Cứu sống trường hợp ngộ độc methanol rất nặng
Các bác sĩ Khoa cấp cứu và Trung tâm Chống độc Bệnh viện
Bạch Mai vừa cứu sống một người ngộ độc methanol rất nặng.
Bệnh nhân nghiện rượu nặng nhiều năm qua đã dùng cồn công
nghiệp có chứa methanol pha thành rượu để uống. Với kinh
nghiệm lâm sàng và những phương pháp điều trị hiện đại, các
bác sĩ đã cứu sống người bệnh, đồng thời gửi thông điệp cảnh
báo tới cộng đồng về sự nguy hiểm của chất methanol.
Bệnh nhân TMT. và túi cồn chứa methanol
được mang vào bệnh viện.
Không có rượu thì uống... cồn
Mặc dù ông TMT, 45 tuổi (Đại La - Hai Bà Trưng - Hà Nội) đã
được các bác sĩ cứu thoát khỏi bàn tay tử thần nhưng những người
thân trong gia đình đưa ông đến bệnh viện như vẫn còn nguyên nỗi
sợ hãi và hoang mang tột độ bởi họ nghĩ rằng với tình trạng của
ông T. lúc đó thì cái chết coi như cầm chắc trong tay. Thạc sĩ
Hoàng Bùi Hải -bác sĩ trực Khoa cấp cứu hôm đó - cho biết, ông T.
nhập viện trong tình trạng kích thích vật vã, huyết áp tụt không đo
được, suy hô hấp nặng, đồng tử giãn tối đa không còn phản xạ với
ánh sáng, tất cả những chỉ số sinh hóa có được đều chống lại sự
sống của người bệnh. Bằng kinh nghiệm lâm sàng của mình, bác sĩ
Hải nhận định đây rất có thể là một trường hợp ngộ độc methanol,
(một chất có trong cồn công nghiệp) rất nặng. Các bác sĩ nhanh
chóng tiến hành các biện pháp cấp cứu đặt catheter, thở máy, dùng
các thuốc vận mạch, truyền dịch và chuyển bệnh nhân lên Trung
tâm Chống độc.
Bác sĩ Trung tâm Chống độc cho biết, họ đã cấp cứu cho nhiều
trường hợp ngộ độc rượu, ngộ độc methanol nhưng đây là một ca
bệnh chưa từng gặp, nếu không có kinh nghiệm điều trị thì không
thể cứu sống được. Bệnh nhân T. đã bị toan chuyển hóa và rối loạn
điện giải rất nặng, hôn mê sâu, rối loạn hô hấp, rối loạn tuần hoàn
và suy thận. Định lượng methanol trong máu là 139,8mg/100ml,
trong khi chỉ cần methanol trên 40mg/100ml là phải có chỉ định lọc
máu. Sau 30 giờ lọc máu liên tục và điều trị kịp thời, bệnh nhân đã
được cứu sống, và đặc biệt bệnh nhân không bị viêm thị giác.
Khi chúng tôi đến Trung tâm Chống độc, bệnh nhân T. đã hồi
phục, tuy nhiên hàm lượng methanol trong máu của bệnh nhân T.
còn cao nên vẫn phải tiếp tục điều trị. Khác với nhiều bệnh nhân
khác tại Trung tâm Chống độc, ông T. hồn nhiên bộc bạch về cuộc
đời mình và con đường đưa ông tới bệnh viện. Đó là một người
đàn ông độc thân, làm nghề chụp ảnh, sống chung với gia đình
người anh trai. Ông T. nghiện rượu hàng chục năm qua, gần đây do
không có tiền mua rượu, ông đành mua cồn 90 độ về pha với nước
để uống, cũng không biết thế nào là cồn công nghiệp có methanol,
chỉ biết uống cho thỏa cơn nghiện. Hậu quả là sau những ngày dài
sử dụng cồn thay rượu, ông T. đã phải nhập viện trong tình trạng
cận kề cái chết.
Methanol là một độc chất có thể gây chết người
TS. Phạm Duệ, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết, trong
rượu bình thường hay còn gọi là rượu bia thực phẩm là rượu bia
có chứa ethanol. Tuy được dùng để pha chế đồ uống giải khát
nhưng bản thân ethanol cũng là chất có thể gây độc: ethanol ức chế
làm suy yếu hệ thần kinh trung ương, gây giảm hoạt tính các nơron
thần kinh. Vì thế nếu uống nhiều rượu sẽ dẫn đến say, nghiện và
gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Tuy nhiên nguy hiểm hơn và
thường dẫn đến chết người là khi uống rượu có chứa methanol,
một chất cồn công nghiệp. Những người sử dụng thường bị nghiện
rượu, ham rượu rẻ nên thường mua phải rượu có lẫn tạp chất là
methanol, uống nhiều có thể gây chết người như đã từng xảy ra ở
đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung - Tây Nguyên. Tuy
nhiên, tự pha cồn methanol để uống thay rượu như bệnh nhân T. là
trường hợp hiếm gặp.
Methanol sau khi được
uống vào sẽ chuyển hoá
thành formaldehyde nhờ
men
alchoholdehydrogenase
và sau đó thành formic
acid nhờ men
acetaldehyde
dehydrogenase. Chính
những chất này gây độc
cho gan, thận gây suy
thận cấp, viêm gan nhiễm
độc, đặc biệt là gây toan
hóa máu nặng nề. Triệu
chứng đầu tiên có thể bao
gồm: chán nản, lú lẫn,
ngủ li bì. Triệu chứng
Theo TS. Duệ, methanol vốn chỉ được nhiễm độc có thể xuất
dùng trong công nghiệp. Đây là một hiện chậm sau 18 - 24
chất cực độc, uống vào nếu không tử giờ, bao gồm đau đầu,
vong cũng gây ra viêm gan nhiễm độc, các triệu chứng về thị lực
suy thận cấp, viêm thị giác dẫn đến (nhìn mờ, nhìn có màu
mù. Nhiều trường hợp nghiện rượu, trắng), buồn nôn, nôn, thở
với nồng độ rượu bình thường uống nhanh, suy hô hấp. Nhiễm
vào không khiến họ cảm thấy "phê" độc methanol nặng gây
mà phải pha thêm cồn vào uống mới hôn mê, co giật, tụt huyết
đã. Nếu là cồn ethanol thì sẽ gây ngộ áp và tử vong nhanh
độc rượu (say) rồi lại tỉnh nhưng nếu là chóng
cồn methanol thì say là chết.
TS. Duệ nhấn mạnh, để phòng tránh ngộ độc methanol, trước hết là
giảm uống rượu, không vì ham rẻ mà mua rượu không rõ nguồn
gốc như mua rượu bán rong hay rượu pha chế không bảo đảm.
Cũng cần phải nhớ rằng không phải rượu nào cũng là rượu uống
được, cồn nào cũng có thể pha thành rượu được. Cuối cùng, không
uống quá nhiều rượu, bia và nên uống có chừng mực: tốt nhất là 1
ngày không uống quá 50ml rượu mạnh hoặc 750ml bia.
