1. Ph ng pháp chi t cànhươ ế
•u đi mƯ ể
Cây gi đc đ c tr ng, đ c tjnhs c a gi ng có nghĩa là gi nguyên đc đ c tính diữ ặ ư ặ ủ ố ữ ặ
truy n c a cây mề ủ ẹ
- S m ra hoa k t qu , rút ng n th i kì ki n thi t c b nớ ế ả ắ ờ ế ế ơ ả
- Cây th ng th p, tán g n, phân cành cân đ i thu n l i cho chăm sóc và thuườ ấ ọ ố ậ ợ
ho chạ
- Mau cho cây gi ng (3-4 tháng ho c 8t thuỳ gi ng) nên góp ph n đ y nhanh tócố ặ ố ầ ẩ
đ tr ng m iộ ồ ớ
•Nh c đi mượ ể
- h s nhân gi ng ch a cao, n u chi t nhi u s nh h ng đ n s phát tri nệ ố ố ư ế ế ề ẽ ả ưở ế ụ ể
c a cây mủ ẹ
- V i 1 s cây ăn qu t l ra r v n còn th p( mít, b , h ng)ớ ố ả ỉ ệ ễ ẫ ấ ơ ồ
•Y u t nh h ng đ n t l ra hoa và ch t l ng cành chi tế ố ả ưở ế ỉ ệ ấ ượ ế
- T l ra r c a cành chi t cao hay th p tuỳ thu c r t l n vào gi ng cây( b nỉ ệ ễ ủ ế ấ ộ ấ ớ ố ả
ch t di truy n c a gi ng)ấ ề ủ ố
M t s gi ng chi t d ra r : chanh,v i..ộ ố ố ế ễ ễ ả
M t s gi ng chi t t ng đ i khó: tr ng gà, mít, h ng xiêm..ộ ố ố ế ươ ố ứ ồ
M t s gi ng chi t khó: táo, h ng, b …ộ ố ồ ế ồ ơ
- Đk ngo i c nh trong time chi t: nhi t đ và đ m ko cao thì t c đ ra rạ ả ế ệ ộ ộ ẩ ố ộ ẽ
nhanh, f thu c vào t l phytohoocmon trong cây tkì chi tụ ộ ỉ ệ ở ế
- Ch t l ng cành chi t: đ l n cành, v trí cànhấ ượ ế ộ ớ ị
- Ch t dinh d ng trong b u chi t: ch t đ n làm b u chi t c n đ m b o đấ ưỡ ầ ế ấ ộ ầ ế ầ ả ả ủ
dinh d ng, ko quá t i x p. Nên sd 2/3 phân chu ng hoai m c +1/3 đ t m t, đưỡ ơ ố ồ ụ ấ ặ ộ
m ch t đ n đ m b o 70% đ m bão hoà. Tr ng l ng b u chi t tuỳ theo đẩ ấ ộ ả ả ộ ẩ ọ ượ ầ ế ộ
l n cành chi t mà xđ tr ng l ng b u chi t t ng ng t 100-300g/b u đớ ế ọ ượ ầ ế ươ ứ ừ ầ ể
đ m b o đ dd cho b r phát tri n t t.ả ả ủ ộ ễ ể ố
•Thao tác chi t g m nhi u khâuế ồ ề
- Chi u dài khoanh v cành chi t: t t nh t là kho ng ½-2 l n đk c a cành, chi uề ỏ ế ố ấ ả ầ ủ ề
dài kho ng v ng n hay dài h n t l ra cành chi t s th p. Tr c khi khoanhả ỏ ắ ơ ỉ ệ ế ẽ ấ ướ
v c n ch n v trí khoanh thu n l i cho qt khoanh và bó b u.ỏ ầ ọ ị ậ ợ ầ
- Sau khi khoanh b l p v cành chi t ph i c o b h t l p t bào th ng t ngỏ ớ ỏ ế ả ạ ỏ ế ớ ế ưọ ầ
còn dính trên lõi g . Đ i v i gi ng khó ra r c n ph i năng 1 tu n sau đó m iỗ ố ớ ố ễ ầ ơ ầ ớ
bó b uầ
- Ph n cành đã bóc v ph i gi a tâm c a b u chi tầ ỏ ả ở ữ ủ ầ ế
- Bó b u b ng gi y polytylen đ gi cho b u luôn đ đ mầ ằ ấ ể ữ ầ ủ ộ ẩ
- B u đc bó ch t, ko đ xoay b u làm đ t các r non.ầ ặ ẻ ầ ứ ễ
•Vđ sd ch t ktst th c v t trong chi t cànhề ấ ự ậ ế
- Sd ch t ktst trong chi t cành nh m m c đích phát tri n kh năng hút n c c aấ ế ằ ụ ể ả ướ ủ
tb giúp cho qt phân chia tb thu n l i h n,m t khác t o ra t l và hàm l ngậ ợ ơ ặ ạ ỉ ệ ượ
phytohoocmon phù h p cho s st c a rợ ự ủ ễ
- Sd ch t ktst nh n đc k t qu : t l ra r cành chi t cao, t c đ ra r cành chi tấ ậ ế ả ỉ ệ ễ ế ố ộ ễ ế
nhanh, s m có cây gi ng đ tr ng, s l ng r trên b u chi t nhi u h n, tăngớ ố ể ồ ố ượ ễ ầ ế ề ơ
t l ra r đv i nh ng cây khó ra rỉ ệ ễ ớ ữ ễ
- M t s ch t kt th ng dung: IBA, αNAA, indol axetic axit..ộ ố ấ ườ
2. Ph ng pháp giâm cànhươ
•u đi mƯ ể
- Cây nhân ra hoàn toàn gi đc đ c tính c a cây m , có kh năng t n t i lâu dài 1ữ ặ ủ ẹ ả ồ ạ
ki u genể
- T o ra gi ng s m ra hoa k t qu . Cây th ng s m h n cây tr ng h t 2-3 nămạ ố ớ ế ả ướ ớ ơ ồ ạ
tuỳ gi ngố
- Có th nhân nhi u gi ng m i t ngu n vâtl li u gi i h n ban đàu, h s nhânể ề ố ớ ừ ồ ệ ớ ạ ệ ố
gi ng cao h n chi t nhi uố ơ ế ề
- T c đ nhân gi ng nhanh, s m có cây gi ng f c v cho sxố ộ ố ớ ố ụ ụ
•Nh c đi mươ ể
Đv i cây ăn qu , nh t là gi ng khó ra r sd ph ngpháp này đòi h i nh ng trangớ ả ấ ố ễ ươ ỏ ữ
thi t b c n thi t đ kh ng ch đc đk m đ , as trong nhà gi m cành và yêu c u ktế ị ầ ế ể ố ế ẩ ộ ả ầ
cao h n so v i 2 pp trênơ ớ
•Nh ng y u t nh h ngữ ế ố ả ưở
- Y u t ngo i c nh: y u t này có tính t ng h p đó là th i v mùa giâm cànhế ố ạ ả ế ố ổ ợ ờ ụ
As: as c ch s phát tri n hìh thành r , duy trì s thi u h t as s kt s ra r c aứ ế ự ề ễ ự ế ụ ẽ ự ễ ủ
cây đ xúc ti n qt ra r , có th sd các v t che ph ho c giâm cây trong nhàể ế ễ ể ậ ủ ặ
Đ m: ph i đ m b o cho m t lá giâm luôn tr ng thái đ m bão hoà b ng cáchộ ẩ ả ả ả ặ ở ạ ộ ẩ ằ
phun mù ho c t t nh t là fun mù gián đo n ko làmgi m nhi u nhi t đ vùng rặ ố ấ ạ ả ề ệ ộ ơ ễ
và nh h ng đ n s ra rả ưở ế ự ễ
Nhi t đ : nhi t đ kk v a f i s làm gi m b t s hô h p c a cành giâm, gi m sệ ộ ệ ộ ừ ả ẽ ả ớ ự ấ ủ ả ự
tiêu hao dinh d ng, thoát h i n c qua lá và v t c t giâm cành là đk quan tr ngưỡ ơ ướ ế ắ ọ
tr c khi cành ra rướ ễ
