Các lo i thu c s d ng
bà m cho con bú s a m
ố ử ụ ở
ạ
ữ
ẹ
ẹ
Tác gi : BS. CAM NG C PH NG (BV. Nhi Đ ng 1) ả Ọ ƯỢ ồ
S a m đã đ ẹ ữ ọ ố ượ ệ t nh t đ i v i tr s sinh. Hi n nay, đa s ấ ố ớ ẻ ơ ẹ ằ ế ệ ị ằ ườ ề c khoa h c ch ng minh là t ứ các bà m đ u ch n ph ọ ẹ ề đ n m t y u t nh h ộ ế ố ả ế ộ ạ ề ố ử ụ ở ố ng pháp nuôi con b ng s a m . Tuy nhiên, c n chú ý ữ ầ ươ ng đ n vi c cho con bú m , đó là khi bà m ph i ẹ ả ẹ ưở c đây, ng ố ướ bà m cho con bú có th gây nh ng tác d ng ph cho ữ i ta đã bi ụ ế ằ t r ng ụ ẹ ạ đi u tr b ng m t lo i thu c nào đó. Nhi u năm tr các lo i thu c s d ng ể trẻ.
t c a m t lo i thu c vào s a t ế ủ ủ ệ ạ ả ộ ố ố ị nó không ph i là ch ng ch đ nh c a vi c bú m . Mà ỉ ủ ữ ự ẻ ẹ ố ố ị ạ t m t ph n. S bài ti ẹ ự h u h t các lo i thu c không qua tr sau khi phân b trong các mô c a m và sau khi b bài ế ầ ti ộ ế ầ
Nguy c ng đ c thu c cho tr đ c cân nh c d a vào nh ng đi m sau: ơ ộ ộ ẻ ượ ố ắ ự ữ ể
a. Đ c tính c a thu c. ủ ộ ố
b. L ượ ng thu c th t s tr u ng vào, h n là m i liên quan gi a n ng đ thu c trong s a m . ẹ ậ ự ẻ ố ữ ồ ữ ố ơ ố ộ ố
c. Đ c đi m d c đ ng h c v phân b - bài ti t thu c tr s sinh. ể ặ ượ ộ ọ ề ố ế ố ở ẻ ơ
tr sinh non ho c b nh n ng c n đi u tr t ẻ ố ớ ạ ả ủ ặ ố ệ ở ẻ ặ ệ ề ặ ầ ị d. Đ nh y c m c a tr đ i v i thu c, đ c bi ộ thu c khác. ố
ố ủ ử ụ ụ ẹ ặ ố e. Th i gian s d ng thu c c a bà m vài ngày sau sinh (ví d kháng sinh) ho c kéo dài (thu c ờ đ ng kinh). ộ
f. T m quan tr ng c a vi c bú m . ẹ ủ ệ ầ ọ
g. Kh năng cha m theo dõi tác d ng ph c a thu c. ụ ủ ụ ẹ ả ố
ế ụ ế ị ẻ ẹ T t c nh ng y u t ế ố ng ng bú m khi bà m đi u tr thu c. trên ph i đ ả ượ ị ấ ả ữ ư ặ c xem xét khi quy t đ nh ti p t c cho tr bú m ho c ố ẹ ề ẹ
ầ ế ẹ ộ ờ ổ ẹ ố ố ư ờ ệ ị ấ ữ , b i m i c bú trong ngày th ỗ ữ ườ ạ ờ ụ ố ẻ ế ố ớ ẹ ố ồ ế ố ớ ầ ộ ỉ ủ ế ố ố N u bà m u ng thu c và c n ng ng cho con bú trong m t th i gian, bà m nên v t s a đ ắ ữ ể không b m t s a. Vi c thay đ i th i gian bú m , đ tránh cho tr ti p xúc v i thu c là không ẹ ể ố ớ . Đ i v i lo i thu c h p thu và bài th c t ng cách nhau 2-3 gi ự ế ở ố ấ t c c nhanh (ví d : Acetaminophen), n u sau khi cho bú bà m u ng thu c ngay, c n tránh ti ế ự ầ ố ạ cho tr nguy c ti p xúc thu c. Còn đ i v i h u h t các thu c, n ng đ đ nh c a thu c đ t ẻ ơ ế l n bú m sau đó. đ n ẹ ế ở ầ
