Đ C NG KHOA H C ĐTỀ ƯƠ Ọ Ấ
Sv th c hi n: NGUY N TH THU TRANGự ệ Ễ Ị
L p: Đh1qd3ớ
Câu 1: Khái ni m v đt.ệ ề ấ
-Theo Docuchaev: là sp c a TN đc hình thành t 5 y u t : đá m , th i gian, khí ủ ượ ừ ế ố ẹ ờ
h u, sinh v t, đa hình.ậ ậ ị
-Theo William: đt là m t l p t i x p bao b c b m t trái đt, trên đó th c v t có th ấ ộ ớ ơ ố ọ ề ặ ấ ự ậ ể
sinh s ng đc.ố ượ
-Theo C.Mac: đt là m t t li u s n xu t đc bi t trong nông nghi p.ấ ộ ư ệ ả ấ ặ ệ ệ
-Theo Jenny: đt đc coi là m t hàm s trong đó y u t tác đng là đa hình đá m .ấ ượ ộ ố ế ố ộ ị ẹ
-> Đt là m t h th ng h trong đó xáy ra các ho t đng ấ ộ ệ ố ở ạ ộ : thêm vào đt(n c m a, ấ ướ ư
các v t ch t con ng i đa vào…), m t kh i đt (cây hút n c…), chuy n hóa trong ậ ấ ườ ư ấ ỏ ấ ướ ể
đt(các ph n ng hóa h c trong đt), chuy n d ch v trí trong đt (giun đt hút đt, ấ ả ứ ọ ấ ể ị ị ấ ấ ấ
đng đt)ộ ấ
Câu 3: Đt g m m y thành ph n c b n? đó là nh ng thành ph n nào?ấ ồ ấ ầ ơ ả ữ ầ
5 thành ph n c b n: h p ch t h u c , vô c , n c, không khí, sinh v t.ầ ơ ả ợ ấ ữ ơ ơ ướ ậ
Câu 4: Nh ng hi u bi t c a em v các vòng tu n hoàn trong quá trình hình thànhữ ể ế ủ ề ầ
đt? M i quan h gi a các vòng tu n hoàn đó?ấ ố ệ ữ ầ (TRONG V GHI)Ở
Câu 5: Có m y quá trình phong hóa? Khái ni m t ng quá trình?ấ ệ ừ
Có 3 quá trình phong hóa: lý h c, hóa h c, sinh h cọ ọ ọ
Phong hóa lý h c:ọ là quá trình v v n ra có tình ch t lý h c đn thu n c u khoáng và ỡ ụ ấ ọ ơ ầ ả
đá trên b m t trái đt d i tác đng c a ngo i l c( đt gãy đa t ng, ho t đng đa ề ặ ấ ướ ộ ủ ạ ự ứ ị ầ ạ ộ ị
ch t). Trong quá trình phong hóa lý h c thành ph n và tính ch t c a khoáng và đá ấ ọ ầ ấ ủ
không b bi n đi.ị ế ổ
Phong hóa hóa h c:ọ là m t quá trình phong hóa làm bi n đi khoáng v t và đá m ộ ế ổ ậ ẹ
thông qua các tác nhân hóa h c.ọ
Phong hóa sinh h cọ: là m t quá trình phong hóa làm bi n đi khoáng v t và đá thông ộ ế ổ ậ
qua sinh v t và các s n ph m ho t đng s ng c a chúng.ậ ả ẩ ạ ộ ố ủ
Câu 7: Có m y nhóm đá ch y u ? Khái niêm t ng nhóm?ấ ủ ế ừ
Có 3 lo i đá:ạ
-Đá macma: là nh ng đá đc hinhg thành do s đông c ng c a dung d ch macma. ữ ượ ự ứ ủ ị
N u dung d ch macma đông c ng d i sâu ( trong v trái đt) t o đá macma xâm ế ị ứ ướ ỏ ấ ạ
nh p, ng c l i dung d ch macma phun trào ra phía ngoài m t v trái đt r i đông ậ ượ ạ ị ặ ỏ ấ ồ
c ng l i thì t o nên macma phun trào.ứ ạ ạ
-Đá tr m tích: ầlà đá hình thành t s n ph m phong hóa c a các đá tr c ho c do xác ừ ả ẩ ủ ướ ặ
sinh v t tích đng t o thànhậ ọ ạ .
