y các tr ng h p có th đ c đ l i cho Sellafield, vì l ạ ng phóng x phát ra t ừ

ớ ề ự ẽ ỏ ơ nhà máy s nh h n so v i n n t nhiên.

ể ể ủ ụ ề ẫ ồ ố ườ ệ ạ ợ Đi u này v n còn đ hi u ngu n g c c a c m tr ng h p b nh b ch xung

ượ ấ ằ ụ ươ ự ả quanh Sellafield. Nó đã đ c tìm th y r ng các c m t ng t ự x y ra trong khu v c,

ể ả ạ ượ ế ố ớ ơ n i không có nhà máy h t nhân. Có th gi i thích là chúng đ c k t n i v i các dòng

ề ườ ộ ộ ồ ươ ệ ậ ư ả ủ c a nhi u ng i vào m t c ng đ ng nông thôn t ố ng đ i bi t l p, nh đã x y ra xung

Trang 87

ấ ằ ế ề ườ ễ ợ quanh Sellafield.Ti n sĩ Kinlen đ xu t r ng các tr ộ ố ng h p là do m t s nhi m virus.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ế ượ ệ ứ ử ệ ế ấ ả ằ Gi thuy t này đã đ c th nghi m b ng cách nhìn th y n u các hi u ng x y ra

ườ ư ươ ủ ợ ự ự ạ trong tr ng h p c a các phong trào dân c t ng t do xây d ng t ự i các khu v c

ế ố ớ ủ ệ ạ ự nông thôn c a nhà máy không có k t n i v i các ngành công nghi p h t nhân và th c

ượ ườ ề ạ ườ ấ ợ ự s đây đã đ ấ c tìm th y là các tr ng h p (Các v n đ h t nhân 20, Tháng M i Hai

Tháng 1 1997 1998).

ể ướ ệ ạ ộ ượ ệ ủ ứ ạ Đ c tính thi ọ t h i sinh h c do m t l ặ ng đ c bi ả t c a b c x chúng ta ph i

ế ệ ữ ạ ượ ố ề ượ ự ệ ạ bi t m i quan h gi a hai đ i l ng. S khó khăn là li u l ng gây thi t h i đo

ượ ớ ớ ầ ữ ầ ậ ơ ở ườ l ng đ c l n h n hàng trăm hàng ngàn l n so v i l n thêm nh n b i nh ng ng ườ i

ơ ở ạ ườ ượ ả ị ằ ố ộ ố s ng xung quanh c s h t nhân. Nó th ng đ c gi đ nh r ng có m t m i quan h ệ

ư ỷ ệ ữ ệ ế ấ ắ ớ ề ượ ậ tuy n tính gi a hai, do đó xác su t m c b nh ung th t l thu n v i li u l ng. Có

ả ị ượ ậ ộ ấ ư ẻ v nh các gi ấ ể đ nh an toàn nh t đ làm cho nó đ ệ c ch p nh n r ng rãi trong vi c

ế ậ ứ ự ế ằ ẩ thi t l p các tiêu chu n an toàn.Có đó, tuy nhiên, không có b ng ch ng tr c ti p cho

ộ ố ằ ự ự ứ ề ả ấ đi u này và th c s là m t s b ng ch ng trái (Cohen 1999).Đây không ph i là b t

ơ ể ữ ử ẩ ộ ệ ạ ỉ ả ợ h p lý, vì c th có m t kh năng b m sinh s a ch a thi ệ ố t h i và ch khi h th ng

ủ ủ ơ ể ị ả ở ộ ề ớ ạ ả phòng th c a c th đang b quá t ậ i b i m t li u l n gây nguy h i x y ra.Vì v y,

ượ ạ ơ ậ ấ ả ế ờ ộ ượ l ậ ng nh n đ c trong m t th i gian dài ít có h i h n n u nó nh n t ộ t c cùng m t

lúc.

ế ủ ộ ế ả ự ả ị ề ế ậ M t k t qu tr c ti p c a các gi ế đ nh li u tuy n tính là thi t l p các gi ớ ạ i h n

ặ ề ễ ề ạ ộ ơ m t cách vô lý nghiêm ng t v ph i nhi m phóng x cho phép trong nhi u ngành công

ế ự ệ ề ề ễ ẫ ấ ưỡ nghi p, do đó tăng r t nhi u chi phí. Đi u này d n đ n s mi n c ậ ấ ng ch p nh n

ữ ằ ẩ ằ ọ phép chu n oán b ng tia X (radiodiagnostic) quan tr ng và phép ch a b ng tia X, phép

ế ệ ử ụ ữ ơ ạ ị ứ ạ ạ ệ ch a r ngen (irradiations )x tr , và h n ch vi c s d ng b c x trong công nghi p

ứ ủ ớ ạ ộ ơ ế ế ẫ ệ và nghiên c u.Vi c tuân th các gi ớ i h n ti p xúc d n đ n cu c s tán có quy mô l n

ự ề ầ ổ ế ừ t các khu v c xung quanh Chernobyl, gây ra nhi u đau kh không c n thi t và đau

ườ ướ ệ ằ ộ ị ổ kh . Ng i ta c tính r ng các quy đ nh hi n nay bao hàm m t chi phí $ 2.5 t ỷ ể đ

Trang 88

ộ ố ộ ả ế ứ ế ế ạ ộ ứ c u m t cu c s ng gi thi ố t khi nó chi phí $ 50 đ n $ 100 đ n c u m t m ng s ng

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ầ ở ủ ừ ệ ạ ở ướ ể ệ ằ b ng cách ch ng ng a b nh s i và b nh b ch h u các n c đang phát tri n (Các

ề ạ ấ v n đ h t nhân 22, tháng 8 năm 2000).

