Đặc điểm kháng nấm đồ của phức bộ Trichophyton rubrum và Trichophyton mentagrophytes

Hong Bang International University Journal of Science ISSN: 2615-9686

Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng – Số Đặc biệt: Hội nghị Khoa học Tuổi trẻ Lần thứ 1 - 5/2024

DOI: https://doi.org/10.59294/HIUJS.KHTT.2024.008

ĐẶC ĐIỂM KHÁNG NẤM ĐỒ CỦA PHỨC BỘ

TRICHOPHYTON RUBRUM VÀ TRICHOPHYTON MENTAGROPHYTES

Thạch Thị Diễm Phương1,, Trn Phủ Mạnh Siêu2, Phng Đức Truyền3, Tăng Tuấn Hải4,

Nguyễn Thị Kim Quyên1 và La Mộng Thúy1

1Trường Đại hc Y khoa Phạm Ngc Thạch,

2 Bệnh viện Quận Gò Vp,

3Viện sốt rét Ký sinh trng - Côn trng Thành phố Hồ Chí Minh,

4 Trường Đại hc Y Dược Cn Thơ

TÓM TẮT

Đặt vn đề: Kháng nm đồ ca vi nm ngoài da với các thuốc kháng nm hiện hành vẫn chưa được

khảo sát thường xuyên tại Việt Nam. Mục tiêu nghiên cu: Khảo sát đặc điểm kháng nm đồ ca vi

nm ngoài da đối với các thuốc kháng nm hiện hành. Đối tượng và phương pháp nghiên cu: Nghiên

cu in-vitro được tiến hành trên 129 mẫu vi nm ngoài da lưu trữ tại B môn Vi sinh hc – Ký sinh

hc, Khoa Y, Đại hc Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Vi nm được nuôi cy trên thạch Sabouraud

đường và đnh danh dựa trên đặc điểm hình thái. Kháng nm đồ với itraconazole, fluconazole và

griseofulvin được khảo sát bằng kỹ thuật đĩa khuếch tán trên thạch. Đường kính vòng kháng nm ở

ngày th 5 được đo bằng thước cặp. Chúng tôi xử lý số liệu bằng phn mềm SPSS 25. Kết quả: Phc

b Trichophyton rubrum chiếm tỷ lệ cao nht (51.9%). Cả phc b T. rubrum và T. mentagrophytes

đều có tỷ lệ nhạy cảm cao với itraconazole và griseofulvin, trong khi fluconazole biểu hiện đề kháng

với hu hết chng vi nm ngoài da. Đường kính kháng nm itraconazole và griseofulvin ca phc b

T. mentagrophytes thp hơn đáng kể so với phc b T. rubrum (p < 0.05). Kết luận: Thuốc

itraconazole và griseofulvin có đ nhạy cao với các vi nm Trichophyton spp.; sự khác biệt về đường

kính kháng nm giữa hai phc b T. rubrum và T. mentagrophytes gợi ý các cơ chế đề kháng thuốc

khác nhau ở các phc b.

Từ khóa: vi nm ngoài da, Trichophyton, kháng nm đồ

EVALUATION OF THE ANTIFUNGAL SUSCEPTIBILITY OF

TRICHOPHYTON RUBRUM COMPLEX AND TRICHOPHYTON

MENTAGROPHYTES COMPLEX

Thach Thi Diem Phuong, Tran Phu Manh Sieu, Phung Đuc Truyen, Tang Tuan Hai,

Nguyen Thi Kim Quyen and La Mong Thuy

ABSTRACT

Background: Antifungal susceptibility testing of dermatophytes has yet to be routinely performed in

Vietnam. Objectives: To evaluate the susceptibility pattern of dermatophytes to available

antifungals. Materials and methods: This in-vitro study was conducted on 129 dermatophyte strains

preserved in the Microbiology - Parasitology Department, School of Medicine at Ho Chi Minh City

National University. We isolated the strains in Sabouraud’s dextrose agar and identified the

dermatophytes based on morphological features. Antifungal susceptibility testing was performed with

itraconazole, fluconazole, and griseofulvin using an agar-based disk diffusion method. The inhibition

zone diameter (IZD) was measured with a caliper on 5th days. We used SPSS 25 to analyze

data. Results: Trichophyton rubrum complex accounted for a higher proportion (51.9%). Both

 Tác giả liên hệ: CN. Thch Th Diễm Phương, Email: phuongttd@pnt.edu.vn

(Ngày nhận bài: 10/03/2024; Ngày nhận bản sửa: 10/4/2024; Ngày duyệt đăng: 20/4/2024)