-Đá bi n ch t: ế ấ là đá đc hình thành do đá macma, đá tr m tích b bi n đi m nh m ượ ầ ị ế ổ ạ ẽ
trong đi u ki n nhi t đ cao và áp su t l n.ề ệ ệ ộ ấ ớ
Câu 8: Có bao nhiêu nhân t hình thành đt?ố ấ
Khoáng v t và đá m ; sinh v t; đa hình; khí h u; con ng i.ậ ẹ ậ ị ậ ườ
Câu 9: Vai trò c a nhân t đá m trong quá trình hình thành đt Vi t Nam?ủ ố ẹ ấ ở ệ
-Là c s đ có đc quá trình hình thành đt.ơ ở ể ượ ấ
-1 lo i đá m có th hình thành nhi u lo i đt khác nhau, nhi u lo i đá m có th hìnhạ ẹ ể ề ạ ấ ề ạ ẹ ể
thành nên nhi u lo i đt.ề ạ ấ
VN đá m là c s đu tiên đ nghiên c u, phân lo i đt vùng đi núi.ở ẹ ơ ở ầ ể ứ ạ ấ ở ồ
V m u ch t c n phân bi t m u ch t t i ch và m u ch t phù sa. M u ch t t i ch ề ẫ ấ ầ ệ ẫ ấ ạ ỗ ẫ ấ ẫ ấ ạ ỗ
hình thành ngay trên đá m , có thành ph n và tính ch t giông đá m . M u ch t phù sa ẹ ầ ấ ẹ ẫ ấ
đc l ng đng t v t li u phù sa c a h thông sông ngòi nên có thành ph n r t ph c ắ ọ ừ ậ ệ ủ ệ ầ ấ ứ
t p. Ngoài ra vùng đi núi còn có m u ch t d c t .ạ ở ồ ẫ ấ ố ụ
Câu 10: Khí h u VN nh h ng đn quá trình hình thành đt nh th nào?ậ ả ưở ế ấ ư ế
TV. ĐV phong phú -> s hình thành đt đa d ng.ự ấ ạ
Câu 11: Vai trò c a nhân t sinh v t trong quá trình hình thành đt VN?ủ ố ậ ấ ở
Sinh v t Vi t Nam v i s hình thành đt Vi t Nam ậ ệ ớ ự ấ ệ
Sinh v t Vi t Nam v i s hình thành đt Vi t Nam ậ ệ ớ ự ấ ệ
Th c v t n c ta r t phong phú, xanh t t quanh năm, vi sinh v t ho t đngự ậ ướ ấ ố ậ ạ ộ
m nh, quá trình phân gi i ch t h u c nhanh. ạ ả ấ ữ ơ
nh h ng c a th c v t đn đt r t rõ: n i còn r ng thì t ng đt dày, m nhi uẢ ưở ủ ự ậ ế ấ ấ ơ ừ ầ ấ ẩ ề
mùn, nhi u th m m c, đt có k t c u t t, t i x p, nhi u dinh d ng. N i không cònề ả ụ ấ ế ấ ố ơ ố ề ưỡ ơ
r ng thì đt b xói mòn nghiêm tr ng, t ng đt m ng, khô c ng, nhi u s i đá, ít mùn,ừ ấ ị ọ ầ ấ ỏ ứ ề ỏ
k t c u kém, nghèo ch t dinh d ng.ế ấ ấ ưỡ
Th m th c v t khác nhau cho ta các lo i đt khác nhau: đt đc hình thànhả ự ậ ạ ấ ấ ượ
d i r ng cây lá r ng thì t t; d i r ng cây lá kim, cây b i, cây gai thì x u; d i r ngướ ừ ộ ố ướ ừ ụ ấ ướ ừ
sú v t đc thì đt b chua. m n.ẹ ướ ấ ị ặ
Đng v t và vi sinh v t n c ta cũng r t phong phú, có vai trò quan tr ng trongộ ậ ậ ở ướ ấ ọ
vi c t o ra k t c u cho đt và phân gi i, t ng h p các h p ch t h u c .ệ ạ ế ấ ấ ả ổ ợ ợ ấ ữ ơ
Nhìn chung sinh v t c a Vi t Nam mang tính ch t nhi t đi m rõ r t, đng th i là n i ậ ủ ệ ấ ệ ớ ẩ ệ ồ ờ ơ
h i t c a nhi u ngu n sinh v t di c nên góp ph n t o nên s phong phú c a đt Vi t ộ ụ ủ ề ồ ậ ư ầ ạ ự ủ ấ ệ
Nam
