TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 489 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2020
85
- Số lượng TB CD34+: Tỉ lệ tế bào CD34+
thu được 2.38 ± 0.92%, nồng độ tế bào CD34+
thu được 1.71 ± 0.510x106 TB/1ml. Số lượng tế
bào này giảm theo tuổi nhưng không đáng kể.
- Quy trình tách chiết vô khuẩn tuyệt đối
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ y tế (2003), "Các giá trị sinh hc về huyết
hc", Các giá trị sinh hc người Việt Nam bình
thường thập kỷ 90 - thế kỷ 20. Nhà xuất bản Y
hc, Hà nội: tr. 73-78.
2. Nguyễn Thanh Bình (2012). Nghiên cứu đặc
tính và hiệu quả của khối tế bào gốc tự thân từ tủy
xương trong điều trị một số tổn thương xương,
khớp. Luận án tiến sĩ y hc: Trường ĐH Y Hà Nội.
3. Mehta J., Singhal S., Gordon L. et al. (2002),
"Cobe Spectra is superior to Fenwal CS 3000 Plus
for collection of hematopoietic stem cells", Bone
Marrow Transplantation, 29(7): p. 563-567
4. Pal R, Venkataramana NK, Bansal A et al.
(2009). Ex vivo-expanded autologous bone
marrow-derived mesenchymal stromal cells in
human spinal cord injury/ paraplegia: A pilot
clinical study. Cytotherapy , 897-911.
5. P. Hernandez, L. Cortina, H. Artaza et al.
(2007), "Autologous bone-marrow mononuclear
cell implantation in patients with severe lower limb
ischaemia: A comparison of using blood cell
separator and Ficoll density gradient
centrifugation", Atherosclerosis, 194: p. e52–e56
6. Pösel C, Möller K, Fröhlich W, Schulz I,
Boltze J, Wagner D-C (2012) Density Gradient
Centrifugation Compromises Bone Marrow
Mononuclear Cell Yield. PLoS ONE 7(12): e50293.
doi: 10.1371/ journal.pone. 0050293
7. Sykova E, Homola A, Mazzanec R et al.
(2006). Autuologous bone marrow transplantation
in patients with subacute and chronic spinal cord
injury. Cell Transplant , 675-87.
8. Yoon SH, Shim YS, Park YH et al. (2007).
Complete spinal cord injury treat- ment using
autologous bone marrow cell transplantation and
bone marrow stimulation with granulocyte
macrophage-colony stimulating factor: phase I/II
clinical train. Stem Cells , 2066-73.
ĐẶC ĐIỂM TAI NẠN BỎNG Ở TRẺ DƯỚI 6 TUỔI
ĐIỀU TRỊ TẠI KHOA NGOẠI CHẤN THƯƠNG BỎNG CỦA
BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH BÌNH ĐỊNH, 2019
Nguyễn Thị Như Tú1, Võ Hồng Phong2,
Trần Thị Xuân Tâm2, Phan Trọng Lân3
TÓM TẮT21
Từ tháng 7/2019 đến tháng 12/2019 tại Khoa
Ngoại Chấn thương bỏng Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Định, tổng số trường hợp bỏng ở trẻ em dưới 6 tuổi là
61 em, trong đó trẻ em gái bị bỏng nhiều hơn nam
giới chiếm 50,8%. Nạn nhân nhỏ nhất là 4 tháng tuổi
và lớn nhất là 70 tháng tuổi, trung bình là 23,9 ± 16,8
tháng tuổi; trẻ em từ 1-2 tuổi bị bỏng nhiều nhất
chiếm 45,9%. Nguyên nhân cao nhất là nước nóng
(nước sôi và thức ăn nóng) chiếm tỷ lệ 85,2%. Vị trí
thường gặp là bếp chiếm 39,4%, bàn ăn chiếm
26,2%, phòng khách chiếm 18%. Phần lớn tai nạn
bỏng xảy ra khi trẻ đang chơi chiếm 77%, trẻ đang ăn
chiếm 16,4%. Có đến 52 trẻ bị bỏng ghép, cả 02 mức
độ. Trẻ bị bỏng độ 2a chiếm 96,7%, kế đến là bỏng
độ 1 chiếm 75,4%. Tình trạng trẻ bị nhiễm trùng
chiếm 6,6%, bỏng nặng 29,5%, bỏng trung bình
29,5% và bỏng nhẹ 16,4%. Việc tăng cường hoạt
động truyền thông nhận diện nguy cơ gây bỏng, các vị
trí, hoàn cảnh thường gặp, các mức độ nguy hại do
bỏng gây ra là hết sức cần thiết.
