Môc lôc
M
Më
ë
®
®Ç
Çu
u 1
PhÇn I: th«ng tin chung vÒ ®Ò tµi 2
PhÇn II: Môc tiªu, ®èi t−îng, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 3
I
II
I.
.1
1
-
-
M
Mô
ôc
c
t
ti
iª
ªu
u
®
®Ò
Ò
t
tµ
µi
i
3
3
I
II
I.
.2
2
-
-
§
§è
èi
i
t
t−
−î
în
ng
g
n
ng
gh
hi
iª
ªn
n
c
cø
øu
u
3
3
I
II
I.
.3
3
-
-
N
Né
éi
i
d
du
un
ng
g
t
th
hù
ùc
c
h
hi
iÖ
Ön
n
3
3
I
II
I.
.4
4
-
-
P
Ph
h−
−¬
¬n
ng
g
p
ph
h¸
¸p
p
n
ng
gh
hi
iª
ªn
n
c
cø
øu
u
3
3
P
Ph
hÇ
Çn
n
I
II
II
I:
:
k
kÕ
Õt
t
q
qu
u
n
ng
gh
hi
iª
ªn
n
c
cø
øu
u 6
I
II
II
I.
.1
1.
.
T
T×
×n
nh
h
h
h×
×n
nh
h
b
bã
ãn
n
p
ph
h©
©n
n
v
vµ
µ
s
sö
ö
d
dô
ôn
ng
g
p
ph
h©
©n
n
b
bã
ãn
n
c
ch
ho
o
4
4
l
lo
oµ
µi
i
c
c©
©y
y
6
6
III.1.1. T×nh h×nh chung..................................................................................................... 6
III.1.2. Mét sè lo¹i ph©n bãn phæ biÕn .............................................................................. 7
I
II
II
I.
.2
2.
.
T
Tæ
æn
ng
g
h
hî
îp
p
c
c¸
¸c
c
v
v¨
¨n
n
b
b
n
n
h
h−
−í
ín
ng
g
d
dÉ
Én
n
k
kü
ü
t
th
hu
uË
Ët
t
b
bã
ãn
n
p
ph
h©
©n
n
c
ch
hÝ
Ýn
nh
h
®
®·
·
c
cã
ã
ë
ë
v
vi
iÖ
Öt
t
n
na
am
m
9
9
III.2.1. §èi víi B¹ch ®µn Urophylla .................................................................................. 9
III.2.2. §èi víi Keo lai..................................................................................................... 12
III.2.3. §èi víi Th«ng nhùa............................................................................................. 16
III.2.4. §èi víi DÇu n−íc................................................................................................. 18
I
II
II
I.
.3
3.
.
K
KÕ
Õt
t
q
qu
u
®
®i
iÒ
Òu
u
t
tr
ra
a
k
kh
h
o
o
s
s¸
¸t
t
t
t×
×n
nh
h
h
h×
×n
nh
h
b
bã
ãn
n
p
ph
h©
©n
n
c
ch
ho
o
4
4
l
lo
oµ
µi
i
c
c©
©y
y
ë
ë
c
c¸
¸c
c
v
vï
ïn
ng
g
s
si
in
nh
h
t
th
h¸
¸i
i
c
ch
hÝ
Ýn
nh
h
2
21
1
I
II
II
I.
.3
3.
.1
1.
.
§
§i
iÒ
Òu
u
k
ki
iÖ
Ön
n
t
tù
ù
n
nh
hi
iª
ªn
n
ë
ë
c
c¸
¸c
c
k
kh
hu
u
v
vù
ùc
c
k
kh
h
o
o
s
s¸
¸t
t .......................................................... 21
I
II
II
I.
.3
3.
.2
2.
.
B
B¹
¹c
ch
h
®
®µ
µn
n
U
Ur
ro
op
ph
hy
yl
ll
la
a ............................................................................................. 26
I
II
II
I.
.3
3.
.3
3.
.
K
Ke
eo
o
l
la
ai
i
A
Ac
ca
ac
ci
ia
a
h
hy
yb
br
ri
id
d.......................................................................................... 37
I
II
II
I.
