Ch ng gian l n, th t thu thu : Th c tr ng và gi i phápố ậ ấ ế ự ạ ả
(Tài chính) Trong b i c nh kinh t khó khăn, nhi m v thu ngân sách c a ngành Tàiố ả ế ệ ụ ủ
chính là h t s c n ng n . Tr c tình hình đó, toàn Ngành đang tri n khai đ ng b cácế ứ ặ ề ướ ể ồ ộ
gi i pháp qu n lý thu, ch ng th t thu ngân sách, h n ch n đ ng thu nh m ngănả ả ố ấ ạ ế ợ ọ ế ằ
ch n các hành vi gian l n thu , vi ph m trong s n xu t kinh doanh, nâng cao tính tuânặ ậ ế ạ ả ấ
th pháp lu t c a ng i n p thu …ủ ậ ủ ườ ộ ế
Quy t li t ch ng th t thu và gian l n thu ế ệ ố ấ ậ ế
Nh ng khó khăn chung c a n n kinh t đã t o áp l c l n thu ngân sách nhà n c (NSNN) c aữ ủ ề ế ạ ự ớ ướ ủ
ngành Thu nói riêng và ngành Tài chính nói chung trong năm 2013. Trong khi đó, nhi m vế ệ ụ
thu NSNN c a ngành Thu l i đang đ i m t v i th c tr ng tr n thu và gian l n thu ngàyủ ế ạ ố ặ ớ ự ạ ố ế ậ ế
càng tinh vi và ph c t p. Theo báo cáo c a T ng c c Thu , s thu NSNN c a ngành Thuứ ạ ủ ổ ụ ế ố ủ ế
trong 8 tháng đ u năm 2013 c đ t 390.712 t đ ng, t ng đ ng 60,6% so v i d toán,ầ ướ ạ ỷ ồ ươ ươ ớ ự
b ng 107,2% so v i cùng kỳ năm 2012. Trong tháng 8/2013, Ngành thu c đ t 38.100 tằ ớ ướ ạ ỷ
đ ng, b ng 5,9% so v i d toán, b ng 101,8% so v i th c hi n cùng kỳ năm 2012. ồ ằ ớ ự ằ ớ ự ệ
Nh ng khó khăn ch y u tác đ ng đ n k t qu thu c a ngành Thu bao g m hàng hóa tiêuữ ủ ế ộ ế ế ả ủ ế ồ
th ch m, l ng hàng t n kho v n m c cao, tình tr ng doanh nghi p (DN) ng ng ho tụ ậ ượ ồ ẫ ở ứ ạ ệ ừ ạ
đ ng kinh doanh v n ti p t c x y ra, th tr ng b t đ ng s n ch a có d u hi u ph c h i...ộ ẫ ế ụ ả ị ườ ấ ộ ả ư ấ ệ ụ ồ
Không ch có v y, l i d ng tình hình kinh t khó khăn, không ít DN s d ng nhi u “mánh” đỉ ậ ợ ụ ế ử ụ ề ể
gian l n thu nh : kê khai thu nh p gi m đ n p thu ít, khai l đ tr n thu , l p công tyậ ế ư ậ ả ể ộ ế ỗ ể ố ế ậ
“ma” đ t in hóa đ n thu giá tr gia tăng (GTGT)... Đ c bi t, hi n t ng DN FDI kê khai lể ự ơ ế ị ặ ệ ệ ượ ỗ
đang khá ph bi n (kho ng 50% t ng s DN FDI đang ho t đ ng trên c n c, trong đó cóổ ế ả ổ ố ạ ộ ả ướ
nhi u DN kê khai l liên t c trong 3 năm). Đi n hình t i t nh Bình D ng - đ a ph ng thuề ỗ ụ ể ạ ỉ ươ ị ươ
hút FDI khá t t, năm 2010, trong t ng s 1.490 DN có t i 754 DN FDI kê khai l , chi mố ổ ố ớ ỗ ế