1Sở Y tế Bình Định
2 Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định
3Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Như Tú
Email: nhutu66@gmail.com
Ngày nhận bài: 6.2.2020
Ngày phản biện khoa hc: 2.4.2020
Ngày duyệt bài: 10.4.2020
Từ khóa:
tai nạn bỏng, trẻ dưới 6 tuổi, tỉnh Bình Định.
SUMMARY
THE CHARACTERISTICS OF BURNING
ACCIDENT FOR CHILDREN UNDER 6 YEARS
OLD TREATED IN TRAUMATIC SURGERY
AND BURNING DEPARTMENT IN BINH
DINH GENERAL HOSPITAL, 2019
From July, 2019 to December, 2019 at the
Traumatic Surgery and Burning Department, Binh Dinh
General Hospital, the total number of burns in children
under 6 years old was 61, of which girls suffered
burns more than boy accounted for 50.8%. The
youngest victims were 4 months old and the oldest
were 70 months old, the average age was of 23.9 ±
16.8 months old; Children aged 1-2 years old burned
the most accounted for 45.9%. The highest cause was
hot water (boiling water and hot food) accounted for
85.2%. The common place was kitchens accounted for
39.4%, dining table accounted for 26.2%, living room
accounted for 18%. The majority of burns occurred
while children were playing (77%), eating (16.4%).
Up to 52 children burned with both 2 levels. Children
burned level 2 accounted for 96.7%, followed by level
1 burning accounted for 75.4%. The children with
infected burn accounted for 6.6%, severe burns
29.5%, average burns 29.5% and minor burns 16.4%.
Strengthening communication activities to identify the
risk of burns, common locations, circumstances, and
levels of harm caused by burns were extremely
vietnam medical journal n02 - APRIL - 2020
86
necessary.
Key words:
Burning accidents, children under 6
years olds, Binh Dinh province
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới
(WHO), ở nhiều quốc gia có thu nhập cao, tỷ lệ
tử vong do bỏng đã giảm tuy nhiên tỷ lệ tử vong
ở trẻ em do bỏng ở các nước có thu nhập thấp
và trung bình cao hơn gấp 7 lần so với ở các
nước có thu nhập cao [9]. Năm 2004, gần 11
triệu người trên toàn thế giới đã bị bỏng nghiêm
trng ở mức độ cần được chăm sóc y tế [9].
Bỏng xảy ra chủ yếu ở nhà và tại nơi làm
việc. Các cuộc điều tra cộng đồng ở Bangladesh
và Ethiopia cho thấy 80-90% số trường hợp
bỏng xảy ra ở nhà. Trẻ em và phụ nữ thường bị
bỏng trong nhà bếp, từ các thùng có chứa chất
lỏng nóng hoặc lửa, hoặc từ vụ nổ bếp ga. Nam
giới có nhiều khả năng bị bỏng tại nơi làm việc
do cháy, bỏng, bỏng hóa chất và điện [9].
Theo Viện bỏng quốc gia tai nạn thương tích
về bỏng ở nước ta đứng hàng hai chỉ sau tai nạn
giao thông, mỗi năm có khoảng 15.000-16.000
bệnh nhân (BN) bỏng phải nhập viện [4]. Nghiên
cứu Nguyễn Thúy Quỳnh [3] tại 06 tỉnh ở Việt
Nam trẻ 0-4 tuổi bị chấn thương do bỏng chiếm
cao nhất với tỷ lệ 44,2%. Năm 2018, Bệnh viện
đa khoa tỉnh Bình Định, có 331 BN bỏng nhập
viện, trong đó trẻ dưới 6 tuổi chiếm một phần
ba. Tại Trung tâm Y tế An Nhơn có 62 BN bỏng
nhập viện trong đó trẻ dưới 6 tuổi chiếm nhiều
nhất 46,8% [5]. Xuất phát từ thực tế đó, chúng
tôi tiến hành nghiên cứu đặc điểm tai nạn bỏng
ở trẻ dưới 6 tuổi đang điều trị tại Khoa Ngoại
Chấn thương bỏng của Bệnh viện đa khoa tỉnh
Bình Định, năm 2019
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu:
- Bệnh nhân bỏng là trẻ em dưới 6 tuổi;
- Hồ sơ bệnh án bệnh nhân bỏng là trẻ em
dưới 6 tuổi.