ạ ố ở ả bà m đang cho con bú, nên tham kh o ẹ i đây: Đ h tr cho vi c cân nh c s d ng lo i thu c nào ể ỗ ợ d ki n trong ph n phân lo i d ữ ệ ắ ử ụ ạ ướ ệ ầ
1. Thu c gi m đau và ch ng viêm ố ố ả
ư ẹ ẹ ầ ố ố - Acetaminophen: Không c n ng ng cho bú s a m - bà m nên u ng thu c ngay sau khi cho ữ con bú, nh v y tr s ti p xúc v i thu c r t ít. ẻ ẽ ế ố ấ ư ậ ớ
ớ ề ị ấ ẻ ớ ộ ẹ ẽ ả ể ầ ụ ủ ụ ố i ta khuyên bà m cho con bú không nên u ng ườ ẻ ẹ ơ ế bà m đi u tr th p kh p v i li u 3-5g m t ngày, tr bú m s có nguy c ti p - Aspirin: ẹ ề Ở xúc v i thu c đáng k . Vì tác d ng ph c a Aspirin trên ti u c u và có kh năng gây h i ộ ể ố ớ ch ng Reye, toan chuy n hóa cho tr , nên ng ể ứ Aspirin.
ụ ủ ề ố ố ữ ở ụ ng l n, vì v y bú m không g p v n đ gì. - Ibuprofen, Naproxen: Không có báo cáo v tác d ng ph c a thu c, thu c không vào s a s l ề ố ượ ẹ ậ ặ ấ ớ
- Indomethacin: Có th gây co gi t cho tr bú m . Vì v y bà m nên ch n l a thu c khác. ể ậ ọ ự ẻ ẹ ẹ ậ ố
li u 20mg/ngày. sau khi ở ề ẹ ẻ ơ ờ li u cao h n, nên cho tr bú 4 gi - Prednisone: Bú m an toàn Ở ề m u ng thu c đ h n ch ti p xúc thu c cho tr . ẻ ố ể ạ ế ế ẹ ố ố
2. Thu c ch ng nhi m trùng ố ố ễ
ầ ệ ế ấ
ấ ộ ố ẩ ấ ụ ụ ườ ư ụ ể ỗ ị ứ ố i ch , ví d thay đ i vi khu n chí đ ặ ố ư ẻ ẫ ng ru t và gây ộ ầ ế ả ứ ạ ả ứ ạ ả ể ặ ể ả ớ ữ ế ả ố l n ti p xúc sau. ộ ng r t th p, do đó không gây đ c. H u h t các thu c kháng sinh xu t hi n trong s a v i l ố ữ ớ ượ ụ Tuy nhiên, có m t s tác d ng ph không liên quan đ n li u. M t s thu c không có tác d ng ề ế ụ ộ ố toàn thân, nh ng có th cho tác d ng t ổ tiêu ch y. Ngoài ra, có th g p các ph n ng d ng nh phát ban ho c s t. L n ti p xúc đ u ầ tiên v i thu c trong s a có th gây nh y c m cho tr , d n đ n kh năng có ph n ng d ng ị ứ ở ầ ế
- Acyclovir: Thu c có nh h ng đ n lym-phô bào trong máu ngo i biên. ả ố ưở ế ạ
ầ ố - Amoxicillin, Ampicillin, Cefadroxil: Bà m u ng thu c này khi cho con bú c n theo dõi tác ẹ ố d ng ph nh phát ban, tiêu ch y. ụ ụ ư ả
ụ ở ớ ữ súc v t. Quinolone phân b trong s a ậ ố - Ciprofloxacin: Thu c gây b nh kh p và ăn mòn s n ở ồ n ng đ cao, do v y nên ng ng cho bú m . ẹ ệ ư ố ậ ộ
i thi u 12 gi ề ố ị ố ể ờ ư sau ng ng - Chloramphenicol: Nên tránh cho con bú trong khi đi u tr thu c và t thu c, vì có nguy c c ch t y x ng. ế ủ ươ ơ ứ ố