50,6%. Đáng chú ý, dù làm ăn thua l trong th i gian dài nh ng nhi u DN v n không ng ngỗ ờ ư ề ẫ ừ
m r ng đ u t . ở ộ ầ ư
T năm 2006 đ n nay, hi n t ng chuy n giá c a các DN FDI ngày càng tinh vi h n, v i vi cừ ế ệ ượ ể ủ ơ ớ ệ
đi u chuy n l i nhu n t n i có thu su t cao sang n i có thu su t th p h n đ tránh thu .ề ể ợ ậ ừ ơ ế ấ ơ ế ấ ấ ơ ể ế
Nh ng v vi c chuy n giá “đình đám” th i gian qua c a Coca - Cola, Adidas, Metro Cash &ữ ụ ệ ể ờ ủ
Carry, Keangnam và Nestlé... liên t c báo l . ụ ỗ
Báo cáo s k t công tác 6 tháng đ u năm c a T ng c c Thu năm 2013 cho th y, Thanh traơ ế ầ ủ ổ ụ ế ấ
B Tài chính và T ng c c Thu đã ti n hành nhi u cu c thanh tra, ki m tra vi c ch p hànhộ ổ ụ ế ế ề ộ ể ệ ấ
các quy đ nh c a pháp lu t v thu , trong đó có n i dung hoàn thu GTGT t i 7 C c Thuị ủ ậ ề ế ộ ế ạ ụ ế
(TP. Hà N i, TP. H Chí Minh, H i Phòng, Bình D ng, Đ ng Nai, Bà R a - Vũng Tàu và B cộ ồ ả ươ ồ ị ắ
Ninh). Toàn Ngành đã ti n hành 1.064 cu c ki m tra n i b (riêng ki m tra chuyên đ v thuế ộ ể ộ ộ ể ề ề ế
GTGT là 577 cu c), đ t 53% k ho ch, qua đó ki n ngh truy thu c đ t 2,37 t đ ng n pộ ạ ế ạ ế ị ướ ạ ỷ ồ ộ
NSNN. Riêng trong tháng 7/2013, T ng c c Thu ki m tra vi c hoàn thu GTGT t i 2 C cổ ụ ế ể ệ ế ạ ụ
Thu An Giang và Long An. K t qu , qua thanh, ki m tra h s khai thu t i các c c thu đãế ế ả ể ồ ơ ế ạ ụ ế
phát hi n NNT kê khai thi u thu GTGT s ti n là 65,8 tri u đ ng và thu thu nh p doanhệ ế ế ố ề ệ ồ ế ậ
nghi p (TNDN) ph i t m kê khai b sung 330 tri u đ ng. ệ ả ạ ổ ệ ồ
Trong 5 tháng đ u năm 2013, ngành Thu đã th c hi n thanh, ki m tra 18.198 DN, đ t 25,2%ầ ế ự ệ ể ạ
nhi m v k ho ch, tăng 6,1% so v i cùng kỳ năm 2012; S thu x lý tăng thu qua thanh tra,ệ ụ ế ạ ớ ố ế ử
ki m tra là 3.185,9 t đ ng, b ng 99,7% so cùng kỳ năm 2012; S ti n n p vào NSNN làể ỷ ồ ằ ố ề ộ
2.342,8 t đ ng, b ng 73,5% so v i s truy thu và ph t, tăng 54,5% so cùng kỳ. Trong đó,ỷ ồ ằ ớ ố ạ
Ngành đã thanh tra, ki m tra 382 DN l , có d u hi u chuy n giá và DN có ho t đ ng giao d chể ỗ ấ ệ ể ạ ộ ị
liên k t; truy thu, truy hoàn, ph t là 127,24 t đ ng, gi m kh u tr qua thanh tra là 16,8 tế ạ ỷ ồ ả ấ ừ ỷ
đ ng, gi m l qua thanh tra là 444,1 t đ ng. ồ ả ỗ ỷ ồ