2.2. Thời gian nghiên cứu: 07 tháng từ
01/6/2019 đến 31/12/2019.
2.3. Địa điểm nghiên cứu: Tại Khoa Ngoại Chấn
thương bỏng - Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định
2.4. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô
tả ngang.
2.5. Cỡ mẫu nghiên cứu: Cỡ mẫu toàn bộ.
2.6. Biến số và chỉ số nghiên cứu:
- Tuổi: Tính theo số tháng, tính tuổi trung
bình theo tháng
- Giới: tỷ lệ % nam, nữ
- Thời gian xảy ra bỏng: tỷ lệ % sáng, chiều, tối
- Bị bỏng trong hoàn cảnh nào: tỷ lệ % ngủ,
ăn, chơi, tắm, khác
- Nơi xảy ra bỏng: tỷ lệ % nhà trẻ, bếp, bàn
ăn, nơi để xe máy, đang tham gia giao thông, tại
nhà, khác…
- Nguyên nhân gây bỏng: tỷ lệ % nước sôi,
thức ăn nóng, dầu mở sôi, đồ dùng nhà bếp, lửa,
hoá chất, điện, khác…
- Phân độ bỏng: tỷ lệ % độ 1, 2a, 2b, 3
- Vị trí bỏng: đùi, chân, tay, mông, cẳng tay,
mặt, lưng, bộ phận sinh dục, ngón tay…..
- Diễn tiến vết bỏng: tỷ lệ % nhiễm trùng,
biến chứng
2.7. Kỹ thuật thu thập thông tin và bộ
công cụ thu thập thông tin. Điều tra viên là
các điều dưỡng viên tại Khoa Ngoại chấn thương
bỏng đã được tập huấn về cách điều tra. H sẽ
trực tiếp thu thập thông tin bằng cách phỏng
vấn trực tiếp cha mẹ/người bảo hộ trẻ trong diện
nghiên cứu theo mẫu thống nhất và tiếp tục thu
thập thêm một số thông tin còn trống trên phiếu
dựa vào hồ sơ bệnh án trong và sau khi BN ra viện.
Bộ công cụ nghiên cứu được nhóm nghiên
cứu tự xây dựng trên cơ sở phát triển bộ phiếu
điều tra của tác giả Chirongoma (2017) [7].
2.8. Sai số và các biện pháp khống chế
sai số. Sai số do trình độ của điều tra viên trong
khâu thực hiện phỏng vấn và điền thông tin vào
phiếu điều tra có thể không đồng đều (cao đẳng
hoặc đại hc).
Cách khống chế:
Mời điều tra viên có kinh
nghiệm, có kỹ năng giao tiếp tốt, có trình độ từ
cao đẳng, đại hc trở lên làm điều tra viên, tiến
hành tập huấn kỹ cho điều tra viên trước khi
tham gia điều tra, trong thời gian diễn ra điều
tra có triển khai hoạt động giám sát, sẵn sàng hỗ
trợ để giải quyết các khó khăn vướng mắc;
- Bộ công cụ được thiết kế rõ ràng, dễ hiểu,
thống nhất và có sự cố vấn của các chuyên gia
về lĩnh vực y tế bỏng;
- Tiến hành điều tra thử nghiệm bộ câu hỏi
trước khi tiến hành điều tra;
- Điều tra viên và cán bộ giám sát sẽ được
tập huấn, giao nhiệm vụ cụ thể và được giám sát
khi thực hiện các hoạt động điều tra.
2.10. Phương pháp quản lý, xử lý và phân
tích số liệu
- Phiếu điều tra được kiểm tra, làm sạch, mã
hóa và nhập liệu bằng phần mềm EpiData và xử
lý số liệu trên phần mềm Stasta 14.00;
- Phân tích đơn biến để mô tả tần suất, tỷ lệ
phần trăm các đặc điểm liên quan tai nạn bỏng; sự
khác biệt coi là có ý nghĩa thống kê khi p<0,05.
