Cách sº døng huyŒt b°/tä
trên kinh mË kinh con
Công døng :
Có ba cách sº døng huyŒt b° /tä tùy theo cách ch»a bŒnh :
1.Cách thÙ nhÃt :
a-Dùng huyŒt b° :
Kinh con hÜ thì toàn b¶ các phÀn tº n¢m trong ngÛ du huyŒt ÇŠu hÜ, n‰u dùng
huyŒt b° trên ÇÜ©ng kinh Ç‹ giúp cho ÇÜ©ng kinh månh lên thì không th‹ ÇÜ®c, vì chính
nó cÛng hÜ, cho nên phäi dùng huyŒt b° trên ÇÜ©ng kinh mË Ç‹ b° cho kinh mË m¥c dù
kinh mË không có bŒnh,kinh mË lúc Çó dÜ thØa næng lÜ®ng së truyŠn sang Ç‹ nuôi dÜ«ng
kinh con.
TrÜ©ng h®p hai kinh liŠn nhau ÇŠu hÜ, Ç‹ tránh phåm ngÛ hành trong cách ch»a có
liên quan ljn nhiŠu ÇÜ©ng kinh, chúng ta chÌ cÀn b° trên kinh con làm cho kinh con månh
lên thì kinh mË tåm th©i không cÀn phäi nuôi dÜ«ng con ,nên nó ÇÜ®c nghÌ ngÖi phøc hÒi
næng lÜ®ng, g†i là t¿ dÜ«ng.
b.Dùng huyŒt tä :
Trong trÜ©ng h®p chÌ có m¶t kinh bÎ th¿c không do kinh mË truyŠn ho¥c do hành
tÜÖng kh¡c truyŠn, thì chÌ cÀn sº døng huyŒt tä cûa kinh bÎ bŒnh th¿c Ç‹ tä làm cho mÃt
th¿c.
Trong trÜ©ng h®p hai kinh liŠn nhau bÎ bŒnh th¿c, thì m¶t kinh là mË Çã truyŠn
bŒnh th¿c cho con , theo nguyên t¡c chúng ta có th‹ sº døng huyŒt tä cûa cä hai ÇÜ©ng
kinh. NhÜng n‰u trong cách ch»a có liên quan ljn nhiŠu ÇÜ©ng kinh , Ç‹ tránh phåm ngÛ
hành, càng sº døng ít kinh càng thu ÇÜ®c k‰t qûa, trong trÜ©ng h®p này chÌ cÀn tä hai lÀn
trên kinh con. Tä b¢ng cách bÃm Çau, thao tác nhanh, (b¢ng tay hay b¢ng que châm
huyŒt), nhÃn vào huyŒt liên tøc chØng 10 giây ÇÒng hÒ. Tä lÀn thÙ nhÃt là tä th¿c cûa kinh
con,khi kinh con y‰u Çi, kinh mË Çang th¿c s¤n låi truyŠn sang cho con, do Çó tä lÀn thÙ
hai là làm mÃt th¿c cûa kinh mË. Khi tä xong hai lÀn, rÒi thº låi hÜ th¿c cûa hai kinh chúng
ta thÃy hai kinh trª låi bình thÜ©ng.
1
2.Cách thÙ hai :
Chuyên dùng trong phÜÖng pháp ch»a sÓt nhiŒt do tång.
Sº døng phÓi h®p huyŒt b°/tä theo quy luÆt nhÃt ÇÎnh không ÇÜ®c thay Ç°i, trong
trÜ©ng h®p nhiŠu kinh bÎ bŒnh do bi‰n chÙng truyŠn kinh mà nguyên nhân Çã tìm ÇÜ®c
chÙng d¿a vào khí s¡c, b¶ vÎ,dÃu hiŒu lâm sàng theo phÜÖng pháp tÙ chÄn .
Thí dø nhÜ trong cách ch»a bŒnh sÓt nhiŒt. :
Trܧc h‰t lúc nào cÛng phäi tä huyŒt vinh bên trái cûa kinh dÜÖng thu¶c phû trܧc,
rÒi m§i tä huyŒt vinh bên trái cûa kinh âm thu¶c tång sau. (bên trái Nhân nghinh thu¶c
huy‰t Ç‹ tä huy‰t nhiŒt Ƕc). Sau Çó m§i b° h®p huyŒt bên phäi cûa kinh âm.( bên phäi
Khí khÄu thu¶c khí Ç‹ làm mÃt nhiŒt). M¥c dù ª m¶t sÓ ÇÜ©ng kinh, huyŒt h®p cûa kinh Ãy
theo ngÛ hành có th‹ là huyŒt b°, có th‹ là huyŒt tä .Cách ch»a sÓt nhiŒt do tång chÌ cÀn
ch»a cho máu mát h‰t nhiŒt Ƕc.
Bài tÆp mÅu :
Can nhiŒt :
DÃu hiŒu lâm sàng : Má bên trái ÇÕ trܧc. ñi Çåi tiŒn ra nܧc lÕng, vàng, Çau bøng
dܧi, Üa n¢m, n¥ng thì nói xàm, chân tay táy máy. N‰u can khí thÜ®ng nghÎch làm ÇÀu
quay mòng mòng.