Câu 12: Vai trò c a nhân t đa hình trong s hình thành đt VN:ủ ố ị ự ấ ở
- Đa hình có quan h đn ch đ n c, ch đ nhi t. Đ cao, đ d c, h ngị ệ ế ế ộ ướ ế ộ ệ ộ ộ ố ướ
d c khác nhau thì nhi t đ và đ m khác nhau, quá trình hình thành đt cũng khácố ệ ộ ộ ẩ ấ
nhau. Khu v c có cao, d c có quá trình xói mòn m nh, khu v c có đa hình th p trũngự ố ạ ự ị ấ
có quá trình b i t , quá trình glây… ồ ụ
- Đa hình còn nh h ng t i h ng gió và t c đ gió, nh h ng đn c ng đị ả ưở ớ ướ ố ộ ả ưở ế ườ ộ
b c h i, đn đ m và nhi u tính ch t khác c a đt.ố ơ ế ộ ẩ ề ấ ủ ấ
- Đa hình còn liên quan đn đ dày t ng đt, đ m đt. Trên s n d c t ng đtị ế ộ ầ ấ ộ ẩ ấ ườ ố ầ ấ
m ng, khô, h t thô. D i chân d c t ng đt dày, m, h t m n.ỏ ạ ướ ố ầ ấ ẩ ạ ị
- Đia hinh anh h ng t i hoat đông sông cua thê gi i sinh vât, t i chiêu h ng va . / ươ/ ơ . . / ơ . ơ ươ
c ng đô cua qua trinh hinh thanh đât. ươ . /
M i d ng đa hình khác nhau th ng t o nên các lo i đt khác nhau.ỗ ạ ị ườ ạ ạ ấ
Câu 13: Có bao nhiêu lo i đt có đ tu i khác nhau?ạ ấ ộ ổ
+ Đt tr : Là lo i đt mà có đ n c oxi, các ch t dinh d ng khoáng cho th c v tấ ẻ ạ ấ ủ ướ ấ ưỡ ự ậ
phát tri n và b t đu xu t hi n d u hi u c a s tích lu sinh v t. Nói cách khác, đtể ắ ầ ấ ệ ấ ệ ủ ự ỹ ậ ấ
tr là đt m i đc hình thành.ẻ ấ ớ ượ
+ Đt thu n th c: Là đt tr mà có các t ng l p rõ ràng có th phân bi t đc.Có lo iấ ầ ụ ấ ẻ ầ ớ ể ệ ượ ạ
đt tr th ng xuyên b r a trôi, xói mòn m nh ho c do đá m có đ b n phong hoáấ ẻ ườ ị ử ạ ặ ẹ ộ ề
l n trong môi tr ng nó t n t i. Chúng ta th ng g i lo i này là đt “tr mãi khôngớ ườ ồ ạ ườ ọ ạ ấ ẻ
già”.
+ Đt già: Là lo i đt có các t ng l p có th phân bi t m t cách rõ r t nh ng ch tấ ạ ấ ầ ớ ể ệ ộ ệ ư ấ
dinh d ng khoáng nghèo, khoáng nguyên sinh ít. Nói m t cách khác, đt già là lo iưỡ ộ ấ ạ
đt đã b thoái hoá do tác đng c a t nhiên là ch y u.ấ ị ộ ủ ự ủ ế
Câu 14: Khái ni m ph u di n đt, hình thái đt? ệ ẫ ệ ấ ấ
- Ph u di n đt: ẫ ệ ấ là m t c t th ng đng t m t đtặ ắ ẳ ứ ừ ặ ấ xu ngố đnế t ngầ m u ch t ho cẫ ấ ặ
t ngầ đá m .ẹ
-Hình thái đt:ấ là 1 ph u di n đt đc mô t b ng giác quan c a ta có th bi t đcẫ ệ ấ ượ ả ằ ủ ể ế ượ
các đc đi m bên ngoài.ặ ể
Câu 16: Y u t nào c a khí h u nh h ng tr c ti p đn s hình thành đt.ế ố ủ ậ ả ưở ự ế ế ự ấ
nhi t đ, n cệ ộ ướ
Câu 17: Có m y lo i tu i c a đt?ấ ạ ổ ủ ấ
Có 2 lo i:ạ
-Tu i tuy t đi:là tu i c a đt k t khi hình thành cho đn nay.ổ ệ ố ổ ủ ấ ể ừ ế
-Tu i t ng đi: th hi n s tác đng khác nhau c a các nhân t khác nhau đn ổ ươ ố ể ệ ự ộ ủ ố ế
đt.ấ
Câu 21: Th nào là quá trình xói mòn và r a trôi? Tác h i c a xói mòn, r a trôi?ế ử ạ ủ ử