2.11. Đạo đức trong nghiên cứu
- Đề cương nghiên cứu được phê duyệt và
thông qua Hội đồng xét duyệt đề cương của
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 489 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2020
87
Ngành Y tế trước khi triển khai;
- Các thông tin của đối tượng nghiên cứu
được cam kết giữ bí mật và chỉ sử dụng cho mục
đích của nghiên cứu;
- Việc khảo sát chỉ được thực hiện khi cha
mẹ/người giám hộ của ĐTNC đồng ý, tự nguyện
tham gia.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm dân số học của bệnh nhân
điều trị bỏng dưới 6 tuổi tại Khoa Ngoại
Chấn thương bỏng của Bệnh viện đa khoa
tỉnh Bình Định, năm 2019
Hình 3.1. Phân bố nạn nhân bỏng theo
nhóm tuổi và giới tính (n=61)
Nhận xét:
Trong số 61 nạn nhân bỏng là trẻ
em dưới 6 tuổi thì trẻ em là nữ bị bỏng chiếm tỷ
lệ 50,8% còn nam giới chiếm 49,2%.
Nạn nhân bị bỏng nhỏ nhất là 4 tháng tuổi và
lớn nhất là 70 tháng tuổi, trung bình là 23,9 ±
16,8 tháng tuổi; trẻ em ở độ tuổi từ 13 đến 24
tháng tuổi bị bỏng nhiều nhất chiếm 45,9%
(28/61), trong đó nam bị nhiều hơn nữ; kế đến
là trẻ trên 2 tuổi chiếm 29,5% (18/61), nhóm
này thì nữ và nam ngang nhau 50%.
Tỷ lệ % về nam nữ của các nhóm tuổi không
khác biệt đáng kể (p>0,05).
3.2. Đặc điểm lâm sàng và một số nguyên
nhân gây bỏng ở đối tượng nghiên cứu
Bảng 3.1. Phân loại mức độ nặng của
bỏng theo diện tích bỏng (n=61)
Mức độ
Số lượng
Tỷ lệ (%)
Nhẹ (<5%)
10
16,4
Trung bình (5-10%)
33
54,1
Nặng (>10%)
18
29,5
Nhận xét:
Tai nạn bỏng ở trẻ em dưới 6 tuổi
có mức độ trung bình chiếm hơn một nửa
54,1%, kế đến là bỏng nặng 29,5%, bỏng nhẹ
chiếm 16,4%
Bảng 3.2. Phân loại theo độ sâu của tổn
thương bỏng (n=61)
Phân độ
Số lượng
Tỷ lệ (%)
Độ 1
46
75,4
Độ 2 a (nông)
59
96,7
Độ 2 b (sâu)
12
19,7
Nhận xét:
Trong số 61 trẻ thì có đến 56 trẻ
bị bỏng cả 02 mức độ chiếm 91,8%; phần lớn
trẻ bị bỏng độ 2 a chiếm 96,7%, kế đến là bỏng
độ 1 chiếm 75,4%.
Hình 3.2. Tình hình nhiễm trùng ở trẻ em
dưới 6 tuổi bị bỏng (n=61)
Nhận xét:
Nạn nhân bỏng là trẻ em dưới 6
tuổi bị nhiễm trùng chiếm 6,6%
Hình 3.3. Phân bố nguyên nhân bỏng theo
nhóm tuổi (n=61)
Nhận xét:
Nguyên nhân gây ra tai nạn bỏng
cao nhất là nước nóng chiếm tỷ lệ 85,2% trong
đó bỏng do nước sôi chiếm 50,8%, kế đến là
thức ăn nóng chiếm tỷ lệ 34,4%, các nguyên
nhân gây bỏng khác như: bô xe, điện, lửa, hóa
chất chiếm tỷ lệ thấp từ 1,6 – 6,6%.