Ngoài ra, trong 6 tháng đ u năm 2013, toàn Ngành đã thu đ c 30% s n thu t i th i đi mầ ượ ố ợ ế ạ ờ ể
31/12/2012 chuy n sang. Tuy nhiên, t ng s n 6 tháng đ u năm v n m c cao v i con sể ổ ố ợ ầ ẫ ở ứ ớ ố
64.632 t đ ng, tăng 15.497 t đ ng (tăng 32%) so v i th i đi m 31/12/2012, trong đó chi mỷ ồ ỷ ồ ớ ờ ể ế
t tr ng l n nh t là 2 nhóm n : Ti n thu n đ n 90 ngày chi m 27,5%, tăng 32,8% so v iỷ ọ ớ ấ ợ ề ế ợ ế ế ớ
th i đi m 31/12/2012; Ti n thu n trên 90 ngày chi m t tr ng 54,8%, tăng 26,9% so v iờ ể ề ế ợ ế ỷ ọ ớ
th i đi m 31/12/2012. Cùng v i đó, c quan thu đã th c hi n gia h n n p thu GTGT choờ ể ớ ơ ế ự ệ ạ ộ ế
105.037 DN, v i s ti n là 4.428,5 t đ ng; gia h n n p thu TNDN cho 45.037 DN, v i sớ ố ề ỷ ồ ạ ộ ế ớ ố
ti n thu đ c gia h n là 951,7 t đ ng. ề ế ượ ạ ỷ ồ
Bên c nh nh ng n l c c a toàn ngành Thu trong công tác thu ngân sách, ch ng th t thu gianạ ữ ỗ ự ủ ế ố ấ
l n thu , th c t trong ho t đ ng cũng v n còn t n t i m t s h n ch , c th : ậ ế ự ế ạ ộ ẫ ồ ạ ộ ố ạ ế ụ ể
Th nh t, ứ ấ do s l ng cán b công ch c thu còn “m ng” nên ch a bao quát h t tình tr ngố ượ ộ ứ ế ỏ ư ế ạ
NNT và DN có hành vi tr n thu và gian l n thu ngày càng tinh vi. Trong khi đó, t l vănố ế ậ ế ỷ ệ
b n t n đ ng ch a gi i quy t còn cao, d n đ n công tác gi i đáp v ng m c ch a k p th i. ả ồ ọ ư ả ế ẫ ế ả ướ ắ ư ị ờ
Th hai, ứhi n nay, l i d ng s thông thoáng trong chính sách qu n lý, s d ng hoá đ n, khôngệ ợ ụ ự ả ử ụ ơ
ít DN (nh t là DN kinh doanh, xu t kh u hàng bách hoá t ng h p qua biên gi i đ t li n, kinhấ ấ ẩ ổ ợ ớ ấ ề
doanh hàng nông, lâm, thu h i s n) đã th c hi n mua, bán, s d ng hóa đ n b t h p pháp,ỷ ả ả ự ệ ử ụ ơ ấ ợ
đ kh u tr thu GTGT, chi m đo t ti n hoàn thu . ể ấ ừ ế ế ạ ề ế
Th ba, ứvi c t ch c các “Tu n l l ng nghe ý ki n NNT” và t ch c các H i ngh đ i tho iệ ổ ứ ầ ễ ắ ế ổ ứ ộ ị ố ạ
v i DN, bên c nh m t s đ a ph ng làm t t, m t s đ a ph ng còn ch a đáp ng đ cớ ạ ộ ố ị ươ ố ở ộ ố ị ươ ư ứ ượ
đ y đ , ch a đ ng b ; Ch a phân lo i đ c NNT đ áp d ng các hình th c, bi n pháp tuyênầ ủ ư ồ ộ ư ạ ượ ể ụ ứ ệ
truy n, h tr phù h p. ề ỗ ợ ợ
Gi i pháp ch ng gian l n, tăng thu NSNN ả ố ậ
