BỘ 48 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI
MÔN NGỮ VĂN 7
NĂM 2017-2018
PHÒNG GD&ĐT KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2017-2018
MÔN THI: NGỮ VĂN
Ngày thi: 03/04/2018
Thời gian làm bài 150 phút, không kể thời gian giao đề
(Đề thi gồm có 4 câu, 01 trang)
Câu 1. (2,0 điểm)
Trong bài thơ Tiếng hát mùa gặt, khi tả cảnh bà con nông dân tuốt lúa trong đêm trăng
sáng, nhà thơ Nguyễn Duy có viết:
Mảnh sân trăng lúa chất đầy
Vàng tuôn trong máy tiếng quay xập xình
Theo em, ở dòng thơ thứ nhất, trong hai cách ngắt nhịp dưới đây, em chọn cách ngắt nhịp
nào? Vì sao?
– Mảnh sân/ trăng lúa chất đầy.
– Mảnh sân trăng/ lúa chất đầy.
Câu 2. (4,0 điểm)
Cho hai câu thơ sau:
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
(Hồ Xuân Hương, Bánh trôi nước)
Hãy chỉ ra và phân tích ý nghĩa của quan hệ từ trong hai câu thơ trên.
Câu 3. (4,0 điểm)
Trong văn bản Cổng trường mở ra của Lý Lan, người mẹ nói: “Đi đi con, hãy can
đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở
ra”. Theo em, “thế giới kì diệu”đó sẽ là những gì? Hãy viết một đoạn văn nói lên suy nghĩ
của mình về “thế giới kì diệu”đó.
Câu 4. (10,0 điểm)
Các bài thơ trữ tình trung đại Việt Nam có nội dung rất phong phú nhưng vẫn tập
trung vào hai chủ đề lớn là tinh thần yêu nước và tình cảm nhân đạo.
Qua các bài thơ Sông núi nước Nam, Phò giá về kinh (SGK Ngữ văn 7, tập một, NXB giáo
dục), em hãy làm sáng tỏ nội dung tinh thần yêu nước của thơ trữ tình trung đại Việt Nam.
-------------HẾT-------------
ĐỀ CHÍNH THỨC
HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu Đáp án Điểm
1
(2 điểm)
Học sinh có thể khẳng định lựa chọn cách ngắt nhịp sau đó giải thích lý
do lựa chọn hoặc có thể giải thích lý do sau đó khẳng định lựa chọn cách
ngắt nhịp: – Nêu khái quát về cách ngắt nhịp: Mỗi cách ngắt nhịp có sức
gợi tả, gợi cảm riêng.
– Giải thích lý do và khẳng định lựa chọn cách ngắt nhịp:
+ Theo cách ngắt nhịp thứ nhất (Mảnh sân/ trăng lúa chất đầy), câu
thơ được hiểu: Trên sân, cả lúa, cả trăng đều chất đầy, đều tràn ngập.
Cảnh tượng này vừa gợi sự no đủ, vừa gợi cảm giác thơ mộng.
+ Cách ngắt nhịp thứ hai (Mảnh sân trăng/ lúa chất đầy) thì gợi được
ở người đọc về một mảnh sân tràn ngập ánh trăng, lung linh huyền ảo,
trên đó chất đầy lúa.
+ Tuy nhiên cách ngắt nhịp thứ hai có phần khiên cưỡng, thiếu tự
nhiên. Do đó, cách ngắt nhịp thứ nhất được coi là hợp lý hơn.
(Nếu học sinh lựa chọn cách ngắt nhịp thứ hai mà lý giải hợp lý cũng
vẫn được chấp nhận)
1.0
1.0
2
(4 điểm)
* Quan hệ từ có trong hai câu thơ: Mặc dầu, mà.
* Phân tích được ý nghĩa của việc sử dụng quan hệ từ:
– Việc sử dụng các quan hệ từ mặc dầu, mà chỉ sự đối lập giữa
bề ngoài của chiếc bánh trôi nước với cái nhân của nó. Chiếc bánh trôi
nước có thể rắn hay nát, khô hay nhão là do tay người nặn nhưng dù
thể rắn hay nát, khô hay nhão thì bên trong cũng có nhân màu hồng
son, ngọt lịm.
– Đó cũng là sự đối lập giữa hoàn cảnh xã hội với việc giữ gìn
tấm lòng son sắt của người phụ nữ.
– Việc sử dụng cặp quan hệ từ trên tạo nên cách nói dõng dạc và
dứt khoát thể hiện rõ thái độ quyết tâm bảo vệ giữ gìn nhân phẩm của
người phụ nữ trong bất cứ hoàn cảnh nào.
– Việc dùng cặp quan hệ từ trên cũng đã thể hiện thái độ đề cao, bênh
vực người phụ nữ của Hồ Xuân Hương.