3.3. Vị trí, thời gian và hoàn cảnh
thường xảy ra tai nạn bỏng
Bảng 3.3. Vị trí xảy ra tai nạn bỏng
(n=61)
Số lượng
Tỷ lệ (%)
24
39,4
16
26,2
05
8,2
11
18,0
03
4,9
02
3,3
vietnam medical journal n02 - APRIL - 2020
88
Nhận xét:
Vị trí xảy ra tai nạn bỏng cao nhất
là bếp chế biến thực phẩm chiếm tỷ lệ 39,4%, kế
đến là bàn ăn chiếm 26,2%, phòng tiếp khách
18% (có phích nước nóng, bình trà), nơi để xe
máy 8,2%, một số vị trí khác như: phòng ngủ,
phòng tắm, tiệm làm tóc, sân vườn chiếm tỷ lệ
thấp từ 3,3-4,9%
Hình 3.4. Thời điểm xảy ra tai nạn bỏng
Nhận xét:
Hơn nửa các tai nạn bỏng xảy ra
vào khoảng thời gian từ 12 giờ trưa đến 19 giờ
tối chiếm 52,5%, tai nạn bỏng ít xảy ra sau 19
giờ, chiếm 16,4%
Bảng 3.4. Hoàn cảnh xảy ra tai nạn bỏng
(n=61)
Hoàn cảnh
Số lượng
Tỷ lệ (%)
Đang ngủ
01
1,7
Đang chơi
47
77,0
Đang ăn
10
16,4
Đang tắm
03
4,9
Nhận xét:
Phần lớn tai nạn bỏng xảy ra khi
trẻ đang chơi chiếm 77%, kế đến là trẻ đang ăn
chiếm 16,4%, khi trẻ tắm và ngủ cũng xảy ra
bỏng với tỷ lệ thấp.
Hình 3.5. Tình hình giám sát trẻ khi xảy ra
tai nạn bỏng (n=61)
Nhận xét:
Trong số 61 trẻ bị bỏng, có 56 trẻ
có người giám sát, trong đó người giám sát trẻ là
cha hoặc mẹ chiếm tỷ lệ cao nhất 62,3%, kế đến
là ông/ bà 18%
IV. BÀN LUẬN
4.1. Đặc điểm tai nạn bỏng xảy ra đối
với trẻ em dưới 6 tuổi. Nghiên cứu của chúng
tôi cho thấy tỷ lệ trẻ em dưới 6 tuổi là nữ bị
bỏng cao hơn nam giới, chiếm 50,8% (Hình 3.1),
tương đồng nghiên cứu của Chirongoma và cộng
sự (2017) trên 50 trẻ từ 0 đến 5 tuổi bị bỏng
nhập viện tại hai bệnh viện lớn ở Harare,
Zimbabwe; kết quả nghiên cứu cho thấy nữ bị
bỏng nhiều hơn nam với tỷ lệ lần lượt là 54% và
46%[7]. Ngược lại với nghiên cứu của Adil và
cộng sự (2016) trên 324 người bệnh bỏng nằm
điều trị tại Trung tâm Bỏng thuộc Bệnh viện Nhân
dân Karachi, Pakistan nam giới bị bỏng cao gấp
2,4 lần so với nữ giới [6], nghiên cứu của Thái
Quang Hùng và cộng sự (2006) tiến hành hồi cứu
hồ sơ những người bệnh bị bỏng nhập viện tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Đaklak trong khoảng thời
gian từ 1998 đến 2002 cũng cho thấy nam bị
bỏng nhiều hơn nữ [2], nghiên cứu của Nguyễn
Thị Như Tú và cộng sự năm 2018 trên 62 bệnh
nhân bỏng nhập viện điều trị tại Khoa Ngoại
Trung tâm Y tế An Nhơn tỉnh Bình Định thì nam bị
bỏng cao hơn nữ chiếm 64,5% [5]. Theo nhóm
nghiên cứu sự khác nhau về tỷ lệ nam và nữ giữa
các nghiên cứu có thể là do đối tượng nghiên cứu
của chúng tôi, của tác giả Chirongoma và các tác
giả khác là không giống nhau.
4.2. Đặc điểm lâm sàng và nguyên nhân
gây ra tai nạn bỏng. Nghiên cứu của Han Kim
(1998) tại Hàn Quốc tìm thấy nguyên nhân gây
bỏng thường gặp nhất là do nước nóng chiếm
55,4% [8] và nghiên cứu của Thái Quang Hùng
(2006) cũng tìm thấy nước nóng là nguyên nhân
gây bỏng phổ biến chiếm 63,4% [2]. Nghiên cứu
của Nguyễn Thị Như Tú và cộng sự (2018) cũng
tìm thấy nước nóng (nước sôi, thức ăn nóng, dầu
mỡ sôi) là nguyên nhân gây bỏng cao nhất
chiếm 58,1% [5]. Kết quả nghiên cứu của chúng
tôi nước nóng (nước sôi và thức ăn nóng) là
nguyên nhân gây bỏng ở trẻ em dưới 6 tuổi cao
nhất chiếm 85,2% (Hình 3.3). Theo nhóm
nghiên cứu có sự chênh lệch tỷ lệ khá xa về
nguyên nhân gây bỏng do nước nóng giữa
nghiên cứu của chúng tôi và các nghiên cứu
khác có thể là do đối tượng nghiên cứu không
tương tự, đối tượng của chúng tôi là trẻ em dưới
6 tuổi, lứa tuổi này chưa đủ khả năng để nhận
diện nguy cơ gây bỏng là nước nóng.