V i ch tiêu d toán thu NSNN c a ngành Thu năm 2013 là 644.500 t đ ng, ngành Thuớ ỉ ự ủ ế ỷ ồ ế
luôn bám sát s ch đ o c a Chính ph , B Tài chính, đ c bi t đ y m nh tri n khai th c hi nự ỉ ạ ủ ủ ộ ặ ệ ẩ ạ ể ự ệ
có hi u qu Ngh quy t s 01 và 02/NQ-CP, các văn b n ch đ o c a B Tài chính tăng c ngệ ả ị ế ố ả ỉ ạ ủ ộ ườ
các bi n pháp tăng thu, ch ng th t thu ngân sách. ệ ố ấ
Bên c nh đó đ kh c ph c nh ng khó khăn, t n t i, ph n đ u hoàn thành nhi m v thuạ ể ắ ụ ữ ồ ạ ấ ấ ệ ụ
NSNN năm 2013, toàn ngành Thu đã và đang quy t li t tri n khai đ ng b các gi i pháp sau: ế ế ệ ể ồ ộ ả
M t là, ộbám sát, tri n khai đ y đ , k p th i ch ng trình công tác, s ch đ o, đi u hành c aể ầ ủ ị ờ ươ ự ỉ ạ ề ủ
Chính ph , B Tài chính; Tri n khai th c hi n nghiêm túc, k p th i, Ngh quy t s 01 vàủ ộ ể ự ệ ị ờ ị ế ố
02/NQ-CP; đ m b o đúng chính sách, ch đ ; công khai, minh b ch và công b ng góp ph nả ả ế ộ ạ ằ ầ
thúc đ y phát tri n s n xu t, kinh doanh, nuôi d ng và phát tri n b n v ng ngu n thu choẩ ể ả ấ ưỡ ể ề ữ ồ
NSNN. T ch c tri n khai th c hi n t t Ch th s 09/CT-TTg ngày 24/5/2013 v vi c tăngổ ứ ể ự ệ ố ỉ ị ố ề ệ
c ng ch đ o đi u hành th c hi n nhi m v tài chính - NSNN năm 2013; Tăng c ng ràườ ỉ ạ ề ự ệ ệ ụ ườ
soát, n m ch c đ i t ng, ngu n thu ngân sách trên đ a bàn; Qu n lý ch t ch công tác hoànắ ắ ố ượ ồ ị ả ặ ẽ
thu , cũng nh ph i h p ch t ch gi a c quan thu, c quan tài chính và các l c l ng ch cế ư ố ợ ặ ẽ ữ ơ ơ ự ượ ứ
năng trong công tác qu n lý thu, ch ng th t thu và x lý n đ ng, ch ng gian l n th ng m i,ả ố ấ ử ợ ọ ố ậ ươ ạ
ch ng buôn l u, ch ng chuy n giá. ố ậ ố ể
Trong 6 tháng đ u năm 2013, toàn Ngành đã thu đ c 30% s n thu t i th i đi mầ ượ ố ợ ế ạ ờ ể
31/12/2012 chuy n sang. Toàn Ngành đã ti n hành 1.064 cu c ki m tra n i b (riêng ki m traể ế ộ ể ộ ộ ể
chuyên đ v thu GTGT là 577 cu c), đ t 53% k ho ch, qua đó ki n ngh truy thu c đ tề ề ế ộ ạ ế ạ ế ị ướ ạ
2,37 t đ ng n p NSNN.ỷ ồ ộ
Hai là, ch đ o các c c thu đ a ph ng đ y m nh ki m tra, rà soát s l ng DN đăng kýỉ ạ ụ ế ị ươ ẩ ạ ể ố ượ
kinh doanh đ phát hi n k p th i các tr ng h p th c t có kinh doanh nh ng không đăng kýể ệ ị ờ ườ ợ ự ế ư
kinh doanh, không đăng ký thu đ đ a vào di n qu n lý. T p trung rà soát vi c kê khai c aế ể ư ệ ả ậ ệ ủ