N n giâm cành- mt ra r : sd n n là cát thô, than bùn, x d a, tr u hun,các ch t vôề ễ ề ơ ừ ấ ấ
cơ
- Y u t n i sinh: kh năng ra r c a cành giâm ph thu c r t l n vào b n ch tế ố ộ ẳ ễ ủ ụ ộ ấ ớ ả ấ
c a gi ng, các gi ng khác kh năng ra r khác nhauủ ố ố ẳ ễ
Nh ng cây ăn qu giâm cành d ra r : chanh ta, dâu ăn qu . qu t, m n..ữ ả ễ ễ ả ấ ậ
Nh ng cây t ng đ i d ra r : nhót, l u, b iữ ươ ố ễ ễ ự ưở
Nh ng cây khó ra r : v i, nhãn,h ng, tr ng gà,táo, iữ ễ ả ồ ứ ổ
Ngoài nh ng y u t v lo i gi ng cây ăn qu , cành giâm mu n ra r t t c n phữ ế ố ề ạ ố ả ố ễ ố ầ ụ
thu c ch t ch vào ch t l ng c a hom gi ng đem giâmộ ặ ẽ ấ ượ ủ ố
V trí hom/ cànhị
Chi u dài c a hom: tuỳ gi ng khác mà hom giâm c n có chi u dài thích h p,chi uề ủ ố ầ ề ợ ề
dài t i thi u 10-20cmố ể
S lá đ l i trên hom:lá là c quan quang h p, d tr dinh d ng và hh. B i v y ố ể ạ ơ ợ ự ữ ưỡ ở ậ ở
m i th i v giâm khác nhau đ i v i m i gi ng khác nhau s lá đ l i trên hom cóỗ ờ ụ ố ớ ỗ ố ố ể ạ
th t 2-4 láể ừ
•Sd ch t ktstấ
- Đ ti p xúc s phát tri n c a b r cành giâm: hom,giâm s m ra r , t c đ raể ế ự ể ủ ộ ễ ớ ễ ố ộ
r nhanh, t l ra r cao , ch t l ng b r t t h n trong kĩ thu t giâm ngta sdễ ỉ ệ ễ ấ ượ ộ ễ ố ơ ậ
các ch t ktst nh :αNAA, IAA,GA…ấ ư
- C n xđ đc n ng đ thích h p và time x lí c n thi t cho m i gi ng trongcác đkầ ồ ộ ợ ứ ầ ế ỗ ố
c thụ ể
N u n ng đ cao thì nhúng ph n g c giâm vào dd time ng n( vài giây)ế ồ ộ ầ ố ắ
N u n ng đ th p thì có th ngâm g c hom giâm time (10-20p)ế ồ ộ ấ ể ố
3. Ph ng pháp ghépươ
•u đi mƯ ể
- Cây ghép st và pt nh s pt và ho t đ ng t t c a b r g c ghép và kh năngờ ự ạ ộ ố ủ ộ ễ ố ả
thích nghi v i đk khí h u, đ t đai… c a cây g c ghépớ ậ ấ ủ ố
- Cây ghép gi đc đ c tính c a cây gi ng mu n nhânữ ặ ủ ố ố
- Cây ghép s m ra hoa k t quớ ế ả
- Tăng c ng kh năng ch ng chiu c a cây đv i nh ng đk ngo i c nh b t thu nườ ả ố ủ ớ ữ ạ ả ấ ậ
nh h n, úng, rét, sâu b như ạ ệ
- Đi u ti t s st c u cây ghép. Khi ch n đc nh ng t h p ghép thíh h p có th đi uề ế ự ả ọ ữ ổ ợ ơ ể ề
ch nh cây cao hay th pỉ ấ
- Có kh năng ph c h i st c a cây, duy trì gi ng cây quýả ụ ồ ủ ố
- H s nhân gi ng cao, trong 1 time ng n, có th sx nhi u cây gi ng đáp ng yêuệ ố ố ắ ể ề ố ứ
c u sxầ
•Yêu c u c a gi ng làm g c ghépầ ủ ố ố