ISSN: 2615-9686 Hong Bang International University Journal of Science

Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng – Số Đặc biệt: Hội nghị Khoa học Tuổi trẻ Lần thứ 1 - 5/2024

complexes resulted in high sensitivity rates to itraconazole and griseofulvin, while fluconazole was

resistant to most strains. We noted the significantly lower IZD of the T. mentagrophytes complex

compared to the T. rubrum complex (p < 0.05). Conclusion: itraconazole and griseofulvin are

sensitive to Trichophyton spp.; there are significant differences in IZD between T. rubrum complex

and T. mentagrophytes complex, suggesting distinct resistance mechanisms among complices.

Keywords: dermatophytes, Trichophyton, antifungal susceptibility testing

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Bệnh vi nấm ngoài da là bệnh da rất thường gặp ti các cơ s khám bệnh da liễu [1]. Bệnh tuy không

gây nguy him đến tnh mng nhưng c th ảnh hưng rất nhiu đến chất lượng cuc sống và mức

đ tự tin trong giao tiếp x hi của bệnh nhân [2]. Điu tr triệt đ bệnh vi nấm ngoài da là điu kiện

tiên quyết giúp cải thiện chất lượng cuc sống của bệnh nhân.

Việc khảo sát kháng nấm đồ của vi nấm ngoài da đ thu hút khá nhiu sự quan tâm trong thời gian

gn đây, khi mà hiên tượng vi nấm ngoài da không đáp ứng điu tr được báo cáo ngày càng nhiu

trên thế gii. Các loi thuốc kháng nấm ti chỗ và toàn thân được lựa chn trên cơ s các chủng nấm

và mức đ nghiêm trng của bệnh nhân. Thuốc kháng nấm c th hot đng theo hai cơ chế là tiêu

diệt trực tiếp tế bào nấm hoặc ngăn chặn tế bào nấm phát trin. Bng cách nhắm vào các cấu trúc cn

thiết trong tế bào nấm nhưng không cn thiết trong tế bào con người, các thuốc chống nấm giúp chống

li nhiễm nấm mà không làm ảnh hưng đến tế bào của cơ th bệnh nhân [3]. Tuy nhiên, theo số

lượng ngày càng tăng của các loi thuốc mi, hiện tượng đ kháng thuốc cng ngày càng gia tăng

trên thế gii; đây là kết quả của hiện tượng chn lc  các sinh vật [4].

Mt trong những kỹ thuật khảo sát kháng nấm đồ ph biến hiện nay chnh là kỹ thuật đĩa khuếch tán

trên thch; đây là kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện và dễ l giải kết quả. Trong nghiên cứu của Tăng

Tuấn Hải, hu như các chủng vi nấm ngoài da đu nhy vi thuốc kháng nấm itraconazole (100%) và

griseofulvin (98%). Tuy nhiên, tỷ lệ vi nấm ngoài da nhy vi ketoconazole khá thấp (52.9%) và đối

vi fluconazole, gn như toàn b các vi nấm ngoài da đu biu hiện đ kháng [5]. Việc khảo sát kháng

nấm đồ của vi nấm ngoài da nên được thực hiện thường xuyên hơn bao giờ hết, v các chủng vi nấm sẽ

dn thch nghi vi sự hiện diện của thuốc kháng nấm. Như vậy, nghiên cứu này được tiến hành nhm

xác đnh đặc đim kháng nấm đồ của phức b Trichophyton rubrum (T. rubrum) và Trichophyton

mentagrophytes (T. mentagrophytes) đối vi itraconazole, fluconazole và griseofulvin, qua đ làm cơ

s cho các nghiên cứu sâu hơn v cơ chế đ kháng thuốc của vi nấm  mức đ phân tử.

2. PHƯƠNG PHÁP VÀ VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Các mẫu vi nấm ngoài da được lưu trữ ti B môn Vi sinh hc – Ký sinh hc, thuc Khoa Y – Đi

hc Quốc gia Tp. HCM.

2.2. Phương pháp nghiên cứu

Thiết kế nghiên cứu: Thực nghiệm trong phng th nghiệm c so sánh giữa hai nhm.

2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu: 129 mẫu vi nấm ngoài da được lưu trữ ti B môn Vi sinh hc – Ký sinh

hc, thuc Khoa Y - Đi hc Quốc gia TP. HCM.

