Ậ B NH ÁN TH T MIÊN – TH TÂM TH N
Ệ
Ể
NGƯƠ D
Ấ HƯ
, Ệ . Th :ẻ B t mấ ị, B nh án ệ Posted 15/04/2009 by phucbacsi1983 in B NH ÁN ĐÔNG Y Tâm Th n d . Đ l ng h ư, Th t miên ấ i ph n h i ồ ả ậ ươ ể ạ
Ầ LÊ TH DI M Ị Ễ
ị ầ ế ề ệ 20 phút ngày 09/04/2009 ờ ố ệ ầ ấ
I.PH N HÀNH CHÍNH -H và tên b nh nhân: ọ ệ i: Nớ -Gi ữ -Tu i: 31 ổ -Đ a ch : 131 Tr n Phú, Hu ỉ -Ngh nghi p: vào vi n: 8 gi -Ngày gi ệ ờ -S vào vi n: 215 ệ -Lí do vào vi n: Đau đ u, m t ng ủ -Ngày thăm khám: ngày 10/04/2009 -Ngày làm b nh án: ngày 12/04/2009 ệ
II.B NH S Ệ Ử
ệ ở ủ ạ ấ ấ ơ ỉ ớ ễ ố ầ ả ấ ả ả ộ ễ ồ ộ ề ề ầ ố ệ ệ ỡ ị 1.Quá trình b nh lý: ủ B nh kh i phát h n m t năm v i tình tr ng đau đ u âm , m t ng , khó vào gi c ng , ệ ự d th c gi c, d h i h p, d h t ho ng, th nh tho ng có c m giác đánh tr ng ng c. ễ ứ ỉ B nh nhân đã đi u tr tây y nhi u l n nh ng không đ nên xin vào b nh vi n Y h c c ọ ổ ư ệ truy n đi u tr . ị ề ề
§ § § Thăm khám khi vào vi n:ệ ầ t đ 370C ệ ộ ế § § § § t ố ỉ § ườ ệ § § ỉ ủ ễ ồ ộ ấ ả ố § § ế ệ § ng ị ụ ướ ề § M ch 70 l n/phút ạ Nhi Huy t áp 110/70 mmHg Cân n ng 50kg ặ Chi u cao 1m60 ề Nh p th 18 l n/phút ị ầ ở B nh nhân t nh táo, ti p xúc t ệ ế i m t m i, y u s c Ng ế ứ ỏ Đau đ u âm vùng đ nh ỉ ầ M t ng , d h i h p, d h t ho ng, đánh tr ng ng c ự ễ ố Không ho, không khó thở Nh p tim đ u, không nghe ti ng tim b nh lý ề B ng m m, không ch Các c quan khác ch a phát hi n b nh lý ư ệ ệ ơ
ệ ả 2.Ti n s : ề ử -B n thân: không m c các b nh khác ắ -Gia đình: không ai m c b nh liên quan ắ ệ
PH N THĂM KHÁM ĐÔNG Y Ầ
ệ ườ i m t m i, y u s c ế ứ ỏ ậ
ng, không teo c . ơ ườ ươ ắ ợ i tr ng, m ng, i nh t, rêu l i không to b u, không có d u răng I.V ng:ọ -Còn th n, ng ầ -Th tr ng trung bình, da lông nhu n, ể ạ -Không phù th ngủ -C nh c bình th ơ ụ -S c m t kém t ặ ắ -Ch t l ạ ấ ưỡ i, s c môi nh t. ưỡ ắ ỏ t, l ướ ưỡ ệ ấ
ế ườ II.Văn: -Ti ng nói nh y u, bi ng nói ế ỏ ế ng, h i th không hôi -Th bình th ơ ở ở -Không ho, không n c, không nôn m a ử ấ
ợ hãn, không đ o hãn ấ ạ ng, nh ng không ngon mi ng, không thèm ăn ệ ư ườ
ể ể ầ
ề ầ t t ế ả ỏ ư ể ạ ệ ầ ỉ
ồ ộ ự ụ ố
ễ ứ ự ủ ủ ấ III.V n:ấ -S l nh, s gió, thích m, không s t ố ợ ạ -Không t ự -Ăn u ng bình th ố cướ -Không khát n -Ti u trong nhi u, ti u đêm nhi u l n (2 l n), không ti u khó, không rát bu t ề ố -Đ i ti n phân s t, kê minh ti ệ -Đau đ u vùng đ nh âm , đau m i l ng ỉ -Không ù tai -H i h p, d s hãi, đánh tr ng ng c, h đ ng thì h i h p, không đau b ng, khó ch u ị ễ ộ ễ ỡ ồ ộ vùng ng c, không ho suy n ễ -M t ng , khó vào gi c ng , ng không sâu, d th c gi c ấ ủ -Kinh nguy t bình th ng ấ ườ ệ