ả ế ế ọ ướ ưở ề Li u gi thi ự ỳ t tuy n tính là c c k quan tr ng khi ả c tính nh h ề ủ ng c a li u

ỏ ừ ộ ả ứ ộ ướ ế ậ ẫ ạ ượ l ng nh t m t tai n n lò ph n ng. Vì v y, nó đã d n đ n m t ế c tính 9.000 đ n

ề ẩ ư ử ạ ằ ệ 33.000 ti m n b nh ung th gây t ứ vong do tai n n Chernobyl. Không có b ng ch ng

ể ả ự ứ ủ ế ề ở tr c ti p cho đi u này và khó có th x y ra b i các nghiên c u c a UNSCEAR (U ỷ

ọ ủ ứ ứ ụ ủ ệ ợ ố ị ban khoa h c c a Liên H p Qu c ch u trách nhi m nghiên c u tác d ng c a b c x ạ

ế ự ề ễ ằ ử nguyên t ) cho bi ấ ố ớ t trong tháng 6 năm 2000 r ng đ i v i khu v c nhi u ô nhi m nh t,

ừ ườ ắ ệ ư ợ vùng Bryansk, và ngoài tr 1800 tr ng h p m c b nh ung th có th ch a đ ể ữ ượ ở ẻ tr c

ớ ứ ứ ề ế ằ ộ ỏ ộ ồ ứ em "không có b ng ch ng v tác đ ng s c kh e c ng đ ng do ti p xúc v i b c x ạ

ườ ố ế ậ ạ ượ ỗ ợ ở ố ọ m i b n năm sau tai n n. K t lu n này đ c h tr b i b n nhà khoa h c Nga đã

ẳ ấ ả ữ ự ạ ỳ ị kh ng đ nh "trong t t c nh ng năm sau tai n n Chernobyl không có s phân k đáng

ự ị ố ủ ủ ướ ễ k t ể ỷ ệ ử l t vong chung trong dân s c a khu v c b ô nhi m c a n ơ ữ c Nga". H n n a,

ỷ ệ ử ữ ữ ẹ ọ ườ ườ "t l t vong chung gi a các nhân viên d n d p, nh ng ng i th ề ậ ng nh n li u

ề ặ ấ ạ ơ ớ ơ ố phóng x cao h n so v i công chúng nói chung, th p h n v m t th ng kê so v i t ớ ỷ ệ l

ủ ứ ố ấ ả ề ạ ữ ạ ấ ử t vong c a nhóm đ i ch ng t t c nh ng năm sau tai n n '(Các v n đ h t nhân 23,

March 2001)

ữ ủ ơ ể ế ử ể ề ỏ ơ Nó cũng có th là li u nh kích thích các c ch s a ch a c a c th , do đó

ề ượ ợ ề ượ ỗ ợ ở ứ li u l ỏ ng nh có l i (Fremlin 1987).Đi u này đ ộ c h tr b i m t nghiên c u đ ượ c

ự ữ ệ ở ườ ở ệ ố th c hi n b i Frigerio và nh ng ng i khác Phòng thí nghi m Argonne Qu c gia vào

ố ệ ư ọ ố ừ ế năm 1973. H so sánh s li u th ng kê ung th cho USA t ớ ề 1950 đ n 1967 v i n n

ự ấ ằ ố ớ ể ậ ả ỗ ả t ng t ớ ề nhiên trung bình đ i v i m i Bang, và nh n th y r ng b y ti u bang v i n n

ự ỉ ệ ắ ệ ộ ố ờ ư ấ ừ ấ ấ ả t ng t nhiên cao nh t có t l m c b nh ung th th p nh t. Tr khi có m t s l i gi ả i

ơ ộ ủ ệ ư ế ợ ế ằ ả ồ ả thích khác cho k t qu này nó hàm ý r ng c h i c a b nh ung th k t h p đ ng gi m

ứ ằ ỗ ượ ữ ấ ở ổ ọ ơ 0,2% m i rem. Thêm b ng ch ng đ c cung c p b i 'tu i th cao h n nh ng ng ườ i

ủ ữ ả ỷ ệ ấ ề ầ ơ ố s ng sót c a nh ng qu bom Hiroshima và Nagasaki; t ủ th p h n nhi u l n c a l

Trang 89

ế ướ ớ ụ ườ ế ư ệ b nh ung th tuy n giáp ở ẻ tr em d i m i lăm ti p xúc v i b i phóng x t ạ ừ

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ơ ỷ ệ ườ ầ Chernobyl h n t l bình th ng ở ẻ tr em Ph n Lan; và 68% so v i t ớ ỷ ệ ử l t vong

ừ ệ ạ ầ ượ ủ ạ trung bình t b nh b ch c u trong công nhân năng l ng h t nhân c a Canada

ả ươ ề ế ậ ộ ự ơ ứ '(Taverne 2004). Nhi u nghiên c u trên đ ng v t đã cho k t qu t ng t ữ . H n n a

ườ ữ ằ ườ ố ự ủ ứ ạ ề ng i ta khám phá ra r ng nh ng ng i s ng trong các khu v c c a b c x n n cao

ư ậ ủ ứ ứ ề ạ ấ ằ ộ cho th y không có b ng ch ng v tác h i; nh v y, m t nghiên c u c a Trung tâm

ự ạ ư ở ủ ườ ố ộ Ung th Khu V c t i Trivandrum Kerala c a 300.000 ng ự i s ng trong m t khu v c

ề ủ ộ ề Ấ ấ ộ ọ ớ ổ ớ v i m t li u n n c a 200 mSv / y th y tu i th 74 năm so v i 54 năm cho n Đ nói

ề ầ ạ ượ ỉ ớ ề ượ ấ ề ơ ệ chung. Quá nhi u b nh b ch c u đã đ c tìm th y ch v i li u l ng nhi u h n 400

ề ạ ấ ố mSv và cho các kh i u 1000 (Các v n đ h t nhân 20, tháng 6 năm 1998 và 23, tháng 4

ượ ơ ủ ứ ạ ớ ề ụ ế năm 2001) mSv Phi hành đoàn đ c ti p xúc v i li u cao h n c a b c x vũ tr , và vì

ầ ồ ườ ứ ủ ọ ậ v y liên minh c a h yêu c u b i th ng. Tuy nhiên các nghiên c u v t ề ỷ ệ ử l t vong

ọ ự ự ả ấ ằ ạ ủ c a 19.184 phi công trong giai đo n 19601996 cho th y r ng h th c s gi m khi tăng

ề ư ằ ờ ọ ơ li u. Tuy nhiên t ỷ ệ l ặ ung th da có cao h n vì th i gian mà h đã dành n m trong m t

ể ờ ệ ớ ứ ằ ượ ế ấ ộ tr i trên bãi bi n nhi t đ i. B ng ch ng này đã đ c chi t kh u r ng rãi vì nó có v ẻ

ợ ớ trái v i mong đ i.

