Mã đ c là gì? Chúng t đâu đ n? Có bao nhiêu lo i mã đ c đang l uộ ừ ế ạ ộ ư
hành? Bài vi t sau ph n nào giúp b n hi u đ c đ c nh giác v iế ầ ạ ể ượ ể ả ớ
các hình th c qu y r i ngày càng tinh vi cùa chúng.ứ ấ ố
Kh i phát...ở
L ch s t ng ghi nh n nh ng v khu y đ o đ u tiên trên máy tính đi n tị ử ừ ậ ữ ụ ấ ả ầ ệ ử
có dính líu đ n trò ch i đi n t và sau đó là virus máy tính. Nh ng nămế ơ ệ ử ữ
đ u c a th p k 60, nhóm l p trình viên c a hãng AT&T đã phát tri nầ ủ ậ ỷ ậ ủ ể
m t trò ch i tên là Core War nh m đ a các "chi n sĩ” (đo n mã máy tính)ộ ơ ằ ư ế ạ
c a mình vào máy tính đ i ph ng đ tiêu hao sinh l c đ ch. Ý t ng nàyủ ố ươ ể ự ị ưở
nhanh chóng đ c áp d ng vào lo i hình qu y r i đ u tiên trong th gi iượ ụ ạ ấ ố ầ ế ớ
máy tính đi n t . ệ ử
M i năm sau, virus máy tính đã xu t hi n trên các h th ng máy tính l n.ườ ấ ệ ệ ố ớ
Ban đ u do ch lây quanh qu n trong các phòng thí nghi m nên chúngầ ỉ ẩ ệ
không đ c nhi u ng i quan tâm. Virus máy tính ch tác đ ng m nh đ nượ ề ườ ỉ ộ ạ ế
xã h i khi chuy n t máy tính l n sang máy tính cá nhân. K t khi virusộ ể ừ ớ ể ừ
Brain xu t hi n đ u tiên vào năm 1986 v i nhi m v qu ng cáo cho côngấ ệ ầ ớ ệ ụ ả
ty Brain Computer Service Lahore, ngày nay chúng đã phát tri n đ nở ể ế
hàng ch c ngàn bi n th lây lan trên toàn th gi i v i nhi u lo i hình khácụ ế ể ế ớ ớ ề ạ
nhau: boot virus, file virus, macro virus, worm...
Kh i phát t trò ch i Core War, khái ni m "mã đ c" (harmful code, ho cở ừ ơ ệ ộ ặ
malicious) d n d n đ c hình thành. Không riêng hacker thích dùng mãầ ầ ượ
đ c, các l p trình viên cũng đ a vào các đo n mã tr ng tr ng i dùng saoộ ậ ư ạ ừ ị ườ
chép l u, g i là trojan horse (m n t đi n tích "Ng a g thành Troy"ậ ọ ượ ừ ể ự ỗ
trong th n tho i Hy L p, ch các chi n binh bí m t xông ra t b ng ng aầ ạ ạ ỉ ế ậ ừ ụ ự
g đánh úp quân thù). Lúc đ u, các trojan horse không lây lan. V sau,ỗ ầ ề
trojan horse đ c b sung các đo n mã có kh năng t trích xu t vào vùngượ ổ ạ ả ự ấ
nh (injector) ho c ghi vào h th ng đĩa (dropper), "ngao du" (intruder)ớ ặ ệ ố
trên h th ng đích và th c thi nh sâu (worm). ệ ố ự ư
D ng trojan horse m i nh t hi n nay là rootkit, b công c (kit) giúpạ ớ ấ ệ ộ ụ
hacker n m quy n đi u khi n h th ng m c cao nh t (root). Thông quaắ ề ề ể ệ ố ở ứ ấ
rootkit, hacker có th l y m t kh u truy nh p, thu th p thông tin h th ng,ể ấ ậ ẩ ậ ậ ệ ố
che đ y m i ho t đ ng thâm nh p b t h p pháp. Hacktool là d ng rootkitậ ọ ạ ộ ậ ấ ợ ạ
s c p. Cao c p h n có các lo i rootkit thám báo chuyên theo dõi ho tơ ấ ấ ơ ạ ạ
đ ng nh n phím (keylogger), gói tin qua m ng (sniffer) ho c truy nh p t pộ ấ ạ ặ ậ ậ
tin (filehooker)...
Trong khi các lo i virus máy tính và trojan horse thích hành x ki u "xãạ ử ể
h i đen", malware có v vô h i v i các qu ng cáo (adware) t đ ng b tộ ẻ ạ ớ ả ự ộ ậ
lên (popup) trên màn hình máy tính. Tuy nhiên lo i malware gián đi pạ ệ
(spyware) khá nguy hi m. Lo i này chuyên thu th p thông tin cá nhânể ạ ậ
ng i dùng nh tên tu i, đ a ch , gi i tính... đ tu n cho ch nhân c a nó.ườ ư ổ ị ỉ ớ ể ồ ủ ủ
Malware là công c h u hi u c a các tay săn đ a ch email (spammer) chàoụ ữ ệ ủ ị ỉ
hàng qu ng cáo. H u qu là ng i dùng ph i nh n hàng tá th rác (spam)ả ậ ả ườ ả ậ ư
m i ngày khi n công vi c b đình tr , quá t i h p th , gây m t th i gianỗ ế ệ ị ệ ả ộ ư ấ ờ
và hao phí ti n b c c a xã h i. ề ạ ủ ộ
Trong th gi i c a malware, đ c h i nh t là pornware v i các hình nhế ớ ủ ộ ạ ấ ớ ả
khiêu dâm xu t hi n b t ng . Các nhà nghiên c u thu c đ i h c Newấ ệ ấ ờ ứ ộ ạ ọ
Hampshire v a công b k t qu đi u tra trên t Pediatrics vào tháng 2-ừ ố ế ả ề ờ
2007, cho bi t ch trong 3 tháng t 3-2005, có 42% ng i dùng Internet tế ỉ ừ ườ ừ
10 đ n 17 tu i ti t l đã t ng xem c nh khiêu dâm trong su t 12 thángế ổ ế ộ ừ ả ố
qua. Trong s đó có t i 66% cho bi t không h mu n xem nh ng hình nhố ớ ế ề ố ữ ả
này. Nh v y có đ n 2/3 hình nh khiêu dâm trên máy tính hi n th khôngư ậ ế ả ể ị
theo yêu c u, ch ng t ít nh t 2/3 máy tính tham gia đi u tra có ch aầ ứ ỏ ấ ề ứ
pornware. M t con s làm nh c nh i các b c ph huynh và thách th cộ ố ứ ố ậ ụ ứ
l ng tri nhân lo i. ươ ạ