.3
3.
.4
4.
.
T
Th
h«
«n
ng
g
n
nh
hù
ùa
a.......................................................................................................... 49
I
II
II
I.
.3
3.
.5
5.
.
D
DÇ
Çu
u
n
n−
−í
íc
c
D
Di
ip
pt
te
er
ro
oc
ca
ar
rp
pu
us
s
a
al
la
at
tu
us
s............................................................................ 55
P
Ph
hÇ
Çn
n
I
IV
V:
:
K
KÕ
Õt
t
l
lu
uË
Ën
n
&
&
k
ki
iÕ
Õn
n
n
ng
gh
hÞ
Þ 59
PhÇn V: Dù th¶o c¸c quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n 61
V.1. Quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho trång rõng s¶n xuÊt B¹ch ®µn (Eucalyptus urophylla)
61
V
V.
.2
2.
.
Q
Qu
uy
y
p
ph
h¹
¹m
m
k
kü
ü
t
th
hu
uË
Ët
t
b
bã
ãn
n
p
ph
h©
©n
n
c
ch
ho
o
t
tr
rå
ån
ng
g
r
rõ
õn
ng
g
s
s
n
n
x
xu
uÊ
Êt
t
k
ke
eo
o
l
la
ai
i
(
(A
Ac
ca
ac
ci
ia
a
h
hy
yb
br
ri
id
d)
)
6
65
5
V.3. Quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho rõng trång s¶n xuÊt Th«ng nhùa (Pinus merkusii)
69
V
V.
.4
4.
.
Q
Qu
uy
y
p
ph
h¹
¹m
m
k
kü
ü
t
th
hu
uË
Ët
t
b
bã
ãn
n
p
ph
h©
©n
n
c
ch
ho
o
r
rõ
õn
ng
g
t
tr
rå
ån
ng
g
s
s
n
n
x
xu
uÊ
Êt
t
D
DÇ
Çu
u
n
n−
−í
íc
c
(
(D
Di
ip
pt
te
er
ro
oc
ca
ar
rp
pu
us
s
a
al
la
at
tu
us
s)
)
7
72
2
T
Tµ
µi
i
l
li
iÖ
Öu
u
t
th
ha
am
m
k
kh
h
o
o
7
75
5
Phô lôc: Mét sè h×nh ¶nh kh¶o s¸t c¸c rõng trång 4 loµi c©y nghiªn cøu Error!
Bookmark not defined.
ViÖn khoa häc l©m nghiÖp viÖt nam
trung t©m nghiªn cøu sinh th¸i vμ m«i tr−êng rõng
********
B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tμi (2002-2003)
x©y dùng quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho trång
rõng s¶n xuÊt 4 loμi c©y chñ yÕu phôc vô Ch−¬ng
tr×nh 5 triÖu ha rõng lμ: keo lai, b¹ch ®μn
urophylla, Th«ng nhùa vμ dÇu n−íc
Ban X©y dùng quy ph¹m: TS. Ng« §×nh QuÕ
ThS. Lª Quèc Huy
ThS. NguyÔn ThÞ Thu H−¬ng
KS. §oμn §×nh Tam
Hµ Néi, th¸ng 9/2004
X©y dùng quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho trång rõng s¶n xuÊt 4 loµi c©y chñ yÕu
1
M
Më
ë
®
®Ç
Çu
u
Trªn thÕ giíi, bãn ph©n rõng trång ®· ®−îc ¸p dông kho¶ng trªn d−íi n¨m m−¬i
n¨m trë l¹i ®©y. §ã lµ biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh quan träng nh»m lµm æn ®Þnh
t¨ng n¨ng suÊt rõng trång. Thùc tÕ cho thÊy lµ bãn ph©n cho rõng trång ®· mang l¹i
nh÷ng hiÖu qu¶ râ rÖt lµm n©ng cao tû lÖ c©y sèng, t¨ng søc ®Ò kh¸ng cña c©y ®èi víi
c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi cña m«i tr−êng, t¨ng sinh tr−ëng vµ n©ng cao s¶n l−îng chÊt
l−îng s¶n phÈm rõng trång. C¸c n−íc ph¸t triÓn cã nÒn l©m nghiÖp ph¸t triÓn cao th×