các t ch c, cá nhân, phát hi n ngay các tr ng h p kê khai không đúng đ có bi n pháp ch nổ ứ ệ ườ ợ ể ệ ấ
ch nh k p th i; theo dõi ch t ch vi c kê khai thu c a các DN có s thu l n, yêu c u kê khaiỉ ị ờ ặ ẽ ệ ế ủ ố ớ ầ
sát s phát sinh. ố
Ba là, th c hi n đ y đ , k p th i và công khai, minh b ch các chính sách u đãi v thu choự ệ ầ ủ ị ờ ạ ư ề ế
các DN; t o thu n l i góp ph n giúp DN s m h i ph c và phát tri n s n xu t kinh doanh;ạ ậ ợ ầ ớ ồ ụ ể ả ấ
Tham m u cho UBND các đ a ph ng thành l p Ban ch đ o đôn đ c thu n p ngân sách t iư ị ươ ậ ỉ ạ ố ộ ạ
đ a ph ng, tăng c ng các bi n pháp qu n lý thu, khai thác ngu n thu, ch ng th t thu và nị ươ ườ ệ ả ồ ố ấ ợ
đ ng thu năm 2013. ọ ế
B n là, ốtăng c ng công tác tuyên truy n, h tr NNT t t c các khâu, các b ph n, các lĩnhườ ề ỗ ợ ở ấ ả ộ ậ
v c thông qua vi c đ i m i ph ng th c, phát tri n đa d ng, phong phú các hình th c tuyênự ệ ổ ớ ươ ứ ể ạ ứ
truy n, bi u d ng, khen th ng k p th i nh ng t ch c, cá nhân ch p hành t t chính sáchề ể ươ ưở ị ờ ữ ổ ứ ấ ố
pháp lu t thu . Đ ng th i, công khai DN có hành vi tr n thu , gian l n thu , nh t là nh ngậ ế ồ ờ ố ế ậ ế ấ ữ
DN s d ng hoá đ n b t h p pháp. ử ụ ơ ấ ợ
Đ ng th i ch đ o các c c thu đ a ph ng tăng c ng công tác ki m tra vi c phát hành, sồ ờ ỉ ạ ụ ế ị ươ ườ ể ệ ử
d ng hóa đ n đ i v i các DN m i thành l p; Đ y nhanh ti n đ th c hi n thí đi m d ánụ ơ ố ớ ớ ậ ẩ ế ộ ự ệ ể ự
ch ng gi hoá đ n và kh n tr ng xây d ng c s d li u b ng kê hóa đ n và ng d ng đ iố ả ơ ẩ ươ ự ơ ở ữ ệ ả ơ ứ ụ ố
chi u chéo hóa đ n gi a các c c thu đ a ph ng trong ph m vi toàn qu c (tr c m t, sế ơ ữ ụ ế ị ươ ạ ố ướ ắ ẽ
tri n khai thí đi m t i Hà N i và TP. H Chí Minh sau đó s m r ng ra 15 đ a ph ng l nể ể ạ ộ ồ ẽ ở ộ ị ươ ớ
vào cu i năm 2013; t tháng 4/2014 s ti n hành tri n khai đ ng b trên c n c). ố ừ ẽ ế ể ồ ộ ả ướ
8 tháng đ u năm 2013, ngành Thu thu NSNN c đ t 390.712 t đ ng, t ng đ ng 60,6%ầ ế ướ ạ ỷ ồ ươ ươ
so v i d toán, b ng 107,2% so v i cùng kỳ năm 2012. Trong tháng 8/2013, Ngành thu c đ tớ ự ằ ớ ướ ạ
38.100 t đ ng, b ng 5,9% so v i d toán, b ng 101,8% so v i th c hi n cùng kỳ năm 2012. ỷ ồ ằ ớ ự ằ ớ ự ệ
(Theo T ng c c Thu )ổ ụ ế
