Các lo i thu c s d ng bà m cho con bú s a mạ ố ử ụ ở ẹ ữ ẹ
Tác gi : BS. CAM NG C PH NG (BV. Nhi Đ ng 1)ả Ọ ƯỢ ồ
S a m đã đ c khoa h c ch ng minh là t t nh t đ i v i tr s sinh. Hi n nay, đa sữ ẹ ượ ọ ứ ố ấ ố ớ ẻ ơ ệ ố
các bà m đ u ch n ph ng pháp nuôi con b ng s a m . Tuy nhiên, c n chú ýẹ ề ọ ươ ằ ữ ẹ ầ
đ n m t y u t nh h ng đ n vi c cho con bú m , đó là khi bà m ph iế ộ ế ố ả ưở ế ệ ẹ ẹ ả
đi u tr b ng m t lo i thu c nào đó. Nhi u năm tr c đây, ng i ta đã bi t r ngề ị ằ ộ ạ ố ề ướ ườ ế ằ
các lo i thu c s d ng bà m cho con bú có th gây nh ng tác d ng ph choạ ố ử ụ ở ẹ ể ữ ụ ụ
trẻ.
S bài ti t c a m t lo i thu c vào s a t nó không ph i là ch ng ch đ nh c a vi c bú m . Màự ế ủ ộ ạ ố ữ ự ả ố ỉ ị ủ ệ ẹ
h u h t các lo i thu c không qua tr sau khi phân b trong các mô c a m và sau khi b bàiầ ế ạ ố ẻ ố ủ ẹ ị
ti t m t ph n.ế ộ ầ
Nguy c ng đ c thu c cho tr đ c cân nh c d a vào nh ng đi m sau:ơ ộ ộ ố ẻ ượ ắ ự ữ ể
a. Đ c tính c a thu c.ộ ủ ố
b. L ng thu c th t s tr u ng vào, h n là m i liên quan gi a n ng đ thu c trong s a m .ượ ố ậ ự ẻ ố ơ ố ữ ồ ộ ố ữ ẹ
c. Đ c đi m d c đ ng h c v phân b - bài ti t thu c tr s sinh.ặ ể ượ ộ ọ ề ố ế ố ở ẻ ơ
d. Đ nh y c m c a tr đ i v i thu c, đ c bi t tr sinh non ho c b nh n ng c n đi u trộ ạ ả ủ ẻ ố ớ ố ặ ệ ở ẻ ặ ệ ặ ầ ề ị
thu c khác.ố
e. Th i gian s d ng thu c c a bà m vài ngày sau sinh (ví d kháng sinh) ho c kéo dài (thu cờ ử ụ ố ủ ẹ ụ ặ ố
đ ng kinh).ộ
f. T m quan tr ng c a vi c bú m .ầ ọ ủ ệ ẹ
g. Kh năng cha m theo dõi tác d ng ph c a thu c.ả ẹ ụ ụ ủ ố
T t c nh ng y u t trên ph i đ c xem xét khi quy t đ nh ti p t c cho tr bú m ho cấ ả ữ ế ố ả ượ ế ị ế ụ ẻ ẹ ặ
ng ng bú m khi bà m đi u tr thu c.ư ẹ ẹ ề ị ố
N u bà m u ng thu c và c n ng ng cho con bú trong m t th i gian, bà m nên v t s a đế ẹ ố ố ầ ư ộ ờ ẹ ắ ữ ể
không b m t s a. Vi c thay đ i th i gian bú m , đ tránh cho tr ti p xúc v i thu c là khôngị ấ ữ ệ ổ ờ ẹ ể ẻ ế ớ ố
th c t , b i m i c bú trong ngày th ng cách nhau 2-3 gi . Đ i v i lo i thu c h p thu và bàiự ế ở ỗ ữ ườ ờ ố ớ ạ ố ấ
ti t c c nhanh (ví d : Acetaminophen), n u sau khi cho bú bà m u ng thu c ngay, c n tránhế ự ụ ế ẹ ố ố ầ
cho tr nguy c ti p xúc thu c. Còn đ i v i h u h t các thu c, n ng đ đ nh c a thu c đ tẻ ơ ế ố ố ớ ầ ế ố ồ ộ ỉ ủ ố ạ
đ n l n bú m sau đó.ế ở ầ ẹ