2.4. Kỹ thuật chọn mẫu

Chn mẫu ngẫu nhiên đơn.

Hong Bang International University Journal of Science ISSN: 2615-9686

Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng – Số Đặc biệt: Hội nghị Khoa học Tuổi trẻ Lần thứ 1 - 5/2024

Cách tiến hành:

- Dựa theo danh sách loài vi nấm được lưu trữ theo trnh tự được lưu trong cơ s dữ liệu.

- Đánh số các vi nấm t 1 đến 438.

- Chn 129 mẫu ngẫu nhiên bng Excel.

2.5. Kỹ thuật và tiêu chuẩn sử dụng trong nghiên cứu

- Điu kiện lưu trữ các mẫu vi nấm ngoài da:

+ Các mẫu vi nấm ngoài da được lưu trữ trong ống cryotube chứa dung dch glycerol 50% và bảo

quản  nhiệt đ âm 20 ᵒC;

+ Khi thao tác, làm mát ống trữ chủng  4 ᵒC trong 20 phút, sau đ r đông  nhiệt đ phng trong

20 phút.

- Cấy phân lập các mẫu lưu trữ trên môi trường thch Sabouraud đường (nhiệt đ 25 – 28 ᵒC; thời

gian 5 – 7 ngày). Quan sát hình th vi nấm dưi kính hin vi quang hc: mô tả đặc đim đi th và vi

th, đối chiếu vi kết quả lưu trữ của ống.

- To huyn phù bào tử vi nấm [6]:

+ Sử dụng 5ml dung dch Tween 20%, trải lên đĩa cấy vi nấm ngoài da.

+ Phết nhẹ nhàng lên b mặt khúm nấm bng tăm bông vô trng.

+ Đếm số lượng bào tử trong dung dch bng buồng đếm, đảm bảo mật đ 106 – 5.106 bào tử/mL.

- Thực hiện kháng nấm đồ:

+ Trải đu 1ml huyn ph bào tử lên đĩa thch Mueller – Hinton (MHA)  nhiệt đ 25 – 28 ᵒC;

thời gian 5 – 7 ngày.

+ Đặt đĩa kháng nấm lên đĩa thch: itraconazole 8 g (ITC), fluconazole 25 g (FLC) và

griseofulvin 10g (GRI).

+ Quan sát và đo đường knh vng kháng nấm  thời đim ngày thứ 5 bng thưc kẹp.

- Diễn giải kết quả: kết quả kháng nấm đồ được xác đnh dựa vào đường kính vòng kháng nấm như

sau [7]:

Bảng 1. Ngưỡng cắt đường kính vòng kháng nấm

Thuốc kháng nấm

Nhạy (S)

Trung gian (I)

Kháng (R)

Itraconazole 8g

 15mm

10 – 14mm

 9mm

Fluconazole 25g

 22mm

21 – 15mm

 14mm

Griseofulvin 10g

 10mm

2.6. Phương pháp xử lý số liệu

Nhập liệu bng Excel và xử lý số liệu bng phn mm IBM SPSS Statistis 25. Trình bày biến đnh

tnh dưi dng tn số (n) và tỷ lệ (%); biến đnh tnh dưi dng trung v (khoảng tứ phân v). Kim

tra sự khác biệt giữa hai biến đnh lượng bng kim đnh Mann – Whitney U; kim tra mối liên quan

giữa hai biến đnh tính bng kim đnh chnh xác Fisher. Ý nghĩa thống kê được xác lập khi p < 0.05.

2.7. Đạo đức trong nghiên cứu

Được chấp thuận bi Hi đồng Đo đức trong nghiên cứu Y sinh hc, Trường Đi hc Quốc Tế

Hồng Bàng theo quyết đnh số 70/PCT-HĐĐĐ ngày 6 tháng 3 năm 2023.

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Đặc đim của mẫu nghiên cứu được mô tả như sau:

ISSN: 2615-9686 Hong Bang International University Journal of Science

Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng – Số Đặc biệt: Hội nghị Khoa học Tuổi trẻ Lần thứ 1 - 5/2024

Hình 1. Phân bố các chủng vi nấm ngoài da lưu trữ (n = 129)

Nhận xt: Trong các chủng vi nấm ngoài da phân lập được th phức b T. rubrum chiếm t lệ cao nhất

là 51.9%.

Hình 2. Đặc đim kháng nấm đồ của T. rubrum đối vi itraconazole, fluconazole và griseofulvin

Nhận xt: Trong phức b T. rubrum, thuốc c tỷ lệ nhy cao nhất là itraconazol 98.5%, kế đến là

griseofulvin 94%. Tỷ lệ kháng cao nhất là fluconazole 95.5%.

