Chính tr Nh t B nị ậ ả
Bài chi ti t: ếChính tr Nh t B nị ậ ả
Nh t B n là m t trong các n c theo h th ng ậ ả ộ ướ ệ ố quân ch l p hi nủ ậ ế , trong đó Th t ngủ ướ
là ng i n m quy n cao nh t v các ph ng di n qu n lý qu c gia và ch u s giámườ ắ ề ấ ề ươ ệ ả ố ị ự
sát c a hai vi n qu c h i cùng tòa Hi n pháp có th m quy n ngăn ch n các quy t đ nhủ ệ ố ộ ế ẩ ề ặ ế ị
vi hi n c a chính ph . Đ c xây d ng d a trên hình m u c a ế ủ ủ ượ ự ự ẫ ủ V ng qu c Liên hi pươ ố ệ
Anh và B c Irelandắ và m t s n c ph ng Tây khác sau này. Theo ộ ố ướ ươ h th ng phápệ ố
lu t th gi iậ ế ớ hi n hành, Nh t B n đ c x p vào các n c có n n ệ ậ ả ượ ế ướ ề dân ch đ y đủ ầ ủ ( uư
vi t nh t).ệ ấ
Hi n phápế
Bài chi ti t: ếHi n pháp Nh t B nế ậ ả
Hi n phápế c a n c Nh t B n, đ c công b vào ngày ủ ướ ậ ả ượ ố 3 tháng 11 năm 1946 và có
hi u l c k t ngày ệ ự ể ừ 3 tháng 5 năm 1947, quy đ nh r ng nhân dân Nh t B n th nguy nị ằ ậ ả ề ệ
trung thành v i các lý t ng hòa bình và tr t t dân ch .ớ ưở ậ ự ủ
Dù v y vào ngày ậ3 tháng 5 năm 2007, Ngh vi n đã thông qua m t văn b n d i lu tị ệ ộ ả ướ ậ
theo đó cho phép chính ph t ch c tr ng c u dân ý cho m t b n s a đ i m i vào nămủ ổ ứ ư ầ ộ ả ử ổ ớ
2010 và s c n hai ph n ba s phi u thu n c a ẽ ầ ầ ố ế ậ ủ Ngh vi nị ệ đ có hi u l c.ể ệ ự
T ng th ng Hoa Kỳổ ố George Bush phát bi u t i Qu c h i Nh t B nể ạ ố ộ ậ ả
Qu c h i Nh t B n (ố ộ ậ ả ả e Kokkai) là c quan l p pháp cao c p nh t, g m có ơ ậ ấ ấ ồ H vi nạ ệ
(( o k shugi-in, Chúng ngh vi n) v i 512 gh và ị ệ ớ ế Th ng vi nượ ệ ( ( u sangi-in, Tham
ngh vi n) v i 252 gh . H vi n đ c b u ra t 130 đ n v b u c v i s ngh viên tị ệ ớ ế ạ ệ ượ ầ ừ ơ ị ầ ử ớ ố ị ừ
2 t i 6 v tùy theo dân s . Nhi m kỳ c a Th ng vi n là 6 năm, m i 3 năm đ c b uớ ị ố ệ ủ ượ ệ ỗ ượ ầ
l i m t n a. 100 ạ ộ ử Th ng ngh sĩượ ị đ c b u theo s đ i di n t l (ượ ầ ự ạ ệ ỉ ệ proportional
representation) t c là do các c tri toàn qu c, s còn l i 152 gh đ c b u t 47 đ nứ ử ố ố ạ ế ượ ầ ừ ơ
v b u c t nh. H vi n có quy n b phi u tín nhi m hay b t tín nhi m N i các, đây làị ầ ử ỉ ạ ệ ề ỏ ế ệ ấ ệ ộ
m t quy n l c chính tr quan tr ng nh t c a n n chính tr đ i ngh . Các công dân Nh tộ ề ự ị ọ ấ ủ ề ị ạ ị ậ
B n trên 25 tu i đ u có quy n ng c Dân bi u và trên 30 tu i có th tranh c ghả ổ ề ề ứ ử ể ổ ể ử ế
Th ng vi n. Quy n đ c th c hi n ph thông đ u phi u thu c v m i ng i dânượ ệ ề ượ ự ệ ổ ầ ế ộ ề ỗ ườ
nam n trên 20 tu iữ ổ [14].