t:ế c nh ế ượ i l nh, chân tay l nh, lòng bàn tay chân l nh ạ IV.Thi -M ch t ạ -Ng ườ ạ -B ng không u c c, thi n án ụ ạ ệ ụ
ị ậ
ủ t ng ph Tâm, Th n ậ
ươ ắ ạ t ướ
t t V.Bi n ch ng lu n tr ứ ệ • Lý ch ngứ o B nh ở ạ ệ • Hàn ch ng:ứ i, s c môi nh t o S c m t không t ạ ặ ắ i nh t, rêu l o Ch t l i tr ng, m ng, ỏ ưỡ ắ ấ ưỡ o Ti u trong, nhi u, ti u đêm nhi u ề ể ề ể , đ i ti n phân s t o Kê minh ti ệ ế ả ạ ệ
i l nh, chân tay l nh, lòng bàn tay chân l nh, s l nh, thích m ợ ạ ạ ạ ấ
ườ
o Ng ườ ạ • H ch ng ư ứ o B nh m c đã lâu ắ ệ i m t m i, y u s c o Ng ế ứ ỏ ệ i, s c môi nh t o S c m t không t ạ ươ ắ ặ ắ o Ti ng nói nh y u, bi ng nói ế ỏ ế ế o Thi n ánệ o M ch tạ ế
ệ ấ ươ ư ạ ẩ ẩ ẩ ẩ ng, d • Ch n đoán b nh danh : Th t miên (B t m ) ấ ị • Ch n đoán bát c ng : Lý h hàn • Ch n đoán t ng ph : Tâm Th n ậ ủ • Ch n đoán nguyên nhân: N i nhân (Bi, T ) ư ộ • Pháp đi u tr : Ôn b th n d ị ổ ậ ươ ưỡ ề ng tâm an th n, đ nh chí ầ ị
ẩ ể ệ ố ươ ệ ng ở ấ ế ạ ố ắ ả ỏ ư ể ự ề ầ ư ạ ư ủ ồ ộ ợ ớ ậ ặ , s l nh, ng ườ ạ ế ả ợ ạ ể ố ườ ỏ i m t m i, y u s c, ti ng nói nh , bi ng nói, ế ạ ỏ ế i, s c môi ươ ắ ế ứ ắ ặ ể ề ề i l nh, chân tay l nh, lòng bàn tay chân l nh, s ạ ạ ậ Ch n đoán bát c đây là lý h hàn. Lý là do b nh liên quan đ n t ng tâm, th n. Tâm v i bi u hi n m t ng , h i h p, d s hãi, h t ho ng, đánh tr ng ng c, h đ ng ễ ộ ễ ợ ớ thì h i h p, s c m t nh t. Th n v i bi u hi n đau m i l ng, ti u đêm nhi u l n, kê ệ ồ ộ ể ệ i l nh, tay chân l nh, lòng bàn tay chân l nh. H là do b nh t t minh ti ạ m c t ng đ i lâu kèm bi u hi n ng ệ ắ ươ i, s c môi nh t, và m ch T . Hàn S c m t không t s c m t không t ế ươ ắ ặ ắ t, ti u trong, nhi u, ti u đêm nhi u, kê nh t, ch t l i nh t, rêu l ấ ưỡ ể ướ ạ ạ ợ t t minh ti ế ả ạ ệ l nh, thích m. ạ ệ ợ i tr ng, m ng, ỏ ưỡ ắ , đ i ti n phân s t, ng ườ ạ ệ ấ
ng liên quan đ n các t ng ph Can Đ m Tâm Tỳ và ấ ủ ế ạ ở Ch ng th t miên, b t m th ị ườ Th n trong đó ch y u là t ng Tâm và Can. ạ ấ ủ ế ứ ậ
