Chuơng số 6: Thất nghiệp

Chia sẻ: Nguyen Bac A. Châu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

168
lượt xem 75
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thất nghiệp là tình trạng một phần xác định dân số hoạt động kinh tế có khả năng và mong muốn đựơc làm việc nhưng không đuợc làm việc vì những nguyên nhân mà không phụ thuộc và bản thân họ. Ngùơi thất nghiệp là ngùơi trong độ tuổi lao động, có khả năng lao động.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuơng số 6: Thất nghiệp

Ch¬ng vi 1
Néi dung 6.1.Kh¸i niÖm thÊt nghiÖp vµ ngêi thÊt nghiÖp 6.2.Nguyªn nh©n thÊt nghiÖp 6.3.C¸c h×nh thøc thÊt nghiÖp 6.4.Thùc tr¹ng thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam 6.5.HËu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi cña thÊt nghiÖp 2
6.1.Kh¸i niÖm thÊt nghiÖp vµ ngêi thÊt nghiÖp • ThÊt nghiÖp lµ t×nh tr¹ng mét phÇn x¸c ®Þnh d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ cã kh¶ n¨ng vµ mong muèn ®îc lµm viÖc nhng kh«ng ®îc lµm viÖc v× nh÷ng nguyªn nh©n mµ kh«ng phô thuéc vµo b¶n th©n hä. • Ngêi thÊt nghiÖp + lµ ngêi trong ®é tuæi lao ®éng, cã kh¶ n¨ng lao ®éng; + ®ang kh«ng cã viÖc lµm; +®ang ®i t×m viÖc lµm vµ s½n sµng ®i lµm ngay khi cã viÖc lµm. 3
Nh vËy, ngêi thÊt nghiÖp cã thÓ lµ c«ng nh©n trong c¸c doanh nghiÖp, häc sinh, sinh viªn c¸c trêng chuyªn nghiÖp ®· tèt nghiÖp ra trêng, bé ®éi xuÊt ngò nhng cha cã viÖc lµm. Nh÷ng ngêi ngoµi ®é tuæi lao ®éng, hoÆc trong ®é tuæi lao ®éng, cã kh¶ n¨ng lao ®éng nhng kh«ng lao ®éng hoÆc kh«ng cã nhu cÇu viÖc lµm th× kh«ng ®îc coi lµ ngêi thÊt nghiÖp. 4
• Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng, viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp lµ vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu, vÊn ®Ò nµy kh«ng lo¹i trõ mét quèc gia nµo cho dï quèc gia ®ã lµ níc ®ang ph¸t triÓn hay níc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. • Gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp lu«n lµ vÊn ®Ò nan gi¶i, bëi v× thÊt nghiÖp võa lµ vÊn ®Ò kinh tÕ võa lµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ-x· héi. • Trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, cã thÓ kiÓm so¸t ®îc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi níc. • ThÊt nghiÖp cã ®Æc tÝnh bëi hµng lo¹t nh÷ng chØ sè nh: møc ®é, tÇn sè vµ thêi gian kÐo dµi. 5
• Møc ®é phÇn tr¨m thÊt nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh bëi tû lÖ khèi lîng ngêi thÊt nghiÖp víi sè lîng d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ, tøc lµ nh÷ng ngêi ®ang lµm viÖc vµ nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp vµ ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng %. SNT MT = ------------- X 100% DHK MT - møc ®é thÊt nghiÖp, (%); SNT - sè lîng ngêi thÊt nghiÖp, (ngêi); DHK - d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ, (ngêi). 6
• TÇn sè thÊt nghiÖp x¸c ®Þnh bëi sè lÇn thÊt nghiÖp cña mét ngêi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Thêi gian kÐo dµi cña thÊt nghiÖp lµ thêi gian bao trïm giai ®o¹n kh«ng cã viÖc lµm. 7
C¸ch x¸c ®Þnh møc ®é thÊt nghiÖp. • Ph¬ng ph¸p thø nhÊt - dùa trªn c¬ së ®iÒu tra diÔn ra thêng kú. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc vËn dông ë Mü, NhËt vµ hµng lo¹t c¸c níc kh¸c. • Ph¬ng ph¸p thø hai - tæng kiÓm kª sè ®¬n xin ®¨ng ký nép ë c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm nhµ níc ®Ó nhËn trî cÊp thÊt nghiÖp (ë Anh vµ mét sè níc kh¸c). 8
MÊt c©n ®èi cung - cÇu l/®. HËu qu¶ c¶i c¸ch kinh tÕ kh«ng triÖt ®Ó 6.2. Nguyªn nh©n thÊt ChuyÓn ®éng yÕu kÐm cña d©n nghiÖp sè ho¹t ®éng kinh tÕ ChÝnh s¸ch viÖc lµm kh«ng hiÖu qu¶ NghÌo ®ãi 9