.
kinh te
Tr s chính c a ụ ở ủ Sumitomo Mitsui t i ạqu n Shibuya, Tokyoậ, m t trong các bi u t ngộ ể ượ
c a s ph n vinh Nh t B nủ ự ồ ậ ả
Nh t B n là n c r t nghèo nàn v tài nguyên ngo i tr g và h i s n, trong khi dânậ ả ướ ấ ề ạ ừ ỗ ả ả
s thì quá đông, ph n l n nguyên nhiên li u ph i nh p kh u, kinh t b tàn phá ki tố ầ ớ ệ ả ậ ẩ ế ị ệ
qu trong ệchi n tranhế, nh ng v i các chính sách phù h p, kinh t Nh t B n đã nhanhư ớ ợ ế ậ ả
chóng ph c h i (ụ ồ 1945-1954) phát tri n cao đ (ể ộ 1955-1973)khi n cho c th gi i h tế ả ế ớ ế
s c kinh ng c và khâm ph c. Ng i ta g i đó là "Th n kì Nh t B n". T ứ ạ ụ ườ ọ ầ ậ ả ừ 1974 đ nế
nay t c đ phát tri n tuy ch m l i, song Nh t B n ti p t c là m t n c có n n kinhố ộ ể ậ ạ ậ ả ế ụ ộ ướ ề
t -công nghi p-tài chính th ng m i-d ch v -khoa h c kĩ thu t l n đ ng th hai trênế ệ ươ ạ ị ụ ọ ậ ớ ứ ứ
th gi i (ch đ ng sau Hoa Kỳ)ế ớ ỉ ứ [15], GDP trên đ u ng i là 36.217 USD (1989). ầ ườ Cán cân
th ng m iươ ạ d th a và ư ừ d tr ngo i tự ữ ạ ệ đ ng hàng đ u th gi i, nên ngu n v n đ u tứ ầ ế ớ ồ ố ầ ư
ra n c ngoài r t nhi u, là n c cho vay, vi n tr tái thi t và phát tri n l n nh t thướ ấ ề ướ ệ ợ ế ể ớ ấ ế
gi i. Nh t B n có nhi u t p đoàn tài chính, ngân hàng đ ng hàng đ u th gi iớ ậ ả ề ậ ứ ầ ế ớ [16]. Đ nơ
v ti n t là: đ ng ị ề ệ ồ yên Nh tậ.
Nh t B n đang xúc ti n 6 ch ng trình c i cách l n trong đó có c i cách c c u kinhậ ả ế ươ ả ớ ả ơ ấ
t , gi m thâm h t ngân sách, c i cách khu v c tài chính và s p x p l i c c u chínhế ả ụ ả ự ắ ế ạ ơ ấ
ph ,… C i cách hành chính c a Nh t đ c th c hi n t tháng 1 năm ủ ả ủ ậ ượ ự ệ ừ 2001. Dù di n raễ
ch m ch p nh ng c i cách đang đi d n vào qu đ o, tr thành xu th không th đ oậ ạ ư ả ầ ỹ ạ ở ế ể ả
ng c Nh t B n và g n đây đã đem l i k t qu đáng khích l , n n kinh t Nh t đãượ ở ậ ả ầ ạ ế ả ệ ề ế ậ
ph c h i và có b c tăng tr ng năm ụ ồ ướ ưở 2003 đ t trên 3%, quý I/2004 đ t 6%.ạ ạ
T giai đo n 1960 đ n 1980, t c đ phát tri n kinh t Nh t B n đ c g i là "s th nừ ạ ế ố ộ ể ế ậ ả ượ ọ ự ầ
kì": t c đ phát tri n kinh t trung bình 10% giai đo n 1960, trung bình 5% giai đo nố ộ ể ế ạ ạ
1970 và 4% giai đo n 1980.ạ
D u hi u tăng tr ng có ph n ch ng l i vào nh ng năm 1990, trung bình 1.7% chấ ệ ưở ầ ữ ạ ữ ủ
y u do nh ng tác đ ng c a vi c đ u t không hi u qu và do d ch n c a bong bóngế ữ ộ ủ ệ ầ ư ệ ả ư ấ ủ