- Gi ng làm g c ghép st kh và có kh năng thích ng r ng rãi v i đk đ aố ố ỏ ả ứ ộ ớ ị
ph ngươ
- Gi ng cây làm g c ghép c n f i có đ đ u, nghĩa là ít có s phân li t/c c a htố ố ầ ả ộ ề ự ủ ế
h sauệ
- Gi ng làm g c ghép ph i có kh năng ch ng ch u sâu b nh nh t là đv i nh ngố ố ả ả ố ị ệ ấ ớ ữ
bênh vi rút
- Gi ng làm g c ghép f i có kh năng ch ng ch u nh ng đkk ngo i c nh b tố ố ả ả ố ị ữ ạ ả ấ
thu nậ
- Gi ng làm g c ghép f i là going st nhanh, ít m c m m f g c cây nonố ố ả ọ ầ ụ ở ố
- Đi u quan tr ng là g c ghép ph i có kh năng ti p h p t t v i than cành ghépề ọ ố ả ả ế ợ ố ớ
V m t hình thái bi u hi n s ti o h p 3 d ng sau:ề ặ ể ệ ự ế ợ ở ạ
D ng1: hi n t ng chân voi t l ti p h p >1, th st c a cành ghép y u h n g cạ ệ ượ ỉ ệ ế ợ ể ủ ế ơ ố
ghép
D ng2: hi n t ng chân h ng: t l ti p h p <1 th st cành ghép m nh h n g cạ ệ ượ ươ ỉ ệ ế ợ ể ạ ơ ố
ghép
D ng3: st cành ghép, g c ghép t ng đ ng nhau. t l ti p h p = 1ạ ố ươ ươ ỉ ệ ế ợ
•Yêu c u kĩ thu tầ ậ
- Có v n cây g c ghép st t tườ ố ố
- Sau khi ra ngôi b o đ m đ y đ quy trình chăm sóc bón phân, t i n c,làmả ả ầ ủ ướ ướ
c , phòng tr sâu b nh đ cây g c ghép s m đ t tiêu chu n ghép.Tr c khiỏ ừ ệ ể ố ớ ạ ẩ ướ
ghep 1-2 tu n f i ti n hành v sinh v n cây g c ghép: c t b cành m c, t iầ ả ế ệ ườ ố ắ ỏ ọ ướ
n c phân loãng đ cây có nhi u nh a và d bóc v g c ghépướ ể ề ự ễ ỏ ố
- Ch n cành, m tghép t t: Cành đ l y m t f i đc l y trên cây gi ng đã bìnhọ ắ ố ể ấ ắ ả ấ ố
tuy n tr c, có đ y đ đ c tính t t c a cây gi ng c n nhânể ướ ầ ủ ặ ố ủ ố ầ
N u ph i v n chuy n cành đi xa ph i b o qu n trong đk đ m, tránh nhi t đế ả ậ ể ả ả ả ủ ẩ ệ ộ
cao, c t h t bàn lá ch đ lai g cắ ế ỉ ẻ ố
- Ch n th i v ghép t tọ ờ ụ ố
mi n b c có th ti n hành ghép vào 2 v chính là v xuân và thuỞ ề ắ ể ế ụ ụ
Mi n nam: nên ghép vào đ u mùa m a và cu i mùa m aề ầ ư ố ư
- Thao tác kĩ thu t ghép: đây là khâu kt có tc quy tđ nh, ph thu c vào s thànhậ ế ị ụ ộ ự
th o c a ng i ghépạ ủ ườ
- Chăm sóc và b o v cây sau ghép: ph i tuân th các khâu kĩ thu t: m dây sauả ệ ả ủ ậ ở
ghép, x lí ng n cây g c ghép, chăm sóc cây ghép, t o hình cây ghépử ọ ố ạ
4. Cây cam quýt
I. Đ c đi m th c v t h cặ ể ự ậ ọ
1.Rễ
- Cam quýt là cây láy g 2 lá m mỗ ầ