Tä HiŒp khê trái cûa kinh ñªm, tä Hành gian trái cûa kinh can.
B° Khúc tuyŠn phäi cûa kinh can.( N‰u không muÓn vØa tä can vØa b° can, thay vì
b° Khúc tuyŠn có th‹ tä Tâm du cÛng làm mÃt nhiŒt ª can.)
Tâm nhiŒt :
DÃu hiŒu lâm sàng :M¡t và m¥t ÇÕ trܧc. Tinh thÀn không vui,vài ngày sau sÓt.
N¥ng thì thình lình Çau tim, buÒn b¿c, ói, Çau ÇÀu, ÇÕ m¥t, không ra mÒ hôi.
Tä TiŠn cÓc trái cûa kinh Ti‹u trÜ©ng, tä Thi‰u phû trái cûa kinh Tâm.
B° Thi‰u häi phäi cûa kinh Tâm.( ho¥c thay th‰ b¢ng cách tä Quy‰t âm du Ç‹ trÎ
nhiŒt ª cách mô.)
Tÿ nhiŒt :
2
DÃu hiŒu lâm sàng : MÛi ÇÕ trܧc. ñÀu n¥ng, Çau hai má, tâm phiŠn, m¥t mày
xanh, muÓn ói, phát sÓt. N¥ng thì bøng trܧng ,tiêu chäy, Çau hai hàm, Çau,lÜng cúi ngºa
không ÇÜ®c.
Tä N¶i Çình trái cûa kinh vÎ, tä ñåi Çô trái cûa kinh tÿ,.
B° Âm læng tuyŠn phäi cûa kinh tÿ.( ho¥c thay th‰ b¢ng tä ñÓc du Ç‹ trÎ Tÿ nhiŒt.)
Ph‰ nhiŒt :
DÃu hiŒu lâm sàng : Má bên phäi ÇÕ trܧc .NgÜ©i muÓn rét run, n°i da gà, d¿ng
tóc gáy, s® gió, s® lånh, lÜ«i vàng, phát sÓt.
N¥ng thì ho suyÍn Çau nhói tØ ng¿c ra sau lÜng làm không thª månh ÇÜ®c, ÇÀu
Çau không chÎu n°i, Ç° mÒ hôi.
Tä NhÎ gian trái cûa kinh ñåi trÜ©ng n¥n cho ra m¶t gi†t máu thì khÕi, tä NgÜ t‰
trái cûa kinh Ph‰.
B° Xích tråch phäi cûa kinh Ph‰. ( ho¥c thay th‰ trÎ nhiŒt trong ng¿c b¢ng cách tä
Ph‰ du.)
ThÆn nhiŒt :
DÃu hiŒu lâm sàng : CÀm và c° ÇÕ trܧc. ñau lÜng, nhÙc chân, khát nܧc, mình
nóng .N¥ng thì gáy Çau cÙng, Óng chân phát lånh buÓt, lòng bàn chân nóng, không muÓn
nói. N‰u thÆn khí thÜ®ng nghÎch thì c° gáy Çau ê Äm, ÇÀu choáng váng xây xÄm.
Tä Túc Thông cÓc trái cûa kinh Bàng quang, tä Nhiên cÓc trái cûa kinh ThÆn.
B° Âm cÓc phäi cûa kinh ThÆn. (ho¥c tä Cách du Ç‹ thay th‰ ch»a ThÆn nhiŒt.)
N‰u thân mình n¥ng nŠ, Çau trong xÜÖng, tai ù, ngû hay mê ,dùng phÜÖng pháp
trên không khÕi thì phäi châm theo các nhiŒt huyŒt. (Trong cÖ th‹ có tÃt cä 59 nhiŒt huyŒt).
3.Cách thÙ ba : Cách ch»a sÓt nhiŒt do phû.
Cæn bän vÅn sº døng vinh huyŒt bên trái cûa hai kinh, dÜÖng trܧc âm sau. NhÜng
không sº døng h®p huyŒt cûa tång thu¶c âm kinh Ç‹ hå nhiŒt nhÜ bŒnh sÓt do tång.
Ngoài ra có th‹ sº døng thêm tÌnh huyŒt bên trái cûa cä hai kinh dÜÖng âm ,møc
Çích thông kinh và làm cho xuÃt mÒ hôi là khÕi bŒnh.
3
Phân biŒt dÃu hiŒu lâm sàng cûa bŒnh sÓt nhiŒt do phû, không có s¡c ÇÕ ª các b¶
vÎ riêng biŒt trên m¥t nhÜ tång , chÌ nóng sÓt dÍ s© thÃy, nhÜng có dÃu hiŒu lâm sàng dÍ
phân biŒt ª ÇÀu, sÜ©n ng¿c, tay chân riêng biŒt.
ñåi trÜ©ng nhiŒt :
DÃu hiŒu lâm sàng : ñau ª cánh tay phía trÜóc.