Năm là, t p trung thanh, ki m tra các DN có r i ro cao v thu , đ c bi t các DN có d u hi uậ ể ủ ề ế ặ ệ ấ ệ
chuy n giá, kinh doanh qua m ng, DN giao d ch thanh toán qua ngân hàng có d u hi u đángể ạ ị ấ ệ
ng ; DN n m trong danh sách “đen” kinh doanh hàng nông s n xu t kh u đ c bi t là cà phê...ờ ằ ả ấ ẩ ặ ệ
Đôn đ c thu k p th i các kho n thu truy thu và ph t qua k t lu n thanh, ki m tra, ki m toánố ị ờ ả ế ạ ế ậ ể ể
(ít nh t ph i đ t 80% trong ph m vi 90 ngày, đ i v i nh ng k t lu n, ki n ngh không cóấ ả ạ ạ ố ớ ữ ế ậ ế ị
khi u n i). ế ạ
Sáu là, tri n khai đ ng b các bi n pháp thu h i n đ ng thu , trong đó t p trung bám sátể ồ ộ ệ ồ ợ ọ ế ậ
nh ng DN n thu l n; Ki m tra, giám sát ch t ch k t qu thu n thu c a các đ a ph ng,ữ ợ ế ớ ể ặ ẽ ế ả ợ ế ủ ị ươ
đôn đ c nh c nh k p th i nh ng đ n v có t l n thu tăng cao; Thành l p các đoàn côngố ắ ở ị ờ ữ ơ ị ỷ ệ ợ ế ậ
tác ki m tra tình hình thu, n p c a các ngành ngh , lĩnh v c s n l n đ đôn đ c thu n p k pể ộ ủ ề ự ố ợ ớ ể ố ộ ị
th i s ti n n thu vào ngân sách... Ph i h p ch t ch v i Kho b c Nhà n c, ngân hàngờ ố ề ợ ế ố ợ ặ ẽ ớ ạ ướ
th ng m i, t ch c tín d ng... trong công tác thu h i ti n thu n vào ngân sách, đ m b oươ ạ ổ ứ ụ ồ ề ế ợ ả ả
t ng s ti n thu n đ n th i đi m 31/12/2013 không v t quá 5% so v i s th c hi n thuổ ố ề ế ợ ế ờ ể ượ ớ ố ự ệ
năm 2013.
B y là, ảtăng c ng ph i h p v i các ngân hàng th ng m i, các t ch c đ i lý thu ... đ mườ ố ợ ớ ươ ạ ổ ứ ạ ế ể ở
r ng các hình th c n p thu hi n đ i. Th c hi n duy trì, c ng c ch t l ng đ i v i các DNộ ứ ộ ế ệ ạ ự ệ ủ ố ấ ượ ố ớ
đã th c hi n kê khai thu qua m ng internet. Kh n tr ng hoàn thành Đ án k toán thu n iự ệ ế ạ ẩ ươ ề ế ế ộ
đ a, thí đi m, ti n t i m r ng tri n khai n p thu đi n t ... ị ể ế ớ ở ộ ể ộ ế ệ ử
Chú tr ng công tác ki m tra n i b , t p trung ki m tra nh ng đ n v phát sinh nhi u đ n thọ ể ộ ộ ậ ể ữ ơ ị ề ơ ư
khi u t . Th ng xuyên theo dõi, ki m tra, giám sát ch t ch cán b công ch c thu trong quáế ố ườ ể ặ ẽ ộ ứ ế
trình th c thi công v , chú tr ng vào nh ng khâu có r i ro trong lãng phí, tham nhũng nh mự ụ ọ ữ ủ ằ
phát hi n k p th i và kiên quy t x lý nghiêm các tr ng h p vi ph m theo quy đ nh c a nhàệ ị ờ ế ử ườ ợ ạ ị ủ
n cướ