CÁC VI KHUẨN GÂY NHIỄM KHUẨN HUYẾT VÀ SỰ ĐỀ KHÁNG
KHÁNG SINH
TÓM TẮT
Mở đầu: Nhiễm khuẩn huyết là một trong những bệnh lý nguy hiểm, gây nhiễm
khuẩn lan tỏa, ảnh hưởng lên các cơ quan, mảnh ghép trong cơ thể và có thể gây
các hậu quả tức thời như sốc, DIC và tử vong.
Mục tiêu: Khảo sát sự phân bố của các vi khuẩn gây nhiễm khuẩn huyết thường
gặp và sự đề kháng kháng sinh của chúng.
Phương pháp: Hồi cứu, mô tả cắt ngang. Thu thập dữ liệu về định danh vi khuẩn
từ bệnh phẩm máu và kết quả kháng sinh đồ tại BV. Thống nhất TP. HCM từ
tháng 4/2005 đến tháng 4/2007.
Kết quả: Phân lập được 112 chủng vi khuẩn từ các bệnh nhân có chỉ định cấy
máu. Các vi khuẩn thường gặp là: E. coli (24,11%), Klebsiella spp. (17,85%),
Staphylococcus aureus (8,93%); Pseudomonas aeruginosa và Acinetobacter spp.
đều chiếm tỉ lệ 8,03%. Có khác biệt về mức độ kháng thuốc giữa các nhóm vi
khuẩn. Các vi khuẩn đường ruột kháng với nhiều loại kháng sinh nhưng mức độ
kháng thấp hơn so với các cầu khuẩn gram dương. Chưa ghi nhận được chủng vi
khuẩn đường ruột kháng imipenem và vi khuẩn S. aureus kháng vancomycin. Các
trực khuẩn gram âm không lên men có tần suất kháng thấp với các kháng sinh.
Kết luận: Cần xác định tác nhân vi khuẩn gây nhiễm khuẩn huyết và sử dụng
kháng sinh hợp lý để tăng hiệu quả điều trị và hạn chế sự kháng thuốc của vi
khuẩn.
ABSTRACT
PATHOGENOUS BACTERIA IN SEPTICEMIA AND ITS ANTIBIOTIC
RESISTANCE
Cao Minh Nga * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 - Supplement of No 1 - 2009:
256 - 261
Background: Septicemia involves the systemic spread of bacteria from a localized
origin of infection throughout the body by way of the blood stream. Septicemia is
one of the most dangerous infections.
Objective: To investigate distribution of pathogenous bacteria in septicemia and
its antibiotic resistance.
Method: Retrospective, descriptive and cross-sectional methods were used. Data
of bacterial indentification and antibiogramm results were collected from blood
samples in Thong nhat hospital from April 2005 to April 2007.
Results: 112 pathogenic bacteria wered isolated from blood samples. The
common pathogenous bacteria were E. coli (24.11%), Klebsiella spp. (17.85%), S.
aureus (8.93%); P. aeruginosa (8.03%) and Acinetobacter spp. (8.03%). Each
other bacreria have sensitivity with different antibiotics. The Enterobacteriaceae
wasn’t resistant to imipenem. S. aureus wasn’t resistant to vancomycin.
Pseudomonas and Acinetobacter were resistant to multiple antibiotics in low level.
Conclusion: Detection of pathogenous bacteria and a reasonable antibiotic use is
needed in treatment of septicemia.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Nhiễm khuẩn huyết là một trong những nhiễm khuẩn nguy hiểm nhất do vi khuẩn
xâm nhập vào dòng máu gây nhiễm khuẩn lan tỏa, ảnh hưởng lên các cơ quan,
mảnh ghép trong cơ thể và còn gây ra các hậu quả tức thời như sốc, DIC và tử
vong. Các tác nhân gây nhiễm khuẩn huyết có thể là vi khuẩn, virus và vi nấm. Có
thể phát hiện vi khuẩn qua nuôi cấy, phân lập được từ máu. Các loại vi khuẩn phân
lập được từ máu thay đổi theo nhóm bệnh nhân và hệ thống phát hiện được dùng.
Tác nhân thường gặp là các vi khuẩn hiếu khí, kể cả Staphylococci coagulase âm,
trong khi vi khuẩn kỵ khí gây bệnh giảm hơn so với trước đây(Error! Reference source not
found.,Error! Reference source not found.). Việc nuôi cấy, phân lập vi khuẩn từ các mẫu máu
tại phòng xét nghiệm vi sinh giúp chẩn đoán xác định tác nhân gây nhiễm khuẩn
huyết. Cần phát hiện nhanh chóng các tác nhân vi khuẩn gây bệnh trong máu và
khảo sát tính kháng thuốc của chúng để cung cấp thông tin chính xác nhằm điều trị
hiệu quả các trường hợp nhiễm khuẩn huyết. Mục tiêu của nghiên cứu:
- Xác định tỉ lệ các loại vi khuẩn thường gây nhiễm khuẩn huyết.
- Khảo sát sự đề kháng kháng sinh của các vi khuẩn gây bệnh phân lập được.
ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Là 862 bệnh nhân có chỉ định cấy máu tìm vi khuẩn đang nằm điều trị tại các khoa
phòng ở BV. Thống Nhất và 112 chủng vi khuẩn gây bệnh phân lập được tại khoa
Vi sinh BV. Thống nhất trong hai năm (từ 19/4/2005 đến 19/4/2007).
Tiêu chuẩn chọn mẫu
Các vi khuẩn gây bệnh phân lập được theo thời gian và địa điểm nêu trên, có
đủ kết quả kháng sinh đồ theo tiêu chuẩn cho từng loại vi khuẩn.
Tiêu chuẩn loại trừ
Các trường hợp không có đủ kết quả kháng sinh đồ.
Phương pháp nghiên cứu
Hồi cứu, mô tả cắt ngang.
- Phân lập và định danh vi khuẩn từ 2.213 mẫu máu theo thường qui của Tổ chức
Y tế Thế giới(Error! Reference source not found.,Error! Reference source not found.).
- Xác định mức độ kháng kháng sinh của các vi khuẩn phân lập được bằng phương
pháp Kirby-Bauer theo hướng dẫn của NCCLS – 2003(Error! Reference source not found.).
Sử dụng đĩa giấy tẩm kháng sinh của hãng Bio-Rad.
- Xử lý kết quả theo các phương pháp thống kê y học.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Từ 2.213 mẫu máu của 862 bệnh nhân được cấy vi khuẩn và làm kháng sinh đồ,
chúng tôi ghi nhận được các kết quả sau đây.
Về đặc tính mẫu
Đặc điểm về tuổi và giới của mẫu khảo sát được thể hiện ở Bảng 1.
Bảng 1. Đặc điểm của mẫu khảo sát (n = 110)