Tä vinh huyŒt NhÎ gian trái cûa kinh ñåi trÜ©ng vä tä vinh huyŒt NgÜ t‰ trái cûa
kinh Ph‰ cho ljn khi ra mÒ hôi là khÕi.
VÎ nhiŒt :
DÃu hiŒu lâm sàng : C£ng chân nóng trܧc.
Tä vinh huyŒt N¶i Çình trái cûa kinh VÎ cho ra mÒ hôi thì khÕi, không cÀn tä vinh
huyŒt cûa kinh Tÿ khi‰n cho æn mÃt ngon së làm mÃt vÎ khí bäo vŒ cÖ th‹.
Kinh Thái dÜÖng nhiŒt ( Hai kinh Ti‹u trÜ©ng và Bàng quang nhiŒt ):
M¶t trong hai kinh Ti‹u trÜ©ng,ho¥c Bàng quang nhiŒt thì không gây sÓt, cho nên
khi bÎ bŒnh sÓt nhiŒt thÜ©ng do hai kinh gây bŒnh g†i là kinh Thái dÜÖng nhiŒt.Trong
trÜ©ng h®p này không cÀn ch»a ª kinh âm là Tâm v§i ThÆn, vì tä hai kinh này thì hÕa thûy
bÃt giao së không khí hoá tÓt.
DÃu hiŒu lâm sàng : ñau ÇÀu trên ÇÜ©ng Çi cûa hai kinh.
Tä ñåi tr» ho¥c Thiên trø cûa kinh Bàng quang trܧc là huyŒt trÎ nhiŒt liên quan ljn
hai ÇÜ©ng kinh.
Tä vinh huyŒt TiŠn cÓc trái cûa kinh Ti‹u trÜ©ng và vinh huyŒt Túc thông CÓc trái
cûa kinh Bàng quang cho ljn khi ra mÒ hôi thì khÕi
Kinh Thi‰u dÜÖng nhiŒt ( Hai kinh Tam tiêu và ñªm nhiŒt ).
M¶t trong hai kinh Tam Tiêu ho¥c ñªm th¿c nhiŒt thì không gây sÓt, nhÜng cä hai
kinh nhiŒt làm ra sÓt.
DÃu hiŒu lâm sàng : ñau ª ng¿c, sÜ©n. Chân tay táy máy.
Tä vinh huyŒt DÎch môn trái cûa kinh Tam tiêu và vinh huyŒt HiŒp khê trái cûa kinh
ñªm.
Có th‹ b° ñåi Çô phäi cûa kinh Tÿ thay th‰ cho tä DÎch môn trái cûa Tam tiêu.
N‰u tam tiêu nóng châm thêm tÌnh huyŒt Quan xung phäi cûa kinh Tam tiêu.
4
Thi‰u âm thi‰u dÜÖng ÇŠu nhiŒt ( Kinh ñªm và ThÆn nhiŒt ).
M¶t trong hai kinh th¿c nhiŒt không gây sÓt, nhÜng cä hai kinh nhiŒt làm ra sÓt.
DÃu hiŒu lâm sàng :Trܧc có dÃu hiŒu xây xÄm, sau nóng mê man, ng¿c sÜ©n ÇÀy
Çau.
Tä vinh huyŒt HiŒp khê trái cûa kinh ñªm. Tä vinh huyŒt Nhiên cÓc trái cûa kinh
ThÆn . Có th‹ thay th‰ b¢ng day bÃm tÌnh huyŒt bên trái cûa hai kinh là Túc khi‰u âm và
DÛng tuyŠn.
PhÜÖng pháp ch»a bŒnh nhiŒt phÙc tåp
Áp døng trong nh»ng trÜ©ng h®p sau Çây :
-Do nhiŠu kinh gây bŒnh, không th‹ tìm ra gÓc bŒnh.
-BŒnh nhiŒt có dÃu hiŒu lâm sàng không rõ thu¶c kinh nào.
-BŒnh cÃp tính.
-BŒnh Çang có bi‰n chÙng cÀn Üu tiên ch»a ng†n (tiêu ) rÒi sau m§I ch»a gÓc (bän).
Chú š :
Nh»ng huyŒt ÇŠ nghÎ dܧI Çây cÀn phäi lš luÆn theo ngÛ hành Ç‹ bi‰t sº døng b°
(day ho¥c hÖ cÙu) ho¥c tä (châm bÃm Çau b¢ng kim,b¢ng cây dò huyŒt hay b¢ng tay) ª
bên phäi hay bên trái và tránh phåm quy luÆt ngÛ hành.
1. NhiŒt khí ª ng¿c do Tâm vÎ, ng¿c nóng,bÒn chÒn:
Tä Túc tam lš và Lao cung Ç‹ khai thông khí nghÎch t¡c ª ng¿c.
2. NhiŒt ª vÎ :
Tä VÎ nhiŒt huyŒt ( huyŒt Hoa ñà giáp tích, ngang Quy‰t âm du), ho¥c TuyŒt cÓt.
3, NhiŒt ª VÎ æn không tiêu :
Tä Hå Liêm
5