2 ph ủ ủ ế ở ủ ề ầ ng di n ch v th n ươ ệ ạ ế ạ ủ ề ủ ủ ầ ứ ư ầ ầ ứ ả ồ ạ ộ ạ ầ ươ ứ Tâm ch ngũ t ng, công năng sinh lý c a nó ch y u ấ minh và ch v huy t m ch. Tâm ch th n minh. Thiên ‘Tuyên Minh Ngũ Khí’ (TV n 23) ghi : ‘Tâm tàng th n”, các ho t đ ng v tinh th n, ý th c, t duy có liên h đ n ệ ế ề ạ ộ duy bao g m c công năng Tâm. Khi Tâm khí h thì tinh th n, ý th c, ho t đ ng t ầ ư ư c a th n chí, tình chí và ngôn ng b ch ng ng i, nh thiên B n th n sách Linh khu ầ ả ư ữ ị ướ ủ ồ ộ ng thì s hãi, cho nên xu t hi n các ch ng h i h p nói” Tâm khí h thì bi, Th n th ệ ấ ợ ầ ư không yên, m t ng hay quên, tinh th n ho ng h t… ủ ấ ầ ả ố
t. Ban ngày, huy t chu du kh p cùng c th đ ồ ế ủ ơ ế ế ắ ng cho các khí quan t ng ph , ban đêm huy t ph i quy v Can đ d ạ ể ưỡ ề
ứ ề ầ ơ ể ể ng h n. ồ t kém, ban đêm huy t ế ng, h n không có n náu s sinh ra ẩ ả ế ng thì s ti ơ ế ồ ưỡ ẽ Can ch a huy t và tàng h n, ch s ti ứ dinh d ủ ưỡ Trái l i can huy t b t túc, can m t s nuôi d ấ ự ế ấ ạ không quy v Can, th n th c không đ chóng m t, hoa m t, m t ng hay mê, s hãi… ấ ắ ưỡ c nuôi d ượ ợ ủ ặ
t c các b nh lý ậ ấ ả các t ng khác cu i cùng s nh h ố ng đ n 2 t ng Tâm và ạ ệ ế ạ ở Vì v y t Can làm cho Tâm không tàng th n, Can không tàng h n d n đ n th t miên, b t m . ị ẽ ả ẫ ưở ế ầ ấ ấ ồ
ấ ấ ậ ế ạ ng h là ch ph n d ỉ ậ ươ ệ ư ư ủ ứ ệ ậ ỗ trong, huy t đi b ậ ở Th t miên (b t m ) trên b nh nhân này liên quan đ n t ng Tâm và Th n, ch ng h u ứ ị ng h . Tâm Th n d đây là Tâm Th n d ậ ng c a Tâm Th n ậ ươ b t túc, m nh môn h a suy m t s s ấ ỏ th nh ế ị ầ ươ i m đ n n i hình thành các ch ng h u âm hàn ế đ ng. ấ ứ ọ ấ ự ưở ấ tr , th y th p ủ ị ứ ệ ở
ệ ệ ế ỏ i, s c môi nh t, và m ch T . D ng h sinh ngo i hàn bi u hi n s l nh, ế ứ ế ươ ế ư ể ạ i l nh, tay chân l nh, lòng bàn tay chân l nh, ch t l ấ ưỡ ạ ườ ạ t, không khát, thích m, ti u trong nhi u, đ i ti n phân s t, kê minh ti H ch ng bi u hi n ng ườ ể ư ứ không t ợ ươ ắ ng ướ i m t m i, y u s c, ti ng nói nh , bi ng nói, s c m t ặ ắ ệ ợ ạ ỏ i tr ng m ng ưỡ ắ . t t ế ả ỏ ạ i nh t, rêu l ệ ạ ạ ệ ạ ấ ể ề
ấ ệ ươ ồ ộ ị ự ư ể ố ố ng h bi u hi n m t ng , h i h p, h đ ng thì h i h p, d s hãi, h t ứ ễ ợ ệ ể ễ ộ ắ ặ ợ ủ ẩ ươ d ở ướ đ ng ng khí b t túc, th y m ngh ch lên gây nên, sách Th ị i Tâm, Tâm ch h a mà s Th y, ủ đ ng c ướ ứ ọ ủ ỏ th y không yên mà thành s s t”. M t khác Tâm ự ấ ặ ấ ươ t: “N u là đình m là do n ế ẩ trong Tâm t c đã ở ứ ộ ng b t túc không có kh năng thúc đ y huy t gây nên ch ng tr ng khó ch u vùng ấ ợ ệ ứ ế ả ẩ ạ ị Tâm d ủ ồ ộ ho ng, đánh tr ng ng c, khó ch u vùng ng c, s c m t nh t kèm bi u hi n ch ng hàn ự ả ng hàn minh lý lu n là do d ậ vi ế ợ n ướ d ươ ng c.ự