ứ ằ ổ ượ ấ ạ ở B ng ch ng b sung đ ủ c cung c p b i các quan sát đó là n n nhân c a

ớ ề ứ ạ ấ ố ữ ố ơ ườ Hiroshima và Nagasaki s ng sót v i li u b c x th p s ng lâu h n nh ng ng i không

ượ ề ượ ở ấ ả ứ ạ ế ớ ả ỹ ậ nh n đ c li u l ng t c . B c x ti p xúc v i h i quân M công nhân nhà máy t

ữ ủ ư ấ ữ ơ ớ đóng tàu c a nh ng năm 1960 và 1970 có t ỷ ệ l ung th th p h n so v i nh ng ng ườ i

ụ ữ ế ườ ậ ượ ề ượ ạ ỏ không ti p xúc. Ph n ng i Canada đã nh n đ c li u l ng nh phóng x trong

ữ ư ầ ườ ệ ệ b nh vi n có t ỷ ệ l ung th vú hai ph n ba nh ng ng i khác '(Speakers' Corner 96,

Ủ ộ ưở ộ ề ủ ưỡ ườ ể ậ tháng 5 năm 1997). ng h ý t ng c a m t li u ng ng, ng ậ i ta có th l p lu n

ộ ạ ạ ộ ế ệ ấ ề ấ ằ r ng vi c thông qua m t h t h t nhân duy nh t thông qua m t t ấ bào, li u th p nh t

ể ổ ươ ổ ỗ ươ ư ậ ả ự ể có th , có th gây t n th ng chu i đôi DNA. T n th ng nh v y x y ra t nhiên ở

ỗ ế ả ế ấ ỗ ớ ỉ ệ t l ườ kho ng m i nghìn m i t bào m i ngày, trong khi ti p xúc v i ch t phóng x ạ

ớ ạ ố ệ ờ ẽ ế ổ ỉ ươ ỗ ế ạ t i gi i h n ti p xúc dân s hi n th i s gây ra ch hai t n th ng m i t ỗ bào m i

Trang 90

ư ậ ổ ươ ứ ạ ữ ể ớ ngày. Nh v y t n th ng do b c x là không đáng k so v i nh ng ng ườ ự i t nhiên.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ơ ả ề ưở ỏ ể ứ ể ặ ỏ ằ Đi u này hàm ý r ng "nguy c nh h ng s c kh e ho c là quá nh đ có th quan

ặ ướ ộ ị ưỡ ậ sát ho c là không t n t ồ ạ ở ề i li u d i m t giá tr ng ặ ng 150 mSv ho c th m chí lên

ề ạ ấ ế đ n 500 mSv '(Các v n đ h t nhân 25 tháng 2 năm 2003).

ộ ỹ ả ậ ưở ề ượ ủ ạ ỏ ớ ể M t k thu t m i đ đánh giá nh h ng c a li u l ng nh phóng x đã

ượ ả ủ ư ể ế ấ ở đ ậ ằ ế c phát tri n b i Giáo s Feinendegen. K t qu c a ông cho th y k t lu n r ng

ề ả ế ế ở ề ộ ố ạ ấ ậ ổ li u gi thi t tuy n tính là không đúng: li u th p có m t s h ng b c hai b sung.

ữ ủ ủ ộ ơ H n n a, m t Báo cáo chung c a Academie des Sciences (Paris) và c a Academie

ậ ằ ữ ọ ướ ư ủ ề ộ ế National de Y h c k t lu n r ng nh ng ề c tính v tác đ ng gây ung th c a li u

ứ ấ ượ ử ụ ằ ả ế ế ượ l ạ ng th p b c x ion hóa thu đ c b ng cách s d ng gi thi t tuy n tính có th ể

ề ạ ữ ủ ể ấ đánh giá quá cao đáng k nh ng r i ro (Tubiana và Aurengo, v n đ h t nhân , tháng

10 năm 2005).

ở ộ ứ ủ ư ề ộ ơ M t nghiên c u m r ng c a Darby et al. (2005) v nguy c ung th ph i t ổ ừ

ộ ự ạ ủ ề ự ụ ấ ộ ừ ế radon tìm th y m t s ph thu c tuy n tính v s phóng x c a không khí t không

ữ ệ ợ ớ ộ ưỡ ề ế đ n 1.200 Bq / m3.Tuy nhiên, các d li u không phù h p v i m t ng ng cho li u lên

ặ ệ ể ấ ở ộ ượ ế đ n 150 Bq / m3. Radon là đ c bi t nguy hi m b i vì nó là m t ch t khí đ c hít th ở

ộ ề ơ ể ự ế ấ ổ tr c ti p vào ph i. Khác đi qua c th và do đó cung c p cho nó m t li u toàn thân.Vì

ả ơ ể ấ ệ ệ ề ạ ỡ ơ có th g p đôi các h t tích đi n là hi u qu h n nhi u trong làm v DNA h n bi ệ t

ả ủ ứ ệ ể ế ằ ạ ậ l p các h t tích đi n nó là phi lý đ cho r ng k t qu c a nghiên c u ra đông áp

ấ ả ứ ạ ườ ợ ủ ế ụ d ng cho t t c b c x . Trong tr ng h p c a ti p xúc vì Chernobyl, có th m t s ể ộ ố

ế ẽ ị ặ ạ ẽ ạ ế ư ứ ầ ổ ướ ạ ụ h t b i phóng x s đ t đ n ph i, nh ng h u h t s b ch n đ ng tr ậ ọ c khi h nh n

ứ ế ế ấ ằ ả đ ượ ở c ụ ố ớ đó. K t qu radon do đó cung c p không có b ng ch ng thuy t ph c đ i v i

ộ ề ưỡ ự ồ ạ ủ s t n t i c a m t li u ng ng.