- R cây cam quýt thu c laoi r n m kí sinh ho c c ng sinh trên l p bi u bìễ ộ ễ ấ ặ ộ ở ứ ể
và có vai trò nh long hútư
- R n m giúp cho cây tăng kh năng hút n c và khoáng mà ko c n bón thêmễ ấ ả ướ ầ
fân
- Giúp cây tăng kh năng ch ng ch u, N m furariumkis sinhả ố ị ấ
- Đ sâu: r cây cam quýt th ng phát tri n t ng đ t m t 10-30cm, r chiuộ ễ ườ ể ở ầ ấ ặ ễ
nh h ng c a m ch n c ng m, đ sâu c a r f thu c vào lo i r c c hay rả ưở ủ ạ ướ ầ ộ ủ ễ ụ ộ ạ ễ ọ ễ
chum và ho t đ ng manh vào t2-t9ạ ộ
2. Lá
- Lá có eo ho c ko có eoặ
- Hình dáng lá r t khác nhau: ovan,hình tr ng..có th nh n đuôi ho c ch lõmấ ứ ể ọ ỏ ặ ẻ
- Cây có kho ng 150-200000 láả
- Tu i th cúa lá t 2-3 nămổ ọ ừ
- Trên m t lá có kho ng 400-500 khí kh ng/1mm2ặ ả ổ
- Lá cam quýt ch a nhi u tinh d uứ ề ầ
3. Hoa qu h tả ạ
- Hoa: đ y đ , có nh nhu m c thành chùm, b u 12-14 ô, có th t th f n ho cầ ủ ị ỵ ọ ở ầ ể ự ụ ấ ặ
giao f nấ
- Qu : bao g m qu ngoài, v qu gi a, các l p v đ u có tinh d u. Bên trongả ồ ỏ ả ỏ ả ữ ớ ỏ ề ầ
qu là các múi, m i múi la 1 tâm b u bên trong có các tb bi u bì d tr g i là tép, 1ả ỗ ầ ể ự ữ ọ
múi có 1-10 h tạ
h t quýt đa phôi, h t b i đ n fôiạ ạ ưở ơ
5. Cành và các đ t l cợ ộ
- Đa s các cành m c vào mùa xuân s hình thành qu , riêng chanh có quanh nămố ọ ẽ ả
- Các đ t l c tuỳ thu c vào th i ti t và ch đ chăm bónợ ộ ộ ờ ế ế ộ
- L c xuân ra t2-t3,l c hè ra t5-t7,l c thu t8-t9,m t s ít ra l c đôngộ ộ ộ ộ ố ộ
II. Yêu c u ngo i c nhầ ạ ả
1. Nhi t đôệ
- Phù h p nhi t đ 12-39C, thích h p nh t là 25-27ợ ệ ộ ợ ấ
- T ng tích ôn 2500-3000ổ
2. As
- C n tr ng d i as c c x , ko a as m nh, I= 10000-15000lux, b trí m t đầ ồ ướ ự ạ ư ạ ố ậ ộ
h p lí đ as chi u h p líơ ể ế ợ
3. N cướ
- Cam quýt a m, s úng, ch u đc h nư ẩ ợ ị ạ
- Yêu c u l ng m a 1000-1500ml/nămầ ượ ư
- Đ m đ t 75-80%,kk 70-80%ộ ẩ ấ
4. Đ t và ddấ
- Đ t f i thoát n c t t, đ màu m caoấ ả ướ ố ộ ỡ
- pH= 5.5-6, đ t chua c n bón vôiấ ầ
- Đ m: c n cho toàn b qtst và pt, th ng bón vào t1-t2, t5-t6,t8-t9ạ ầ ộ ườ
- Lân: c n cho s h hình thành cành,pt c a r và các m m non, th ng bón lânầ ư ủ ễ ầ ườ
vào cu i các tkì stố
- Kali:c n cho s pt mân hoa, tđc, kh năng tích lu đ ng, knăng ch ng ch u,ầ ự ả ỹ ườ ố ị
th ng bón kali cùng v i đ mườ ớ ạ