®Òu ¸p dông bãn ph©n cho rõng trång vµ ®¹t ®−îc chØ sè sö dông ph©n bãn cao: 40-
50% ®èi víi ph©n ®¹m vµ kho¶ng 30% víi ph©n l©n (FAO 1992). Nh»m lµm t¨ng
c−êng hiÖu lùc cña ph©n bãn ¸p dông, ®iÒu quan träng lµ ph¶i bãn ®óng ph©n, ®óng
®Êt, ®óng c©y trång, ®óng thêi vô, thêi ®iÓm sinh tr−ëng vµ ®óng liÒu l−îng cïng víi
kü thuËt thao t¸c hîp lý (NguyÔn V¨n Bé, 1999). Nãi c¸ch kh¸c Quy tr×nh kü thuËt
ph©n bãn yªu cÇu ph¶i hîp lý c©n ®èi vµ hiÖu qu¶ trªn c¬ së (i) Nhu cÇu dinh d−ìng
cña tõng lo¹i c©y trång vµ trong tõng thêi kú sinh tr−ëng riªng biÖt, (ii) Kh¶ n¨ng
cung cÊp c¸c chÊt dinh d−ìng cña ®Êt trªn c¸c lo¹i hiÖn tr−êng cô thÓ vµ (iii) Sù
biÕn ®æi cña ph©n bãn trong ®Êt vµ hÖ sè sö dông ph©n bãn.
ë ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu nh÷ng nç lùc nghiªn cøu
vÒ nhu cÇu dinh d−ìng vµ ph©n bãn cho c©y trång rõng nh»m t¹o c¬ së ®Ó ®Ò xuÊt
¸p dông mét quy tr×nh kü thuËt ph©n bãn hiÖu qu¶ hîp lý cho th©m canh trång rõng
s¶n xuÊt. Trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ nhu cÇu dinh d−ìng c©y trång rõng,
vÒ kü thuËt ¸p dông ph©n bãn cho rõng trång, kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ tËp qu¸n sö
dông ph©n bãn t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng, nhiÒu h−íng dÉn kü thuËt liªn quan tíi bãn ph©n
cho rõng trång ®· ®−îc x©y dùng ®Ò xuÊt ë nhiÒu quy m« ph¹m vi ¸p dông kh¸c
nhau. C¸c h−íng dÉn kü thuËt nµy ®· t¹o c¬ së ph¸p lý vµ kü thuËt cho viÖc ¸p dông
ph©n bãn cho trång rõng vÒ chñng lo¹i, liÒu l−îng ph©n bãn vµ ph−¬ng ph¸p bãn
ph©n vµ ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh gãp phÇn lµm n©ng cao chÊt l−îng
rõng trång. Tuy nhiªn, c¸c h−íng dÉn ký thuËt nµy cßn nhiÒu ®iÓm bÊt cËp, kh«ng cã
c¬ së hîp lý vÒ chñng lo¹i, liÒu l−îng vµ ph−¬ng ph¸p bãn, kh«ng cô thÓ chi tiÕt trªn
c¬ së cho tõng loµi c©y vµ tõng lo¹i ®Êt.
§Ó thùc hiÖn thµnh c«ng trång 2 triÖu ha rõng s¶n xuÊt c©y l©m nghiÖp trong
Ch−¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng giai ®o¹n 1998-2010, trong ®ã Keo lai, B¹ch ®µn
Urophylla, Th«ng nhùa, DÇu n−íc lµ nh÷ng loµi c©y trång quan träng ®ßi hái ph¶i ¸p
dông kü thuËt trång rõng hiÖu qu¶ cao, trong ®ã kü thuËt ph©n bãn c©n ®èi hîp lý
sÏ cã mét vai trß hÕt søc quan träng. Trung t©m Nghiªn cøu Sinh th¸i vµ M«i tr−êng
2
rõng ®· ®−îc giao nhiÖm vô tiÕn hµnh nghiªn cøu thùc hiÖn ®Ò tµi - X©y dùng quy
ph¹m kü thuËt bãn ph©n phôc vô trång rõng s¶n xuÊt cña 4 loµi c©y trång rõng
chÝnh lµ: B¹ch ®µn Urophylla, Keo lai, DÇu r¸i vµ Th«ng nhùa.