Hình 3. Đặc đim kháng nấm đồ của T. mentagrophytes đối vi itraconazol, fluconazole và griseofulvin

Nhận xt: Trong phức b T. mentagrophytes tỷ lệ nhy cao nhất là itraconazol 98.4%, kế đến là

griseofulvin 96.8%. Toàn b các chủng T. mentagrophytes đu kháng fluconazol 100%.

51.90%

48.10%

T. rubrum T. mentagrophytes

98.4%

96.8%

0% 0% 0%

1.6%

100%

3.2%

0.0%

20.0%

40.0%

60.0%

80.0%

100.0%

120.0%

ITC FLC GRI

Nhy

Trung gian

Kháng

Hong Bang International University Journal of Science ISSN: 2615-9686

Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng – Số Đặc biệt: Hội nghị Khoa học Tuổi trẻ Lần thứ 1 - 5/2024

Bảng 2. So sánh đường knh kháng nấm giữa phức b T. rubrum và T. mentagrophytes

Thuốc kháng nấm

T. rubrum

T. mentagrophytes

p †

Itraconazole 8g (mm)

40 (35 - 45)

36 (32 - 38)

0.001

Fluconazole 25g (mm)

0.492

Griseofulvin 10g (mm)

30 (25 - 34)

27 (25 - 30)

0.032

† Kiểm đnh Mann-Whitney U (Phần trong ngoặc là đơn vị của biến số: (mm))

Nhận xt: Kch thưc đường kháng nấm của itraconazole đối vi T. rubrum cao hơn

T. mentagrophytes, tương tự kch thưc đường kháng nấm của griseofulvin đối vi T. rubrum cao

hơn T. mentagrophytes.

Hình 4. Đặc đim đ kháng của ba thuốc kháng nấm giữa phức b T. rubrum và T. mentagrophytes

Nhận xt: Tỷ lệ đ kháng các thuốc kháng nấm giữa hai phức b T. rubrum và T. mentagrophytes

khác biệt không c  nghĩa thống kê (p > 0.05).

4. BÀN LUẬN

Trong số các mẫu vi nấm ngoài da được nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy tỷ lệ phức b T. rubrum cao

hơn so vi T. mentagrophytes, d không quá chênh lệch. Nghiên cứu này được tiến hành in-vitro, sử

dụng các mẫu vi nấm ngoài da lựa chn ngẫu nhiên t danh sách của B môn Vi sinh – K sinh hc

thuc Khoa Y – Đi hc Quốc gia Tp. HCM. Phương pháp chn mẫu ngẫu nhiên cng phn nào th

hiện được sự phân bố của các vi nấm ngoài da: tỷ lệ T. rubrum thường cao nhất, tương tự mt số

nghiên cứu ti Việt Nam [5, 8].

Đối vi phức b T. rubrum, chúng tôi nhận thấy các vi nấm này c tỷ lệ nhy rất cao đối vi

itraconazole và griseofulvin, trong khi đối vi fluconazole hu như tất cả vi nấm biu hiện đ kháng

(95.5%). Kết quả ghi nhận tương tự đối vi phức b T. mentagrophytes (Bảng 3). Nghiên cứu của

Tăng Tuấn Hải cng nhận thấy itraconazole và griseofulvin c tỷ lệ nhy rất cao vi vi nấm ngoài da,

trong khi đối vi fluconazole, chúng li biu hiện đ kháng [5]. Kết quả này cng là mt trong những

cơ s giúp các phác đồ điu tr nấm da đưa itraconazole và griseofulvin tr thành các thuốc đu tay

[9, 10]. Đối vi fluconazole, thuốc này vẫn được sử dụng điu tr (d không thường xuyên) do t đc

tnh và c khả năng tồn lưu ko dài trong mô keratin, nhất là mô mng [11]; điu này dẫn đến các

phác đồ sử dụng fluconazole ngắt qung trong điu tr nấm mng [12, 13]. Cho đến hiện ti, mối

1.5

95.53

5.98

1.62

100

3.23

100

120

Itraconazole Fluconazole Griseofulvin

T. rubrum (N = 67) T. mentagrophytes (N = 62)

p = 1**

p = 0.245**

p = 0.681**

Đặc điểm kháng nấm đồ của phức bộ Trichophyton rubrum và Trichophyton mentagrophytes

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi