Thạch Văn Mạnh TYD-K55
ĐỀ CƯƠNG ÔN THI HẾT HỌC PHẦN
MÔN: Ngoại Khoa Thú Y Thực Hành
Học kỳ II năm học 2013-2014
Phẫu thuật ngoại khoa
A. Vùng đầu
- Cưa sừng
- Vá mũi
- Khoan xoang trán
B. Vùng cổ
- Mổ khí quản
- Cắt tĩnh mạch cổ
C. Vùng bụng
- Mổ bụng lấy thai
- Khâu nối ruột
- Sỏi bàng quang
D. Cơ quan sinh dục
- Cắt đuôi
- Cắt tai
- Chuyển khoáy
- Hoạn
- Cắt tử cung
Các bạn lưu ý : Đề cương mình tổng hợp từ các buổi học thầy Long dạy. Lớp thầy Quán
lại 1 câu hỏi khác. Nên mình ko chịu tránh nhiệm khi ôn đề cương này mà đi thi lại thêm
1 số câu khác của thầy Quán nhé. Cảm ơn mọi người.
1. Cưa sừng Trâu, Bò?
a. Mục đích xử lý
- Do trong quá trình sinh trưởng sừng phát triển quá dài mọc cong xuống đâm
vào má, mí mắt làm các vùng đó bị thối loét, hoại tử.
- Sừng quá dài, nhọn dễ gây thương tích cho người chăn dắt, sử dụng hoặc
các gia súc khác.
- Trâu, bò bị trượt ngã ( tai nạn), đánh nhau vs gia súc khác làm sừng bị gãy, dập
nát dẫn đến nhiễm trùng hóa mủ
b. Phương pháp cố định
- Cố định đứng và nằm đều được
- Cố định trâu bò vào trong giá cố định, buộc chặt đầu gia súc để sừng cần cưa
hướng lên trên, cố định sao cho đầu con vật không thể lắc đi lắc lại khi cưa
sừng.
c. Vị trí phẫu thuật
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
- Sừng chia làm 3 phần, ta cắt 1/3 phía trên ( phần vỏ sừng)
không có tủy sừng con vật không bị đau
d. Phương pháp gây tê
- Gây tê cục bộ
- Từ đỉnh hố mắt kẻ đường thẳng tới gốc sừng lấy trung điểm của đường thẳng
trên tiêm Novocain 3-5% dưới da.
e. Phương pháp phẫu thuật
- Sát trùng 6 lần với cồn – cồn iod -..-cồn iod
- Cưa sừng bằng cưa hoặc bằng dây cưa , cần làm nhanh, dứt khoát.
- Sau khi cưa dung vải gạc đã vô trùng áp chặt vào tiết diện đã cắt giữ 5-10p để
cầm máu. Nếu có mạch máu lớn cầm máu = cách dung dao hơ nóng và áp
vào mạch máu sẽ co và ngừng chảy.
- Sau khi cầm máu rắc kháng sinh lên bề mặt quấn gạc theo hình số 8 với
sừng kế bên tránh tuột.
- Dung kháng sinh 3 ngày liên tục
f. Hộ lý và chăm sóc
- Không cho gia súc xuống ao hồ tránh nước vào xoang sừng gây nhiễm trùng
rất nguy hiểm.
- Sau 7 ngày có thể mở băng sừng.
2. Vá mũi Trâu, bò?
a. Mục đích xử lý
- Trả lại vẻ đẹp tự nhiên cho con vật.
- Lấy lại sức cày kéo : tk tập trung tại mũi.
b. Phương pháp cố định
- Cố định đứng tuyệt đối không nằm vì khi phẫu thuật vá mũi tạo vết thương
mới sẽ chảy nhiều máu, rất dễ chảy vào khí quản khiến con vật ngạt thở và
chết.
- Cố định đứng trong giá cố định , cố định đầu gia súc sao cho không cử
động được để dễ thao tác.
c. Vị trí phẫu thuật
- Trên và dưới chop mũi trâu bò.
d. Vệ sinh
- Lấy nước, xà phòng rửa xả 2-3 lần cho sạch máu, mủ, dãi.
- Lấy khăn khô lau khô
- Sát trùng 6 lần cồn- iod…
e. Phương pháp gây tê
- Gây tê bằng Novocain 3-5% liều 10ml/vị trí.
- Tiêm Novocain vào vị trí trên và dưới chop mũi của trâu, bò.
f. Phương pháp phẫu thuật
- Sát trùng sau đó tiến hành tạo vết thương mới.
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
- Cắt bên dưới trước, bên trên sau.
- Cắt xong dùng Novocain < 1% + kháng sinh tiêm trên, dưới 10ml --. Kéo
dài time giảm đau.
- Khâu chính giữa chia đều về 2 phía còn lại , khâu bằng nút khâu giảm sức
căng
- Sau khi khâu xong dùng vải gạc tẩm kháng sinh đặt trước vết thương
tránh nhiễm trùng.
- Sau 10 ngày cắt chỉ nhẹ cố định gia súc như lúc vá.
