i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
NGUYỄN BẢO CHI
NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC
ĐỘ CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH CỦA CÁC NGÂN HÀNG NIÊM YẾT TẠI
VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 8340301
TÓM TẮT ĐỀ ÁN THẠC SĨ NGÀNH KẾ TOÁN
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. VŨ THỊ THANH BÌNH
Hà Nội – 2024
2
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trải qua hơn 25 năm phát triển, với những kết quả đạt được, thị trường chứng
khoán đã dần khẳng định được vai trò của mình trong hệ thống tài chính Việt Nam.
Để đảm bảo mục tiêu duy trì sự ổn định, bền vững của thị trường chứng khoán, và
quyền lợi của các nhà đầu tư thì công bố thông tin (CBTT) là trách nhiệm và cũng là
nghĩa vụ rất quan trọng đối với các tổ chức khi tham gia thị trường, nhằm đảm bảo
tính hiệu quả và công bằng của hoạt động tài chính, góp phần vào sự phát triển lành
mạnh của TTCK. Hướng dẫn về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán cũng
được ban hành và hoàn thiện. Trải qua 5 lần thay đổi, thông tư hiện nay hướng dẫn
công bố thông tin trên thị trường chứng khoán là thông tư 96/2020/TT-BTC.
Chất lượng thông tin kế toán (TTKT) được công bố là vấn đề cực kỳ quan
trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng và hiệu quả quyết định của người sử
dụng thông tin. Thông tin kế toán nghèo nàn cũng là một trong những yếu tố ảnh
hưởng mạnh mẽ đến khả năng cạnh tranh của các tổ chức.
Vấn đề công bố thông tin về hoạt động kinh doanh có vai trò quan trọng đối
với các ngân hàng trong nền kinh tế thị trường nhằm hạn chế tình trạng bất đối xứng
về thông tin, giúp cho nhà đầu tư và khách hàng tin tưởng vào hoạt động của ngân
hàng, thông qua đó giảm thiểu các chi phí thông tin cho các đối tượng có nhu cầu sử
dụng thông tin. Bên cạnh một vài ngân hàng chú trọng đến công bố thông tin thì nhiều
ngân hàng vẫn chưa thể hiện được trách nhiệm và cung cấp thông tin kịp thời, đầy đủ
cho các đối tượng sử dụng thông tin.
Vì vậy, nghiên cứu tập trung việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến mức
độ công bố thông tin trên báo cáo tài chính của các ngân hàng niêm yết tại Việt Nam
trong khoảng thời gian từ 2017 – 2023 khi Thông tư 96/2020/TT-BTC có hiệu lực thi
hành kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2021.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu:
3
Đề tài tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ công bố thông
tin trên BCTC của các ngân hàng niêm yết tại Việt Nam
- Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi không gian nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện khảo sát dữ liệu tại các
ngân hàng niêm yết tại Việt Nam.
Phạm vi thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện trên dữ liệu công bố thông
tin BCTC của các ngân hàng niêm yết từ năm 2017 – 2023.
- Nội dung nghiên cứu:
Khung lý thuyết về mức độ công bố thông tin trên BCTC và các nhân tố ảnh
hưởng đến mức độ công bố thông tin trên BCTC
Thực trạng công bố thông tin trên BCTC và tìm hiểu mức độ ảnh hưởng của
các yếu tố tác động đến việc công bố thông tin trên BCTC của các ngân hàng niêm
yết tại Việt Nam
Những giải pháp hướng đến công bố thông tin trên BCTC trung thực và hiệu
quả của các ngân hàng niêm yết tại Việt Nam
3. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Đề tài nhằm tìm hiểu về các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin
trên báo cáo tài chính
Điều tra, khảo sát thực trạng công bố thông tin trên BCTC và tìm hiểu mức độ
ảnh hưởng của các yếu tố đến việc công bố thông tin trên BCTC của các ngân hàng
niêm yết tại Việt Nam
Phân tích ảnh hưởng và đề xuất những khuyến nghị hướng đến gia tăng độ
chính xác của công bố thông tin trên báo cáo tài chính của các ngân hàng niêm yết tại
Việt Nam
4. Câu hỏi nghiên cứu
Từ các mục tiêu nghiên cứu, các câu hỏi nghiên cứu cần trả lời trong nghiên
cứu này gồm:
1. Các nhân tố nào ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin trên BCTC?
4
2. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến việc công bố thông tin trên BCTC
như thế nào?