P
Ph
hÇ
Çn
n
I
I:
:
t
th
h«
«n
ng
g
t
ti
in
n
c
ch
hu
un
ng
g
v
vÒ
Ò
®
®Ò
Ò
t
tμ
μi
i
1
1
-
-
T
Tª
ªn
n
®
®Ò
Ò
t
tµ
µi
i:
:
X©y dùng quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho rõng trång s¶n xuÊt 4 loµi c©y chñ
yÕu phôc vô Ch−¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng lµ: B¹ch ®µn Urophylla, Keo lai, Th«ng
nhùa vµ DÇu n−íc.
2 - C¬ quan qu¶n lý:
Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n
3 - C¬ quan chñ tr×:
Trung t©m Nghiªn cøu Sinh th¸i & M«i tr−êng Rõng
5 - Thêi gian thùc hiÖn: 2002-2003
6 - S¶n phÈm:
B¶n thuyÕt minh Quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho rõng trång s¶n xuÊt cña 4
loµi c©y ¸p dông cho tõng vïng cô thÓ.
X©y dùng quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho trång rõng s¶n xuÊt 4 loµi c©y chñ yÕu
3
P
Ph
hÇ
Çn
n
I
II
I:
:
M
Mô
ôc
c
t
ti
iª
ªu
u,
,
®
®è
èi
i
t
t−
−î
în
ng
g,
,
n
né
éi
i
d
du
un
ng
g
v
vμ
μ
p
ph
h−
−¬
¬n
ng
g
p
ph
h¸
¸p
p
n
ng
gh
hi
iª
ªn
n
c
cø
øu
u
I
II
I.
.1
1
-
-
M
Mô
ôc
c
t
ti
iª
ªu
u
®
®Ò
Ò
t
tµ
µi
i
• X©y dùng Quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho rõng trång s¶n xuÊt cña 4 loµi c©y
trång chñ yÕu thuéc Ch¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng bao gåm Th«ng nhùa, Keo lai,
B¹ch ®µn Uro & DÇu n−íc.
• Quy ph¹m kü thuËt ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu: ®¬n gi¶n, ¸p dông thèng nhÊt hiÖu
qu¶, gi¶m sö dông ph©n ho¸ häc, gi¶m chi phÝ vµ gi¶m ¶nh h−ëng t¸c ®éng tíi
m«i tr−êng.
I
II
I.
.2
2
-
-
§
§è
èi
i
t
t−
−î
în
ng
g
n
ng
gh
hi
iª
ªn
n
c
cø
øu
u
• 4 loµi c©y: B¹ch ®µn Urophylla (Eucalyptus urophylla), Keo lai tù nhiªn (Acacia
mangium x Acacia auriculiformis), Th«ng nhùa (Pinus merkusii) vµ DÇu r¸i
(Dipterocarpus alatus).
• C¸c vïng nghiªn cøu: Trung t©m & §«ng B¾c bé, B¾c Trung bé, T©y Nguyªn vµ
§«ng Nam bé.
I
II
I.
.3
3
-
-
N
Né
éi
i
d
du
un
ng
g
t
th
hù
ùc
c
h
hi
iÖ
Ön
n
• Thu thËp tµi liÖu liªn quan cÇn thiÕt ®· cã tr−íc ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸.
• Kh¶o s¸t, ®o ®Õm sinh tr−ëng, thu thËp sè liÖu t¹i hiÖn tr−êng rõng trång s¶n xuÊt
t¹i c¸c vïng lùa chän.