Một số nguyên nhân gây bỏng chiếm tỷ lệ
thấp nhưng có thể xảy ra đối với trẻ em dưới 6
tuổi: bỏng do bô xe hay gặp ở lứa tuổi dưới 1
tuổi và trên 2 tuổi (Hình 3.3); bỏng do lửa gặp ở
trẻ từ 1-2 tuổi (Hình 3.2); và cũng có trường hợp
trẻ bị bỏng hóa chất dưới 1 tuổi (Hình 3.3). Lứa
tuổi này trẻ hiếu động thích tìm tòi, sờ mó, chính
trẻ là người gây ra tai nạn bỏng. Tương tự
nghiên cứu của Adil và cộng sự (2016) trên 324
BN bỏng nằm điều trị tại Trung tâm Bỏng thuộc
Bệnh viện Nhân dân Karachi, Pakistan cho thấy
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 489 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2020
89
nguyên nhân bỏng do chính bản thân nạn nhân
gây ra rất cao chiếm 91% chỉ có 9% bỏng do
người khác và đối tượng là trẻ em chưa đi hc bị
bỏng cao gấp 1,8 lần [6].
4.3. Vị trí, thời gian và hoàn cảnh
thường xảy ra tai nạn bỏng. Theo Lê Vũ Anh
đối với trẻ dưới 5 tuổi việc trông giữ trẻ có ảnh
hưởng lớn tới tình hình chấn thương của trẻ; Trẻ
không có người trong giữ, hoặc có người trông
trẻ nhưng không chu đáo (không có mặt người
trông trẻ khi trẻ bị chấn thương) tỷ lệ chấn
thương cao gấp 7,5 lần so với trẻ được trong giữ
cẩn thận; Trẻ dưới 5 tuổi chấn thương chủ yếu
do bỏng và ngã, trong đó bỏng chiếm 9% [1].
Nghiên cứu của chúng tôi có 9,8% trẻ bị bỏng
không có người giám sát và đối tượng giám sát
khi trẻ bị tai nạn bỏng chiếm nhiều nhất là cha
mẹ 62,3% và ông bà 18% (Hình 3.5). Điều này
xảy ra khá phổ biến tại Việt Nam hầu hết ở nông
thôn và các gia đình nghèo trẻ được chăm sóc
tại nhà và người mẹ thường vừa chăm trẻ vừa
nấu nướng, nội trợ nên trẻ khó có thể được
trông giữ cẩn thận.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới bỏng
xảy ra chủ yếu ở nhà và tại nơi làm việc. Các
cuộc điều tra cộng đồng ở Bangladesh và
Ethiopia cho thấy 80-90% số trường hợp bỏng
xảy ra ở nhà. Trẻ em và phụ nữ thường bị bỏng
trong nhà bếp, từ các thùng có chứa chất lỏng
nóng hoặc lửa, hoặc từ vụ nổ bếp ga [9].
Kết quả nghiên cứu của Han Kim và cộng sự
(1998) tại Hàn Quốc cho thấy nguyên nhân gây
bỏng thường liên quan đến thói quen sinh hoạt
hàng ngày [8]. Nghiên cứu Thái Quang Hùng và
cộng sự (2006) cho thấy hơn 95% các trường
hợp bỏng xảy ra tại nhà hoặc xung quanh nhà
[2]. Tương tự nghiên cứu của chúng tôi bếp là
nơi xảy ra tai nạn bỏng cao nhất chiếm tỷ lệ
39,4% (Bảng 3.3).
Theo nhóm nghiên cứu phần lớn những người
chăm sóc trẻ sống ở nông thôn, miền núi và xã
đảo chiếm gần 60% và hầu hết kinh tế hộ gia
đình là nghèo, cận nghèo hoặc bình thường
chiếm 98,4% do đó việc có riêng phòng bếp có
cửa ngăn cách với phòng khách là đều hiếm có
vì vậy tình trạng trẻ chạy chơi từ nhà trên xuống
bếp là phổ biến, rất dễ dàng không bị kiểm soát
và đó chính là nguyên nhân gây ra tai nạn do
chính bản thân các trẻ gây ra.