- Clindamycin: Có báo cáo tr tiêu ra máu khi bú m đang đi u tr Clindamycin. ẻ ẹ ề ị
- Dicloxacillin: Đã đ ượ c dùng đi u tr viêm tuy n vú ị ề ế ở bà m và không gây tác d ng ph . ụ ụ ẹ
- Ethambutol: Có kh năng đ c cho m t tr , nên tránh. ắ ẻ ả ộ
- Gentamycin: Không c n thi t ng ng bú m vì Aminoglycosid h p thu kém qua ru t. ầ ế ư ẹ ấ ộ
- Isoniazide (INH): Ch ng ch đ nh bú m do tác d ng thu c ch ng DNA, thi u máu, viêm gan. ụ ẹ ế ố ố ố ỉ ị
i thi u 12-48 ư ầ ụ ư ữ ố ẹ ố ỉ ị ể - Metronidazole: Ch ng ch đ nh do tác d ng sinh ung th . C n ng ng s a m t gi sau li u thu c cu i. ề ờ ố ố
ẹ ề ế ẻ ị - Nalidixic acid, Nitrofurantoin: M đi u tr thu c này không nên cho tr thi u G6PD bú m vì ẹ ố nguy c thi u máu tán huy t. ế ế ơ
ữ ư ể ẹ ẹ ả ờ ề sau li u - Vermox (Mebendazole): Có th làm gi m s a m . Nên ng ng cho con bú m 48 gi cu i.ố
3. Thu c an th n ố ầ
ẹ ố ẻ ơ ụ ế ạ ố - Diazepam (Valium): gây tình tr ng li bì, s t cân cho tr s sinh n u m u ng thu c Diazepam kéo dài.
- Pentobarbital: M u ng thu c này kéo dài s gây tình tr ng ng nhi u tr s sinh. ẹ ố ề ở ẻ ơ ủ ẽ ạ ố
- Phenobarbital: Tr c n đ c theo dõi chuy n hóa gan, tình tr ng li bì, ph n x bú, phát ban. ẻ ầ ượ ể ạ ả ạ
4. Thu c đ ng tiêu hóa ố ườ
t. - Cimetidine: Ch ng ch đ nh vì tác d ng ch ng n i ti ị ộ ế ụ ố ố ỉ
ng l c ạ ạ ố ươ ự ở ẻ ố tr . M nên tránh dùng thu c ẹ - Metoclopramide: Theo dõi tình tr ng li bì, r i lo n tr này khi cho con bú.
5. Thu c đ ng hô h p ố ườ ấ
- Chlorpheniramine: Theo dõi tình tr ng li bì, ph n x bú. ạ ả ạ
- Terbutaline (Bricanyl): Theo dõi nhanh nh p tim và kích thích c a tr . ẻ ủ ị
6. Thu c n i ti t ố ộ ế
u giáp ố ả ứ ị ứ ẹ ỉ ướ ở - Thu c kháng giáp: Iodine ch ng ch đ nh bú m vì ph n ng d ng, phát ban, b ị ố tr do thu c c ch tuy n giáp. ố ứ ế ẻ ế
ng Tolbutamide: Ch ng ch đ nh bú m do nh h - Thu c ti u đ ố ể ườ ẹ ả ố ị ỉ ưở ng Insulin tr . ẻ
7. Thu c khác ố
t s a và nguy c ng đ c Atropin. Nên tránh dùng thu c này khi bú Ứ ế ế ữ ộ ộ ố ơ - Atropin: c ch bài ti m .ẹ
- Azathiopine: Ch ng ch đ nh do đ c và kh năng gây ung th cho tr . ẻ ộ ư ả ố ị ỉ
ố ụ ụ ẹ ẹ ả ỉ ạ t. N u c n đi u tr migrain, ph i tránh cho tr bú 48 gi ị ế ầ ề ẻ ả ậ ặ ổ ờ ị - Ergotamin: Ch ng ch đ nh bú m do tác d ng ph gây nôn, tiêu ch y, m ch nh , huy t áp ế không n ho c co gi ẹ ố sau khi m u ng thu c này. ố