ThÊt nghiÖp t¹m thêi 5.3. C¸c h×nh thøc thÊt ThÊt nghiÖp cÊu tróc nghiÖp ThÊt nghiÖp chu kú 10
• ThÊt nghiÖp t¹m thêi. ®ã lµ h×nh thøc thiÕu v¾ng viÖc lµm t¹m thêi trong thêi kú chuyÓn ®æi ngêi lao ®éng tõ xÝ nghiÖp nµy sang xÝ nghiÖp kh¸c. H×nh thøc nµy, vÒ c¬ b¶n, g¾n víi dßng lu chuyÓn c¸n bé, vµ nh÷ng ngêi lao ®éng tù nguyÖn thay ®æi chç lµm viÖc víi môc ®Ých t×m kiÕm ®iÒu kiÖn lao ®éng tèt h¬n hoÆc lµ c«ng viÖc hÊp dÉn h¬n, hoÆc lµ ®i t×m c«ng viÖc trong trêng hîp bÞ sa th¶i. 11
• ThÊt nghiÖp cÊu tróc • Khi c¸c xÝ nghiÖp cÇn ph¶i ®æi míi ph¬ng thøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt dùa vµo nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc vµ kÜ thuËt th× viÖc s¾p xÕp l¹i ®éi ngò nh÷ng ngêi lao ®éng ®îc tÝnh lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu, tÝch cùc. Nh÷ng ngêi lao ®éng bÞ mÊt viÖc lµm tõ qu¸ tr×nh nµy gäi lµ thÊt nghiÖp cÊu tróc. 12
• Sù kh¸c biÖt cña thÊt nghiÖp cÊu tróc víi thÊt nghiÖp t¹m thêi lµ ë chç, viÖc t×m kiÕm chç lµm viÖc cña nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp t¹m thêi vÒ c¬ b¶n diÔn ra theo chuyªn m«n s½n cã vµ nh÷ng kü n¨ng, kü x¶o, cßn thÊt nghiÖp cÊu tróc thêng thêng ®ßi hái ph¶i ®µo t¹o l¹i, vµ nh vËy ph¶i cÇn thêi gian. • ThÊt nghiÖp t¹m thêi chØ diÔn ra trong mét thêi gian ng¾n. VÒ c¬ b¶n hai h×nh thøc nµy kh«ng cã nh÷ng kh¸c biÖt lín. 13
• ThÊt nghiÖp chu kú. • Nã g¾n chÆt víi giai ®o¹n sót gi¶m trong chu k× t¸i s¶n xuÊt hay lµ mét giai ®o¹n khñng kho¶ng, tøc lµ gi¶m cÇu vÒ chç lµm viÖc. • Cã hai d¹ng chu kú kh¸c nhau. 14
1. Chu kú c«ng nghiÖp (hay cßn gäi lµ chu kú ®Òn bï) kÐo dµi tõ 7-8 n¨m, g¾n víi qu¸ tr×nh ®æi míi m¸y mãc s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp vµ trong nh÷ng ngµnh kh¸c, phô thuéc vµo nhÞp ®é ®æi míi m¸y mãc, møc ®é khÊu hao tù nhiªn c¸c nguån vèn s¶n xuÊt c¬ b¶n vµ nh÷ng nguyªn nh©n râ rµng vµ cha râ rµng kh¸c. 15
2. D¹ng chu kú kh¸c lµ chu kú Kondrachep - kÐo dµi kho¶ng 40-50 n¨m, g¾n víi nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh s¶n xuÊt vµ thay ®æi thÕ hÖ c«ng nh©n lao ®éng 16
• Kh¸i niÖm møc ®é thÊt nghiÖp tù nhiªn (hay cßn gäi lµ thÊt nghiÖp b×nh thêng, giíi h¹n thÊt nghiÖp cho phÐp) • §ã lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c h×nh thøc thÊt nghiÖp, mµ g¾n liÒn víi sù c©n b»ng l©u dµi cña thÞ trêng søc lao ®éng, vµ bao gåm c¸c h×nh thøc thÊt nghiÖp: t¹m thêi, thÓ chÕ vµ tù nguyÖn. • §ã lµ nguån dù tr÷ chÊt lîng søc lao ®éng, cã kh¶ n¨ng hoµn thiÖn nhanh chãng vµ ®Çy ®ñ viÖc ph©n bæ chóng gi÷a c¸c ngµnh vµ c¸c khu vùc phô thuéc vµo sù dao ®éng cung vµ cÇu. 17
• Møc ®é thÊt nghiÖp ®îc cho lµ b×nh thêng (tù nhiªn), khi ®· ®¹t ®îc sù c©n b»ng x¸c ®Þnh cung - cÇu lao ®éng, cã nghÜa lµ sè lîng chç lµm viÖc cßn trèng gÇn b»ng sè lîng ngêi ®ang ®i t×m viÖc lµm. • Kh«ng tån t¹i mét tiªu chÝ duy nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é thÊt nghiÖp tù nhiªn. • Ngµy nay ®a sè c¸c nhµ kinh tÕ häc ®Òu cho r»ng, trong bÊt k× nÒn kinh tÕ nµo còng lu«n tån t¹i mét tû lÖ “thÊt nghiÖp tù nhiªn”, mµ kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái. 18
®Þnh ThÊt ThÊt møc = nghiÖp + nghiÖp thÊt t¹m cÊu nghiÖp thêi tróc tù nhiªn 19
• Nh÷ng biÕn d¹ng kh¸c nhau cña thÊt nghiÖp: • ThÊt nghiÖp tån ®äng lµ kh¸i niÖm quan träng nhÊt trong sè nh÷ng biÕn d¹ng cña thÊt nghiÖp. PhÇn lín c¸c níc xÕp thÊt nghiÖp kÐo dµi h¬n 1 n¨m vµo d¹ng thÊt nghiÖp tån ®äng, cßn riªng Thuþ §iÓn th× h¬n 6 th¸ng. C.Marx cho r»ng, thÊt nghiÖp tån ®äng lµ nh÷ng ngêi cã viÖc lµm rÊt kh«ng thêng xuyªn hoÆc nãi chung lµ kh«ng cã 20 trong mét thêi gian dµi.