Vị trí thường gây bỏng thứ hai là tại các bàn
ăn chiếm 26,2% (Bảng 3.3), nghiên cứu cũng
cho thấy trẻ thường bị bỏng khi đang ăn chiếm
16,4% (Bảng 3.4) và do thức ăn nóng chiếm
34,4% (Hình 3.3). Theo nhóm nghiên cứu tai
nạn bỏng này có thể do chính bản thân trẻ gây
ra hoặc những người thân là do bất cẩn gây đổ,
vỡ, rơi vãi nước hoặc thức ăn nóng.
Vị trí thường gặp thứ 3 là phòng tiếp khách
chiếm 18% (Bảng 3.3) điều này là hoàn toàn
phù hợp vì đến 77% (Bảng 3.4) trẻ bị bỏng khi
trẻ đang chơi đùa do đó trẻ dễ va chạm gây đổ
vỡ các phích nước thường được đặt ở gần bàn
tiếp khách mà không có khung bảo vệ che chở
gây ra bỏng do nước sôi chiếm 50,8% (Hình 3.3)
cũng như trẻ dễ dàng chạm tay vào bô xe máy
thường được để trong phòng khách gây ra bỏng
bô xe chiếm tỷ lệ 6,6% (Hình 3.3)
Một số vị trí khác cũng gây ra bỏng cho trẻ
nhưng ít phổ biến hơn như: phòng ngủ và phòng
tắm. Theo nhóm nghiên cứu nguyên nhân gây ra
tai nạn này hầu hết là do bà mẹ hoặc người
chăm sóc nuôi dưỡng trẻ trong lúc cho trẻ bú
hoặc pha sữa khi đang ngái ngủ hoặc chuẩn bị
nước tắm cho trẻ bất cẩn gây ra bỏng do nước
sôi hoặc sữa nóng.
V. KẾT LUẬN
Kết quả nghiên cứu từ tháng 7/2019 đến
tháng 12/2019 tại Khoa Ngoại Chấn thương bỏng
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định, có tổng số 61
trường hợp bỏng ở trẻ em dưới 6 tuổi, trong đó
trẻ em gái bị bỏng nhiều hơn nam giới chiếm
50,8%. Nạn nhân nhỏ nhất là 4 tháng tuổi và lớn
nhất là 70 tháng tuổi, trung bình là 23,9 ± 16,8
tháng tuổi; trẻ em từ 1-2 tuổi bị bỏng nhiều nhất
chiếm 45,9%. Nguyên nhân cao nhất là nước
nóng (nước sôi và thức ăn nóng) chiếm tỷ lệ
85,2%. Vị trí thường gặp là bếp chiếm 39,4%,
bàn ăn chiếm 26,2%, phòng khách chiếm 18%.
Phần lớn tai nạn bỏng xảy ra khi trẻ đang chơi
chiếm 77%, trẻ đang ăn chiếm 16,4%. Có đến
52 trẻ bị bỏng ghép, cả 02 mức độ. Trẻ bị bỏng
độ 2a chiếm 96,7%, kế đến là bỏng độ 1 chiếm
75,4%. Tình trạng trẻ bị nhiễm trùng chiếm
6,6%, bỏng nặng 29,5%, bỏng trung bình
29,5% và bỏng nhẹ 16,4%.
Tăng cường hoạt động truyền thông giáo dục
kiến thức phòng chống bỏng ở trẻ em tại cộng
đồng, tập trung vào các nội dung nhận diện
nguy cơ gây bỏng, các vị trí, hoàn cảnh thường
gặp, các mức độ nguy hại do bỏng gây ra.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Vũ Anh (2006), "Tình hình chấn thương và
các yếu tố ảnh hưởng ở trẻ dưới 18 tuổi tại 6 tinh
Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Trị, Thừa Thiên
Huế, cần Thơ, Đồng Tháp", Tạp chí Y tế Công
cộng. 5(5), tr. 27.
2. Thái Quang Hùng (2006), "Dịch tể hc chấn
thương do bỏng ở bệnh nhân nhập viện điều trị tại