Đ h tr cho vi c cân nh c s d ng lo i thu c nào bà m đang cho con bú, nên tham kh oể ỗ ợ ệ ắ ử ụ ạ ố ở ẹ ả
d ki n trong ph n phân lo i d i đây:ữ ệ ầ ạ ướ
1. Thu c gi m đau và ch ng viêmố ả ố
- Acetaminophen: Không c n ng ng cho bú s a m - bà m nên u ng thu c ngay sau khi choầ ư ữ ẹ ẹ ố ố
con bú, nh v y tr s ti p xúc v i thu c r t ít.ư ậ ẻ ẽ ế ớ ố ấ
- Aspirin: bà m đi u tr th p kh p v i li u 3-5g m t ngày, tr bú m s có nguy c ti pỞ ẹ ề ị ấ ớ ớ ề ộ ẻ ẹ ẽ ơ ế
xúc v i thu c đáng k . Vì tác d ng ph c a Aspirin trên ti u c u và có kh năng gây h iớ ố ể ụ ụ ủ ể ầ ả ộ
ch ng Reye, toan chuy n hóa cho tr , nên ng i ta khuyên bà m cho con bú không nên u ngứ ể ẻ ườ ẹ ố
Aspirin.
- Ibuprofen, Naproxen: Không có báo cáo v tác d ng ph c a thu c, thu c không vào s a ề ụ ụ ủ ố ố ữ ở
s l ng l n, vì v y bú m không g p v n đ gì.ố ượ ớ ậ ẹ ặ ấ ề
- Indomethacin: Có th gây co gi t cho tr bú m . Vì v y bà m nên ch n l a thu c khác.ể ậ ẻ ẹ ậ ẹ ọ ự ố
- Prednisone: Bú m an toàn li u 20mg/ngày. li u cao h n, nên cho tr bú 4 gi sau khiẹ ở ề Ở ề ơ ẻ ờ
m u ng thu c đ h n ch ti p xúc thu c cho tr .ẹ ố ố ể ạ ế ế ố ẻ
2. Thu c ch ng nhi m trùngố ố ễ
H u h t các thu c kháng sinh xu t hi n trong s a v i l ng r t th p, do đó không gây đ c.ầ ế ố ấ ệ ữ ớ ượ ấ ấ ộ
Tuy nhiên, có m t s tác d ng ph không liên quan đ n li u. M t s thu c không có tác d ngộ ố ụ ụ ế ề ộ ố ố ụ
toàn thân, nh ng có th cho tác d ng t i ch , ví d thay đ i vi khu n chí đ ng ru t và gâyư ể ụ ạ ỗ ụ ổ ẩ ườ ộ
tiêu ch y. Ngoài ra, có th g p các ph n ng d ng nh phát ban ho c s t. L n ti p xúc đ uả ể ặ ả ứ ị ứ ư ặ ố ầ ế ầ
tiên v i thu c trong s a có th gây nh y c m cho tr , d n đ n kh năng có ph n ng d ngớ ố ữ ể ạ ả ẻ ẫ ế ả ả ứ ị ứ
l n ti p xúc sau.ở ầ ế
- Acyclovir: Thu c có nh h ng đ n lym-phô bào trong máu ngo i biên.ố ả ưở ế ạ
- Amoxicillin, Ampicillin, Cefadroxil: Bà m u ng thu c này khi cho con bú c n theo dõi tácẹ ố ố ầ
d ng ph nh phát ban, tiêu ch y.ụ ụ ư ả
- Ciprofloxacin: Thu c gây b nh kh p và ăn mòn s n súc v t. Quinolone phân b trong s aố ệ ớ ụ ở ậ ố ữ
n ng đ cao, do v y nên ng ng cho bú m .ở ồ ộ ậ ư ẹ
- Chloramphenicol: Nên tránh cho con bú trong khi đi u tr thu c và t i thi u 12 gi sau ng ngề ị ố ố ể ờ ư
thu c, vì có nguy c c ch t y x ng.ố ơ ứ ế ủ ươ