ng h bi u hi n đau m i l ng, ti u đêm nhi u l n, kê minh ti , kèm ư ể ề ầ ể t t ế ả Th n d ậ ươ bi u hi n ch ng hàn, t ể ứ ệ ệ ỏ ư chi quy t l nh…. ế ạ ứ
i, tâm th n d ng đ n t ng tâm và can làm cho tâm không tàng ạ Tóm l th n, can không tàng h n gây nên th t miên (b t m ). ầ ng h nh h ư ả ậ ươ ồ ế ạ ấ ưở ấ ị
ng th t tình mà chính là t ư và bi. Ho t ạ ự ế ế ưở ư ươ ng ng là Tỳ và Ph . Tỳ ch t ươ ủ ư ư ế ươ ứ ế ủ c l ượ ạ ứ ẽ ổ quá m c th ứ ứ ấ t v i t ng ph khí huy t: S bi n hóa ấ ng ng. T và bi quá m c s t n th ng Tỳ, Ph ch bi, , t ng Ph . Tuy nhiên trên lâm sàng không hoàn toàn tuy t đ i nh v y vì ệ ố ươ ươ ẩ ỉ ấ ị ả ươ ủ ề ạ ạ ủ ủ ụ ế ứ ng Gi ả ứ ế ư ộ ứ ế ủ ế ộ ế ậ ứ ủ ủ ụ ệ ề ạ ạ ạ ủ ứ ầ ủ ầ ấ ủ ế ơ ả ủ ệ ệ ưở ồ ầ ạ ứ ưở ư ế ng đ n các t ng ph khác đ gây b nh. Trên b nh nhân ể ng đ n Tâm m c dù ch a có ặ ả ấ ng t n tr c ti p đ n t ng Tỳ và Ph và vì v y gây nên b nh c nh th t ệ ế ế ạ ươ ể ậ ả ổ đây là do n i th Nguyên nhân th t miên ở ộ ươ ấ đ ng tình chí c a con ng i có quan h m t thi ườ ộ ế ớ ạ ệ ậ ủ ng đ n bi n hóa c a tình chí và ng c a t ng ph nh h ứ i th t tình quá m c ụ ả ủ ế ủ ạ cũng gây t n h i cho n i t ng t ng tr c ti p ự ế ộ ạ ạ ổ đ n t ng ph t ủ ươ ứ ế ạ ế ủ bi quá m c th ế ư ậ t: “Vì bi th c th là m t ch nh th h u c . Sách Linh khu-kh u v n vi ầ ư ng s u u ẻ ữ ơ ộ ế ơ ể i Tân nên Tâm đ ng, Tâm đ ng thì l c ph ngũ t ng đ u b nh h ng”. Tr ộ ộ ưở ụ ớ ồ t: “Tâm là đ i ch c a l c ph ngũ t ng, kiêm cai qu n h n trong “Lo i kinh” vi ạ ủ ạ ộ phách và ý chí, nên u đ ng đ n Tâm thì Ph ng, t đ ng đ n Tâm thì Tỳ ng, n ư ộ ề đ ng đ n Tâm thì Can ng, kh ng đ ng đ n Tâm thì Th n ng cho nên ngũ chí đ u ế ộ l y Tâm làm đ i di n”. Đi u này cho th y Tâm là đ i ch c a l c ph ngũ t ng, n i ơ ấ ấ ạ c trú c a tinh th n, n i phát sinh c a th t tình, nên th t tình quá m c đ u tiên h i ấ ư đ n Tâm th n, sau đó nh h ầ ế này s lo l ng suy nghĩ và bu n r u quá m c đã nh h ắ ự bi u hi n th ệ ự ế miên b t m . ị ấ
đây là ôn b th n d ng, d ị ở ổ ậ ươ ưỡ ng tâm an th n, đ nh chí. Dùng bài ị ầ Vì v y pháp đi u tr ề Bát v qu ph thang gia gi m. ế ụ ậ ị ả
ng, d ị ưỡ ổ ậ ươ ị Ôn b th n d ng tâm an th n, đ nh chí ầ
ệ ậ ươ ậ ế
Chi chính ng: M nh môn, Th n du, Quan nguyên, Khí h i ả ủ ố ụ ư ổ ế ả ươ ả ầ ừ ạ ng, b Th n môn, t ầ ổ ộ Phi d ệ ự ệ ộ