b t đ ng s n vào nh ng năm 1980 đã làm cho các c s s n xu t và kinh doanh m tấ ộ ả ữ ơ ở ả ấ ấ
m t th i gian dài tái c c u v n quá h n, v n t b n và l c l ng lao đ ng. Thángộ ờ ơ ấ ề ợ ạ ố ư ả ự ượ ộ
11/2007, n n kinh t Nh t đã ch m d t đà tăng tr ng kéo dài liên t c 69 tháng k tề ế ậ ấ ứ ưở ụ ể ừ
chi n tranh th gi i th 2 và chính th c suy thoái vào năm 2008 v i m c lãi su t ngânế ế ớ ứ ứ ớ ứ ấ
hànhg trung ng h đ n m c 0% vào đ u năm 2009. Ch ng trình t nhân hóa 10ươ ạ ế ứ ầ ươ ư
năm ngành b u đi n Nh t v n không ch nh m đ n các ho t đ ng c a h th ng b uư ệ ậ ố ỉ ắ ế ạ ộ ủ ệ ố ư
chính qu c gia mà còn v i các c s ngân hàng và b o hi m tr c thu c đã hoàn t t vàoố ớ ơ ở ả ể ự ộ ấ
tháng 10/2007, đánh d u m t b c ti n quan tr ng trong vi c tái c u trúc ngành nàyấ ộ ướ ế ọ ệ ấ
c a chính ph . Không gi ng nh tình hình các n c ph ng Tây, khu v c tài chínhủ ủ ố ư ở ướ ươ ự
Nh t không ch u nh h ng m nh t cu c ậ ị ả ưở ạ ừ ộ Kh ng ho ng cho vay th ch pủ ả ế ấ nh ng doư
đ i m t v i s s t gi m m nh v kh i l ng đ u t cũng nh nhu c u tr c các m tố ặ ớ ự ụ ả ạ ề ố ượ ầ ư ư ầ ướ ặ
hàng xu t kh u ch ch t c a Nh t n c ngoài vào cu i năm 2008, đã đ y n c nàyấ ẩ ủ ố ủ ậ ở ướ ố ẩ ướ
nhanh h n vào vòng suy thoái. Tình tr ng n công quá l n (chi m 170%GDP) và t lơ ạ ợ ớ ế ỉ ệ
dân s có tu i quá cao là hai v n đ đ y thách th c v i Nh t B n v dài h n. Hi n t iố ổ ấ ề ầ ứ ớ ậ ả ề ạ ệ ạ
nh ng tranh cãi xung quanh vai trò và hi u qu c a các chính sách v c d y n n kinh tữ ệ ả ủ ự ậ ề ế
là m i quan tâm l n c a ng i dân l n chính ph n c nàyố ớ ủ ườ ẫ ủ ướ [19].
Nh t B n hi n là m t trong các n c có ch s l m phát th p nh t th gi iậ ả ệ ộ ướ ỉ ố ạ ấ ấ ế ớ [20]
Ch s th t nghi p c a Nh t t 1998 đ n 2008ỉ ố ấ ệ ủ ậ ừ ế [21[s aử] Hoàng gia Nh t B nậ ả Bình
Thành. Ông là con c a ủHirohito, v Nh t hoàng tr vì lâu dài nh t (62 năm) và cũng s ngị ậ ị ấ ố
lâu nh t (87 tu i). Hirohito là Nh t hoàng cu i cùng ng h s th n thánh c a Hoàngấ ổ ậ ố ủ ộ ự ầ ủ
đ .ế
Nh t hoàng Akihito và ậHoàng h uậ Michiko có 3 ng i con (hai trai và m t gái). ườ ộ Thái tử
Naruhito sinh ngày 23 tháng 2 năm 1960, đã k t hôn v i cô Masako và có m t con gái.ế ớ ộ
Hoàng t Akishono có hai con gái và m t con trai. Theo ử ộ Hi n pháp Nh t B nế ậ ả , ch namỉ
gi i m i đ c th a k ngai vàng.ớ ớ ượ ừ ế
[s aử] C quan l p phápơ ậ
Khoa h c và công nghọ ệ