- Clindamycin: Có báo cáo tr tiêu ra máu khi bú m đang đi u tr Clindamycin.ẻ ẹ ề ị
- Dicloxacillin: Đã đ c dùng đi u tr viêm tuy n vú bà m và không gây tác d ng ph .ượ ề ị ế ở ẹ ụ ụ
- Ethambutol: Có kh năng đ c cho m t tr , nên tránh.ả ộ ắ ẻ
- Gentamycin: Không c n thi t ng ng bú m vì Aminoglycosid h p thu kém qua ru t.ầ ế ư ẹ ấ ộ
- Isoniazide (INH): Ch ng ch đ nh bú m do tác d ng thu c ch ng DNA, thi u máu, viêm gan.ố ỉ ị ẹ ụ ố ố ế
- Metronidazole: Ch ng ch đ nh do tác d ng sinh ung th . C n ng ng s a m t i thi u 12-48ố ỉ ị ụ ư ầ ư ữ ẹ ố ể
gi sau li u thu c cu i.ờ ề ố ố
- Nalidixic acid, Nitrofurantoin: M đi u tr thu c này không nên cho tr thi u G6PD bú m vìẹ ề ị ố ẻ ế ẹ
nguy c thi u máu tán huy t.ơ ế ế
- Vermox (Mebendazole): Có th làm gi m s a m . Nên ng ng cho con bú m 48 gi sau li uể ả ữ ẹ ư ẹ ờ ề
cu i.ố
3. Thu c an th nố ầ
- Diazepam (Valium): gây tình tr ng li bì, s t cân cho tr s sinh n u m u ng thu c Diazepamạ ụ ẻ ơ ế ẹ ố ố
kéo dài.
- Pentobarbital: M u ng thu c này kéo dài s gây tình tr ng ng nhi u tr s sinh.ẹ ố ố ẽ ạ ủ ề ở ẻ ơ
- Phenobarbital: Tr c n đ c theo dõi chuy n hóa gan, tình tr ng li bì, ph n x bú, phát ban.ẻ ầ ượ ể ạ ả ạ
4. Thu c đ ng tiêu hóaố ườ
- Cimetidine: Ch ng ch đ nh vì tác d ng ch ng n i ti t.ố ỉ ị ụ ố ộ ế
- Metoclopramide: Theo dõi tình tr ng li bì, r i lo n tr ng l c tr . M nên tránh dùng thu cạ ố ạ ươ ự ở ẻ ẹ ố
này khi cho con bú.
5. Thu c đ ng hô h pố ườ ấ
- Chlorpheniramine: Theo dõi tình tr ng li bì, ph n x bú.ạ ả ạ
- Terbutaline (Bricanyl): Theo dõi nhanh nh p tim và kích thích c a tr .ị ủ ẻ
6. Thu c n i ti tố ộ ế
- Thu c kháng giáp: Iodine ch ng ch đ nh bú m vì ph n ng d ng, phát ban, b u giáp ố ố ỉ ị ẹ ả ứ ị ứ ướ ở
tr do thu c c ch tuy n giáp.ẻ ố ứ ế ế
- Thu c ti u đ ng Tolbutamide: Ch ng ch đ nh bú m do nh h ng Insulin tr .ố ể ườ ố ỉ ị ẹ ả ưở ẻ
7. Thu c khácố
- Atropin: c ch bài ti t s a và nguy c ng đ c Atropin. Nên tránh dùng thu c này khi búỨ ế ế ữ ơ ộ ộ ố
m .ẹ
- Azathiopine: Ch ng ch đ nh do đ c và kh năng gây ung th cho tr .ố ỉ ị ộ ả ư ẻ
- Ergotamin: Ch ng ch đ nh bú m do tác d ng ph gây nôn, tiêu ch y, m ch nh , huy t ápố ỉ ị ẹ ụ ụ ả ạ ẹ ế
không n ho c co gi t. N u c n đi u tr migrain, ph i tránh cho tr bú 48 gi sau khi m u ngổ ặ ậ ế ầ ề ị ả ẻ ờ ẹ ố
thu c này. ố