ề ở ị ườ ậ ằ ẻ ặ Đ ngh trong năm 1987 b i Gardner, ng i m c nhiên công nh n r ng tr em

ớ ứ ộ ế ủ ể ệ ệ ế ạ ầ ạ ạ ả ủ phát tri n b nh b ch c u là m t k t qu c a vi c ti p xúc c a cha v i b c x h t

ậ ố ệ ố ươ ấ ố ộ ể ữ nhân. Ông thu th p s li u th ng kê cho th y m t m i t ề ng quan đáng k gi a li u

ẻ ệ ề ế ề ầ ẫ ạ ườ ợ ứ ạ b c x cha và tr em b nh b ch c u. Đi u này d n đ n nhi u tr ng h p tòa án gia

Trang 91

ồ ườ ừ ủ ệ ề ạ đình đòi b i th ng t nhiên li u h t nhân c a Anh, công ty đi u hành nhà máy

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ả ư ậ ế ộ ọ Gi thuy t Gardner có tác đ ng nghiêm tr ng nh v y cho các ngành công

ứ ệ ề ạ ượ ự ệ ồ nghi p h t nhân mà nhi u nghiên c u khác đ c th c hi n.Chúng bao g m các quá

ự ế ể ẫ ạ ộ ầ ở ẻ ệ ế ế ạ trình th c t theo đó chi u x n i có th d n đ n b nh b ch c u ố ệ tr em, s li u

ầ ở ẻ ủ ạ ố ụ ổ ố ử ủ ệ th ng kê c a b nh b ch c u tr em s ng sót sau v n bom nguyên t ậ c a Nh t

ơ ủ ệ ứ ộ ầ ạ ạ ả B n, và các nghiên c u r ng rãi h n c a b nh b ch c u xung quanh nhà máy h t nhân.

ả ủ ứ ế ượ ấ ả ế ở ữ K t qu c a nh ng nghiên c u đ c xu t b n b i Sir Richard Doll, Ti n sĩ H. J.

ế Evans và Ti n sĩ S. C. Darby (1994).

ứ ạ ạ ấ ằ ế ể ế ả ọ ộ H đã cho th y r ng kh năng b c x h t nhân có th gây đ t bi n tuy n sinh

ầ ở ẻ ế ẫ ạ ữ ệ ử ụ ứ ể ệ ụ d c d n đ n b nh b ch c u tr em có th nghiên c u s d ng d li u trên di

ề ố ị ế ấ ằ ể ư truy n xác đ nh ung th máu. Các th ng kê chi ti ộ ộ t cho th y r ng có th có m t đ t

ộ ố ườ ầ ạ ế ể ặ ợ ượ bi n gen l n có th góp ph n t o nên m t s tr ng h p quan sát đ c.Tuy nhiên, "nó

ả ạ ừ ớ ừ ệ ạ ộ ẽ ượ ế có hi u qu lo i tr và đóng góp l n t các lo i đ t bi n đó s đ ầ c yêu c u đ gi ể ả i

ệ ủ ự ườ ợ ở ế ệ ầ ụ ể ấ thích cho s xu t hi n c a các tr ng h p Sellafield ộ th h đ u tiên, c th là m t

ứ ộ ế ư ế ớ ủ ế ộ ộ ộ đ t bi n tr i chi m u th v i m t m c đ cao c a penetrance '.

ứ ủ ủ ủ ẻ ạ ộ ơ M t nghiên c u khác c a tr em h n 20,000 c a nhân viên c a Fuels H t nhân

ươ ụ ượ ử ứ ữ ấ ẻ ố Anh và V ng qu c Anh c c năng l ng nguyên t cho th y nh ng đ a tr này đã

ấ ỳ ề ể ể ả ơ ố ấ ỳ ạ không có nhi u kh năng h n b t k khác trong dân s chung đ phát tri n b t k lo i

ả ệ ư ứ ấ ầ ạ ồ ung th , bao g m c b nh b ch c u. Các nghiên c u khác cũng cho th y "không có

ị ậ ẩ ặ ủ ế ế ả ữ liên k t gi a các d t ế ư t b m sinh, s y thai, thai ch t l u ho c c a cha chi u x tr ạ ướ c

ề ươ ụ ự ố ớ ố ượ ụ ụ ữ ỏ ủ ấ khi th thai. Đi u t ng t cũng áp d ng đ i v i s l ng r t nh c a ph n làm

ự ứ ạ ề ạ ệ ấ vi c trong khu v c b c x trong quá trình mang thai (Các v n đ h t nhân 22 Tháng 10

năm 2000).

ứ ủ ệ ủ ủ ữ ẻ ồ ườ ố Các nghiên c u c a Neel và đ ng nghi p c a ‘tr em c a nh ng ng i s ng sót

ử ẹ ậ ơ ồ ượ ộ ề ế bom nguyên t bao g m h n 1500 sinh ra có cha m nh n đ c m t li u tuy n sinh

ặ ớ ố ộ ủ ầ ộ ơ ế ấ ụ d c c a m t Sievert ho c l n h n, cho th y không có tăng lên rõ t n s đ t bi n'.

Trang 92

ữ ề ề ậ ơ ớ ở ữ Nh ng li u cao h n nhi u so v i nh ng nh n b i các công nhân Sellafield.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ứ ượ ự ấ ả ườ ợ Các nghiên c u khác đ ệ c th c hi n trong t t c các tr ạ ệ ng h p b nh b ch

ữ ữ ổ ầ ở c u nh ng ng ườ ướ i d i 25 tu i, sinh ra sau năm 1958 và gi a năm 1958 và 1990, ở

ầ ầ ắ ộ ớ ấ ả ẻ Scotland và m t ph n phía b c Cumbria g n biên gi i Scotland, và t t c tr em d ướ i

ặ ạ ầ ổ ở ậ ọ 15 tu i sinh ra g n năm cài đ t h t nhân ả ậ ấ ằ Ontario. H nh n th y r ng 'không ph i t p

ả ỗ ợ ấ ủ ế ể ố ộ ừ ề ợ h p các k t qu h tr xác su t c a m t m i nguy hi m t ộ ệ ủ ngh nghi p c a cha. M t

ậ ươ ứ ế ế ố s nghiên c u khác đ n k t lu n t ng t ự .