- Quá trình r a trôi: Là hi n t ng m t các ch t dinh d ng d ng hòa tan và d ng lử ệ ượ ấ ấ ưỡ ở ạ ạ ơ
l ng trong dung d ch đt.ử ị ấ
- Quá trình xói mòn: Là hi n t ng t ng đt làm m t các ch t d ng d tan, khó tan,ệ ượ ầ ấ ấ ấ ở ạ ễ
h u c , vô c , vi sinh v t d i tác d ng c a y u t n c và gió.ữ ơ ơ ậ ướ ụ ủ ế ố ướ
Tác h i c a xói mòn và r a trôi làạ ủ ử : làm m t l p đt m t làm nh h ng tr c ti p t iấ ớ ấ ặ ả ưở ự ế ớ
các ho t đng sx nông nghi p. nh ng vùng đt b xói mòn tr thành đt tr ng, điạ ộ ệ ở ữ ấ ị ở ấ ố ồ
tr c tr s i đá hay th m chí m t h n đi l p đt và ch còn l i đá g c. Các h t cát m nọ ơ ỏ ậ ấ ẳ ớ ấ ỉ ạ ố ạ ị
khi b cu n đi theo dòng n c gây ra hi n t ng l ng đng bùn d i vùng h l uị ố ướ ệ ượ ắ ọ ở ướ ạ ư
các dong sông, h , đp th y đi n làm nh h ng đn l u l ng các dòng ch y và cóồ ậ ủ ệ ả ưở ế ư ượ ả
th gây ra lũ l t.ể ụ
Câu 22: Trong ph u di n đt r ng, nhóm t ng A đc chia nh th nào? Đc ẫ ệ ấ ừ ầ ượ ư ế ặ
đi m c a nó?ể ủ
Nhóm t ng A đc g i là nhóm t ng r a trôi. Hàm l ng ch t dinh d ng cao nh t là ầ ượ ọ ầ ử ượ ấ ưỡ ấ
ch t mùn. T ng A có th chia làm 3 t ng nh .ấ ầ ể ầ ỏ
-A1: t ng chuy n ti p gi a O và A( t ng tích lũy mùn) th ng có màu đen ho c màu ầ ể ế ữ ầ ườ ặ
xám.
-A2: t ng r a trôi đi n hình. Các c p h t nh trong t ng A s b r a trôi xu ng tang ầ ử ể ấ ạ ỏ ầ ẽ ị ử ố
d i nên t ng này ch còn các c p h t thô v i kích th c l n. T ng A2 có màu sáng ướ ở ầ ỉ ấ ạ ớ ướ ớ ầ
h n t ng A1 vì nó không tích lũy mùn n a nó ch tích lũy ch t vô c .ơ ầ ữ ỉ ấ ơ
-A3: là t ng chuy n ti p gi a t ng Avà B nh ng g n v i t ng A2 h n.ầ ể ế ữ ầ ư ầ ớ ầ ơ
Câu 23: Ý nghĩa c a màu s c đt?ủ ắ ấ
- Bi t đc nh ng tính ch t và thành ph n c b n c a đt, xác đnh các quá trình th ế ượ ữ ấ ầ ơ ả ủ ấ ị ổ
nh ng trong đt, xác đnh đc lo i đt.ưỡ ấ ị ượ ạ ấ
Câu 24: Th nào là quá trình m n hóa? VN nguyên nhân đt nhi m m n là gì?ế ặ Ở ấ ễ ặ
Qúa trình m n hóa: ặlà quá trình tích lũy n ng đ mu i trong đt.ồ ộ ố ấ
Nguyên nhân
+ Vùng đt li n: do m u ch t b m nấ ề ẫ ấ ị ặ
Do m ch m n trong lòng đt.ạ ặ ấ
+Vùng ven bi n: xâm nh p m n c a th y chi u.ể ậ ặ ủ ủ ề
Câu 25: H p ch t h u c trong đt đc chia làm m y lo i? là nh ng lo i nào?ợ ấ ữ ơ ấ ượ ấ ạ ữ ạ
Chia làm 2 lo i:ạ
+Ch a đc phân gi i: ư ượ ả xác sv, r , thân, lá… v n gi nguyên hình th .ễ ẫ ữ ể
+ Đã đc phân gi i: ượ ả xác SV không còn nguyên hình d ng ban đu n a g m:ạ ầ ữ ồ
Ngoài mùn: có c u t o đn gi n: protein, gluxit..ấ ạ ơ ả
Mùn: g m nh ng h p ch t cao phân t có c u t o ph c t pồ ữ ợ ấ ử ấ ạ ứ ạ