t khuy t – Chi u h i ả ế ế ệ ạ ộ ộ VI.Đi u trề ị 1.Pháp đi u tr : ề 2.Châm c u:ứ 1) Ôn b Th n d ổ 2) H t c b : Âm c c, Thái khê, Thi u Ph , Th n môn, Tam âm giao ư ắ ổ 3) H b m u: Ph c l u, Thi u xung, Kinh c , Đ i đôn ư ổ ẫ 4) Nguyên l c: B Thái khê, t ạ ế 5) Du m : Th n du (Bq.23 Du huy t), Kinh môn (Đ.25 m huy t), Tâm du, C khuy t ậ (Nh.14) 6) Bát m ch giao h i: Công tôn – N i quan, Li 7) An miên 1, An miên 2, Bách h i, T th n thông ộ Nhĩ châm: vùng n i ti t, vùng Tâm, Th n môn ộ ế ứ ầ ầ
ậ ả ế ụ
ơ ơ
ả
2.Thu c:ố Bài Bát v qu ph thang gia gi m (Th n khí hoàn) ị 1. Th c đ a 32g ụ ị 2. S n thù 16g 3. Hoài s n 16g 4. Đan bì 12g 5. Ph c linh 12g ụ 12g 6. Tr ch t ạ 7. Nh c qu 4g ế ụ ch 4g 8. Ph t ụ ử ế 9. Vi n chí 6g ễ 10. Toan táo nhân 6g
ng. ậ ươ ụ ụ ị ch : ôn b Th n d ổ âm b th n. ổ ậ ố ư ậ ị , thanh can h a gi m b t tính ôn ng V , sinh tân, ích Ph , b Th n, sáp tinh. ỏ ế ế ổ ng huy t, ho t huy t hóa ạ ứ ế ả ớ
th y tà, thông th y đ o, thanh t ả ả ủ ủ ạ ả ậ ớ ụ th n h a gi m b t tính nê tr c a Th c ệ ủ ả ỏ
• Nh c qu , Ph t ụ ử ế ế • Th c đ a B huy t, t ế ư ổ • S n thù B Can Th n, sáp tinh khí, c h thoát ậ ổ ơ c B Tỳ, d • S n d ưỡ ổ ơ ượ • Đ n bì Thanh nhi t l ệ ươ ơ c a S n thù. ủ ơ • Tr ch t t ạ đ a.ị • Ph c linh B tỳ thông th n giao tâm, ki n tỳ tr th p giúp Hoài s n ki n tỳ. ừ ấ ụ ệ ệ ậ ổ ơ
ng tinh th n, tránh căng th ng, ngăn phi n não, s ng tho i mái, vô t ả ố . ư ẳ ầ ề ề ụ ươ ế ộ ề ưỡ ạ ư ứ ộ ậ
c khi ng : th 4 thì ho c th b ng ở ụ ướ ặ ở ặ ổ ủ ầ ậ ậ 3. Ph ng pháp b tr : ổ ợ a.Ch đ sinh ho t ạ • Đi u d • Sinh ho t tình d c đi u đ . ộ • Không làm vi c trí óc cũng nh lao đ ng chân tay quá s c. ệ • T p đi ng đúng gi . ờ ủ b.Ch đ t p luy n ế ộ ậ ệ • T p th và th gi n tr ư ả ở • T p xoa bóp: Xoa tam tiêu, xoa đ u m t c • Day huy t H biên, Th t miên, An miên, Tam âm giao ệ ấ ổ
ộ ấ ầ ư ứ ầ ệ ộ ị ư i… ậ ừ ứ ơ ộ ậ ạ ộ
ấ ầ ố ị ề ỡ ứ ễ ứ c khi đi ng không nên hút thu c lá, u ng cà phê, u ng r ố u ho c u ng thu c ặ ố ượ ố ố ố • Xoa bóp b m huy t các vùng đ u nh Bách h i, T th n thông, các huy t thu c kinh ệ Tỳ V Th n nh trên. ậ • T p m t môn th thao v a s c mình: đi b , ch y ch m, b i l ộ ể c.Ch đ ăn u ng ế ộ • H n ch gia v cay nóng, th c ăn nhi u ch t d u m ế ạ • Bu i t i nên dùng th c ăn d tiêu, không nên ăn quá no ổ ố • Tr ủ ướ có tính kích thích.