ậ ả ế ự ế ợ ậ ằ ạ ộ ế ệ Vì v y, các tác gi ạ ữ k t lu n r ng "s k t h p gi a chi u x n i và b nh b ch

ộ ộ ơ ộ ầ ớ ọ ư ư ẻ ấ ằ ặ ầ c u là ph n l n ho c toàn b m t c h i tìm th y". H l u ý r ng có v nh là 'các

ự ự ủ ệ ỏ ư ầ ở ườ ẻ ổ ầ ạ ụ c m nh nh ng th c s c a b nh b ch c u i tr tu i g n Sellafield, và m t s ộ ố ng

ờ ả ọ ầ ả ượ ế l i gi i thích khác cho h c n ph i đ c tìm ki m'

ỗ ợ ứ ề ẩ ẫ ố Nghiên c u đánh giá cao th m quy n này nên cu i cùng v n còn n i s hãi t ừ

ư ụ ệ ộ ươ ứ ạ ừ ơ ở ạ b c x t ẽ c s h t nhân, nh ng li u nó s hay không ph thu c vào các ph ệ ng ti n

ự ệ ụ ề ệ ạ ầ ặ ạ ệ ệ ủ truy n thông đ i chúng. S hi n di n c a các c m b nh b ch c u, và đ c bi t là gi ả

ế ượ ố ộ ủ ổ ứ ệ ả ạ ố thuy t Gardner, đã đ c công b r ng rãi c a các t ch c ph n đ i đi n h t nhân.

ị ệ ề ế ể ế ạ ầ ự ồ ẻ Đi u này đã khuy n khích các gia đình có tr em b b nh b ch c u đ tìm ki m s b i

ườ ư ứ ọ ượ ướ ả th ằ ng, nh ng khi các b ng ch ng khoa h c đ c trình bày tr c tòa án, b n án

ỏ ố không tránh kh i ch ng l ạ ọ i h

ạ ề ề ứ ạ ộ ố ậ ượ ữ ở ườ Ngoài ra còn có m t s lo ng i v li u b c x nh n đ c b i nh ng ng i ăn

ấ ằ ự ứ ườ ộ ượ ả ả ừ h i s n t khu v c Sellfield. Nghiên c u cho th y r ng vài ng i ăn m t l ấ ng r t

ậ ượ ộ ượ ữ ườ ố ể ớ l n có th nh n đ c m t l ng thêm hàng năm là 0,35 mS.Nh ng ng ầ i s ng g n

ể ậ ượ ộ ượ ề ể Sellafield có th nh n đ c m t l ớ ng thêm 0,25 mS. Đi u này là đ so sánh v i

ả ỗ ở ượ l ng trung bình hàng năm là 2,2 mS m i năm và kho ng 8 mS Cornwall. Các nghiên

ướ ả ươ ế ự ứ ươ c u t ng t ự ở các n c khác cũng cho các k t qu t ng t .

ộ ưở ườ ạ ỉ Cá B tr ng môi tr ồ ng Đan M ch đã ch trích Sellafield khi phóng thích đ ng

ị ứ ộ ứ ạ ể ể ừ ị v technicium 99 vào bi n. Các phép đo trong Kattegat hi n th m c đ b c x là t hai

ỗ ố ế đ n ba Becquerels ( Bq ) m i mét kh i và 0.1 Bq / kg trong cá và 2025 Bq / kg trong

Trang 93

ể ượ ạ ự ủ ướ ể ề tôm hùm. Đi u này có th đ ớ c so sánh v i phóng x t nhiên c a n c bi n lên t ớ i

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ế ộ ườ ả ả ụ ỗ 12.000 Bq / m3. N u m t ng i mê h i s n tiêu th 50 kg cá và 20 kg sò m i năm,

ả ượ ứ ạ ể ả ộ ườ ở ộ ế k t qu l ng b c x là kho ng 0,14 microSv.Đ so sánh, m t ng m t nhà Đan i

ạ ườ ậ ượ ả M ch thông th ng nh n l ng hàng năm kho ng 30 microSv sao cho trong khi ăn cá

ầ ừ ừ ả ữ ấ ả ậ ộ ượ l ng cao là kho ng ch ng 200 l n t ơ cá. H n n a, t ỏ ứ t c cá và đ ng v t có v ch a

ộ ượ ề ạ ớ ừ ầ ả polonium 210, và đi u này t o m t l ng kho ng 300 l n so v i t technicium (Các

ề ạ ả ừ ứ ấ ấ v n đ h t nhân 22 Tháng 5 năm 2000).Technicium th i t Sellafield nay đã ch m d t.

ố ằ ế ớ ễ ể ạ ấ ị Tuyên b r ng bi n Ailen là b ô nhi m các phóng x nh t trên th gi i.Trong

ự ế ỏ ơ ư ể ả ấ ị ị th c t , các phép đo cho th y đông Đ a Trung H i, V nh Ba T và Bi n Đ , n i hàng

ườ ầ ộ ồ ạ ấ ả ơ ỗ ị ngàn khách du l ch b i m i năm, có tính phóng x g p m i l n. H i đ ng b o v ệ

ạ ờ ướ ằ ượ ạ ừ ể ộ ứ b c x Ailen đã gi đây c tính r ng l ng phóng x t Sellafield đ m t ng ườ i

ặ ườ ể ạ dung cá n ng là 0.00133 mS/y và cho ng i tiêu dùng đi n hình 0.0003 mS/y (h t nhân

ề ấ v n đ , 24, tháng 9 năm 2002).

ủ ủ ấ ạ ớ ồ ộ ồ ấ M t so sánh v i các ngu n khác c a phóng x cho th y "ngu n chính c a ch t

ạ ấ ạ ừ ạ ộ ầ ở ể ắ ủ ạ phóng x nhân t o xu t phát t các ho t đ ng d u khí Bi n B c c a Đan M ch, Na

ỏ ơ ồ ự ề ề ớ ứ ạ ậ Uy và Anh", và đi u này là nh h n nhi u so v i các ngu n t nhiên.B c x t p th ể

ề ồ ồ ộ ừ ấ ả t t c các ngu n n n thiên nhiên cho c ng đ ng châu Âu đ t ượ ặ ạ c đ t t i 844.000 mS /

ề ượ ể ừ ậ ị ự ệ ạ ướ ể y. Li u l ng t p th t ồ các đ ng v t nhiên hi n t i trong n ả c bi n là kho ng

ề ượ ổ ể ừ ấ ả ả ạ ậ ổ 17.000 mS / y. Trong năm 2000, t ng li u l ng t p th t t c th i nhân t o đ vào t

ể ớ ế ừ ệ bi n lên t i 300 mS / y, trong đó có 260 mS / y đ n t các ngành công nghi p phân bón

ủ ấ ả ạ ả ữ ầ ố ồ ị ừ ph t phát và d u.Nh ng đóng góp c a t t c các đ ng v phóng x th i ra t các ngành

ệ ạ ế ệ ạ ồ công nghi p h t nhân, bao g m các nhà máy tái ch nhiên li u t i Sellafield và La

ạ ộ ộ ơ ớ ỉ ự ướ Hague, m t phút ch là 14 mS / y, ít h n so v i ho t đ ng t nhiên trong n ơ ể c bi n h n

ầ 1000 l n (Nuclear Issues, April 2003).

