Các yếu tố sinh học liên quan đến trầm cảm

Chia sẻ: Nguyễn Thị Phương Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

156
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

DI TRUYỀN: Tỷ lệ trùng hợp trong gia đình cho chúng ta một bằng chứng về phần di truyền trong trầm cảm. Trẻ em, trẻ vị thành niên và người lớn có họ hàng gần bị trầm cảm sẽ có nguy cơ cao phát triển trầm cảm, với phần di truyền được lượng giá xấp xỉ khoảng 20-45%. Trầm cảm ở cha mẹ là một yếu tố nguy cơ đặc biệt đối với việc phát triển trầm cảm ở trẻ. Sự trùng lập trong gia đình cao hơn đối với trầm cảm bắt đầu trước tuổi 20, vì vậy...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các yếu tố sinh học liên quan đến trầm cảm

Các yếu tố sinh học liên quan đến trầm cảm DI TRUYỀN: Tỷ lệ trùng hợp trong gia đình cho chúng ta một bằng chứng về phần di truyền trong trầm cảm. Trẻ em, trẻ vị thành niên và người lớn có họ hàng gần bị trầm cảm sẽ có nguy cơ cao phát triển trầm cảm, với phần di truyền được lượng giá xấp xỉ khoảng 20-45%. Trầm cảm ở cha mẹ là một yếu tố nguy cơ đặc biệt đối với việc phát triển trầm cảm ở trẻ. Sự trùng lập trong gia đình cao hơn đối với trầm cảm bắt đầu trước tuổi 20, vì vậy người ta cho rằng trầm cảm khởi phát ở trẻ nhỏ là một biến đổi có kèm theo yếu tố di truyền mạnh mẽ. Tuy nhiên chỉ thấy rằng trầm cảm xuất hiện trong những gia đình không thể giải thích được ảnh hưởng tương đối của di truyền và môi trường. Nghiên cứu về trẻ sinh đôi và con nuôi cần thiết trong lãnh vực này. Trong nghiên cứu của O’Connor và cộng sự (1998) so sánh
các cặp trẻ sanh đôi cùng trứng và trẻ sanh đôi khác trứng và cho thấy tỷ lệ di truyền là khoảng 48%. Ngược lại, một số nghiên cứu ở con nuôi cho thấy không có phần di truyền đối với trầm cảm ở tuổi nhỏ, điều này có thể phản ảnh những ảnh hưởng có ý nghĩa từ các yếu tố môi trường trong việc biểu hiện trầm cảm. HOÁ HỌC THẦN KINH: Nghiên cứu ở những người lớn bị trầm cảm cho thấy có rối loạn của hệ thống hạ đồi tuyến yên-thượng thận, hệ thống này hoạt hoá trong đáp ứng với stress. Khi hệ thống này đi lệch hướng, một sự mất cân bằng về nội tiết thần kinh có thể xảy ra, đưa đến việc tăng tiết quá mức nội tiết tố cortisol. Một liên hệ giữa nội tiết thần kinh và các rối loạn khí sắc là điều hợp lý , việc sản xuất nội tiết tố điều hoà khí sắc, sự thèm ăn, mức tỉnh thức, những yếu tố này đều bị ảnh hưởng một cách bất lợi trong trầm cảm. Tuy nhiên, cho đến nay chỉ có một dữ kiện không tương ứng đối với vai trò của
cortisol trong trầm cảm ở trẻ em( Kaufman và cộng sự, 2001). Mặc dù các nghiên cứu trong lãnh vực này chỉ mới bắt đầu, một giả thuyết hứa hẹn đó là những khó khăn trong việc điều chỉnh các nội tiết tố stress có thể là kết quả của trục trặc sớm. Cortisol được phóng thích khi một cá thể bị stress nặng, mức cortisol quá mức có thể có hiệu ứng xấu trên não đang phát triển. Một lần não nhạy cảm với cortisol, nó sẽ hoạt động quá mức khi tiếp xúc với stress lần sau nữa, vì thế làm gia tăng khả năng dễ bị tâm bệnh lý nói chung và trầm cảm nói riêng. Các học thuyết về trầm cảm ở người lớn cho thấy mức hoá chất dẫn truyền thần kinh serotonin bị ức chế. Các thuốc chống trầm cảm làm gia tăng nồng độ serotonin lưu hành bao gồm thế hệ mới các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc ( SSRIs) như là Fluoxetine (Prozac) và Sertraline ( Zoloft), hay các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin- norepinephrine ( SNRIs) như venlafaxine ( Effexor). Trong khi những
thuốc này chứng tỏ rằng có hiệu quả trong việc điều trị trầm cảm ở người lớn, bằng chứng ủng hộ cơ chế dẫn truyền thần kinh ở trẻ em có khác biệt. Các nghiên cứu về hiệu quả của SSRI trong trầm cảm trẻ em và trẻ vị thành niên có mang lại một số kết quả hứa hẹn, tuy nhiên kích cỡ ảnh hưởng còn nhỏ và trong một vài nghiên cứu kết quả xuất hiện chỉ đối với việc đánh giá sự cải thiện chung mà không đối với triệu chứng trầm cảm một cách chi tiết. Tóm lại, nghiên cứu về trầm cảm trẻ em tuy còn giới hạn, gợi ý rằng các giả thuyết về nguyên nhân thực thể xuất phát từ những nghiên cứu ở người lớn không thể áp dụng một cách dễ dàng đối với trẻ em. Hơn nữa không có dữ kiện tiền cứu chứng minh rằng các yếu tố chỉ ra nguyên nhân sinh học đi trước khởi phát trầm cảm , cho nên có một số câu hỏi vẫn còn tồn tại như có phải đây là nguyên nhân hay hậu quả của trầm cảm? Cuối cùng, sự việc hầu như là một vấn đề phức tạp và có tính qua lại. Các kinh nghiệm và khí sắc có ảnh hưởng đến sinh học và ngược lại sinh học có
ảnh hưởng qua lại trên nhận thức, cảm xúc và trí nhớ ( Post & Weiss, 1997). CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG CỦA NÃO: Nghiên cứu về hình ảnh não bộ trên người lớn gợi ý rằng trầm cảm có liên quan đến mức hoạt hoá thấp của bán cầu não trái. Thật là thú vị, bán cầu não trái hình như liên quan nhiều hơn đến việc xử lý cảm xúc tích cực; khi bán cầu não trái kém hoạt hoá , bán cầu não phải có thể hoạt hoá nhiều hơn , tạo ra những cảm xúc tiêu cực quá mức ( Pliszka, 2003). Kiểu kém hoạt hoá của bán cầu não trái cũng được thấy ở trẻ nhũ nhi và trẻ biết đi có mẹ bị trầm cảm. Đây có phải là sự di truyền qua các thế hệ do chức năng di truyền hay đây là do trẻ bị stress nhiều và tiếp xúc với cảm xúc tiêu cực từ mẹ, điều này vẫn còn cần phải xác định ( Hammen & Rudolph,2003).