- Sau 1 tháng xỏ mũi được
- Nếu vết thương không lành không vá lại ngay để sau 1-2 tháng cho sẹo
hóa rồi vá lại.
g. Hộ lý và chăm sóc
- Sau khi phẫu thuật xong gia súc phải ở nơi sạch sẽ, ko được chăn dắt, cho
gia súc uống nước sạch.
3. Khoan xoang trán?
a. Mục đích xử lý
- Bê, nghé bị mủ, viêm xoang trán, kí sinh trùng xoang trán( ấu sán não)
b. Phương pháp cố định
- Nên cố định đứng dễ thao tác
- Cố định gia súc trong giá cố định , cố định hặt đầu gia súc để dễ thao tác.
c. Vị trí phẫu thuật
- Kẻ 1 đường thẳng nối 2 bờ trên của hố mắt sau đó kẻ đường trung trực( chia
đôi xoang trán) của đường thẳng trên tiếp đó chia đôi đường trung trực với bờ
trên hố mắt phải được tâm khoan xoang trán. Sau đó lấy chiều dài 7cm, chiều
rộng 5cm để tâm ở giữa.
d. Phương pháp gây tê
- Sát trùng 6 lần cồn – iod – cồn …
- Gây tê thấm bằng Novocain 1% diện tích 5cm xung quanh sau đó sát trùng lại.
Tiến hành mổ
e. Phương pháp phẫu thuật
- Dùng dao cắt da theo hình chữ U về phía dưới chiều dài 5-7cm
- Sau khi cắt đứt da lấy panh kẹp lại lật ngược lên thấy màng cốt mạc lấy
dao rạch thẳng xương trán thành hình chữ thập ( +) hoặc hình (x) để cắt đứt
màng cốt mạc, sau đó kéo màng cốt mạc về 4 phía
- Sau đó tiến hành khoan để chẩn đoán.
Nhìn bên trong nếu thấy màu hồng nhạt trạng thái sinh lý.
Nếu có mủ dùng KMnO4 1/1000 rửa bơm thoải mái tới khi nước
chảy ra vẫn giữ nguyên màu phấn hồng là đạt yêu cầu
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
- Sau đó dùng nước sinh lý + kháng sinh rửa kĩ 2-3 lần khâu lại ( trước khi
khâu phải kéo cốt mạc về 4 góc rắc kháng sinh.
- Khâu da theo phương pháp khâu buộc nút.
- Điều trị kháng sinh 5-7 ngày
Sau 2 tháng cắt chỉ + tiêm thuốc giun ( tiện thể đtrị giun)
f. Hộ lý và chăm sóc
- Giữ cho gia súc sạch sẽ sau phẫu thuật, không được để gia súc đầm mình trong
ao , hồ, nước bẩn,…
- Tiêm kháng sinh phòng nhiễm trùng 5-7 ngày sau khi phẫu thuật.
4. Mổ khí quản ?
a. Mục đích xử lý
- Gia súc bị viêm hầu quá cấp nếu không mở khỉ quản chết ngạt
- Liệt dây thần kinh măt do cơ giới gia súc không thở được.
b. Phương pháp cố định
- Cố định nằm
- Đại gia súc không gây mê, chỉ gây tê.
c. Vị trí phẫu thuật
- Xác định nhánh trước xương bả vay nối với nhánh dưới xương hàm dưới
kẻ đường thẳng chia làm 3 đoạn bằng nhau, lấy đoạn ở giữa. 1/3 đoạn đầu
ở giữa chính là phần khí quản
- Beo da lên mổ ngay chân yếm ( đường trắng)
Thạch Văn Mạnh TYD-K55
d. Phương pháp gây tê, phẫu thuật
- Sát trùng , cắt hết long , sát trùng 6 lần – cồn – iod – cồn…
- Dùng Novocain gây tê 200-300ml < 1% trong 5-7p phẫu thuật.
- Nếu đúng khí quản quan sát được các vòng sụn hình C dùng dao cắt đứt
2-3 vòng tròn hình C đặt ống canuyn thông khí quản 2-3 ngày.
Điều trị sau phẫu thuật :
+ viêm hầu quá cấp điều trị kháng sinh liều cao
+ liệt dây thần kinh mặt vitamin nhóm B + điện châm.
- Sát trùng cồn iod hàng ngày tới khi khỏi. Khỏi rút ống , cắt chỉ không cần
khâu khí quản khâu da.
e. Hộ lý và chăm sóc
- Song song với điều trị nguyên nhân gây khó thở cần điều trị them kháng
sinh để phòng nhiễm trùng vết mổ.
- Hàng ngày theo dõi vết mổ nếu thấy có hiện tượng nhiễm trùng phải xử lý
ngay. Tuyệt đối không để mủ, máu chảy vào trong khí quản sẽ làm gia súc bị
viêm phổi kế phát rất nguy hiểm,
5. Cắt bỏ tĩnh mạch cổ?
a. Mục đích xử lý
- Cắt tĩnh mạch cổ khi bị áp se tĩnh mạch
b. Phương pháp cố định
- Cố định đứng, nằm đều được.
c. Vị trí phẫu thuật
- Là giới hạn của 4 đường:
Nhánh đứng xương hàm dưới 1 bàn tay.
Bờ trước xương bả vai 1 bàn tay.
Xương sống cổ 1 bàn tay.
Tĩnh mạch cổ 1 bàn tay.