ệ ứ ạ ứ ủ ộ ồ Ủ ữ ả ố Nh ng nghiên c u c a H i đ ng b o v b c x qu c gia và y ban qu c t ố ế ề v

ệ ứ ạ ủ ị ử ộ ố ủ ằ ỉ ả b o v b c x c a l ch s cu c s ng c a hàng ngàn công nhân đã ch ra "r ng không

ứ ạ ứ ằ ỷ ệ ử ư ớ ơ ấ có b ng ch ng cho th y công nhân b c x có t t l vong ung th cao h n so v i dân

Trang 94

ấ ứ ề ố ệ ấ ỷ ệ ữ ế ố ố s nói chung”. N u b t c đi u gì, nh ng s li u th ng kê cho th y t l ỏ ơ nh h n.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ữ ủ ứ ộ M t nghiên c u c a nh ng công nhân trong UKAEA vào năm 1985 cho th y t ấ ỷ ệ ử l t

ư ủ ọ ấ ơ ớ ố vong do ung th c a h th p h n so v i trung bình toàn qu c là 22%, và 14.347 công

ạ ỷ ệ ử ừ ấ ả ơ nhân t i Sellafield có t t l vong trung bình t t c các nguyên nhân trên ít h n 2% t

ứ ủ ố ộ ớ ườ so v i trung bình toàn qu c.M t nghiên c u c a 21.358 ng i đàn ông đã tham gia vào

ử ệ ươ ấ th nghi m bom nguyên t ử ạ t i Anh, Úc và Thái Bình D ng đã cho th y không có phát

ế ứ ợ ủ ư ệ ệ ộ ọ ỏ hi n tác đ ng đ n s c kh e mong đ i c a h ho c t ặ ỷ ệ ắ l m c b nh ung th và các

ệ b nh khác.

ạ ề ứ ạ ạ ữ ể ướ ừ Nh ng lo ng i v b c x h t nhân đã chuy n h ng chú ý t ọ ố các m i đe d a

ứ ạ ỏ ủ ứ ệ ả ỉ ệ khác sang s c kh e c a chúng ta. B c x có trách nhi m cho kho ng ch 1% các b nh

ế ớ ầ ớ ấ ừ ề ụ trên toàn th gi ề i, và ph n l n đi u này xu t phát t n n thiên nhiên và m c đích y

ệ ệ ả ạ ơ ề ớ ọ h c.Các ngành công nghi p h t nhân có trách nhi m ít h n 0,01%.Các kho ng ti n l n

ứ ạ ạ ế ụ ể ả ả ề ể ị ệ ề ẫ ơ dành đ gi m b c x h t nhân v n ti p t c có th b chi nhi u h n hi u qu v ngăn

ấ ố ừ ệ ả ơ ợ ề ấ ộ ồ ng a b nh đ n gi n. Nó thì r t t t trong l ữ i ích c ng đ ng nh ng v n đ này nên

ượ ử ố ủ ủ ứ ầ ằ đ c x lý càng khách quan càng t ọ t, có tính đ y đ c a các b ng ch ng khoa h c.

ề ẽ ượ ề ầ ố ế ế ị ữ Đi u này s tránh đ c nhi u m i lo không c n thi t và cho phép nh ng quy t đ nh

ấ ượ ư ế ấ ồ ượ ươ ố t t nh t đ c đ a ra liên quan đ n ngu n cung c p năng l ng trong t ủ ng lai c a

chúng ta.

ị ứ ạ ạ ơ Các đ n v b c x h t nhân

ể ề ườ ộ ố ơ ộ ứ ạ ạ Có nhi u cách khác nhau đ đo c ng đ b c x h t nhân. M t s đ n v đ ị ề

ướ ờ ỗ ờ ượ ể ẫ ở ồ ậ c p bên d i bây gi là l ư i th i, nh ng nó đ c bao g m b i vì nó có th v n đ ượ c

ữ ấ ấ ẩ ướ tìm th y trong nh ng n ph m tr c đó.

ộ ướ ủ ự ả ấ ộ Các roentgen là m t th c đo c a s ion hóa s n xu t trong m t mô, và nh ư

ả ấ ộ ỷ ặ ố ộ ậ v y m t roentgen s n xu t hai t c p ion trong m t centimet kh i không khí tiêu

ố ượ ẩ ủ ử ấ ớ ộ ố chu n.S l ng c a các nguyên t ế trong m t centimet kh i không khí là r t l n đ n

ả ộ ộ ỉ ử ườ ỷ ơ ị ỗ n i m t roentgen ionises ch kho ng m t nguyên t trong m i t ầ . Đ n v này ban đ u

ượ ộ ơ ị ươ ị ự ượ đ c xác đ nh cho tia X và tia gamma, và sau đó m t đ n v t ng t , rad, đ c xác

Trang 95

ấ ươ ớ ự ấ ủ ứ ộ ứ ạ ị đ nh cho b t kì b c x ion hóa nào. Rad t ng ng v i s h p thu c a m t trăm năng

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ấ ả ộ ơ ị ượ l ầ ng erg/gam. Khi m t roentgen cung c p kho ng 84 erg/gam thì hai đ n v là g n

ộ ơ ị ớ ư ầ ượ ớ ệ ượ ị nh nhau. G n đây, m t đ n v m i, gray, đã đ c gi i thi u. Nó đ c đ nh nghĩ nh ư

ộ ứ ạ ươ ộ ự ấ ư ậ ứ ủ ớ ộ ộ m t b c x t ng ng v i m t s h p thu c a m t jun/kg. Nh v y m t gray thì

ươ ươ t ng đ ng 100 rad.