• Ph©n tÝch mÉu, tÝnh to¸n sè liÖu cÇn thiÕt ®¸p øng môc ®Ých ®Ò ra.
• Ph©n tÝch tæng hîp x©y dùng quy ph¹m kü thuËt bãn ph©n cho rõng trång s¶n
xuÊt cña c¸c loµi c©y trªn ¸p dông cho tõng vïng cô thÓ.
I
II
I.
.4
4
-
-
P
Ph
h−
−¬
¬n
ng
g
p
ph
h¸
¸p
p
n
ng
gh
hi
iª
ªn
n
c
cø
øu
u
II.4.1. Thu thËp c¸c tµi liÖu:
• Tham kh¶o, tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ c¸c tµi liÖu cã liªn quan vÒ quy tr×nh, quy
ph¹m vµ kü thuËt bãn ph©n cho rõng trång 4 loµi c©y.
4
II.4.2. Kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ hiÖn tr−êng trång rõng:
• Thu thËp th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kÕt qu¶ trång rõng rt¹i ®Þa ph−¬ng
vµ kh¶o s¸t hiÖn tr−êng rõng trång t¹i c¸c vïng nghiªn cøu.
• GÆp gì c¸n bé kü thuËt t¹i c¸c Së N«ng nghiÖp & PTNT, c¸c L©m tr−êng, c¸c
Ban qu¶n lý dù ¸n trång rõng t¹i c¸c tØnh thuéc ®èi t−îng khu vùc nghiªn cøu.
Th«ng tin thu thËp gåm hå s¬ thiÕt kÕ trång rõng, quy tr×nh kü thuËt trång vµ
ch¨m sãc rõng trång c¸c loµi c©y trªn bao gåm: chñng lo¹i vµ thµnh phÇn
ph©n bãn; liÒu l−îng vµ møc ®é ph©n bãn ¸p dông; ph−¬ng ph¸p, kü thuËt
thao t¸c vµ thêi vô trång vµ bãn ph©n; chi phÝ suÊt ®Çu t− vµ nh÷ng kÕt qu¶
®¸nh gi¸ b−íc ®Çu cña c¸n bé kü thuËt ®Þa ph−¬ng.
• Kh¶o s¸t, thu thËp sè liÖu t¹i hiÖn tr−êng:
+ §o ®Õm sinh tr−ëng theo « ®¹i diÖn cho hiÖn tr−êng rõng kh¶o s¸t víi dung
l−îng mÉu t¹i mçi « ≥ 30 c©y.
+ M« t¶ phÉu diÖn ®Êt t¹i hiÖn tr−êng vµ thu thËp mÉu ®Êt theo tÇng ®Êt ë c¸c
®é s©u kh¸c nhau.
II.4.3. Ph©n tÝch mÉu trong phßng thÝ nghiÖm
MÉu ®Êt ®−îc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu hãa - lý t¹i Phßng thÝ nghiÖm cña Trung
t©m NC Sinh th¸i & M«i tr−êng Rõng theo c¸c ph−¬ng ph¸p sau ®©y:
- X¸c ®Þnh pHKCl theo ph−¬ng ph¸p ®o ®iÖn thÕ sö dông pH met ®iÖn cùc thuû tinh.
- X¸c ®Þnh hµm l−îng mïn tæng sè trong ®Êt theo ph−¬ng ph¸p cña Tiurin.
- X¸c ®Þnh hµm l−îng ®¹m tæng sè trong ®Êt theo ph−¬ng ph¸p Kjeldahl.
- X¸c ®Þnh hµm l−îng P2O5 dÔ tiªu trong ®Êt theo ph−¬ng ph¸p Oniani.
- X¸c ®Þnh hµm l−îng K2O dÔ tiªu trong ®Êt theo ph−¬ng ph¸p Matlova.
- X¸c ®Þnh Ca2+ vµ Mg2+ trao ®æi b»ng ph−¬ng ph¸p chuÈn ®é Trilon B.
- X¸c ®Þnh thµnh phÇn c¬ giíi ®Êt 3 cÊp theo ph−¬ng ph¸p cña Mü (theo hÖ thèng
USDA).