1.5
1.0
1.0
0.5
3
(4.0
điểm)
* Về hình thức: Học sinh diễn đạt một đoạn văn.
* Về nội dung: Học sinh viết đoạn văn đảm bảo các ý sau:
– Thế giới sau cánh cổng trường là cả một khung trời mơ ước của
tuổi trẻ. – Ngày mai, con sẽ bước qua cánh cổng trường, bước vào một
thế giới khác, thế giới mà ở đó có biết bao điều mới mẻ đang chờ đợi
con khám phá và chinh phục:
+ Thế giới của tri thức, của vốn sống, của môi trường nhân cách,…
+ Thế giới của những buồn vui, ngây thơ và những kỉ niệm tinh nghịch
tuổi học trò, có những cảm xúc xao xuyến tuổi mới lớn, có niềm vui
khi được điểm cao, và cả những giọt nước mắt khi không thuộc bài, bị
phạt đứng xó lớp,… + Có tình cảm gắn bó với thầy cô, bạn bè,…
1.0
3.0
1.0
1.0
– Bước qua cánh cổng trường là con sẽ bước vào và đi trên một hành
trình khác, nhiều điều thú vị và bí ẩn đang đón chờ. Điều đó có nghĩa là
con đang đi đến con đường của những khát khao và ước mơ. Bước qua
cánh cổng trường là con đang bước đến một tương lai tươi sáng. Đó là
một thế giới kì diệu mở ra trước mắt con.
1.0
4
(10
điểm)
1. Yêu cầu chung:
Học sinh thực hiện các yêu cầu sau:
– Đúng kiểu văn nghị luận chứng minh (làm sáng tỏ một
nhận định qua bài văn nghị luận văn học).
– Biết vận dụng kiến thức đã học về tập làm văn và văn
học để làm bài, trong đó kết hợp giải thích, phát biểu cảm nghĩ, suy
nghĩ mở rộng bằng một số bài thơ trữ tình trung đại Việt Nam khác.
– Khuyến khích những bài làm có sự sáng tạo, có cảm
xúc, giàu chất văn.
2. Yêu cầu cụ thể:
a. Mở bài:
– Giới thiệu khái quát thơ trữ tình trung đại Việt Nam rất
phong phú nhưng tập trung vào hai chủ đề lớn là tinh thần yêu nước và
tình cảm nhân đạo.
– Giới thiệu khái quát các bài thơ Sông núi nước Nam,
Phò giá về kinh đã thể hiện rõ tinh thần yêu nước của dân tộc.
b. Thân bài:
Học sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần nêu được các
ý cơ bản sau:
1.0
1.0
1.0
1.0
5.0
– Giải thích nội dung yêu nước được thể hiện qua thơ trữ tình trung đại
Việt Nam:
+ Là nội dung lớn của văn học nói chung, của thơ trữ tình trung đại Việt
Nam nói riêng. Nội dung yêu nước được thể hiện qua thơ trung đại rất
phong phú.
+ Nội dung yêu nước thể hiện ở sự khẳng định chủ quyền về lãnh thổ,
nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ đất nước; thể hiện hào khí chiến thắng
và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc; đồng thời cũng thể hiện sự
hòa hợp với cảnh sắc thiên nhiên nên thơ, bình dị, sự gắn bó máu thịt
với quê hương thôn dã.
– Bài thơ Sông núi nước Nam:
+ Là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta, khẳng định nước
Nam là của người Nam, đó là điều đã được “sách trời”định sẵn:
Sông núi nước Nam vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
+ Bài thơ nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền của đất nước, kẻ
thù không được xâm phạm, nếu xâm phạm thì sẽ chuốc lấy thất bại
thảm hại:
Giặc giữ cớ sao phạm đến đây
0.5
0.5
1.0
1.0
Chúng mày nhất định phải tan vỡ.
=> Liên hệ: Qua bài thơ HS liên hệ đến ý chí quyết tâm bảo vệ chủ
quyền về lãnh thổ, lòng tự hào và tự tôn dân tộc.
– Bài thơ Phò giá về kinh:
+ Thể hiện hào khí chiến thắng của dân tộc ta trong cuộc chống quân
MôngNguyên xâm lược:
Chương Dương cướp giáo giặc, Hàm Tử bắt quân thù.
+ Thể hiện khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc ta thời đại nhà
Trần và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước: Thái
bình nên gắng sức, Non nước ấy ngàn thu.
=> Liên hệ: Qua bài thơ HS liên hệ đến niềm tin vào chiến thắng, ý
thức xây dựng, bảo vệ và lòng yêu quê hương đất nước.
c. Kết bài:
Khẳng định lại nội dung tinh thần yêu nước của thơ trữ tình trung đại
Việt Nam nói chung và hai bài thơ nói riêng.
0.5
0.5
0.5
0.5
1.0