ộ ơ ọ ị ượ ạ ủ ộ ị M t đ n v quan tr ng là curie, đ c đ nh nghĩa là đ phóng x c a 1 gram

ể ượ ề ở ộ ạ ằ ấ ớ ị radium. Đi u này có th đ c m r ng v i các ch t phóng x khác b ng cách xác đ nh

ạ ủ ộ ượ ấ ố ỗ curie là phóng x c a m t l ươ ng ch t có cùng s distintegrations m i giây, ba m i

ư ộ ố ớ ộ ơ ả ỷ b y t ị ấ ệ ộ ố ụ , nh m t gram radium. Đ i v i m t s m c đích thì đây là m t đ n v b t ti n

ươ ứ ầ ầ ộ ộ ớ l n, do đó millicurie và microcurie, t ệ ủ ng ng m t ph n nghìn và m t ph n tri u c a

ộ ườ ượ ử ụ m t curie, th ng đ ế ể c s d ng đ thay th .

ộ ố ạ ứ ạ ệ ạ ộ ơ ữ ề ạ ơ Khi m t s lo i b c x gây ra thi t h i nhi u h n nh ng lo i khác, m t đ n v ị

ượ ữ ệ ể ẩ ả ấ ộ ị đã đ c xác đ nh đ cung c p m t tiêu chu n so sánh gi a chúng.Đây là hi u qu sinh

ố ượ ư ề ượ ị ừ ọ ươ h c t ng đ i (RBE), đ c đ nh nghĩa nh li u l ng t ộ 220 KeV Xrays gây ra m t

ụ ể ệ ứ ở ừ ứ ạ ộ ươ ự ể hi u ng c th chia b i RBE t b c x gây tác đ ng t ng t . Đ làm cho nó có th ể

ộ ị ươ ố ủ ứ ạ ườ ữ xác đ nh nh ng tác đ ng t ng đ i c a các b c x khác nhau trên ng i m t h s ộ ệ ố

ấ ượ ể ượ ử ụ ự ố ề ấ ộ ị ch t l ng tác đ ng Q có th đ c s d ng. Đi u này có s th ng nh t giá tr cho tia

ườ ươ ạ X, tia gamma và tia beta, m i cho neutron và proton và hai m i cho các h t alpha và

ạ ệ các h t tích đi n nhân khác.

ưở

ủ ứ ạ ạ ng c a b c x h t nhân ạ ấ ễ ấ ở ạ ượ ể Ả 6.8.2 nh h ấ ị Khi đ t b ô nhi m b i ch t phóng x , các ch t có h i đ c chuy n vào cây

ề ế ế ả ẫ ộ ồ ưở ạ ộ ế tr ng trên đó. Nó d n đ n đ t bi n di truy n và nh h ng đ n ho t đ ng bình

ườ ộ ố ư ậ ủ ế ế th ể ng c a nhà máy. M t s nhà máy có th ch t sau khi ti p xúc nh v y, trong khi

ữ ườ ấ ứ ầ ủ ể ể ạ ố nh ng ng ế i khác có th phát tri n h t gi ng y u. Ăn b t c ph n nào c a nhà máy b ị

ủ ế ơ ứ ể ừ ễ ặ ỏ ọ ô nhi m, ch y u là trái cây, đ t ra nguy c s c kh e nghiêm tr ng. K t khi nhà máy

ơ ở ủ ấ ả ế ắ ể ẫ ứ ễ ỗ ọ là c s c a t ọ ủ t c các chu i th c ăn, ô nhi m c a h có th d n đ n l ng đ ng

Trang 96

ạ ọ ạ ướ ứ ươ ự ư ậ ấ ả phóng x d c theo m ng l i th c ăn. T ng t nh v y, khi ch t th i phóng x ạ

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

ượ ử ạ ồ ướ ể ả ưở ộ ạ ế ướ đ c r a s ch trong ngu n n c, nó có th nh h ng đ n toàn b m ng l ứ i th c

ủ ả ăn th y s n.

ườ ậ ọ ượ ấ ạ ạ ể Thân th con ng i, và m i sinh v t khác, đ ở ố c c u t o b i b n lo i nguyên

ẹ ơ ố ượ ử t nh (light atoms) là carbon, hydrô, ôxy và nit (C, H, O, N) cùng s l ỏ ủ ng nh c a

2O) và các lo i t

ề ử ầ ớ ướ ạ ướ ạ ế nhi u nguyên t khác. Ph n l n d i d ng n c (H ữ bào. Nh ng

ử ượ ẹ ấ ầ ả nguyên t này đ ạ c coi là “nh ” trong b ng phân h ng tu n hoàn vì chúng có r t ít

ử ượ ễ ị ủ ấ ạ trung hòa t trong nhân (nên năng l ỡ ở ấ ng c a h t nhân r t th p và d b phá v b i

ơ ể ủ ữ ạ ấ ườ ấ ễ ị ể nh ng ch t phóng x ). Nói cách khác, c th c a con ng ấ i r t d b nhi m ch t

phóng x . ạ

ộ ế ứ ể ạ Tùy theo m c đ ti p xúc, các tia phóng x (alpha, beta, gamma…) có th làm

ấ ự ủ ằ ử ơ ể ệ ượ ẹ ượ ọ m t s cân b ng c a các nguyên t nh trong c th . Hi n t ng này đ c g i là s ự

ọ ầ ả ứ ộ ế ionhoá (ionization). Nó làm xáo tr n các ph n ng hóa h c c n thi t trong các nguyên

ố ử ữ ứ ử ị ả ứ ử ủ ế t c a t bào s ng. Các phân t ch a nh ng nguyên t ẩ ẽ b ionhóa s ph n ng l n

ơ ể ấ ộ ể ạ ữ ữ ạ ộ ử ố nhau đ t o ra nh ng ch t đ c h i cho c th . M t khi nh ng phân t ủ s ng c a các

ư ậ ẳ ử ặ ị ạ sinh v t (ch ng h n nh các phân t ạ ụ proteins ho c aminoacids) b tia phóng x đ ng

ủ ạ ấ ử ở ị ế ạ ộ ẽ ị ổ ch m vào thì c u trúc c a các phân t này s b phá v , b bi n đ i và ho t đ ng bình

ườ ẽ ị ủ ạ ộ ủ ư ệ ế ạ ị th ố ng c a chúng b ng ng tr . T bào s ng s b h y ho i, ho t đ ng xúc tác

ọ ẽ ả ả ứ ấ ặ ệ (enzyme activity) cho các ph n ng hóa h c s gi m ho c m t đi, gây nên các b nh

ộ ự ư ề ớ ung th và xáo tr n s di truy n gi i tính (genetic mutations).

