ĐÀO MINH TRI VỚI TRIỂN LÃM MỸ THUẬT

SƠN MÀI

Có được thành công này họa sĩ đã trả một giá rất đắt như hao tài, tốn của, lao lực

lao tâm để tác phẩm luôn phát triển theo xu hướng đổi mới của thế hệ khởi sự đổi

mới văn học nghệ thuật nước nhà. Anh đã không quản khó nhọc tìm tòi tận mọi

ngõ ngách những môtíp tạo hình thời Lý Trần, tranh thờ Hơmông, tượng nhà mồ

Tây Nguyên, tháp Chăm pa, chùa Khơme, rồi những cuộc viễn du năm châu bốn

biển để được đi một ngày đàng học một sàng khôn. Cuối cùng anh đã ngộ ra một

điều là phải trở về đúng bản ngã. Sự suy nghĩ và hành động đúng đắn đó là tái hiện

những gì còn lại gần gũi gắn bó quanh đây từng nuôi ta như dòng sữa mẹ. Đó là

triết lý phương Đông cùng với tính nhân văn, nhân ái sâu đậm của dân tộc. Trong

vũ trụ bao la của thời ban sơ tinh khiết con người sống trong sự chi phối của tự

nhiên, hòa nhập với thiên nhiên. Đây cũng là một mảng văn hóa ứng xử mang tính

thời đại vì con người với sinh vật bắt buộc phải cùng tồn tại trong thế giới sinh thái

trong lành vốn đã có, việc bây giờ phải làm cho thiên nhiên được điều hòa môi

trường sống tốt hơn. Vậy nên trong tranh Đào Minh Tri cho ta cảm thụ một cuộc

sống cần vui tươi không bị tác động của chất thải, tiếng ồn công nghiệp, không có

sự can thiệp thô bạo của con người làm ảnh hưởng tới tự nhiên. Trong tranh lúc

nào cũng thấy cá sống trong nước sạch tha hồ vùng vẫy bên cạnh con người trần

trụi cơ căng, bắp chắc xòe những bàn tay níu kéo, kêu gọi khẩn thiết hãy cứu lấy

trái đất - ngôi nhà xanh của chúng ta. Đặc biệt hình ảnh của cá lúc nào cũng được

mổ xẻ, lúc thì ruột rà phơi ra lúc thì xương xẩu được cạo gọt cẩn thận. Nhưng

chúng vẫn sống tồn tại trong thế giới được đảm bảo yên lành. Hình ảnh cá được

cách điệu hóa, nhân cách hóa theo thuyết âm dương ngũ hành. Lúc thì tròn nhọn

hình kim, lúc thì khúc chiết hình mộc, sinh sôi hình hỏa, uốn lượn hình thủy và

vuông vức hình thổ. Tất cả vừa đan xen vừa chia xẻ trong tối sáng làm cho bố cục

cân đối tôn vinh ý nghĩa chủ đề. Những đường viền không nhất thiết phải là màu

đen mà còn là màu trắng hay ngũ sắc khác. Những phối sắc cẩn bằng vỏ trứng xà

cừ cùng vàng lá, bạc lá thật pha trộn với sơn màu cánh gián vừa tương phản kích

cảm vừa bổ trợ hài hòa. Tất cả tạo nên một không gian của nhịp sống sống động

Biểu hiện ấn tượng nhất là sự sắp đặt độc đáo bởi sự táo bạo phá vỡ những quy

phạm thông thường nên đã tạo ra một dòng tranh riêng không giống với bất kỳ họa

sĩ sơn mài nào từ thời tiền chiến đến giờ. Các mảng miếng đơn giản đường nét

khỏe khoắn cùng với sự làm chủ về chất liệu đã khẳng định được chất phồn thực

đầy quyến rũ. Những ánh kim xà cừ giao quang cùng son đỏ sơn đen tạo nên một

khoảng không sâu thẳm giống lực thôi miên dẫn dắt tâm hồn.

Công chúng đã giành cho họa sĩ sự mến mộ cảm thông vì người với tranh cùng

biểu đạt chất nhân văn nhân ái in đậm dấu ấn thời đại. Họa sĩ Đào Minh Tri đã

thành công bởi một lần nữa thấy được nghệ thuật sơn mài đổi mới toàn diện nội

dung lẫn hình thức - vì tranh sơn mài Việt Nam đến nay đã có vị trí bình đẳng với

bất kỳ chất liệu nào của hội họa nhân loại.