5. Bố cục báo cáo
Ngoài lời mở đầu và phần nội dung kết luận, nội dung báo cáo này được trình
bày theo bố cục gồm có 04 chương, bao gồm:
Chương 1: Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý thuyết về mức độ công bố thông
tin trên BCTC và các nhân tố ảnh hưởng đến việc công bố thông tin trên BCTC
Chương 2: Phương pháp và dữ liệu nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến
mức độ công bố thông tin trên BCTC của các ngân hàng niêm yết tại Việt Nam
Chương 3: Phân tích kết quả nghiên cứu và thảo luận về kết quả nghiên cứu
Chương 4: Kết luận và giải pháp khuyến nghị nhằm nâng cao mức độ công bố
thông tin trên BCTC của các ngân hàng niêm yết tại Việt Nam.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ
MỨC ĐỘ CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÊN BCTC VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH
HƯỞNG ĐẾN VIỆC CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÊN BCTC
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài
1.1.1. Tổng quan nghiên cứu ngoài nước
Có rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ công bố
thông tin báo cáo tài chính ở các quốc gia khác nhau.
Nghiên cứu của Jameel & Weerathunga (2013) mang tên The Empirical
Investigation of the Extent of Disclosure in Annual Reports of Banking Sector in Sri
Lanka. Nghiên cứu chỉ ra rằng quy mô, lợi nhuận, thành phần hội đồng quản trị và
các biến số kỷ luật thị trường có ý nghĩa quan trọng trong việc giải thích mức độ công
bố thông tin.
Nghiên cứu của Aladwan & Shatnawi (2019) mang tên The association
between accounting disclosures and stock market price: an empirical study on
Jordanian commercial banks. Nghiên cứu nhìn chung chỉ ra rằng việc công bố thông
tin kế toán có tác động đáng kể và liên quan đến giá trị thị trường của giá cổ phiếu
đối với khu vực tài chính Jordan, đặc biệt là các ngân hàng thương mại.
5
Nghiên cứu của Hasan & Hosain (2015) mang tên Corporate Mandatory and
Voluntary Disclosure Practices in Bangladesh: Evidence from listed companies of
Dhaka Stock Exchange. Kết quả cho thấy quy mô doanh nghiệp, tuổi tác có ảnh
hưởng đáng kể và tích cực đến mức độ công bố thông tin tự nguyện. Còn quy mô và
lợi nhuận không ảnh hưởng đến việc công bố thông tin bắt buộc.
Nghiên cứu của Khan và Abera (2015) mang tên The Determinants and
Characteristics of Voluntary Disclosure by Ethiopian Banks. Nghiên cứu chỉ ra rằng
có mối quan hệ tích cực giữa quy mô ngân hàng, quy mô hội đồng quản trị và việc
công bố thông tin tự nguyện. Mối quan hệ giữa nợ, thành phần hội đồng quản trị và
lợi nhuận với việc công bố thông tin tự nguyện được phát hiện là tiêu cực.
Nghiên cứu của Mahboub (2019) mang tên The determinants of forward-
looking information disclosure in annual reports of Lebanese commercial banks. Kết
quả chỉ ra rằng ba trong số các đặc điểm cụ thể của ngân hàng là quy mô, đòn bẩy và
tuổi đời có mối liên hệ không đáng kể với mức độ công bố thông tin hướng tới tương
lai; trong khi lợi nhuận, tính thanh khoản và chi tiêu vốn được cho là có tác động tích
cực đến mức độ công bố thông tin này.
Nghiên cứu của Alshiban & Al-Adeem (2022) mang tên Empirically
Investigating the Disclosure of Nonfinancial Information: A Content Study on
Corporations Listed in the Saudi Capital Market. Kết quả cho thấy thông tin về nhân
viên, cộng đồng, sản phẩm và dịch vụ có mức độ công bố trung bình. Ngược lại,
thông tin về môi trường, khách hàng và chống tham nhũng có mức độ thấp.
Các nghiên cứu trên thế giới tập trung về vấn đề công bố thông tin bắt buộc,
thông tin tự nguyện và thông tin trong tương lai của các ngân hàng, công ty tài chính
ở các quốc gia khác nhau.
1.1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước
Có nhiều tác giả và nhóm tác giả trong nước đã tập trung nghiên cứu về việc
công bố thông tin cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến công bố thông tin.
Nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Thủy (2021) mang tên Các nhân tố ảnh hưởng
đến mức độ công bố thông tin trên báo cáo thường niên của ngân hàng thương mại