5. Nhân gi ng: h t, chiêts, ghép, giâm( chi t t l s ng th p)ố ạ ế ỉ ệ ố ấ
6. Kt tr ngồ
- Thi t k ô, chia ôế ế
Vùng đât cao, khô h n đ t d c: thi t k v n cây theo đg đ ng m c, tk m ngạ ấ ố ế ế ườ ồ ứ ế ươ
t i các đg d n n c k t h p v i vi c thi t k đg đi theo đg xo n cướ ẫ ướ ế ợ ớ ệ ế ế ắ ố
Đào các h tr ng kt 1x1x1, bón lót 10- 15 ngày, tr n đ t vs phân chu ng hoai m c:ố ồ ộ ấ ồ ụ
đ t +30kg phân chu ng+ 0.1-0.2 kg k2so4+ 0.1-0.2kg lân. Có th tr n thêm vôi b t.ấ ồ ể ộ ộ
Đ i v i la i đ t x u n u có đk t t: 30-35kg phân chu ng+ 1kg lân+ 1kg vôi b t/ố ớ ọ ấ ấ ế ố ồ ộ
hố
Đ i vs đ t trũng,v c n c ng m nông d b ng p úng rât d x y ra ht thi u oxi doố ấ ự ướ ầ ễ ị ậ ễ ả ế
n c dâng, c n cày b a s ch có x lí n m b nh. Ph i đào các rãnh n c, v t đ tướ ầ ừ ạ ử ấ ệ ả ướ ượ ấ
lên thàh các lô sau đó bón lót nh đ t vùng cao.ư ở ấ
Do r cam quýt là r n m nên ko c n bón thêm phânễ ễ ấ ầ
- Mât đ tr ng: đv i cây tr ng t h t 300- 500 cây/ha, 4x5,6x7mộ ồ ớ ồ ừ ạ
Đv cây chi t ghép: tr ng 800-1200cây /ha,2x4,3x3,3x4mế ồ
Khi tr ng cam quýt f i tr ng thêm th ph n 1 s gi ng nh cam Oaxinton, quýtồ ả ồ ụ ấ ố ố ư
Unshiu, cam đg canh vì 1 s gi ng có đ ít f n đ u qu kém do t l hoa đ n tínhố ố ấ ậ ả ỉ ệ ơ
nhi u, h t ph n d b ch t vì v y các lo i cây này f i trông thêm các gi ng khácề ạ ấ ễ ị ế ậ ạ ả ố
- Th i v tr ng: thích h p nh t t2-t3,t9-t10 time này có m a, th i ti t ôn hoà, câyờ ụ ồ ợ ấ ư ờ ế
nhanh f c h i. đb đv i vùng đ t cao, khô h n c n tr ng đúng time có m aụ ồ ớ ấ ạ ầ ồ ư
- Thao tác tr ng: bóc v b u, đ t cây xu ng h đ r lan rông thu n l i vun đ tồ ỏ ầ ặ ố ố ẻ ễ ậ ợ ấ
nh t i x p vào g c, v a vun v a t i nh đ r ti p xúc t t vs đ t, l p l pỏ ơ ố ố ừ ừ ướ ẹ ể ễ ế ố ấ ấ ớ
đ t cao lên m t b u 3-5cm sau đó gi aamr 70-80%, mùa khô có th đ y r mấ ặ ầ ữ ể ậ ơ
rạ
III. Kt bón phân
1. Căn cứ
- Nhìn cây: nhìn vào lá
- Nhìn tr i: nhi t đô, đ mờ ệ ộ ẩ
- Nhìn đ t: đ t t t hay x u vs tph n c gi i đ t bón phânấ ấ ố ấ ầ ơ ớ ấ
- n/s: gi m sút c n bón fânả ầ
2. Cách bón và l ng bónượ
- Cây 1-4 tu i: bón vào cu i mùa st: t11-t1ổ ố
l ng bón lót 30kgphân chu ng +0.1-0.2kg lânượ ồ
bón thúc : 200g ure, 100g k2so4 chia làm 3 l nầ
L1: bón t1-t2: 30% ure
L2:t4-t5: 40% ure+100g k2s04