ọ ế ụ ế ạ ặ ạ ấ ớ N u đ ng ch m v i ch t phóng x thì ho c các màn bao b c t ố bào s ng s b ẽ ị

ế ẽ ặ ế ẽ ấ ườ ỡ v tung và t ế bào s ch t ho c các t ễ bào s phát tri n b t bình th ng, gây ra các

ư ả ư ứ ư ư ế ệ ệ ạ ộ ế ch ng b nh liên h nh ung th da, ung th gan, ho i huy t, ung th n o b ...N u

ể ư ế ẹ ơ ế ặ ầ ọ ộ ị tr m tr ng, có th đ a đ n cái ch t trong vòng m t ho c hai ngày. Nh h n thì b nôn

ư ạ ủ ử ầ ặ ả ộ ộ ươ ố m a, đau ru t, tiêu ch y ho c xáo tr n th n kinh, h h i t y x ng s ng (bone

ế ầ ế ầ ị ủ ạ ồ ệ ư marrow), h ng huy t c u và b ch huy t c u b h y di ạ ế t, ung th tuy n giáp tr ng

Trang 97

ữ ườ ẹ ơ ụ ấ ợ ố (thyroids)... Nh ng tr ế ng h p nh h n thì ăn u ng không ngon, r ng tóc, xu t huy t

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Ả ủ ặ ỏ ưở ế ấ ớ ộ n i, ph ng ho c phù th ng. nh h ạ ng khi ti p xúc lâu dài v i ch t phóng x là

ự ủ ứ ể ệ ề ể ắ ộ ầ ư nguyên nhân c a nhi u ch ng b nh ung th . S xáo tr n nhi m s c th (thành ph n

ủ ế ứ ủ ệ ố ủ c a nhân c a t bào s ng có ch a DNA) là nguyên nhân c a vi c sinh con b t ị ậ t

ặ ị ạ ề nguy n ho c d d ng (birth defects).

̣ ặ ỷ ệ ử ộ ứ ứ ụ ạ ộ ờ Đô n ng và t t l ơ vong ph thu c vào m c đ b c x và th i gian ph i

̃ ộ ệ ế ằ ơ ộ ồ ị nhiêm, đo b ng đ n v "Gray" hay "GY”. N u m t b nh nhân có n ng đ phóng x ạ

ườ ượ ẽ ệ ẹ ễ ạ ượ trong ng i đo đ ứ c là 1GY s có các tri u tr ng nhi m x nh , 6GY đ c xem là

̃ ể ế ườ ể ử ệ ế ơ nguy hi m ch t ng i, b nh nhân có th t vong sau khi ph i nhiêm 2 ngày đ n 2

tu n.ầ

ứ ộ ứ ộ ọ M c đ (GY) M c đ nghiêm tr ng

ấ ỉ ế ặ ờ 100 B t t nh ho c hôn mê. Ch t trong vòng vài gi

ủ ủ ươ ạ ặ ứ ễ ộ Tiêu h y t y x ng, h i ch ng nhi m x n ng, 610 ể ầ ế ả ầ ạ b ch c u ti u c u gi m. Ch t trong vòng 30 ngày

ạ ế ử ả ồ Bu n nôn và nôn m a, gi m t o t ủ bào trong t y 1 ể ồ ả ạ ươ x ụ ầ ng, gi m b ch c u có th h i ph c

ế ế ở ủ ươ ạ 0,1 ổ Bi n đ i các t bào Lympho t o b i t y x ng

ể ệ 0,01 ứ Không có tri u ch ng nguy hi m nào

ữ ả ưở ủ ộ ế ượ ề ạ ế ệ ươ Nh ng nh h ng c a đ t bi n gen đ c truy n l i cho các th h t ng lai.

ẹ ế ạ ạ ủ ế ể ọ ớ ứ Nói cách khác, n u cha m ti p xúc v i b c x h t nhân, con em c a h có th có

ế ậ ẩ ả ề ể ấ ầ ọ ị khuy t t t b m sinh nghiêm tr ng, c v th ch t và tinh th n. Đây là bi k ch minh

ườ ả ủ ủ ứ ậ ợ ơ ọ h a trong tr ạ ạ ng h p c a Hiroshima và Nagasaki, n i các h u qu c a b c x h t

ượ ề ẻ ế ượ nhân đã đ ế ệ c ti n hành trên nhi u th h , và hàng ngàn tr em đ ữ ớ c sinh ra v i nh ng

ườ ề ể ấ ứ ạ ề ộ ể ầ ậ ấ b t th ng v th ch t và ch m phát tri n tâm th n. B c x cũng mang v m t cành

ự ẫ ư ơ ơ ấ ệ ề trong ung th ; khu v c v n còn (sau h n 65 năm) có t ỷ ệ l cao h n r t nhi u b nh ung

Trang 98

ị ậ ẩ ư ầ ơ ớ ạ ủ ậ ả th và d t t b m sinh h n so v i ph n còn l i c a Nh t B n.

ườ

ng ĐH Tài nguyên và Môi tr

ng TPHCM ớ

L p 02_QLMT01

Trang 99

Ế Ế Ị Ậ VII. K T LU N KI N NGH

Báo cáo: Nhà máy hạt nhân, nhà máy điện hạt nhân và các tác động môi trường

Chủ đề:

BÁO CÁO

ủ ề

Ạ

Ệ

Ạ Ch đ : NHÀ MÁY H T NHÂN, NHÀ MÁY ĐI N H T

NHÂN

Ộ

ƯỜ

VÀ CÁC TÁC Đ NG MÔI TR

NG

GVHD:

02­QLMT01

L p: ớ

ễ

ề

0250020151

Thành viên: Nguy n Ki u Anh

ị Hoàng Th Thúy An

0250020002

ễ

ị Nguy n Th Kim Chinh

0250020107

ươ

Tr

ng Hoài Dung

0250020108

ị

Đinh Th Kim Dung

0250020109

ề

ầ

ị

Tr n Th Hi n

0250020159

Tháng 02/2017

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

02QLMT01